EUROPESE UNIE ~OVERZICHT~ De EU-lijst van personen, groepen en entiteiten waarvoor specifieke maatregelen ter bestrijding van het terrorisme gelden PERS 6 februari 2008 In december 2001 heeft de EU voor het eerst beperkende maatregelen genomen tegen personen, groepen en entiteiten die betrokken zijn bij terroristische daden, na de terreuraanslagen op 11 september van dat jaar. De EU-lijst is opgesteld om uitvoering te geven aan Resolutie nr. 1373(2001) van de VN-Veiligheidsraad, die is aangenomen uit hoofde van hoofdstuk VII van het Handvest van de Verenigde Naties. Daartoe heeft de EU Gemeenschappelijk Standpunt van de Raad 2001/931/GBVB aangenomen betreffende de toepassing van specifieke maatregelen ter bestrijding van het terrorisme en Verordening (EG) nr. 2580/2001 van de Raad inzake specifieke beperkende maatregelen tegen bepaalde personen en entiteiten met het oog op de strijd tegen het terrorisme. In Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB worden de criteria bepaald voor de opneming op een lijst van personen, groepen of entiteiten die bij terroristische daden betrokken zijn, en worden de handelingen genoemd die terroristische daden vormen. Verordening (EG) nr. 2580/2001 van de Raad voorziet in bevriezing van alle tegoeden, andere financiële vermogensbestanddelen en economische middelen die aan de op de lijst genoemde personen, groepen en entiteiten toebehoren. Daarnaast wordt in de verordening bepaald dat geen tegoeden, andere financiële activa en economische middelen rechtstreeks of onrechtstreeks aan hen beschikbaar mogen worden gesteld. Tevens wordt voorzien in humanitaire vrijstellingen die het gebruik van tegoeden in bepaalde omstandigheden, zoals betalingen voor levensmiddelen, geneesmiddelen of kosten van juridisch advies, mogelijk maken. Voor alle personen, groepen en entiteiten op de lijst die gehecht is aan Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB, en latere wijzigingen, gelden versterkte maatregelen met betrekking tot politiële en justitiële samenwerking in strafzaken in het kader van het Verdrag betreffende de Europese Unie. Daarnaast geldt voor de personen, groepen en entiteiten die ook op de lijst in Verordening (EG) nr, 2580/2001 voorkomen, een bevriezing van tegoeden door de Europese Gemeenschap. Wetstraat 175 B 1048 BRUSSEL Tel.: +32 (0)2 281 9548 Fax: +32 (0)2 281 8026 press.office@consilium.europa.eu http://www.consilium.europa.eu/newsroom
De EU-lijst staat los van de EU-regeling tot uitvoering van Resolutie nr. 1390(2002) van de VN- Veiligheidsraad betreffende de bevriezing van tegoeden van personen en entiteiten die banden hebben met Usama bin Laden, het Al-Qa'ida-netwerk en de Taliban (Verordening (EG) nr. 881/2002 van de Raad). Criteria voor opneming op de lijst Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB is van toepassing op personen, groepen en entiteiten die betrokken zijn bij terroristische daden, wanneer door een bevoegde instantie een beslissing is genomen ten aanzien van de bedoelde personen, groepen of entiteiten. Een dergelijke beslissing kan betrekking hebben op de inleiding van een onderzoek of een vervolging wegens een terroristische daad, poging tot het plegen van een dergelijke daad, of de deelname aan of het vergemakkelijken van een dergelijke daad, op grond van bewijzen of serieuze en geloofwaardige aanwijzingen, dan wel om een veroordeling wegens dergelijke feiten. Onder "bevoegde instantie" wordt verstaan een rechterlijke instantie of, indien rechterlijke instanties geen bevoegdheid bezitten op het door deze bepaling bestreken gebied, een gelijkwaardige op dat terrein bevoegde instantie. Wat wordt uit hoofde van Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB verstaan onder een "terroristische daad"? In artikel 1, lid 3, van het Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB wordt de betekenis van "terroristische daad" toegelicht. Onder "terroristische daad" wordt verstaan een opzettelijke handeling die naar aard of context een land of een organisatie ernstig kan schaden en die overeenkomstig het nationale recht als strafbaar feit is gedefinieerd, zoals: aanslag op het leven van een persoon, met mogelijk een dodelijke afloop; ernstige schending van de fysieke integriteit van een persoon; ontvoering of gijzeling; het veroorzaken van vergaande verwoesting van overheids- en openbare voorzieningen, vervoersystemen of infrastructurele voorzieningen; het kapen van een luchtvaartuig, vaartuig of ander transportmiddel voor het vervoer van groepen van personen of goederen; vervaardiging, bezit, verwerving, vervoer, levering of gebruik van vuurwapens, springstoffen, kernwapens, biologische en chemische wapens; het deelnemen aan de activiteiten van een terroristische groepering, ook door aan deze groepering informatie of materiële middelen te leveren of door enigerlei vorm van financiering van de activiteiten van de groepering, in de wetenschap dat met deze deelname aan de criminele activiteiten van de groepering wordt meegewerkt. Om als terroristische daden te gelden, moeten deze daden bedoeld zijn om een bevolking ernstig te intimideren, of overheden dan wel een internationale organisatie op onrechtmatige wijze te verplichten een bepaalde handeling te verrichten of zich daarvan te onthouden, of bedoeld zijn om de politieke, grondwettelijke, economische of sociale basisstructuren van een land of van een internationale organisatie ernstig te destabiliseren of te vernietigen. 2
Procedure Gedurende de eerste helft van 2007 heeft de Raad een uitvoerige toetsing en consolidatie verricht van zijn procedures voor de plaatsing op en de verwijdering van de lijst van personen, groepen en entiteiten ingevolge Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB en Verordening (EG) nr. 2580/2001 van de Raad. Als gevolg van deze toetsing zijn concrete verbeteringen overeengekomen om een duidelijker en transparanter procedure vast te stellen. De voornaamste elementen van de toepasselijke procedure zijn hierna weergegeven. Er is een nieuwe werkgroep opgericht, de "Groep uitvoering van Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB van de Raad van 27 december 2001 betreffende de toepassing van specifieke maatregelen ter bestrijding van het terrorisme" (Groep GS 931), die belast is met de bespreking van voorstellen voor plaatsing op en verwijdering van de lijst en met de voorbereiding van de periodieke toetsing van de lijst door de Raad als bedoeld in artikel 1, lid 6, van Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB. De Groep GS 931 vervangt het informele raadplegingsmechanisme tussen de lidstaten dat sinds 2001 bestond. Personen, groepen en entiteiten kunnen op de lijst worden opgenomen op grond van door de lidstaten of derde staten ingediende voorstellen. Ter staving van de voorstellen moet alle relevante informatie worden voorgelegd. Deze informatie wordt aan de delegaties van de lidstaten verstrekt ter bespreking in de Groep GS 931. De Groep GS 931 bespreekt en evalueert de informatie met het oog op de plaatsing op en verwijdering van de lijst van personen, groepen en entiteiten, en om te beoordelen of de informatie voldoet aan de in Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB genoemde criteria. Vervolgens doet zij aanbevelingen om plaatsing op en verwijdering van de lijst weer te geven in de nodige rechtsinstrumenten, die zullen worden aangenomen door de Raad en bekendgemaakt in het Publicatieblad. De vertrouwelijkheid van de besprekingen van de Groep GS 931 wordt op passende wijze gewaarborgd. Motivering Voor elke persoon, groep en entiteit waarvoor beperkende maatregelen uit hoofde van Verordening (EG) nr. 2580/2001 gelden, stelt de Raad een motivering op die zodanig gedetailleerd is dat degenen die op de lijst staan begrijpen waarom zij zijn opgenomen en de communautaire rechtbanken de mogelijkheid wordt geboden hun bevoegdheid van toetsing uit te oefenen wanneer de opneming formeel wordt aangevochten. De motivering maakt duidelijk op welke wijze aan de in Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB genoemde criteria is voldaan. Zij begint met een verklaring dat de betreffende persoon, groep of entiteit bij terroristische daden betrokken is geweest. Deze behelst de volgende elementen: gepleegde terroristische daden, onder verwijzing naar de relevante bepalingen van Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB; 3
aard of naam van de bevoegde instantie die een beslissing heeft genomen ten aanzien van de betrokken persoon, groep of entiteit; aard van de genomen beslissing, onder verwijzing naar de relevante bepalingen van Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB. Kennisgeving Nadat een beslissing over plaatsing op de lijst door de Raad is genomen, stelt het secretariaatgeneraal van de Raad iedere persoon, groep en entiteit waarvoor beperkende maatregelen gelden uit hoofde van Verordening (EG) nr. 2580/2001 hiervan in kennis door middel van verzending van een brief van kennisgeving naar hun adres, wanneer dit praktisch gezien mogelijk is. De brief omvat de volgende elementen: een beschrijving van de genomen beperkende maatregelen; een vermelding van de ter beschikking staande humanitaire vrijstellingen; de motivering van de Raad voor de plaatsing op de lijst; verwijzing naar de mogelijkheid dat de persoon, groep of entiteit een dossier naar de Raad stuurt met ondersteunende documenten, met het verzoek om de plaatsing op de lijst te heroverwegen; verwijzing naar de mogelijkheid van beroep bij het Gerecht van eerste aanleg overeenkomstig het EG-Verdrag; een verzoek om instemming van de op de lijst geplaatste persoon, groep of entiteit met publieke toegang tot de motivering. Daarnaast wordt een aankondiging geplaatst in het Publicatieblad, waarin de personen, groepen en entiteiten waarvoor uit hoofde van Verordening (EG) nr. 2580/2001 van de Raad beperkende maatregelen gelden, over deze elementen worden geïnformeerd. Deze aankondiging dient tevens om de personen, groepen en entiteiten wier adres niet bekend is, te informeren over de mogelijkheid de hen betreffende motivering van de Raad te verkrijgen. Toetsing De Raad beziet de lijst regelmatig en ten minste om de zes maanden opnieuw. De lidstaten informeren elkaar over eventuele nieuwe feiten en ontwikkelingen met betrekking tot de op de lijst geplaatsten. In de kennisgevingsbrief wordt de betrokken personen, groepen en entiteiten verzocht hun standpunten kenbaar te maken. Met het oog op de toetsing gaat de Groep GS 931 uitvoerig na of de redenen voor plaatsing op de lijst nog steeds gelden. Zij houdt rekening met alle relevante overwegingen, waaronder de antecedenten van de persoon, groep of entiteit betreffende de betrokkenheid bij terroristische daden, de huidige status van de groep of entiteit en de vermoede voornemens van de persoon, groep of entiteit. 4
Na deze beoordeling doet de Groep GS 931 aanbevelingen die moeten worden weergegeven in de nodige door de Raad aan te nemen rechtsinstrumenten. De rechtsinstrumenten bevatten de nieuwe lijsten van personen, groepen en entiteiten en worden bekendgemaakt in het Publicatieblad. De betrokken groepen, personen en entiteiten worden door middel van een nieuwe kennisgevingsbrief over het resultaat van de toetsing geïnformeerd. Naast de periodieke toetsing, en los daarvan, kan de Raad, te allen tijde, een beslissing nemen over de plaatsing op of de verwijdering van de lijst van personen, groepen en entiteiten. Verwijdering van de lijst Naast verzoeken van op de lijst geplaatste personen, groepen en entiteiten, kan een verzoek om verwijdering van de lijst worden gedaan door een lidstaat of een derde staat die oorspronkelijk om de betreffende plaatsing op de lijst had verzocht. Alle verzoeken om verwijdering van de lijst worden in de Groep GS 931 met voorrang behandeld. Verwijdering van de lijst is passend wanneer niet langer wordt voldaan aan de in Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB genoemde criteria. Verwijdering kan ook passend zijn in andere gevallen, bijv. het overlijden van een op de lijst geplaatste persoon of de opheffing van een op de lijst geplaatste entiteit. De periodieke toetsing door de Raad heeft ertoe geleid dat er sinds 2002 tien personen en vijf groepen en entiteiten van de lijst zijn verwijderd. De huidige lijst Op 22 december 2007 is er een nieuwe lijst bekendgemaakt (PB L 340, blz. 109). De lijst omvat 54 personen en 48 groepen en entiteiten. Hiervan gelden voor 35 personen en 30 groepen en entiteiten beperkende maatregelen (bevriezing van tegoeden) uit hoofde van Verordening (EG) nr. 2580/2001. Hiertoe zijn twee rechtsinstrumenten bekendgemaakt in het Publicatieblad. een gemeenschappelijk standpunt inzake de actualisering van Gemeenschappelijk Standpunt 2001/931/GBVB, waarin alle personen, groepen en entiteiten zijn opgenomen die betrokken zijn bij terroristische daden waarop dit laatste gemeenschappelijk standpunt van toepassing is, en een besluit van de Raad dat is aangenomen op basis van Verordening (EG) nr. 2580/2001 van de Raad, waarin wordt bepaald voor welke van de in het gemeenschappelijk standpunt genoemde personen, groepen en entiteiten tevens de in die verordening vermelde beperkende maatregelen gelden. Daarnaast is in de C-reeks van het Publicatieblad tevens een aankondiging met de hierboven onder "kennisgeving" genoemde elementen bekendgemaakt. Naar verwacht wordt in juni 2008 na de volgende periodieke toetsing een nieuwe lijst bekendgemaakt. 5
Welke mogelijkheden heeft een op de lijst geplaatste persoon, groep of entiteit? De op de lijst geplaatste personen, groepen en entiteiten kunnen: de Raad verzoeken hun zaak te heroverwegen op basis van ondersteunende documenten; de beslissing van de nationale bevoegde instantie overeenkomstig de nationale procedures aanvechten; indien voor hen de beperkende maatregelen uit hoofde van Verordening (EG) nr. 2580/2001 gelden, het besluit van de Raad aanvechten voor het Gerecht van eerste aanleg van de Europese Gemeenschappen, overeenkomstig het bepaalde in artikel 230, leden 4 en 5, van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap; indien voor hen de beperkende maatregelen uit hoofde van Verordening (EG) nr. 2580/2001 gelden, verzoeken om humanitaire vrijstellingen om elementaire behoeften te dekken. 6