Ministerie van Regionale Ontwikkeling Ministerie van Financiën FINANCIËLE DECENTRALISATIE DE ZICHTBARE RESULTATEN Van het DECENTRALISATIE PROGRAMMA VAN DE REGERING VAN SURINAME ( Decentralization and Local Government Strengthening Program DLGP) 2003-2007 25 juni 2007 Uitgave: DLGP-Projectbureau Samengesteld door Mr. B. Ahmadali, Managing Director Anton Dragtenweg 210, Paramaribo, Suriname, Telefoon: (597)551403, Fax: (597)550244, Email:dlgp@decentralisatie.org, Site: www.decentralisatie.org
DE ZICHTBARE RESULTATEN VAN HET DECENTRALISATIE PROGRAMMA VAN DE REGERING VAN SURINAME m INHOUD Introductie I. Interim Wettelijk Kader Financiële Decentralisatie voor de districten II. Ontwerp-definitief Wettelijk Kader Financiële Decentralisatie voor de districten M e d i a e n D e c e n t r a l i s a t i e III. IV. Capaciteit van de districtsoverheden voor het voeren van zelfstandig begrotingsbeleid en financieel beheer Operationalisering van autonome bevoegdheden en de Districtsfondsen V. Capaciteit van de districtsoverheden voor het zelfstandig voorbereiden en uitvoeren van civieltechnische werken VI. VII. Capaciteit van de districtsoverheden om eigen Meerjaren Districtsontwikkelingsplan (DOP) voor te bereiden en uit te voeren Algemene Projectinformatie Figuren: Fig. 1: Het nieuwe bestuursmodel van de districten Fig. 2: De districtshuishouding en de financiële decentralisatie Fig. 3: De interim organisatiestructuur van de pilot districten 2 19
Figuur 3-2 De interim organisatiestructuur. Zie de vernieuwingen: 1,5,6,7,10,9,11 ORGANISATIESTRUCTUUR VAN DE DISTRICTS-COMMISSARIATEN VAN DE DISTRICTEN TER UITVOERING VAN DE INTERIMREGELING FINANCIËLE DECENTRALISATIE (S.B. 2003 No. 33) (Behorende bij de Beschikking van de Minister van Regionale Ontwikkeling van... 6. DISTRICTSBESTUUR (DB) 12. Kabinet DC 8. Administratieve Diensten (AD) Districts Secretaris (Afdelingshoofd) -Administratie -Agenda en expeditie -Archief en documentatie -Vergunningen -Domeinzaken -HRM - Toezicht -Logistieke zaken -Coördinatie en bemiddeling 9. Civieltechnisc he Dienst (CTD) Diensthoofd Regulier onderhoud -Gebouwen -Zandwegen -Bruggen -Sluizen -Dammen en dijken Ontwikkelingsdienst (sectoren) -Wegennet -Vuilophaal -Drinkwater -Openbare markten 4. DISTRICTS-COMMISSARIS (DC) 5.Distr. Mgt Team DMT 10. Beheer Bestuurs Ressorten Districts Secretaris (Afdelingshoofd) -Bestuursressorten -Bevolkingsparticipatie Commissie -Bevolkings Info Center -Voorlichting -Hoorzitting 11. Milieu en Gezondheids-Dienst (MGD) Districts-Secretaris (Afdelingshoofd) Reguliere taken -Vuilophaal -Onderhoud pleinen, plantsoenen en openbare ruimten -Beheer markten -Beheer begraafplaatsen -Toezicht op openbare gezondheidszorg 3.DISTRICTSRAAD (DR) 1. Burgers 13.Secr. 2.RESSORTRAAD 7. Districts Financiën en Planning (DFP) Districts-Administrateur (Afdelingshoofd) PLANNING -Voorbereiden districts strategisch, Jaarplan, Meerjaren Districts Ontwikkelingsplan -Informatie, Communicatie Technologie BEGROTING EN FINANCIEEL BEHEER -Voorbereiden Districtsbegroting -Zelfstandig Begroting & Financieel beheer DISTRICTSINKOMSTEN -Inning, registratie en administratie belasting- en niet- belasting middelen -Beheer Districtsfonds Introductie Resultaten in een Notedop ter gelegenheid van de presentatie van de financiële decentralisatie aan de Regering van Suriname op 28 juni 2007. Voor de oriëntatie bevat deze brochure enige informatie over hetgeen het Ministerie van Regionale Ontwikkeling in samenwerking met het Ministerie van Financiën middels implementatie van het DLGP in de vijf pilot districten Wanica, Para, Nickierie, Commewijne en Marowijne heeft bereikt en ook ten aanzien van hetgeen is voorbereid voor de vervolgfase. De belangrijkste strategie van de Regering is het operationeel maken van de Wet Regionale Organen (S.B. 1989, zoals laatstelijk gewijzigd bij S.B. 2005 no. 28) om te komen tot: Spreiding van bevoegdheden en middelen Spreiding en vergroting van uitvoeringscapaciteit Verbeteren van de kwaliteit van het leven van de burgers in stad, district en binnenland met participatie van de burgers. 2 De districts-organisatiestructuur doorstaat de toets op grond waarvan City of Savannah, Georgia (USA), werd onderscheiden met een award in 2004. 18 De wettelijke Level-1 certificering van de pilot districten op 9-11-2006 door de Regering. De start voor het voeren van zelfstandig financieel begrotingsbeleid en financieel beheer 3
Algemene doelstellingen : Om de districten in Suriname: een eigen wettelijk kader te geven en een institutionele versterking noodzakelijk voor het voeren van een zelfstandig fiscaal, begrotings- en financieel beheer van het district zodanig dat de pilot-districten in staat worden gesteld taken voor de eigen huishouding, alsmede hun eigen ontwikkelingsprogramma s, zelfstandig uit te voeren. Om de districtsbevolking: op grass-root-level and demand driven te betrekken in het besluitvormingsproces op lokaal niveau bij de voorbereiding en uitvoering van hun: MEERJAREN (5-jaar) districtsontwikkelingsplan (autonome en medebewindstaken), en van hun MEERJAREN ontwikkelingsprogramma (in de sectoren onderhoud en verbetering van zandwegen, vuilophaal en vuilverwerking, openbare markten en drinkwatervoorziening) De wettelijke Level-2 certificering van de pilot districten op 21-12-2006. De start voor het zelfstandig uitvoeren van bouwwerken e.a. civieltechnische werken (proefprojecten). Ministerie Van Regionale Ontwikkeling De Voorlopige Bundel UITVOERINGSREGELINGEN FINANCIËLE DECENTRALISATIE IN DE INTERIMFASE 1 november 2006 Uitgave DLGP-Projectbureau Decentralization and Local Government Strengthening Program 1 Wet 3 Staatsbesluiten 5 Resoluties 18 Ministeriële Beschikkingen 5 Districtsverordeningen Studies in proces: 1. Bestuursmodel Paramaribo 2. Bestuursmodel Sipaliwini 3. Traditioneel Gezag Marrons en Inheemsen Binnenland 4. Model Personeelsbeleid Districten Fasen van voorbereiding 25-03-1998: Project Identification 15-11-1998 tot 28-04-2000.PPF (Project Preparation Facilities): 15-11-1998 : PPT (Project Preparation Team) 01-08-1999: PPIU (Project Preparation and Implementation Unit) 01-05-2001: PIU (Project Implementation Unit / Technical Cooperation) Implementatieperiode > TCP (Technical Cooperation Program): 17-01-2002 tot 27-11-2002 > Implementatie-fase (DLGP): 27-11-2002 tot 27-12-2005 > Verlengd: 27-12-2005 tot 13-11-2006 > Verlengd: 13-11-2006 tot 11 november 2007 Doelgroep: De districtsbevolking, gefaseerd als volgt: 5 pilot-districten: Wanica, Para, Commewijne, Marowijne en Nickerie (DLGP-I): complete project cycle (2007). Stadsdistrict Paramaribo (DLGP-I en II): studie bestuursmodel en fase 1 van de project cycle (2007-2009) Sipaliwini: studie bestuursmodel met optie van fase 1 van de project cycle. (DLGP-I en II) (2007-2009) De overige districten Saramacca, Coronie en Brokopondo: fase 1 van de project cycle en completering project cycle gedurende het vervolgpromma (DLGP-II). (2008-2010) 4 17
VII. Algemene projectinformatie I. Interim Wettelijk Kader Financiële Decentralisatie voor de districten Implementatie periode 3 jaar (2002-2005) met budgetneutrale verlenging tot november 2007 Totale projektkosten Totaal bedrag US$ 7.000.000 (100%) Financiering a) IDB Lening Inter-American Development Bank US$ 4,900,000 (70%) b) Counterpart Fund Regering US$ 2,100,000 (30%) (uit de staatsbegroting) Financiële en technische bijstand Inter-American Development Bank (IaDB) Vertegenwoordiger IDB Field Office, Mr. Ancile Brewster Sector Specialist, Drs. Silvano Tjong Ahin Uitvoerend Ministerie Ministerie van Regionale Ontwikkeling Minister, M. FELISI Directeur: mw. mr. J.D. van Varsseveld Onderdirecteur: drs. Leo van Varsseveld In samenwerking met Ministerie van Financiën Minister, Drs. H. Hildenberg Wnd. Directeur, Mw. A. Wijnerman Directeur Belastingdienst, mr. Roy May Manager Clad, drs. R. Resida Executive Unit Het DLGP-Projectbureau (PIU) met als bezetting: Mr. Basharat Ahmadali, DLGP-Managing Director Task manager Districtsinkomsten, begrotingsbeleid en financieel beheer Drs. Mahender Pershad Task manager Civil Works, Ing. Martin Blenman Task manager Citizen Participation, Mw. Iris Gilliad MA Financial Administrator, Drs. Albert Poeketie System Manager/IT, Riaz Ahmadali Secretary, Wnd Mw. Alice Komisie 16 Er is een INTERIM WETTELIJK KADER FINANCIËLE DECENTRALISATIE gecreëerd, waarbinnen de pilot districten de ruimte hebben gehad hun autonome bevoegdheden uit te oefenen, w.o.: De budgettaire bevoegdheid; De financiële bevoegdheid; De verordenende bevoegdheid. Tot dit kader behoren de interimregelingen: De Interimregeling Financiële Decentralisatie (IR), regelende de districtsinkomsten, hoorzittingen bij de totstandkoming van de districtsbegrotingen en het invoeren van positie van de Districts- Administrateur (DA), De staatsbesluiten Financiële Decentralistie voor het aanwijzen van de pilot districten, de resoluties van de President met betrekking tot de aanstelling van de DA s, de beschikkingen van de Ministers van Regionale Ontwikeling en van Financiën voor de vaststelling van (i) het Reglement voor de DA, (ii) het organogram van de pilot districten, (iii) de Richtlijnen voor het voeren van zelfstandig begrotingsbeleid en financieel beheer der districten, (iii) de Richtlijnen voor CLAD, (iv) de Richtlijnen voor het storten van begrotingsmiddelen uit de begroting van R.O., belastingmiddelen (opbrengsten uit de huurwaardebelasting en de vermakelijkheidsbelasting) en nietbelastingmiddelen (vergunningsrechten beroepen en bedrijven, marktgelden, gedistilleerd recht, recognities, etc.) (de zgn artikel 4 middelen van de IR) in de districtsfondsen; voorts: de vijf districtsverordeningen voor de instellling en het beheer van de districtsfondsen, de instelling van de Districtsbesturen, de vaststelling van het Handboek voor begrotings-en financieel beheer der districten, alsmede overige Handleidingen met betrekking tot het beheren van inkomsten, het inrichten en opstellen van de districtsbegroting, het uitvoeren van civieltechnische werken, en het betrekken van de bevolking middels hoorzittingen en met toepassen van de ontwikkelde burgerparticipatieve plannings- en budgettaire methodologie. 5 Zie de BUNDEL Uitvoeringsregelingen Financiële Decentralisatie in de interimfase
Fig. 1 Het nieuwe bestuursmodel districten 1 Zie Ontwerpwet tot wijziging van de Wet Regionale Organen VI. Capaciteit van de Districtsoverheden om eigen Meerjaren Districts Ontwikkelings Programma (D.O.P.) voor te bereiden en uit te voeren 1 Zie Presentatie Mr. Hans Lim Apo. Toelichting in Leidraad Decentralisatie 2003-2007 van 15-01-2007. 6 Volgens de doelen van het Programma is er CAPACITEIT ontstaan in de pilot districten door het realiseren van de complete project cycle van Level 1 (zelfstandig financieel beheer), Level 2 (management systemen, structuren en management tools) en het met succes uitvoeren van proefprojecten. Er ligt een MEERJAREN DISTRICTSONTWIKKELINGS PROGRAMMA (D.O.P.) tot een bedrag van US$ 30,000,000 gereed, voorbereid door de Districts Management Teams, met ondersteuning van het DLGP-projectbureau en onder begeleiding van een ingenieursbureau. Dit projectvoorstel is in de huidige Leningsovereenkomst overeengekomen tussen de IDB en de Regering, die zich gecommitteerd hebben voor een lange termijn decentralisatie strategie. In dit kader schrijft het DLGP-I voor om een DLGP- II voor te bereiden als een vervolg decentralisatieprogramma. Het DLGP-I I (2008-2011) omvat: (i) een Capaciteitsopbouwprogramma voor de overige districten: Paramaribo, Sipaliwini, Saramacca, Coronie en Brokopondo: (ii) US$ 4,059,900; een meerjaren Districts Ontwikkelingsprogramma (DOP) voor de gecertificeerde pilot districten: Wanica, Para, Nickerie, Commewijne en Marowijne: US$ 25,940,100, te investeren in de sectoren: a. Rehabiliteren van alle secundaire en tertiare wegen. Doelstelling: In 5 tot 10 jaar moeten alle zandwegen zijn ontwaterd en verhard (geasfalteerd of bestraat); b. Vuilophaal en vuilverwerking (binnen 5 jaar structureel opgelost); c. Openbare Markten (binnen 3 jaar structureel geordend); d. Drinkwatervoorziening (binnen 5 jaar alle niet-commerciële gebieden voorzien). De onderhandelingen over de financiering moeten nog beginnen met de IDB, de Minister van Financiën over het leningsplafond en met de Minister van Plos voor eventuele financiering met donormiddelen. Aanbevolen wordt het DLGP-project team binnen het Ministerie van Regionale Ontwikkeling in te zetten om het Ministerie ook gedurende het DLGP-II bij te staan in het realiseren van (i) het capaciteitsopbouwprogramma en (ii) het D.O.P. De overheid profiteert hierdoor van de voordelen van het neergezet model tegen de laagste overheadkosten (3-4%), die alleen een local government eigen kunnen zijn. 15
II. Ontwerp definitief Wettelijk Kader Financiële Decentralisatie voor de districten Er is intussen ook een ONTWERP-DEFINITIEF WETTELIJK KADER FINANCIËLE DECENTRALISATIE als wettelijk grondslag ontworpen voor: een nieuw BESTUURMODEL, de DISTRICTSHUISHOUDING en het nieuw FINANCIEEL STELSEL. Zie presentatie van Mr. Hans Lim Apo. Toelichting van het ontworpen stelsel in Leidraad Decentralisatie 2003-2007. Tot dit pakket behoren: (i) Wijziging Wet Regionale Organen, (ii) Algemene Wet Districtsbelastingen, (iii) Wet Financiële Verhoudingen tussen de Staat en de Districten, (iv) Staatsbesluit invoering heffing waardevermeerdering, (v) Ontwerp Districtsverordening Districtsheffing op waardevermeerdering. Fig. 2 Districtsoverheden klaar voor uitvoering eigen Districts Ontwikkeling Plan (DOP) 14 Sluis in Commewijne zakt in 7
V. Capaciteit Districtsoverheden voor het zelfstandig voorbereiden en uitvoeren van civieltechnische werken Districtsoverheden gemoderniseerd en versterkt Er is CAPACITEIT VOOR HET ZELFSTANDIG UITVOEREN VAN CIVIELTECHNISCHE WERKEN neergezet in de districten, en ook management systemen ontwikkeld, die intussen zijn geactiveerd. De nieuw ingevoerde en goed getrainde structuren zijn: Het District Management Team (DMT), bestaande uit de DC en de diensthoofden; De afdeling Districts Financiën en Planning (DFP) onder leiding van de DA; De Civieltechnische Dienst (CTD), verantwoordelijk voor het voorbereiden en uitvoeren van infrastructurele werken; De Bevolkingsparticipatie Commissie, die het Districtsbestuur ondersteunt bij de communicatie en voorlichting om de burgers te doen participeren in de besluitvorming vanaf de planning; Het Bevolkings Info Centra (B.I.C.) om informatie tussen bestuur en burgers over en weer uit te wisselen. De pilot districten zijn sinds kort in staat civieltechnische werken voor te bereiden, bestekklaar te maken, openbaar aan te besteden, contracten met aannemers te ondertekenen, werken te gunnen, controle en toezicht te houden en te rapporteren, de oplevering en de nazorg te begeleiden, een transparante financiële afwikkeling te plegen, alsook om het regulier onderhoud daarvan te incorporeren in de districtsbegroting. Districts Wanica is woensdag 13 juni 2007 gestart met het eerste wegenproefproject tot een bedrag van US$ 130,000 (SRD 369,600); het betreft een bestratingsproject (van een secundaire zandweg binnen de Tuinstad Lelydorp). De nieuwe structuren tezamen met de ressortraden en de districtsraad hebben dit project voorbereid met participatie van de bevolking, die aan de hand van vooraf opgestelde criteria zelf de keuze hebben gemaakt. Hierbij is vanuit het projectbureau met inzet van een ingenieursbureau en Nimos trainingen en technische ondersteuning verleend. 8 Volgens ditzelfde model is in Nickerie al een openbare aanbesteding gehouden door het team van Nickerie. Hetzelfde is geprogrammeerd voor Para, Commewijne en Marowijne. In totaal investeert het Ministerie van R.O. via het projectbureau DLGP in de proefrojecten een bedrag van US$ 660,000. Dit is een leerproces en is de voorloper op het Meerjaren Districts Ontwikkelings Programma (D.O.P.). 13
III. Capaciteit Districtsoverheden voor zelfstandig begrotingsbeleid en financieel beheer Verhoogde activiteiten in eigen beheer in de versterkte pilot districten Er is CAPACITEIT VOOR HET VOEREN VAN ZELFSTANDIG FINANCIEEL BEHEER neergezet in de pilot districten. Op elk districtscommissariaat is er een nieuwe afdeling DISTRICTSFINANCIËN EN PLANNING (DFP) operationeel. Volledig ingericht met meubilair, equipment, financieel hard-, en software, en transport. De afdeling staat onder leiding van een technocraat, de Districts-Administrateur, met bijbehorend goed getraind en gekwalificeerd personeel van de financiële administratie. De DFP houdt zich bezig met het voorbereiden van ressortplannen, distrctsplannen, districtsbegrotingen via hoorzittingen. De DFP wordt daarbij ondersteund door nieuwe technologische netwerken (DLGP-ICTnetwerk) en nieuwe democratische structuren, zoals Bevolkingsparticipatie Commissie, Burger Informatie Centra (BIC). Het geheel zorgt voor de adequate functionering van het Districtsbestuur, de Districtsraad, de Ressortraden, het Districts Management Team (DMT) (nieuw), bij het beheer van het Districtsfonds en voeren van een transparant financieel beheer. Projectbord Werk in uitvoering 12 9
IV. Operationalisering van autonome bevoegdheden en de Districtsfondsen BREED DRAAGVLAK voor ressortplannen, districtsplannen en districtsbegrotingen Districtsplannen-begr. bij MinRo Hoorzitting > inputs voor ressort-en distrplan Districtsplannen bij Plos-Minister Districtsfondsen operationeel 10 De AUTONOME BEVOEGDHEDEN en de DISTRICTSFONDSEN zijn op basis van breed draagvlak - geactiveerd. Dit heeft voor de eerste keer sinds het bestaan van de Wet Regionale Organen (28 jaar), geresulteerd in: 1. Voorbereiden en opstellen van ressortplannen middels hoorzittingen tijdens openbare vergaderingen; 2. Voorbereiden en opstellen van de districtsplannen op basis van de ressortplannen (intussen aangeboden aan de Minister van Plos en de Directeur van Planbureau); 3. Voorbereiden en opstellen van districtsbegrotingen op basis van de districtsplannen, waarin zijn opgenomen de apparaatskosten en de beleidsgebieden van ALLE ministeries conform artikel 54 van de Wet Regionale Organen (WRO); deze zijn in behandeling bij het Ministerie van Regionale Ontwikkeling, dat moet kunnen zorgen voor de inbedding van de districtsbegrotingen in de staatsbegroting 2008 (zie de presentatie van Mw. Drs. Wonny Boedhoe); 4. De storting - voor de eerste keer in de Surinaamse historie (sinds de instelling van het instituut van de districtscommissaris 114 jaar geleden) van de begrotingsmiddelen van de begroting 2007 van R.O. in de vijf districtsfondsen, ingevolge art. 4 van de Interimregeling. Dit zal kwartaalsgewijs gebeuren, na de verantwoording van de bestedingen en het indienen van bestedingsplannen voor het volgend kwartaal. Wanica SRD 205.092, Para SRD 276,156, Nickerie SRD 324,274, Commewijne SRD 202,403, Marowijne SRD 115,065. Met aftrek van de apparaatkosten, zijn de middelen bestemd voor de autonome taken volgens de Wet Regionale Organen, zoals onderhoud van wegen, lozingen, kokers, sluizen, dammen, dijken, pleinen, plantsoenen, waterkeringswerken, vuilophaal, etc. 5. Het proces voor de inning en storting van de belasting- en niet belastingmiddelen is ingezet met de ondertekening van overeenkomsten tussen Directeur der belastingen en de D.C s van de pilot districten, en met het in uitvoering nemen van de actieplannen. 11