Statistisch Jaarboek Borger-Odoorn September 2010
Colofon Uitgave I&O Research BV Stationsplein 11 Postbus 563, 7500 AN Enschede tel. (053) 4825000 Rapportnummer 2010/.. Datum September 2010 Opdrachtgever Gemeente Borger-Odoorn Hoofdstraat 50 7875 AD Exloo Tel. 0591-535353 Auteurs Drs. Gerben Huijgen Ing. Ilse Pluimers Doortje Vermeulen, MSc Bestellingen Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.
Inhoud blz. Inleiding 1 1. Bevolking 2 2. Economie 18 3. Grondgebruik 24 4. Inkomen 28 5. Onderwijs 34 6. Veiligheid 38 7. Verkeer en vervoer 44 8. Welzijn 47 9. Wonen 50 10. Algemeen 58
Inleiding Inleiding Voor u ligt het statistisch jaarboek van de gemeente Borger-Odoorn 2010. Op basis van gegevens van de verschillende afdelingen van de gemeente zijn tabellen en grafieken samengesteld over de gemeentelijke beleidsonderwerpen. Waar mogelijk heeft I&O Research deze informatie aangevuld met informatie uit overige bronnen zoals CBS en UWV WERKbedrijf en zijn de gegevens uitgesplitst naar de kernen en is een ontwikkeling in de tijd weergegeven. 1
Bevolking 1. Bevolking In het hoofdstuk Bevolking wordt aan de hand van een elftal tabellen en grafieken inzicht gegeven in de verschillende bevolkingscijfers van de gemeente Borger-Odoorn. Zo komen onder andere de ontwikkeling van de totale bevolking en de bevolking naar kern ter sprake, de bevolking naar leeftijd en geslacht, het aantal inwoners per km² en migratiecijfers. Het aantal inwoners van de gemeente Borger-Odoorn bedraagt in 2010 26.065. Dit is een daling van 0,9 procent ten opzichte van 2006 toen het totaal 26.304 bedroeg. Ondanks dat het gaat om een lichte daling wordt deze trend ook in 2010 voortgezet. Er is dan ook sprake van een structurele krimp binnen de gemeente Borger-Odoorn. Als naar de kernen afzonderlijk wordt gekeken, dan kent 2 e Valthermond net als in voorgaande jaren de grootste toename met 18 procent in 2010. Ellertshaar kent in het afgelopen jaar de grootste afname, namelijk 18 procent. Van de 26.065 inwoners in de gemeente zijn er evenveel mannen als vrouwen. De grootste groepen in de gemeente zijn inwoners tot 24 jaar (27 procent) en inwoners tussen 40 en 54 jaar (24 procent). Verder laten de tabellen zien dat het percentage van deze groepen is op het veen hoger is dan in de kernen op het zand, terwijl het percentage inwoners vanaf 55 jaar op het zand hoger is. Met name de kernen Borger, Odoorn en Exloo hebben een relatief hoog aandeel ouderen (65 jaar en ouder). In deze kernen ligt de gemiddelde huishoudengrootte dan ook lager dan het gemiddelde van 2,4 personen per huishouden in de gemeente. Ook in Bronnegerveen ligt de gemiddelde huishoudengrootte met 2,3 lager dan het gemiddelde van de gemeente. Opvallend aan deze kern is het relatief hoge percentage inwoners tussen 45 en 65 jaar (51 procent). Per km² wonen er in de gemeente Borger gemiddeld 95 mensen. Net als in voorgaande jaren ligt dit gemiddelde in Borger en Nieuw-Buinen fors hoger. In Nieuw-Buinen is dit gemiddelde het hoogst met 223 inwoners per km². Tot slot zijn er nog gegevens over de migratie binnen de gemeente Borger-Odoorn. Hierbij is gekeken naar de binnenverhuizers, vestigers en vertrekkers. In 2009 was het totale aantal binnenverhuizers 498, het aantal vestigers 716 en het aantal vertrekkers 856. In totaal is binnen alle drie de groepen is in 2009 minder verhuisd dan het voorgaande jaar. De meeste binnenverhuizingen vinden plaats binnen dezelfde kern. Net als in voorgaande jaren komen de meeste vestigers uit Emmen en Stadskanaal. De meeste vertrekkers vestigen zich in deze twee gemeenten en Groningen. In totaal hebben 31 buitenlanders zich in 2009 binnen de gemeente gevestigd. Zij kiezen vooral voor Borger als woonplaats. Tabel 1.1 Bevolkingsontwikkeling per dorp, 2006-2010. kern 2006 2007 2008 2009 2010 2010 index 06=100 Borger 4.920 4.882 4.816 4.800 4.784 97,2 Bronneger 108 106 108 109 111 102,8 Bronnegerveen 89 89 88 83 84 94,4 Buinen 827 813 830 828 845 102,2 Buinerveen 421 431 430 436 430 102,1 Drouwen 500 500 517 491 501 100,2 2
Bevolking vervolg tabel 1.1 kern 2006 2007 2008 2009 2010 2010 index 06=100 Drouwenermond 556 547 566 554 559 100,5 Drouwenerveen 261 255 249 253 260 99,6 Ees 363 363 367 377 363 100,0 Eesergroen 154 157 154 155 156 101,3 Eeserveen 158 159 160 156 154 97,5 Ellertshaar 39 33 32 32 32 82,1 Exloërveen 104 103 106 104 103 99,0 Exloo 1.777 1.767 1.725 1.689 1.654 93,1 Klijndijk 814 813 792 791 787 96,7 Nieuw-Buinen 5.083 5.107 5.030 5.048 5.046 99,3 Odoorn 1.854 1.856 1.882 1.883 1.851 99,8 Odoornerveen 435 436 446 449 432 99,3 Valthe 1.261 1.270 1.261 1.258 1.250 99,1 Valthermond 3.496 3.488 3.511 3.509 3.517 100,6 Westdorp 130 135 139 131 134 103,1 Zandberg 59 52 53 51 52 88,1 1e Exloërmond 397 390 388 390 394 99,2 2e Exloërmond 2.393 2.427 2.428 2.446 2.442 102,0 2e Valthermond 105 118 122 127 124 118,1 totaal 26.304 26.297 26.200 26.150 26.065 99,1 Bron: gemeente Borger-Odoorn, bewerking I&O Research 3
Bevolking Tabel 1.2 Bevolking naar leeftijd en geslacht per kern, 2010 kern totaal 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 4 9 14 19 24 29 34 39 44 49 54 59 64 69 74 79 84 89 94 99 104 105 + Exloo Odoorn Valthe Klijndijk Odoornerveen Eeserveen Exloërveen M 812 26 42 74 39 19 12 15 37 73 72 64 58 70 76 67 39 23 6 0 0 0 0 V 842 21 49 55 46 9 9 22 52 74 72 52 60 85 76 62 40 38 15 4 1 0 0 T 1.654 47 91 129 85 28 21 37 89 147 144 116 118 155 152 129 79 61 21 4 1 0 0 M 872 46 53 37 40 40 26 30 60 51 68 69 60 86 64 35 41 32 22 9 3 0 0 V 979 48 48 42 47 27 31 30 55 62 64 67 82 77 74 48 59 45 47 22 3 1 0 T 1.851 94 101 79 87 67 57 60 115 113 132 136 142 163 138 83 100 77 69 31 6 1 0 M 625 26 30 35 45 29 16 24 33 50 63 56 61 56 44 29 20 6 1 0 1 0 0 V 625 28 39 33 54 23 10 24 37 60 57 59 54 60 33 21 22 8 2 1 0 0 0 T 1.250 54 69 68 99 52 26 48 70 110 120 115 115 116 77 50 42 14 3 1 1 0 0 M 414 26 34 22 31 19 9 16 29 30 29 44 35 33 27 14 9 5 2 0 0 0 0 V 373 13 20 13 26 11 15 13 27 33 33 40 39 24 26 18 11 8 3 0 0 0 0 T 787 39 54 35 57 30 24 29 56 63 62 84 74 57 53 32 20 13 5 0 0 0 0 M 217 7 10 17 14 12 4 3 15 21 17 31 12 22 12 7 10 2 1 0 0 0 0 V 215 11 11 22 17 7 6 10 9 26 24 12 20 15 8 7 6 4 0 0 0 0 0 T 432 18 21 39 31 19 10 13 24 47 41 46 32 37 20 14 16 6 1 0 0 0 0 M 81 4 1 8 4 2 2 1 4 7 8 4 3 10 6 11 3 1 2 0 0 0 0 V 73 3 5 3 1 5 0 2 6 7 7 3 4 12 8 3 3 1 0 0 0 0 0 T 154 7 6 11 5 7 2 3 10 14 15 7 7 22 14 14 6 2 2 0 0 0 0 M 53 2 1 2 5 1 3 1 2 4 3 9 6 8 1 1 3 1 0 0 0 0 0 V 50 0 1 3 9 3 1 1 1 5 7 9 3 3 1 0 2 1 0 0 0 0 0 T 103 2 2 5 14 4 4 2 3 9 10 18 9 11 2 1 5 2 0 0 0 0 0 4
Bevolking 1e Exloërmond 2e Exloërmond Valthermond 2e Valthermond Zandberg Bronneger Bronnegerveen Buinen M 211 6 15 23 14 12 7 13 9 13 20 15 21 17 8 12 3 1 2 0 0 0 0 V 183 8 9 20 10 6 7 5 18 13 19 22 10 18 8 6 2 1 1 0 0 0 0 T 394 14 24 43 24 18 14 18 27 26 39 37 31 35 16 18 5 2 3 0 0 0 0 M 1.252 74 80 73 74 63 63 67 101 99 80 108 95 100 80 50 24 15 5 1 0 0 0 V 1.190 67 52 76 68 59 54 68 91 93 106 93 101 91 66 40 32 20 12 1 0 0 0 T 2.442 141 132 149 142 122 117 135 192 192 186 201 196 191 146 90 56 35 17 2 0 0 0 M 1.787 93 97 124 125 78 84 86 125 145 157 167 122 140 104 59 48 24 8 1 0 0 0 V 1.730 91 101 118 113 72 68 104 105 158 156 150 114 131 83 61 58 28 14 4 1 0 0 T 3.517 184 198 242 238 150 152 190 230 303 313 317 236 271 187 120 106 52 22 5 1 0 0 M 67 3 3 9 1 2 2 5 3 8 4 11 7 4 4 1 0 0 0 0 0 0 0 V 57 4 3 4 2 1 3 2 2 8 5 5 6 2 4 3 2 0 0 1 0 0 0 T 124 7 6 13 3 3 5 7 5 16 9 16 13 6 8 4 2 0 0 1 0 0 0 M 24 0 1 1 2 1 0 2 1 1 1 1 1 5 3 2 1 0 1 0 0 0 0 V 28 0 2 1 1 2 2 0 3 1 1 2 6 3 1 2 1 0 0 0 0 0 0 T 52 0 3 2 3 3 2 2 4 2 2 3 7 8 4 4 2 0 1 0 0 0 0 M 58 2 6 3 2 1 0 0 1 7 5 4 5 9 4 2 5 1 1 0 0 0 0 V 53 2 1 5 5 0 0 2 3 3 5 4 5 8 4 3 1 0 2 0 0 0 0 T 111 4 7 8 7 1 0 2 4 10 10 8 10 17 8 5 6 1 3 0 0 0 0 M 44 4 1 0 3 1 3 0 3 2 3 5 7 7 2 2 0 1 0 0 0 0 0 V 40 1 1 1 4 2 1 0 4 3 3 5 7 4 2 0 1 0 1 0 0 0 0 T 84 5 2 1 7 3 4 0 7 5 6 10 14 11 4 2 1 1 1 0 0 0 0 M 459 23 29 43 38 16 16 24 28 34 49 38 37 26 26 8 13 8 3 0 0 0 0 V 386 12 23 30 22 15 18 15 25 40 38 40 36 21 15 11 15 6 3 1 0 0 0 T 845 35 52 73 60 31 34 39 53 74 87 78 73 47 41 19 28 14 6 1 0 0 0 5
Bevolking Buinerveen Drouwen Drouwenermond Drouwenerveen Ees Eesergroen Ellertshaar Nieuw-Buinen M 219 17 15 13 19 4 7 9 9 27 19 13 16 20 17 7 3 3 1 0 0 0 0 V 211 10 17 21 14 2 6 9 19 19 17 14 23 20 8 4 6 1 1 0 0 0 0 T 430 27 32 34 33 6 13 18 28 46 36 27 39 40 25 11 9 4 2 0 0 0 0 M 255 7 14 15 13 16 7 5 15 23 14 30 27 27 17 10 6 4 4 1 0 0 0 V 246 12 17 13 8 13 2 5 19 19 24 30 19 27 15 9 4 4 4 2 0 0 0 T 501 19 31 28 21 29 9 10 34 42 38 60 46 54 32 19 10 8 8 3 0 0 0 M 297 16 23 21 23 8 6 13 22 30 24 22 20 25 26 13 2 1 2 0 0 0 0 V 262 10 13 23 16 11 2 15 14 32 21 20 22 28 15 9 7 2 2 0 0 0 0 T 559 26 36 44 39 19 8 28 36 62 45 42 42 53 41 22 9 3 4 0 0 0 0 M 137 12 7 9 8 5 4 4 12 11 14 7 14 16 7 3 1 2 0 1 0 0 0 V 123 4 9 7 6 4 4 11 10 10 8 11 13 11 5 1 4 2 3 0 0 0 0 T 260 16 16 16 14 9 8 15 22 21 22 18 27 27 12 4 5 4 3 1 0 0 0 M 185 8 4 10 20 4 2 2 9 15 19 19 18 11 18 12 8 3 1 2 0 0 0 V 178 4 6 22 13 1 3 7 11 20 18 10 15 15 19 8 3 2 1 0 0 0 0 T 363 12 10 32 33 5 5 9 20 35 37 29 33 26 37 20 11 5 2 2 0 0 0 M 80 0 4 2 10 1 4 3 4 3 9 12 9 8 5 4 1 0 1 0 0 0 0 V 76 4 4 5 6 3 2 2 2 2 9 14 11 4 5 1 2 0 0 0 0 0 0 T 156 4 8 7 16 4 6 5 6 5 18 26 20 12 10 5 3 0 1 0 0 0 0 M 19 0 0 2 2 3 0 1 0 3 1 4 1 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 V 13 0 1 1 1 0 1 0 0 1 2 4 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 T 32 0 1 3 3 3 1 1 0 4 3 8 2 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 M 2.512 123 162 178 184 134 131 131 174 209 206 205 170 173 115 92 73 35 17 0 0 0 0 V 2.534 135 154 168 161 131 118 122 195 211 224 184 185 169 96 106 73 62 25 13 2 0 0 T 5.046 258 316 346 345 265 249 253 369 420 430 389 355 342 211 198 146 97 42 13 2 0 0 6
Bevolking Westdorp Borger M 71 4 4 3 3 5 3 1 5 5 3 7 5 9 7 3 1 2 1 0 0 0 0 V 63 3 3 2 2 1 1 3 5 5 6 6 9 6 2 3 2 2 1 0 1 0 0 T 134 7 7 5 5 6 4 4 10 10 9 13 14 15 9 6 3 4 2 0 1 0 0 M 2.281 97 128 160 121 76 80 94 134 160 166 149 164 204 189 120 104 76 44 14 0 1 0 V 2.503 99 122 140 126 70 85 87 142 183 158 163 179 229 168 173 131 107 90 38 10 3 0 T 4.784 196 250 300 247 146 165 181 276 343 324 312 343 433 357 293 235 183 134 52 10 4 0 Totaal ZAND M 6.236 269 350 415 370 232 177 218 360 462 507 501 484 555 486 318 251 161 89 26 4 1 0 V 6.438 249 340 365 358 180 179 212 387 510 494 494 520 571 447 362 294 221 168 68 15 4 0 T 12.674 518 690 780 728 412 356 430 747 972 1.001 995 1.004 1.126 933 680 545 382 257 94 19 5 0 Totaal VEEN M 6.796 357 414 469 470 320 314 332 475 569 547 593 490 532 376 247 167 85 36 3 0 0 0 V 6.595 341 371 463 420 298 270 347 468 578 590 525 504 492 296 237 193 121 59 19 3 0 0 T 13.391 698 785 932 890 618 584 679 943 1.147 1.137 1.118 994 1.024 672 484 360 206 95 22 3 0 0 Totaal M 13.032 626 764 884 840 552 491 550 835 1.031 1.054 1.094 974 1.087 862 565 418 246 125 29 4 1 0 V 13.033 590 711 828 778 478 449 559 855 1.088 1.084 1.019 1.024 1.063 743 599 487 342 227 87 18 4 0 T 26.065 1.216 1.475 1.712 1.618 1.030 940 1.109 1.690 2.119 2.138 2.113 1.998 2.150 1.605 1.164 905 588 352 116 22 5 0 7
Bevolking Tabel 1.3 Specifieke leeftijdsopbouw kernen met stedelijke vernieuwingsopgave kern Borger kern 0 perc. 25 perc. 40 perc. 55 perc. 65 perc. 75+ perc. totaal perc. 24 39 54 64 74 kern 582 23,8% 308 13,0% 475 20,5% 368 16,2% 309 13,6% 239 12,9% 2.281 100,0% zand 557 9,0% 314 4,9% 504 7,7% 408 6,1% 341 5,1% 379 4,9% 2.503 37,7% gemeente 1.139 4,4% 622 2,4% 979 3,8% 776 3,0% 650 2,5% 618 2,4% 4.784 18,4% Nieuw-Buinen kern 781 30,3% 436 17,3% 620 24,6% 343 13,8% 207 8,1% 125 5,9% 2.512 100,0% veen 749 11,4% 435 6,5% 619 9,3% 354 5,2% 202 3,1% 175 2,2% 2.534 37,7% gemeente 1.530 5,9% 871 3,3% 1.239 4,8% 697 2,7% 409 1,6% 300 1,2% 5.046 19,4% Valthermond kern 517 28,8% 295 16,3% 469 26,5% 262 14,4% 163 8,7% 81 5,3% 1.787 100,0% veen 495 7,6% 277 4,3% 464 7,0% 245 3,8% 144 2,3% 105 1,4% 1.730 26,3% gemeente 1.012 3,9% 572 2,2% 933 3,6% 507 1,9% 307 1,2% 186 0,7% 3.517 13,5% 2e Exloërmond kern 364 28,1% 231 18,2% 287 23,7% 195 15,8% 130 9,7% 45 4,5% 1.252 100,0% veen 322 5,1% 213 3,3% 292 4,3% 192 2,9% 106 1,8% 65 0,8% 1.190 18,2% gemeente 686 2,6% 444 1,7% 579 2,2% 387 1,5% 236 0,9% 110 0,4% 2.442 9,4% Totaal 4x 2.244 1.270 1.851 1.168 809 490 7.832 2.123 1.239 1.879 1.199 793 724 7.957 gemeente 4.367 16,8% 2.509 9,6% 3.730 14,3% 2.367 9,1% 1.602 6,1% 1.214 4,7% 15.789 60,6% 8
Bevolking Specifieke leeftijdsopbouw kern kern 0 perc. 25 perc. 40 perc. 55 perc. 65 24 39 54 64 74 perc. 75+ perc. totaal perc. Totaal ZAND 1.636 755 1.470 1.039 804 532 6.236 zand 1.492 24,7% 778 12,1% 1.498 23,4% 1.091 16,8% 809 12,7% 770 10,3% 6.438 100,0% gemeente 3.128 12,0% 1.533 5,9% 2.968 11,4% 2.130 8,2% 1.613 6,2% 1.302 5,0% 12.674 48,6% Totaal VEEN 2.030 1.121 1.709 1.022 623 291 6.796 veen 1.893 29,3% 1.085 16,5% 1.693 25,4% 996 15,1% 533 8,6% 395 5,1% 6.595 100,0% gemeente 3.923 15,1% 2.206 8,5% 3.402 13,1% 2.018 7,7% 1.156 4,4% 686 2,6% 13.391 51,4% Totaal 3.666 1.876 3.179 2.061 1.427 823 13.032 3.385 1.863 3.191 2.087 1.342 1.165 13.033 gemeente 7.051 27,1% 3.739 14,3% 6.370 24,4% 4.148 15,9% 2.769 10,6% 1.988 7,6% 26.065 100,0% 9
Bevolking Grafiek 1.1 Bevolking naar leeftijdsgroepen, 2009. Wijk 00 Borger 15 9 21 30 26 Wijk 01 Buinen 20 10 24 33 13 Wijk 02 Bronneger 17 6 16 40 21 Wijk 03 Drouwen 16 10 20 39 16 Wijk 04 Bronnegerveen 10 11 18 51 11 Wijk 05 Drouwenerveen 20 6 28 36 10 Wijk 06 Drouwenermond 19 10 24 32 15 Wijk 07 Nieuw-Buinen 19 12 26 30 14 Wijk 08 Buinerveen 22 10 27 31 11 Wijk 09 Ees 15 10 19 38 18 Wijk 10 Odoorn 15 9 19 31 26 Wijk 11 Exloo 17 7 18 33 25 Wijk 12 Valthe 16 12 22 36 15 Wijk 13 Klijndijk 18 11 21 36 14 Wijk 14 Odoornerveen 18 12 22 35 12 Wijk 15 Tweede Exloërmond 18 11 25 33 13 Wijk 16 Valthermond 18 10 26 32 14 0% 25% 50% 75% 100% 0 tot 15 jaar 15 tot 25 jaar 25 tot 45 jaar 45 tot 65 jaar 65 jaar en ouder Bron: CBS, bewerking I&O Research 10
Bevolking Grafiek 1.2 Bevolking naar leeftijd en geslacht, 2006-2010. Bron: CBS, bewerking I&O Research leeftijd 95-99 90-94 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 2000 1500 1000 500 0 0 500 1000 1500 2000 aantal Mannen 2010 Vrouwen 2010 Mannen 2006 Vrouwen 2006 11
Bevolking Tabel 1.4 Aantal inwoners per km 2, 2005-2009. perioden 2005 2006 2007 2008 2009 Wijk 00 Borger 217 213 211 209 208 Wijk 01 Buinen 57 57 56 57 57 Wijk 02 Bronneger 40 38 37 38 38 Wijk 03 Drouwen 35 36 35 37 35 Wijk 04 Bronnegerveen 13 13 13 13 12 Wijk 05 Drouwenerveen 83 82 80 79 80 Wijk 06 Drouwenermond 42 41 41 42 41 Wijk 07 Nieuw-Buinen 223 225 226 222 223 Wijk 08 Buinerveen 56 57 58 58 58 Wijk 09 Ees 33 33 33 33 34 Wijk 10 Odoorn 110 111 111 112 112 Wijk 11 Exloo 96 95 95 93 91 Wijk 12 Valthe 119 122 123 122 122 Wijk 13 Klijndijk 117 115 116 113 113 Wijk 14 Odoornerveen 33 32 32 33 34 Wijk 15 Tweede Exloërmond 70 70 71 71 71 Wijk 16 Valthermond 92 93 93 94 94 totaal 96 96 96 95 95 Bron: CBS, bewerking I&O Research 12
Bevolking Tabel 1.5 Huishoudens per wijk, 2009. huishoudens totaal 1-persoonshuishoudens % huishoudens zonder kinderen % huishoudens met kinderen % gemiddelde huishoudengrootte Wijk 00 Borger 2.220 30 39 31 2,2 Wijk 01 Buinen 320 16 40 44 2,6 Wijk 02 Bronneger 50 22 47 31 2,4 Wijk 03 Drouwen 200 19 42 39 2,5 Wijk 04 Bronnegerveen 40 22 44 33 2,3 Wijk 05 Drouwenerveen 100 17 39 44 2,6 Wijk 06 Drouwenermond 220 21 41 38 2,5 Wijk 07 Nieuw-Buinen 2.090 26 33 40 2,4 Wijk 08 Buinerveen 160 13 44 43 2,7 Wijk 09 Ees 280 20 45 35 2,4 Wijk 10 Odoorn 800 26 41 32 2,3 Wijk 11 Exloo 730 24 44 31 2,3 Wijk 12 Valthe 500 18 43 39 2,5 Wijk 13 Klijndijk 340 25 39 36 2,4 Wijk 14 Odoornerveen 150 13 42 45 2,7 Wijk 15 Tweede Exloërmond 1.180 22 38 40 2,5 Wijk 16 Valthermond 1.510 22 38 40 2,4 totaal 10.880 24 39 37 2,4 Bron: CBS, bewerking I&O Research 13
Bevolking Tabel 1.6 Migratie 2009, binnenverhuizingen van: Totaal naar: Borger Bronneger/-veen Buinen Buinerveen Drouwen Drouwenermond Drouwenerveen Borger 132 6 2 2 1 6 1 3 Bronneger/-veen 2 1 1 Ees Buinen 3 9 1 1 1 Buinerveen 1 Drouwen 2 2 3 Drouwenermond 1 1 Drouwenerveen 2 1 Ees 2 Eesergroen 3 1 Eeserveen Ellertshaar 1e Exloërmond 2 2 Eesergroen 2e Exloërmond 1 1 31 3 2 2 2 2 1 Exloërveen 1 Exloo 5 1 4 8 1 2 1 1 Klijndijk 4 1 3 1 Nieuw-Buinen 7 2 2 1 2 1 1 83 1 2 Odoorn 2 1 2 1 23 3 2 Odoornerveen 2 1 Valthe 2 2 5 5 3 Valthermond/Zandberg 4 1 6 1 1 5 4 1 45 Westdorp 1 Bron: gemeente Borger-Odoorn, bewerking I&O Research Eeserveen Ellertshaar 1e Exloërmond 2e Exloërmond Exloërveen Exloo Klijndijk Nieuw-Buinen Odoorn Odoornerveen Valthe Valthermond/ Zandberg Westdorp 14
Bevolking Tabel 1.7 Migratie 2009, vestigers. van: Totaal naar: Borger Bronneger/-veen Buinen Buinerveen Drouwen Drouwenermond Drouwenerveen Ees Eesergroen Emmen 16 1 1 1 1 1 1 18 3 5 5 27 1 8 15 Stadskanaal 10 3 1 8 4 8 3 76 3 7 Aa en Hunze 16 1 3 7 1 1 1 1 4 11 1 3 Assen 5 1 2 1 2 1 1 2 2 2 4 2 5 Coevorden 4 2 2 2 1 2 2 1 2 De Wolden 1 1 Hoogeveen 4 1 1 1 1 Meppel 1 Midden-Drenthe 1 1 1 1 1 1 1 1 Noordenveld 1 1 1 1 Tynaarlo 2 1 Westerveld 1 1 1 1 Groningen 17 3 2 1 1 1 3 3 1 2 4 1 1 4 1 Eeserveen Ellertshaar 1e Exloërmond 2e Exloërmond Exloërveen Exloo Klijndijk Nieuw-Buinen Odoorn Odoornerveen Valthe Valthermond/ Zandberg Westdorp Groningen 9 1 2 1 3 3 6 4 1 32 4 1 19 1 Friesland 7 1 1 2 2 2 4 1 2 2 Overijssel 6 1 1 1 1 1 2 1 1 8 4 1 4 Flevoland 1 1 1 2 1 1 2 1 Gelderland 5 1 2 1 1 2 1 2 1 2 3 4 Utrecht 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 3 1 Noord-Holland 3 1 1 1 1 1 3 10 3 4 Zuid-Holland 7 1 1 2 1 1 3 1 6 1 1 4 2 3 9 1 Zeeland 1 1 1 1 Noord-Brabant 2 3 1 4 1 3 Limburg 1 1 Buitenland 8 2 2 2 1 1 1 1 5 1 1 6 Bron: gemeente Borger-Odoorn, bewerking I&O Research 15
Bevolking Tabel 1.8 Migratie 2009, vertrekkers. van: Totaal naar: Emmen Stadskanaal Aa en Hunze Assen Coevorden De Wolden Hoogeveen Meppel Midden-Drenthe Noordenveld Tynaarlo Borger 16 7 15 14 2 1 3 1 3 1 23 14 7 6 1 12 2 10 8 2 5 3 Bronneger/- veen 2 1 2 2 1 Buinen 2 2 2 2 1 3 1 1 1 2 Buinerveen 2 1 4 1 1 1 1 1 Drouwen 2 1 1 3 4 Drouwenermond 1 8 1 1 1 5 2 1 1 1 1 Drouwenerveen 1 1 3 2 1 Ees 1 2 3 1 1 2 4 1 1 1 1 1 Eesergroen 1 1 1 2 Eeserveen 1 2 1 1 1 1 Ellertshaar 1e Exloërmond 1 2 4 1 1 2 1 1 2e Exloërmond 17 10 2 2 1 1 2 1 5 7 1 4 1 1 4 1 1 2 Exloërveen 1 1 1 Exloo 11 2 3 1 11 3 2 2 1 2 2 2 1 2 5 Klijndijk 7 1 2 1 1 6 1 1 3 1 1 Nieuw-Buinen 18 78 9 7 1 23 32 6 7 1 4 3 7 2 3 1 10 Odoorn 25 2 2 2 1 1 1 16 1 1 1 1 4 2 5 Odoornerveen 3 5 2 1 1 1 1 2 Valthe 14 2 1 6 1 1 3 1 2 2 1 3 Valthermond/ 30 21 2 1 1 10 12 2 4 1 1 4 1 4 9 Zandberg Westdorp 1 1 1 Bron: gemeente Borger-Odoorn, bewerking I&O Research Westerveld Groningen Groningen Friesland Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Buitenland 16
Bevolking Tabel 1.9 Geboorte- en sterftecijfers 2009. Sterfte Geboorte 0-24 jr 25-39 jr 40-54 jr 55-64 jr 65-74 jr 75 jr e/o Totaal Kern M V M V M V M V M V M V M V M V Borger 3 1 10 1 17 31 30 33 26 23 Bronneger 0 0 1 Buinen 1 2 3 0 10 1 Drouwen 2 1 2 1 Ees 0 0 2 1 Eesergroen 1 1 0 1 Eeserveen 0 0 1 Ellertshaar 0 0 Exloo 1 2 1 2 1 4 4 9 6 5 5 Klijndijk 1 1 2 0 2 2 Odoorn 1 1 2 14 33 16 35 6 8 Odoornerveen 0 0 2 5 Valthe 2 3 2 3 4 7 2 Westdorp 0 1 Zandberg 0 0 Totaal zand 0 0 1 0 2 3 8 2 14 3 41 71 66 79 61 50 Sterfte Geboorte 0-24 jr 25-39 jr 40-54 jr 55-64 jr 65-74 jr 75 jr e/o Totaal Kern M V M V M V M V M V M V M V M V 1e Exloërmond 1 1 1 2 1 2 2e Exloërmond 1 1 2 3 8 6 13 8 13 10 2e Valthermond 0 0 Bronnegerveen 0 0 1 1 Buinerveen 1 1 1 1 3 2 Drouwenermond 1 1 1 2 3 2 1 2 Drouwenerveen 1 1 1 3 0 2 1 Exloërveen 0 0 Nieuw-Buinen 1 1 2 1 3 3 11 19 16 25 25 18 Valthermond 2 1 2 2 1 9 4 12 9 21 22 Totaal veen 1 0 0 2 2 3 5 6 10 4 32 31 50 46 68 56 Totaal gemeente 1 0 1 2 4 6 13 8 24 7 73 102 116 125 129 106 Bron: gemeente Borger-Odoorn, bewerking I&O Research 17
Economie 2. Economie De belangrijkste informatie over de economie van Borger-Odoorn is in dit hoofdstuk weergegeven. Het gaat dan om de werkgelegenheid, de ontwikkeling van de beroepsbevolking, een inzicht in de toeristische sector en het aantal werkzoekenden. Bedrijven in de sectoren zorg, de overige diensten en de bouwnijverheid zijn tussen 2006 en 2009 ieder jaar in aantal toegenomen. De totale beroepsbevolking is de laatste jaren stabiel in de gemeente, na een daling in de periode 1996-2000. Een kwart van alle mensen in de gemeente Borger-Odoorn werkt in de sector overige commerciële dienstverlening. In Drouwen is dit bijna een derde van de bevolking. 22 Procent van de mensen werkt in de industrie. In tweede Exloërmond is dit zelfs 28 procent. De minste mensen werken in de landbouw (4 procent). In Odoornerveen is dit echter 18 procent. De toeristische sector wordt steeds belangrijker voor Borger-Odoorn. Het aantal banen van 12 uur of meer is in deze sector is tussen 2006 en 2008 met eenderde toegenomen. Met betrekking tot de ligging van toeristische bedrijven blijkt dat ongeveer 90 procent van de ondernemingen op het zand ligt en 10 procent op het veen. Het aantal toeristische overnachtingen in de gemeente groeit gestaag. Met name het aantal overnachtingen in recreatiewoningen is sinds 2006 sterk toegenomen. Het aantal Niet-werkende Werkzoekenden is, na een stijging sinds oktober 2008, weer afgenomen tot 785. Deze trend is gelijk aan die van de provincie Drenthe. Het aantal ingediende vacatures is in het eerste half jaar wat hoger dan in 2009. Grafiek 2.1 Absolute bedrijvigheidontwikkeling gemeente Borger-Odoorn 2006-2009. Landbouw/Visserij Industrie Nutsbedrijven Bouw Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Financiële instellingen Zakelijke diensten Overheid Onderwijs Zorg Overige diensten -300-200 -100 0 100 200 Bron: LISA, bewerking I&O Research 18
Economie Grafiek 2.2 Ontwikkeling (beroeps)bevolking, werkzame beroepsbevolking, 96/ 98 07/ 09. 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 96/'98 97/'99 98/'00 99/'01 00/'02 01/'03 02/'04 03/'05 04/'06 05/'07 06/'08 07/'09 Totale bevolking (15-64 jaar) Totale beroepsbevolking Totale werkzame beroepsbevolking Bron: CBS, bewerking I&O Research 19
Economie Tabel 2.1 Werkzame personen naar sector (%), 2005. Totaal (%) Landbouw Industrie Handel Onderwijs Overige commerciële dienstverlening Gezondheidszorg Overige niet-commerciële dienstverlening Onbekende sector Wijk 00 Borger 67 3 16 14 28 7 17 13 2 Wijk 01 Buinen 72 5 21 12 22 5 18 13 3 Wijk 02 Bronneger 68 10 15 x x x x 19 2 Wijk 03 Drouwen 72 3 16 14 32 3 17 10 4 Wijk 04 Bronnegerveen 70 x x x x 15 19 10 2 Wijk 05 Drouwenerveen 65 9 20 7 25 4 23 10 2 Wijk 06 Drouwenermond 69 7 26 18 18 4 17 8 1 Wijk 07 Nieuw-Buinen 66 3 26 15 25 4 15 10 2 Wijk 08 Buinerveen 67 x x 13 24 8 16 10 4 Wijk 09 Ees 67 12 15 10 24 6 17 12 4 Wijk 10 Odoorn 69 3 16 15 28 8 16 12 2 Wijk 11 Exloo 67 4 16 16 27 6 15 13 4 Wijk 12 Valthe 67 2 21 14 22 8 17 11 4 Wijk 13 Klijndijk 74 4 20 14 23 6 17 14 2 Wijk 14 Odoornerveen 72 18 14 18 19 5 13 9 3 Wijk 15 Tweede Exloërmond 65 7 28 14 25 3 14 7 3 Wijk 16 Valthermond 65 5 27 14 25 3 15 8 2 totaal 67 4 22 14 25 5 16 11 2 Bron: CBS, bewerking I&O Research x : geheim, in verband met betrouwbaarheid en geheimhouding Werkzame personen Personen van 15 tot en met 64 jaar met inkomsten uit arbeid als werknemer en/of zelfstandige. Totaal % Het aandeel werkzame personen op de laatste vrijdag van september, uitgedrukt in hele procenten van het aantal inwoners van 15 tot en met 64 jaar. Dit gegeven is ontleend aan het Sociaal Statistisch Bestand (SSB). Het percentage is vermeld bij meer dan 5 werkzame personen op de laatste vrijdag van september en meer dan 50 inwoners per buurt op 1 januari. 20
Economie Tabel 2.2 Cijfermatig overzicht Work First Project, 2005-2006. 2005 2006 bruto Instroom 133 130 aanvraag Ingetrokken 4 3 uitkering Geweigerd 10 12 geen Work First 28 21 instroom Work First 91 94 naar stage of opleiding 1) 21 uitkering Ingetrokken 59 71 bemiddeld vóór aanvang uitkering 3 1 bemiddeld vanuit de uitkering 18 26 op eigen kracht werk gevonden 34 30 na 6 maand nog in de uitkering 9 8 na 6 maand verlenging Work First 4 11 Bron: gemeente Borger-Odoorn, bewerking I&O Research 1) cijfer is in 2005 niet geregistreerd Grafiek 2.3 Indeling naar leeftijd per sector. 100 80 60 40 50 + 25 tot 50 jaar 12 tot 25 jaar tot 12 jaar 20 0 horeca dagrecreatie verblijfsrecreatie overige overige middenstand Bron: toeristische trendonderzoek 2005 versie juni 2006 21
Economie Grafiek 2.4 Ligging toeristische bedrijven. veen 10% zand 90% Bron: toeristische trendonderzoek 2005 versie juni 2006 Tabel 2.3 Overnachtingen naar accommodatie Accommodaties Bedden Overnachtingen* (x 1.000) 2007 2007 2000 2002 2004 2006 2007 Hotels/pensions/bed & breakfast 30 533 56 54 49 60 65 Kampeerterreinen 28 2.483** 412 360 378 325 313 Groepsaccommodaties 50 41 38 38 45 Recreatiewoningen 922 4.610 585 514 459 482 789 Logiesaccommodaties*** 1.102 959 946 1.046 1.212 Bron: Toerdata Noord * Er is verondersteld dat de bezettingsgraad per accommodatietype gelijk is aan de bezettingsgraad van de toeristenregio waarin de gemeente ligt. ** Standplaatsen: Toeristisch 1.755 & Vast 728 *** Het betreft overnachtingen in hotels/pensions/bed & breakfast, groepsaccommodaties, recreatiewoningen en op kampeerterreinen. Tabel 2.4 Banen van 12 uur of meer in de toeristische sector Bron: PWR, 2008 2004 2005 2006 2007 2008 56 54 49 60 65 22
Economie Grafiek 2.5 Ontwikkeling aantal NWW-ers in Borger-Odoorn en Drenthe totaal (augustus 2008 - juli 2010). 1.500 20.000 1.200 16.000 900 600 699 682 687 697 742 792 821 842 879 923 834 819 791 801 773 786 800 809 816 856 811 776 750 785 12.000 8.000 300 4.000 0 0 aug sep okt nov dec jan febr mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul 2008 2009 2010 Borger-Odoorn Drenthe Bron: Uwv werkbedrijf Grafiek 2.6 Ontwikkeling aantal ingediende vacatures in Borger-Odoorn en Drenthe totaal (augustus 2008 - juli 2010). 140 Opmerking [D.D.1]: Juni 2010 bij Borger-Odoorn is negatief. Vraag is neergelegd bij UWV, even reactie afwachten. In excel al juli toegevoegd. 1.200 120 100 80 60 40 20 0 122 99 86 61 46 39 29 26 19 21 24 25 21 21 27 28 24 22 22 16 aug sep okt nov dec jan febr mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul 2008 2009 2010 1.000 800 600 400 200 0 Borger-Odoorn Drenthe Bron: Uwv werkbedrijf Als er geen waarde in de grafiek staat betekent het dat het aantal vacatures lager dan 10 is. Uit privacyoverwegingen verstrekt het UWV-werkbedrijf dan geen exacte aantallen. 23
Grondgebruik 3. Grondgebruik Dit hoofdstuk gaat over het grondgebruik van de gemeente Borger-Odoorn. Ten eerste wordt er gekeken naar de totale oppervlakte (ha) van de gemeente en de oppervlakte naar kern. Van deze totale oppervlakte wordt bekeken welk gedeelte uit land bestaat en welk gedeelte uit water. Daarnaast wordt het grondgebruik van Borger-Odoorn met Drenthe vergeleken en komt de lengte van wegen in kilometers ter sprake. De totale oppervlakte van de gemeente Borger-Odoorn is in de afgelopen jaren nagenoeg gelijk gebleven. Als enkel gekeken wordt naar de totale oppervlakte van land blijkt dat dit in de gemeente Borger-Odoorn de afgelopen jaren licht gestegen te zijn van 27.518 ha in 2005 naar 27.535 ha in 2009. De grootste stijging is te zien bij de kernen Valthermond en 1 e en 2 e Exloërmond. Deze stijging is vrijwel evenredig aan de daling van de totale wateroppervlakte. In 2009 bestaat bijna 1 procent van het grondgebied van de gemeente uit water. Agrarisch terrein blijft het grootste aandeel als het gaat om het grondgebruik. Ook in 2009 is het aandeel agrarisch terrein in de gemeente Borger-Odoorn hoger dan in heel Drenthe. Het aandeel bos en open natuurlijk terrein bebouwd terrein is in 2009 net als in voorgaande jaren lager in Borger-Odoorn dan in heel Drenthe. Verder is gekeken naar de lengte van wegen in kilometers. Deze is in 2009 verder toegenomen naar 614 kilometer. Tot slot is er een tabel weergegeven met diverse kengetallen van de gemeente. Voor 2009 is van deze kerngetallen enkel bekend dat zij nauwelijks veranderd zijn ten opzichte van 2008. 24
Grondgebruik Tabel 3.1 Oppervlakte land, water en totaal naar kern, 2005-2009 (ha). kern Land 2005 2009 Water 2005 2009 Totaal 2005 2009 Borger 1.506 1.506 18 18 1.523 1.523 Bronneger 286 286 1 1 287 287 Bronnegerveen 703 703 6 6 709 709 Buinen 1.461 1.461 3 3 1.464 1.464 Buinerveen 766 765 3 4 769 769 Drouwen 1.387 1.386 1 3 1.388 1.389 Drouwenermond 1.346 1.346 7 7 1.353 1.353 Drouwenerveen 317 317 3 3 320 320 Ees 800 800 0 0 800 800 Eesergroen 617 616 1 2 618 618 Eeserveen 621 621 0 0 621 621 Ellertshaar 109 109 13 14 122 123 Exloërveen 85 85 0 0 85 85 Exloo 1.866 1.864 7 10 1.873 1.874 Klijndijk 735 735 5 5 740 740 Nieuw-Buinen 2.257 2.257 40 40 2.297 2.297 Odoorn 1.688 1.688 0 0 1.688 1.688 Odoornerveen 1.206 1.206 14 14 1.220 1.220 Valthe 1.033 1.033 0 0 1.033 1.033 Valthermond 3.780 3.786 34 27 3.814 3.813 Westdorp 770 771 29 29 799 800 Zandberg 60 60 0 0 60 60 1e Exloërmond 227 230 6 3 233 233 2e Exloërmond 3.802 3.814 83 71 3.885 3.885 2e Valthermond 90 90 0 0 90 90 totaal 27.518 27.535 274 260 27.791 27.794 Bron: CBS, bewerking I&O Research 25
Grondgebruik Grafiek 3.1 Grondgebruik gemeente Borger-Odoorn vergeleken met Provincie Drenthe, 2006 (percentages). Borger- Odoorn 14,7 1,0 2,0 3,2 0,4 1,3 77,6 Provincie Drenthe 16,2 1,5 71,5 1,0 1,8 2,6 5,3 Verkeersterrein Semi-bebouwd terrein Agrarisch terrein Binnenwater Bebouwd terrein Recreatieterrein Bos en open natuurlijk terrein Bron: CBS, bewerking I&O Research Tabel 3.2 Lengte van wegen in kilometers, gemeente Borger-Odoorn. 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Gemeentelijke en waterschapswegen 538 538 540 542 542 542 542 547 552 Provinciale wegen 44 44 44 43 43 43 61 61 62 Rijkswegen 18 18 18 18 18 18 - - - Totale weglengte 600 600 602 603 603 603 603 608 614 Bron: CBS, bewerking I&O Research 26
Grondgebruik Tabel 3.3 Diverse kengetallen gemeente Borger-Odoorn. 2008 wegen (km) 500 fietspaden (km) (toeristisch-recreatief en verkeersfietspaden) 140 riolering (km) 340 IBA s (aantal) 100 berm (hectare) 250 plantsoen (hectare) (excl. bosplantsoen, heesters, natuurvriendelijk gras) 130 bomen (aantal) 50.000 begraafplaatsen (aantal) 8 Bron: Gemeente Borger Odoorn 27
Inkomen 4. Inkomen Dit hoofdstuk geeft informatie over het aantal inkomensontvangers, het gemiddelde inkomen, het percentage lage/hoge inkomens en het percentage pensioenontvangers. Het aantal inkomensontvangers in 2007 in de gemeente Borger-Odoorn is ten opzichte van 2006 relatief hard gestegen. Dit is opvallend omdat het aantal inwoners van Borger-Odoorn wel gedaald is. Het gemiddelde inkomen per inkomensontvanger bedraagt in 2005 gemiddeld 17.100 euro. Exloo, Drouwen en Buinen hebben een hoger gemiddeld inkomen per inkomensontvanger en met name Nieuw-Buinen heeft een lager gemiddelde. Het gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner ligt in de gemeente op 12.200 euro. Odoorn en Exloo onderscheiden zich positief met een hoger gemiddeld besteedbaar inkomen. Inwoners van Nieuw-Buinen, Tweede Exloërmond en Valthermond hebben gemiddeld het minst te besteden. Het percentage hoge inkomens ligt in de gemeente in 2007 voor het eerst op 17 procent. Het aantal lage inkomens is tussen 2003 en 2007 afgenomen van 46 naar 43 procent. De meeste lage inkomens zijn in Valthermond. De meeste hoge inkomens zijn in Exloo en Buinen. Tot slot is er een tabel opgenomen met het percentage niet-actieven/pensioenontvangers naar wijk. Het percentage niet-actieven is in 2007 weer op hetzelfde niveau als in 2004, namelijk 21 procent. Dit is twee procent minder dan in 2006. Het percentage pensioenontvangers ligt in 2005 op 20 procent, 1 procent hoger dan in 2004. Op wijkniveau blijken Ees en Klijndijk het hoogste aandeel niet-actieven te hebben en in Odoorn en Borger is het aandeel pensioenontvangers het hoogst. 28
Inkomen Tabel 4.1 4 Aantal inkomensontvangers per wijk, 2003-2007. wijken 2003 2004 2005 2006 2007 Wijk 00 Borger 3.630 3.730 3.700 3.700 3.800 Wijk 01 Buinen 530 530 500 500 500 Wijk 02 Bronneger x x x x x Wijk 03 Drouwen 340 340 300 400 300 Wijk 04 Bronnegerveen x x x x x Wijk 05 Drouwenerveen x x 200 100 200 Wijk 06 Drouwenermond 390 360 300 400 400 Wijk 07 Nieuw-Buinen 3.200 3.210 3.100 3.200 3.400 Wijk 08 Buinerveen 230 230 300 200 200 Wijk 09 Ees 530 490 500 500 500 Wijk 10 Odoorn 1.210 1.270 1.300 1.300 1.400 Wijk 11 Exloo 1.190 1.180 1.200 1.200 1.200 Wijk 12 Valthe 750 760 700 800 800 Wijk 13 Klijndijk 720 710 700 700 700 Wijk 14 Odoornerveen 250 250 300 300 200 Wijk 15 Tweede Exloërmond 1.790 1.810 1.900 2.000 2.100 Wijk 16 Valthermond 2.310 2.260 2.200 2.200 2.300 totaal 17.430 17.480 17.400 17.600 18.300 Bron: CBS x : geheim, in verband met betrouwbaarheid en geheimhouding Aantal inkomensontvangers Het aantal personen met 52 weken of een geheel jaar inkomen over het voorgaande jaar. De categorie zelfstandigen behoort tot de groep personen met 52 weken inkomen, evenals de bevolking in instellingen, inrichtingen en tehuizen. Personen die in het onderzoeksjaar gedurende kortere tijd of over een qua tijdsduur onbekende periode inkomen hebben, worden hier niet bij gerekend. Ook personen die uitsluitend kinderbijslag of individuele huursubsidie ontvangen worden bij de categorie personen met 52 weken inkomen buiten beschouwing gelaten. Studenten, dat wil zeggen personen met een studiebeurs in het kader van de Wet Studiefinanciering, worden ook niet tot deze groep gerekend, ook al hebben zij het gehele jaar een baan. Dit gegeven is afkomstig uit het Regionaal Inkomensonderzoek. De cijfers zijn afgerond op tientallen en is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. 29
Inkomen Tabel 4.2 Gemiddeld inkomen (in euro s x 1.000) per inkomensontvanger per wijk, 2003-2007. Wijken 2003 2004 2005 2006 2007 Wijk 00 Borger 17,6 16,5 16,1 16,5 17,6 Wijk 01 Buinen 17,7 16,1 17,7 16,0 19,1 Wijk 02 Bronneger x x x x x Wijk 03 Drouwen 18,2 16,9 16,6 17,9 20,2 Wijk 04 Bronnegerveen x x x x x Wijk 05 Drouwenerveen x x 14,4 17,8 17,7 Wijk 06 Drouwenermond 16,6 16,2 15,5 16,1 16,8 Wijk 07 Nieuw-Buinen 15,9 15,0 15,3 15,6 15,7 Wijk 08 Buinerveen 16,9 17,7 17,5 17,8 18,6 Wijk 09 Ees 16,1 15,1 17,8 18,7 18,1 Wijk 10 Odoorn 17,1 16,3 16,5 16,2 17,7 Wijk 11 Exloo 18,4 17,6 18,1 18,9 19,3 Wijk 12 Valthe 18,0 17,1 17,1 18,1 18,8 Wijk 13 Klijndijk 17,8 16,4 17,1 19,0 17,7 Wijk 14 Odoornerveen 13,6 14,1 13,8 17,3 16,5 Wijk 15 Tweede Exloërmond 16,4 15,1 14,7 15,1 16,2 Wijk 16 Valthermond 16,6 14,9 14,9 15,1 15,8 Totaal 17,0 15,9 16,0 16,4 17.1 Bron: CBS x : geheim, in verband met betrouwbaarheid en geheimhouding Gemiddeld inkomen per inkomensontvanger Het gemiddeld besteedbaar inkomen per individu met 52 weken inkomen over het voorgaande jaar. Het besteedbaar inkomen is het totaal aan inkomsten van een individu, verminderd met betaalde premies en belastingen. Individuen met 52 weken inkomen hebben het gehele voorgaande jaar inkomsten genoten, al dan niet in deeltijd. Groepen inkomensontvangers die buiten deze definitie vallen zijn bijvoorbeeld seizoenswerkers en oproepkrachten. Dit gegeven is afkomstig uit het Regionaal Inkomensonderzoek. De genoemde bedragen zijn afgerond op 1000-voud met één cijfer achter de komma, dus bijvoorbeeld een waarde van 14,9 lezen als 14,9 duizend euro. De waarde is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. 30
Inkomen Tabel 4.3 Gemiddeld inkomen (in euro s x 1.000) per inwoner per wijk, 2003-2007. wijken 2003 2004 2005 2006 2007 Wijk 00 Borger 12,6 12,1 11,8 12,2 13,3 Wijk 01 Buinen 11,9 10,8 11,5 10,7 12,8 Wijk 02 Bronneger x x x x x Wijk 03 Drouwen 12,1 11,6 11,3 12,0 13,4 Wijk 04 Bronnegerveen x x x x x Wijk 05 Drouwenerveen 11,9 x 9,4 12,4 12,5 Wijk 06 Drouwenermond 11,5 11,2 10,4 11,3 11,7 Wijk 07 Nieuw-Buinen 10,5 10,1 10,3 10,5 10,9 Wijk 08 Buinerveen 10,9 10,6 9,8 10,4 10,3 Wijk 09 Ees 11,7 11,1 13,2 13,6 13,0 Wijk 10 Odoorn 12,5 12,3 12,2 12,4 13,9 Wijk 11 Exloo 13,1 12,0 12,2 13,5 13,9 Wijk 12 Valthe 11,5 11,1 11,0 11,9 13,0 Wijk 13 Klijndijk 12,3 11,3 11,9 13,2 12,5 Wijk 14 Odoornerveen 10,0 10,6 10,3 12,7 12,8 Wijk 15 Tweede Exloërmond 10,6 9,7 9,8 10,3 11,0 Wijk 16 Valthermond 11,1 10,0 10,2 10,4 11,0 totaal taal 11,6 11,0 11,0 11.5 12.2 Bron: CBS x : geheim, in verband met betrouwbaarheid en geheimhouding Gemiddeld inkomen per inwoner Het gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner over het voorgaande jaar. Het besteedbaar inkomen is het totaal aan inkomsten van een individu, verminderd met betaalde premies en belastingen. Voor de berekening van dit veld zijn de besteedbare inkomens van alle individuen binnen een gebied opgeteld. Het resulterende bedrag is vervolgens gedeeld door het aantal inwoners van het gebied. Dit gegeven is afkomstig uit het Regionaal Inkomensonderzoek. De genoemde bedragen zijn afgerond op 1000-voud met één cijfer achter de komma, dus bijvoorbeeld een waarde van 10,2 lezen als 10,2 duizend euro. De waarde is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. 31
Inkomen Tabel 4.4 Percentage lage/hoge inkomens naar wijk, 2003-2007. wijken Lage inkomens Hoge inkomens 2003 2004 2005 2006 2007 2003 2004 2005 2006 2007 Wijk 00 Borger 46 47 46 47 45 19 18 18 17 17 Wijk 01 Buinen x 40 39 42 36 x 21 23 21 30 Wijk 02 Bronneger x x x x x x x x x x Wijk 03 Drouwen x 41 44 43 38 x 22 19 20 23 Wijk 04 Bronnegerveen Wijk 05 Drouwenerveen Wijk 06 Drouwenermond Wijk 07 Nieuw- Buinen Wijk 08 Buinerveen x x x x x x x x x x x x 49 42 40 x x 5 12 23 x 39 43 41 45 x 14 14 14 16 47 48 46 47 45 10 11 12 12 12 x 32 35 31 34 x 19 23 20 21 Wijk 09 Ees x 49 45 40 44 x 24 21 23 19 Wijk 10 Odoorn 47 48 47 48 45 18 19 19 20 20 Wijk 11 Exloo 43 42 40 38 38 23 22 26 25 25 Wijk 12 Valthe x 43 40 39 39 x 22 18 22 21 Wijk 13 Klijndijk x 41 43 37 40 x 20 21 17 18 Wijk 14 Odoornerveen Wijk 15 Tweede Exloërmond Wijk 16 Valthermond x 50 55 46 43 x 15 11 18 16 46 47 48 45 44 12 14 12 12 15 47 48 49 49 46 13 12 13 12 11 totaal 46 46 46 45 43 16 16 16 16 17 Bron: CBS x : geheim, in verband met betrouwbaarheid en geheimhouding Lage inkomens Het aantal inkomensontvangers met 52 weken inkomen dat in het voorgaande jaar een besteedbaar inkomen had dat lager was dan of gelijk was aan het 40-procentpunt van de landelijke inkomensverdeling. In 2002 was het grensbedrag van het 40-procentpunt van de landelijke inkomensverdeling 14,2 duizend euro. In 2003 was dit grensbedrag 13,8 duizend euro. Het percentage is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. Waarden lager dan 5 procent zijn vastgezet op 5 procent, waarden hoger dan 95 procent zijn vastgezet op 95 procent. Hoge inkomens Het aantal inkomensontvangers met 52 weken inkomen dat in het voorgaande jaar een besteedbaar inkomen had dat hoger was dan of gelijk was aan het 80-procentpunt van de landelijke inkomensverdeling. In 2002 was het grensbedrag van het 80-procentpunt van de landelijke inkomensverdeling 25,2 duizend euro. In 2003 was dit grensbedrag 24,2 euro. Het percentage is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. Waarden lager dan 5 procent zijn vastgezet op 5 procent, waarden hoger dan 95 procent zijn vastgezet op 95 procent. 32
Inkomen Tabel 4.5 Percentage niet-actieven/pensioenontvangers naar wijk, 2003-2007. Wijken Niet-act actieven Pensioenontvangers 2003 2004 2005 2006 2007 2003 2004 2005 Wijk 00 Borger 21 22 23 25 23 26 27 27 Wijk 01 Buinen x 18 20 17 13 16 17 16 Wijk 02 Bronneger x x x x x 18 19 19 Wijk 03 Drouwen x 17 21 18 17 20 21 21 Wijk 04 Bronnegerveen x x x x x 13 13 13 Wijk 05 Drouwenerveen x x 21 18 12 17 16 17 Wijk 06 Drouwenermond x 25 24 20 23 11 13 15 Wijk 07 Nieuw-Buinen 22 22 24 25 23 15 16 16 Wijk 08 Buinerveen x 20 20 24 23 15 15 16 Wijk 09 Ees x 29 26 28 25 19 21 24 Wijk 10 Odoorn x 22 24 20 16 28 29 29 Wijk 11 Exloo x 21 21 22 23 24 25 26 Wijk 12 Valthe x 16 19 20 16 16 17 17 Wijk 13 Klijndijk x 21 24 21 24 15 14 16 Wijk 14 Odoornerveen x 24 20 22 20 16 16 17 Wijk 15 Tweede Exloërmond 16 15 17 19 20 15 15 15 Wijk 16 Valthermond 23 22 25 24 21 15 15 15 Totaal 21 21 22 23 21 19 19 20 Bron: CBS. : gegevens ontbreken x : geheim, in verband met betrouwbaarheid en geheimhouding Niet-actieven Het aantal inkomensontvangers van 15 tot en met 64 jaar met 52 weken inkomen dat in het voorgaande jaar een uitkering als voornaamste inkomensbron had, uitgedrukt in hele procenten van het totaal aantal inkomensontvangers van 15 tot en met 64 jaar. Personen met een werkloosheidsuitkering, arbeidsongeschikten, pensioenontvangers, bijstandontvangers en de groep 'overige inkomensontvangers' worden tot de niet-actieven gerekend. Vanaf het verslagjaar 2002 worden ook werkstudenten meegenomen in de populatie. Zij worden ook tot de niet-actieven gerekend. Het percentage is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. Waarden lager dan 5 procent zijn vastgezet op 5 procent, waarden hoger dan 95 procent zijn vastgezet op 95 procent. Pensioenontvangers Het aandeel pensioenontvangers van 55 jaar en ouder op de laatste vrijdag van september, uitgedrukt in hele procenten van het totaal aantal inwoners. Bij pensioenen gaat het hier om inkomsten op grond van de algemene ouderdomswet, vervroegde uittreding, flexibel pensioen en uittreden, algemene weduwen en wezenwet, algemene nabestaandenwet, oorlogs- en verzetspensioenen, lijfrente-uitkeringen ontvangen van levensverzekeringmaatschappijen en dergelijke en aanvullend pensioen bestaande uit uitkeringen van pensioenfondsen. Dit gegeven is ontleend aan het Sociaal Statistisch Bestand (SSB). Het percentage is vermeld bij meer dan 5 pensioenontvangers op de laatste vrijdag van september en meer dan 50 inwoners per buurt op 1 januari. 33
Onderwijs 5. Onderwijs In hoofdstuk 5 wordt er naar het onderwijs in de gemeente Borger-Odoorn gekeken. Zo komt het aantal leerlingen ter sprake, schoolverzuim en het onderwijsniveau van de (beroeps)bevolking. De eerste tabel geeft het aantal leerlingen per school, naar leeftijd weer. Grote openbare basisscholen zijn Grolleman in Borger en De Weiert in Odoorn. Grootste bijzondere basisschool is de Klister in Nieuw Buinen. Naast aantallen leerlingen, zijn er ook gegevens over het aantal meldingen van schoolverzuim. Het aantal meldingen van schoolverzuim in 2008-2009 is 121. Hiervan waren er 78 in het voortgezet onderwijs. Van de 121 meldingen waren er 73 man en 48 vrouw. Het aantal mannen is daarmee flink gestegen ten opzicht van voorgaande jaren. Tot slot zijn er twee grafieken opgenomen met de bevolking (15-64 jaar) en de beroepsbevolking (15-64 jaar) naar onderwijsniveau. In de periode 2004/2006 en 2007/2009 is het percentage inwoners met hoger onderwijs ongeveer gelijk gebleven met 18,3 procent in 2004/2006 en 19,9 procent in 2007/2009. Het percentage inwoners met lager onderwijs is afgenomen van 38,9 procent in 2004/2006 naar 36,6 procent in 2007/2009. In de tabel is te zien dat de verdeling binnen deze groep zich heeft gestabiliseerd in de laatste jaren. Onder de beroepsbevolking van de gemeente Borger-Odoorn is hetzelfde te zien. Hier ligt het percentage hoger-opgeleiden hoger en het percentage lager-opgeleiden lager dan bij de totale bevolking tussen 15 en 64 jaar. Bij beide bevolkingsgroepen is de groep met een middelbare opleiding het grootst. 34
Onderwijs Tabel 5.1 Werkelijk aantal leerlingen per leeftijd, oktober 2009. 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Totaal openbare basisscholen 12LU o.b.s. Grolleman Borger 35 42 36 50 38 46 40 40 5 0 332 12TV o.b.s. Daltonschool Ees Ees 9 4 5 5 8 7 11 15 0 0 64 13AD o.b.s. Buinen Buinen 6 4 6 9 7 13 12 16 0 0 73 13LA o.b.s. Ekkelhof Drouwen 7 10 5 11 10 10 8 2 2 0 65 13TV o.b.s. De Kruiplank Drouwermond 0 0 5 4 4 8 7 6 2 0 36 13XE o.b.s. Nieuw-Buinen 75 Nieuw-Buinen 9 13 9 12 5 10 13 13 1 0 85 14AL o.b.s. Parklaan Nieuw-Buinen 4 16 9 8 9 15 15 8 7 0 91 14DR o.b.s. Nieuw-Buinen 24 Nieuw-Buinen 8 9 7 4 5 6 12 3 0 0 54 18TP o.b.s. De Aanloop Valthermond 13 22 12 17 13 14 11 20 3 0 125 18UB o.b.s. Valthermond Oost Valthermond 6 5 3 8 6 8 8 2 0 0 46 18UV o.b.s. De Westhoek 2e Exloërmond 15 7 9 8 11 4 12 6 1 0 73 18VG o.b.s. De Mondenhoek 1e Exloërmond 6 4 5 7 6 3 6 9 3 0 49 18VS o.b.s. 't Schienvat Klijndijk 15 7 10 10 8 14 9 8 0 0 81 18VZ o.b.s. De Linderakkers Valthe 11 9 5 9 10 9 12 4 2 0 71 18WH o.b.s. De Weiert Odoorn 20 21 25 15 26 19 21 22 2 0 171 18WQ o.b.s. De Zweng Exloo 10 17 11 19 21 23 31 32 1 0 165 subtotaal o.b.s. 174 190 162 196 187 209 228 206 29 0 1.581 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Totaal bijzondere basisscholen 05KS b.b.s. De Bark Valthe 4 6 4 4 10 5 8 3 3 0 47 05DB b.b.s. Sint Joseph Zandberg 9 7 5 3 9 8 15 10 5 0 71 03WU b.b.s. De Wegwijzer 2e Exloërmond 11 12 10 13 6 10 8 18 4 0 92 04LY b.b.s. De Borgh Borger 13 12 12 20 17 20 15 20 3 1 133 05RC b.b.s. De Klister Nieuw-Buinen 35 35 30 43 41 32 41 28 5 0 290 05RD b.b.s. Nieuw-Buinen 59 Nieuw-Buinen 5 6 6 5 4 6 2 3 1 0 38 14ZS b.b.s. Rehoboth Valthermond 15 14 11 13 14 18 15 19 4 0 123 subtotaal b.b.s. 92 92 78 101 101 99 104 101 25 1 794 totaal 266 282 240 297 288 308 332 307 54 1 2.375 Bron: gemeente Borger Odoorn 35
Onderwijs Tabel 5.2 Totaal aantal leerlingen gemeente Borger-Odoorn. 2006/2007 basisonderwijs 2.769 speciaal basisonderwijs 71 rec 52 praktijkonderwijs - voortgezet onderwijs 1.425 beroepsonderwijs 91 TOTAAL 4.408 Bron: Gemeente Borger Odoorn Tabel 5.3 Aantal meldingen schoolverzuim naar soort onderwijs. schooljaar so vso vo bao-sbo mbo hulpverlening totaal 2006-2007 5 2 68 14 11 2 102 2007-2008 73 42 3 127 2008-2009 78 22 6 121 Bron: Gemeentelijke basisadministratie en Leerplichtverslag 2008-2009 Tabel 5.4 Aantal meldingen schoolverzuim naar geslacht. schooljaar Man Vrouw Totaal 2006-2007 58 44 102 2008-2009 73 48 121 Bron: Gemeentelijke basisadministratie en Leerplichtverslag 2008-2009 36
Onderwijs Grafiek 5.1 Bevolking (15-64 jaar) naar onderwijsniveau, 2004/2006-2007/2009. 100% 18,3 20,5 20,1 19,9 75% 50% 42,9 42,7 44,4 43,5 Hoger onderwijs Middelbaar onderwijs Lager onderwijs 25% 38,9 36,8 35,5 36,6 0% 2004/2006 2005/2007 2006/2008 2007/2009 Bron: CBS Grafiek 5.2 Beroepsbevolking (15-64 jaar) naar onderwijsniveau, 2004/2006-2007/2009. 100% 24,3 24,1 23,6 21,9 75% Hoger onderwijs 50% 46,8 49,1 52,7 51,4 Middelbaar onderwijs Lager onderwijs 25% 28,8 26,8 23,6 26,7 0% 2004/2006 2005/2007 2006/2008 2007/2009 Bron: CBS 37
Veiligheid 6. Veiligheid Dit hoofdstuk gaat in op de veiligheid in de gemeente Borger-Odoorn. Zo worden cijfers over veiligheidsincidenten, leefbaarheids- en veiligheidsincidenten, jeugdcriminaliteit en de brandweer weergegeven. De eerste tabel laat het aantal incidenten en opgenomen aangiften zien, vanaf 2003. Het gaat met name om diefstal uit de woning of auto, diefstal van de fiets, diefstal van overige goederen en om verkeersongevallen met materiele schade. Het totale aantal veiligheidsincidenten is tussen 2005 en 2007 iets afgenomen van 1.041 naar 929. Het aantal leefbaarheidincidenten is iets afgenomen van 560 in 2005 naar 537 in 2007. Het aantal was in 2004 overigens het laagst met 530. Verder staat er in dit hoofdstuk een tabel waarin wordt ingegaan op jeugdcriminaliteit. Hieruit blijkt dat de overlast door jeugd blijft afnemen. Wel is er een lichte stijging van verdachten bij het OM in de leeftijd van 12 t/m 17 jaar. Tot slot zijn er nog twee tabellen opgenomen die inzicht geven in de alarmeringen en het aantal keren dat de brandweer is uitgerukt voor verschillende meldingen. De brandweer is het vaakst gealarmeerd voor buitenbrand en hulpverlening. Er zijn in deze gemeente twee brandweerposten, te weten de post Tweede Exloërmond en de post Borger. De post in Tweede Exloërmond is vaker uitgerukt dan de post in Borger. 38
Veiligheid Tabel 6.1 Veiligheidsincidenten, 2005-2009 Incidenten 2005 Aangifte opgenomen 2005 Incidenten 2007 Aangifte opgenomen 2007 221 Diefstal uit woning 50 44 35 28 37 Opmerking [D.D.2]: Informat ie gemeente niet volledig + erg onduidelijk! Incidenten meldingen 2009 2009 224 Diefstal/inbraak box/garage/schuur/ tuinhuis 18 18 21 21 213 Diefstal af/uit motor/scooter 0 0 1 1 214 Diefstal af/uit auto 109 100 99 95 45 203 Diefstal motor/scooter 0 0 0 0 204 Diefstal auto 15 14 8 4 205 Diefstal ander motorvoertuig 4 2 2 2 201 Diefstal fiets 60 55 48 44 60 202 Diefstal bromfiets/snorfiets 8 7 6 4 233 Zakkenrollen 0 0 5 5 209 Diefstal overige voertuigen 8 7 7 5 211 Diefstal af/uit fiets 1 1 1 1 212 Diefstal af/uit bromfiets/snorfiets 2 1 1 0 215 Diefstal af/uit overige voertuigen 8 7 0 0 101 Verkeersongeval materiele schade 248 0 243 0 102 Verkeersongeval materiele schade met doorrijden 43 3 54 0 111 Verkeersongeval letsel 54 0 46 0 112 Verkeersongeval letsel doorrijding 2 0 0 0 121 Verkeersongeval dodelijk slachtoffer 2 0 3 0 122 Verkeersongeval dodelijk+doorrijden 0 0 0 0 331 (Openb) Schennis 10 3 6 4 332 Aanranding 3 1 4 3 333 Verkrachting 3 2 4 2 334 Incest 2 1 1 0 335 Pornografie (overig) 0 0 0 0 336 Ontucht minderjarige 3 2 2 2 339 Overige zedenzaken 16 2 15 3 39
Veiligheid Vervolg Incidenten 2005 Aangifte opgenomen 2005 Incidenten 2007 Aangifte opgenomen 2007 321 Geweld dodelijk zonder wapen 0 0 0 0 322 Geweld dodelijk met wapen 0 0 0 0 32 3 Geweld dodelijk met vuurwapen 0 0 0 0 32 5 Openlijk geweld tegen personen 2 2 0 0 34 2 Bedreiging 60 23 49 27 34 7 Stalking 9 3 11 3 30 1 Geweld zonder letsel zonder wapen 24 15 24 15 302 Geweld zonder letsel met wapen 3 3 3 1 303 Geweld zonder letsel met vuurwapen 1 1 0 0 311 Geweld met letsel zonder wapen 27 22 26 23 312 Geweld met letsel met wapen 6 5 3 3 313 Geweld met letsel met vuurwapen 0 0 0 0 Incidenten 2009 meldingen 2009 343 Man/vrouwmishandeling IS GEEN HUISELIJK GEWELD 6 4 16 10 346 Kindermishandeling 1 0 3 1 242 Beroving (w.o. tasjesroof) 0 0 0 0 241 Overval (gewapende) 0 0 0 0 206 Diefstal vaartuig 0 0 0 0 216 Diefstal af/uit vaartuig 0 0 0 0 351 Brand/ontploffing materiele schade 63 24 61 8 352 Brand/ontploffing met letsel/dodelijk 0 0 0 0 207 Diefstal dier 2 2 2 0 219 Diefstal af/uit overige roerende goederen 4 2 3 2 226 Diefstal af/uit kampeerterreinen 3 2 3 3 229 Diefstal af/uit overig onroerend goed 9 7 6 5 235 Diefstal af/uit (telefoon) automaten 0 0 0 0 239 Diefstal overige goederen 145 61 86 77 243 Chantage/afdreiging 2 1 0 0 244 Heling 1 0 1 0 283 Verduistering 4 3 20 17 Bron: veiligheidsplan Borger-Odoorn 40