Werkgroep Breedband van Aa tot Hunze Het stroomdal versnelt! Samenwerkende dorpen: Anloo, Gasteren, Oudemolen, Schipborg, Taarlo en Zuidlaarderveen 1. Doel en uitgangspunten 1.1. Inleiding Nee, wij laten het water in de Hunze en de Drentse Aa niet sneller stromen en wij willen ook de rust die er uitgaat van deze omgeving niet voor eens en voor altijd verstoren. Ons doel is een bijdrage te leveren aan de verbetering van de leefbaarheid in dit gebied door een forse verhoging van de internetsnelheid. Hiermee vergroten wij voor ouderen de kans om langer in hun eigen leefomgeving te blijven wonen, doordat vernieuwende medische- en zorgtoepassingen beschikbaar komen. Jongeren en anderen die steeds meer kunnen profiteren van onderwijs- op- afstand hopen wij een belangrijke steun in de rug te geven door het verbeteren van de hiervoor noodzakelijk faciliteiten. En natuurlijk komen voor iedereen die dat wenst diverse diensten binnen bereik die de wereld een stuk aangenamer en soms efficiënter kunnen maken. De wereld van onze communicatie verandert snel, zeer snel. Om met deze snelheid mee te groeien, doen marktpartijen alle moeite om hun netwerken hierop aan te passen. Van ADSL naar VDSL en van de gewone kabel naar interactieve kabel. Al deze aanpassingen vinden plaats op de oude netwerken die wij kennen en ze zijn alleen van toepassing voor de woningen en bedrijven dichtbij de koppelpunten van deze netwerken. Voor de gemeenten Tynaarlo en Aa en Hunze gaat het vooral om het kabelnetwerk van Ziggo en het kopernetwerk van KPN. Grote delen van het onderhavige gebied moeten het doen met het oude, vaak instabiele kopernetwerk van KPN, dat geen ruimte meer biedt voor nieuwe, snellere aansluitingen. 1 In Nederland, maar zeker ook wereldwijd, worden nu echter netwerken aangelegd die ongekende mogelijkheden en snelheden bieden. Glasvezelnetwerken. Deze netwerken bieden alle ruimte voor groei in de toekomst, ook voor diensten die wij zelfs nu nog niet kennen. De aanleg van deze echte breedbandnetwerken vindt vandaag de dag helaas alleen plaats in de kernen van steden en grotere dorpen. Daarbuiten en ook in de kleine kernen is het voor netwerkeigenaren niet rendabel om woningen en bedrijven aan te sluiten, omdat de kosten veel te hoog zijn. De verwachting is dat in ons gebied een zogenaamde Next Generation Access (NGA) netwerk niet zal worden aangelegd door de grote maatschappijen omdat nu onrendabel ook in de toekomst onrendabel zal zijn.
Om deze redenen is de werkgroep Breedband van Aa tot Hunze ontstaan. Zij wil glasvezel in de dorpen Anloo, Gasteren, Oudemolen, Schipborg, Taarlo en Zuidlaarderveen. Andere dorpen in de regio worden uitgenodigd zich bij ons initiatief aan te sluiten. Breedband van Aa tot Hunze vindt dat om sociale, maatschappelijke, en zeker ook om economische redenen, glasvezel naar elke woning en elk bedrijf in het betreffende gebied moet worden aangelegd. Sociaal en maatschappelijk zijn er al veel initiatieven, ook in ons gebied, die inspelen op de vraagstukken van morgen. Bereikbaarheid, zorg, zorg op afstand, veiligheid en natuurlijk alle diensten in en rond de woning van morgen spelen hier op in. Dit kan zich echter alleen ontwikkelen als er ook daadwerkelijk een open breedbandnetwerk beschikbaar is waarop dit mogelijk is. Met deze verbeterde internet- infrastructuur hopen de initiatiefnemers een bijdrage te leveren aan een verbetering van de leefbaarheid die voor jong en oud in het leefgebied rond de Hunze en het Drentse Aa- gebied van groot belang is. Vandaar onze slogan: Het stroomdal versnelt! 1.2. Doelstelling De verenigingen Dorpsbelangen Anloo, Gasteren, Oudemolen, Schipborg, Taarlo en Zuidlaarderveen (Aa en Hunze- gebied) willen een vraagbundeling starten onder alle bewoners en bedrijven met als doel een eigen glasvezelnetwerk aan te laten leggen, te beheren en te onderhouden. De ambitie is om een volledig dekkend glasvezelnetwerk aan te leggen naar alle woningen en alle bedrijven in het gebied, met een open structuur, waarover nu en in de toekomst meerdere aanbieders hun diensten (kunnen) aanbieden. 2 Dit communicatieplan heeft als doel: De belangstelling voor glasvezel te organiseren met als einddoel alle woningen/bedrijven aan te sluiten en minimaal 60% van deze aansluitingen van een abonnement te voorzien. Andere dorpen in het Aa en Hunze- gebied, waar nog geen glasvezelplannen zijn uitgewerkt, te betrekken bij ons initiatief. Een vraagbundeling voor deelname te organiseren. Op basis van de vraagbundeling en het op te stellen business model marktpartijen te interesseren om het gewenste netwerk aan te leggen. Aan te geven welke financiële middelen er nodig zijn om dit communicatieplan uit te voeren. Een subsidie aan te vragen voor Communicatie en Vraagbundeling bij de Provincie Drenthe. 1.3. Uitgangssituatie Coöperatie Breedband van Aa tot Hunze in oprichting start als initiatief van de verenigingen Dorpsbelangen in de deelnemende dorpen. Het plan is voor de financiering van aanleg, beheer en onderhoud van het netwerk deze coöperatie op te richten. (Of het noodzakelijk is ook in alle dorpen zelf een coöperatie op te richten wordt nader onderzocht). De subsidieaanvraag bij de provincie voor ondersteuning van Communicatie
en Vraagbundeling wordt gedaan door de Vereniging Dorpsbelangen Gasteren, namens alle deelnemende dorpen. Gemeenten Tynaarlo en Aa en Hunze De beide betrokken gemeenten Tynaarlo en Aa en Hunze hebben bij andere plannen op dit gebied al laten zien deze initiatieven van harte te ondersteunen. Breedband van Aa tot Hunze neemt echter zelf het voortouw voor de opzet van en de communicatie over nut en noodzaak van een glasvezelnetwerk in het plangebied. Provincie Drenthe De provincie Drenthe heeft een actieve beleidsvisie geformuleerd over de sociale en economische voordelen van een NGA netwerk. De provincie heeft hiervoor o.a. een uitvoeringsregeling opgezet om in de opstartfase financiële ondersteuning te geven voor Communicatie en Vraagbundeling met als doel de duurzame economische ontwikkeling van Drenthe te versterken. Dorpen en haar bewoners Uit een belangstellingspeiling in de deelnemende dorpen in voorjaar/zomer van 2015, onder supervisie van de verenigingen Dorpsbelangen opgezet door de werkgroepen glasvezel in deze dorpen, blijkt er een grote behoefte te zijn aan een breedband glasvezelnetwerk. In de dorpen waar deze peiling is afgerond heeft 90% van de bewoners aangegeven graag mee te willen doen. In Taarlo (grotendeels afgerond), Anloo en Schipborg (wordt na de zomer opgepakt) wordt een vergelijkbaar percentage verwacht. De verenigingen Dorpsbelangen in de deelnemende dorpen zijn aangenaam verrast door deze grote belangstelling en zien deze als ruim voldoende om de noodzakelijke vervolgstappen te maken voor de realisering van een plan voor glasvezel in het gebied. 3 In dit communicatieplan wordt aangegeven welke vervolgstappen hiervoor nodig zijn en in welke volgorde deze worden uitgevoerd. Aansluitgebied Het aansluitgebied bestaat uit ongeveer 920 woningen verspreid over deze zes dorpen met bijbehorende buitengebieden. Zie bijgevoegd kaartje in bijlage 1. Overige partijen De grootste aanbieders in ons gebied van internet, telefonie en televisie diensten zijn Ziggo en KPN. Zo goed als geen van de bewoners of bedrijven beschikt over breedband- toegang. Doelgroep Alle bewoners en bedrijven in het genoemde gebied. 2. De dorpen verenigd Zoals al aangegeven, hebben de verenigingen Dorpsbelangen in de deelnemende dorpen het plan een coöperatie op te richten voor financiering, aanleg, onderhoud en exploitatie van het aan te leggen glasvezelnetwerk. De werkgroepen uit de dorpen zullen hiervoor samen de plannen uitwerken. Naast de nu deelnemende dorpen zullen we ook de verenigingen Dorpsbelangen van de dorpen rondom "ons gebied", waar nog geen glasvezelplannen zijn uitgewerkt, betrekken bij onze plannen en op de hoogte houden van onze voortgang. Wij zullen hen dit communicatieplan doen toekomen en waar wenselijk kunnen zij beschikken over het door ons ontwikkelde materiaal: samen staan we sterker.
Met de belangstellingspeiling in deze eerste fase van het project zijn de bewoners betrokken geraakt bij ons initiatief. Het is van groot belang deze betrokkenheid vast te houden door de mensen in het gebied voortdurend te blijven informeren over de kansen die het project hun biedt, maar ook over de bijbehorende financiële consequenties. Breedband van Aa tot Hunze kiest hierbij voor een directe en transparante communicatie, met behulp van een op te zetten informatieve website, e- mailberichten, zo nu en dan een nieuwsbrief en enkele informatieavonden per dorp. Minstens zo belangrijk is echter de directe, mondelinge communicatie met de dorpsbewoners om, waar nodig, hun te overtuigen van de haalbaarheid van het project en van de noodzaak tot massale deelname van liefst het hele dorp. De werkgroepen glasvezel in de dorpen zullen in deze aanpak een voortrekkersrol vervullen. Ook proberen wij op deze manier de kennis over glasvezel en haar mogelijkheden te vergroten bij alle belanghebbenden. Vanwege de relatieve onbekendheid van ouderen met de mogelijkheden die breedband internet hun kan bieden zal extra aandacht worden besteed aan het bijpraten van deze doelgroep. Een ander punt dat aandacht verdient is de doorstroomsnelheid van het project. Als het lukt de verschillende fasen van het projectplan vlot te doorlopen is het veel makkelijker de belangstelling van de deelnemende bewoners vast te houden. Ons streven is dan ook: binnen een jaar de eerste schop de grond in. Naast de communicatie van Breedband van Aa tot Hunze speelt ook de informatie van de dienstenaanbieders aan de bewoners een belangrijke rol. Zij moeten in een vervolgfase met interessante en passende dienstenpakketten/aanbiedingen komen die aantrekkelijk zijn ten opzichte van de huidige koper-, coax- en schotelpakketten. 4 3. De communicatieaanpak De route naar de uiteindelijke aanleg en het gebruik van het netwerk bestaat uit een aantal fasen: - - - - Eerste fase Vraagbundelingsfase Aanleg Exploitatie Voor dit communicatieplan zijn de eerste twee stappen op dit moment het meest van belang; deze zullen in het navolgende verder uitgewerkt worden. 3.1. De Eerste Fase In de Eerste Fase van het project is reeds een aantal voorbereidende stappen onder- nomen, zoals het formuleren van de boodschap aan de bewoners, het verzamelen van contactgegevens en het informeren van de bewoners over de mogelijkheden van het project. Het belangrijkste is echter een belangstellingspeiling in de deelnemende dorpen. Deze Eerste Fase is in de eerste maanden van 2015 gestart. Bij de belangstellingspeiling is deels gebruik gemaakt van een daartoe ontwikkeld formulier van Verbind Drenthe en deels is via mondelinge communicatie (het bekende rondje door het dorp ) de bewoners
gevraagd of ze belangstelling hebben voor een glasvezelaansluiting c.q. een abonnement. Deze belangstellingspeiling is ondertussen (1 juli 2015) in drie dorpen gereed. In Taarlo is deze grotendeels afgerond, terwijl deze ronde in Anloo en Schipborg na de zomer wordt uitgevoerd. In de dorpen waar deze peiling is afgerond heeft rond de 90% van de bewoners belangstelling voor een aansluiting. Verder kwam naar voren dat de interesse voor een abonnement hoog is in die dorpen waar de huidige kwaliteit van de verbinding onder de maat is (geen coax- verbindingen). Tevens bleek uit de vele opmerkingen dat de belangstelling voor een abonnement sterk afhangt van de prijs/kwaliteit verhouding t.o.v. het aanbod van de huidige providers (met name Ziggo en KPN). 3.1.1 De boodschap De nadruk in het vervolg van de communicatie met de bewoners in de deelnemende dorpen moet liggen op het informeren van bewoners over de meerwaarde van glasvezel, maar ook over de concrete aanleg van het netwerk en eventuele participatie en deelname aan een coöperatie om dit mogelijk te maken. De boodschap zal daarom in elk geval antwoorden moeten geven op de volgende vragen: - Wat is de meerwaarde van glasvezel voor mij als bewoner? - Hoe werkt het met de voorgestelde coöperatie? - Wat kost een abonnement en welke mogelijke abonnementen komen er? - Hoe werkt het met de voorgenomen financiering en wat betekent dit maandelijks voor de eerste jaren en wat in de toekomst? - Hoe gaat het met de aanleg? Wordt mijn hele tuin overhoop gehaald? Kortgezegd: er moet een draagvlak worden gecreëerd voor deelname aan de coöperatie. 5 3.1.2 Communicatiemiddelen In de Eerste Fase is per dorp de communicatie op enigszins verschillende wijze tot stand gekomen, variërend van mondeling gegeven informatie, ondersteund door foldermate- riaal, tot veelal uitgebreidere informatie via de dorps- website, met verwijzingen naar Verbind Drenthe en andere reeds lopende projecten. De volgende essentiële stap is de realisatie van een eigen website voor de op te richten coöperatie; dit werkt efficiënter en op zo n manier kan iedere bewoner in het hele gebied beschikken over dezelfde informatie. Zoals nu gepland, wordt voor de te ontwikkelen website gebruik gemaakt van het format dat aangeboden wordt door de provincie Drenthe. Op deze website vinden in elk geval de volgende elementen een plaats : - Algemene informatie, met name gericht op de hierboven beschreven boodschap. - Informatie over de deelnemende dorpen, met zo nodig specifieke informatie per dorp. - Stand van zaken van het project, met fasering, die regelmatig wordt aangepast. - Nieuwsitems. - In de inschrijvingsfase: aantal deelnemers, c.q. het momentane percentage. - Een vraag- en- antwoord rubriek. - Informatie over financiering en kosten. - Informatie van dienstenaanbieders over aan te bieden abonnementen. - Links naar Verbind Drenthe en andere lopende projecten. - Downloads van nuttige documenten. Omdat er voor gekozen wordt communicatie via de website een hoge prioriteit te geven, wordt de informatie op de site concreet en actueel gemaakt en gehouden, zodat het voor
de lezers steeds de moeite waard is om de site opnieuw te bezoeken. Bij de organisatie van het project wordt hier extra aandacht aan besteed, o.a. door het aanstellen van een eigen redactie voor dit onderdeel. Vanwege de overtuigingskracht van de plaatselijke werkgroepen wordt voor hen een actieve rol voorzien in de fase dat er gekozen moet worden voor de abonnementen. Ten eerste zullen informatieve brochures opgesteld worden waarin de aanbiedingen van de providers worden vertaald in vergelijkbare termen en (zo nodig) begrijpelijke taal. Ten tweede zal deze informatie worden uitgelegd aan de toekomstige deelnemers, zowel in enkele dorpsbijeenkomsten als mondeling in een rondje door het dorp. Voor de informatieavonden zijn de door Verbind Drenthe ontwikkelde basis- presentaties hierbij goed bruikbaar als startpunt. Waar nodig en mogelijk zullen bewoners concrete informatie ontvangen via e- mail. Voor zover op dit moment in te schatten is het niet zinvol een eigen film te maken en billboards langs de straten te plaatsen. 3.1.3 Postcode- lijsten en andere relevante informatie In de Eerste Fase wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande informatie; met name de door de provincie beschikbaar gestelde postcodelijsten zijn van groot belang voor de Vraagbundelingsfase, waarin de kosten per aansluiting moeten worden vastgesteld. Verder is (of wordt) informatie verzameld over de huidige abonnementen van de toekomstige leden van de coöperatie- in- oprichting. 3.1.4 Publiciteit en Communicatie- kalender Gedurende de looptijd van het project zijn er enkele publicatiemomenten te benoemen. Hiervoor zal contact gezocht worden met de plaatselijke bladen De Schakel, De Vriezer Post en De Oostermoer. Waar mogelijk wordt ook RTV Drenthe ingeschakeld. Deze momenten zijn van belang voor informatie naar de deelnemende dorpsbewoners, maar ook voor een positieve uitstraling naar omringende dorpen. 6 Naar onze mening heeft het nu al opstellen van een communicatie- kalender weinig meerwaarde voor het project. Omdat wij ons in sterke mate gaan richten op de publicatie via de op te zetten website kan op elk moment flexibel op de informatiebehoefte worden ingesprongen door middel van communicatie- op- het- juiste- moment. 3.2. Vraagbundelingsfase In de vraagbundelingsfase zijn 3 elementen van belang: - Een gebiedsanalyse op basis van de postcodelijsten. - Kostenvaststelling per aansluiting. - Het uitwerken van een businessplan. Met betrekking tot de communicatie zal op elk moment dat er helderheid is ontstaan over kosten, c.q. tijdsplanning deze informatie aan de toekomstige deelnemers worden doorgegeven, met name via de website en/of via e- mail. Op cruciale keuzepunten wordt een informatieavond per dorp belegd. 3.2.1. Gebiedsanalyse en kostenvaststelling per aansluiting
Vanuit de werkgroepen wordt een postcodelijst aangeleverd voor elk dorp inclusief de buitengebieden. Deze lijst vormt de basis voor de gebiedsanalyse die uitgevoerd wordt door een in overleg met het platform Drenthe Verbind aan te wijzen instelling. Hiermee wordt het aanlegtracé van de kabels bepaald en wordt bovendien in beeld gebracht waar al glasvezelkabels liggen, mogelijk van private partijen, die eventueel gebruikt zouden kunnen worden. Ook worden op deze manier specifieke knelpunten (bruggen e.d.) in beeld gebracht. Op basis van reeds eerder gemaakte begrotingen en kostenschattingen van aanleg van glasvezelkabel in andere projecten kan daarmee een eerste schatting worden gemaakt van de kosten per aansluiting in ons gebied. Zo gauw er helderheid is over bovenstaande schattingen en de eventuele consequenties voor aanleg van het netwerk worden deze bekend gemaakt aan de toekomstige deelnemers. Naar verwachting is er aan het eind van deze fase al een redelijke inschatting te maken van de haalbaarheid van het project. 3.2.2 Businessplan In het businessplan wordt het menens en komen punten aan de orde als: - Algehele kostenbegroting voor de aanleg van het netwerk. - Financieringsmogelijkheden, subsidies en leningen. - Afschrijvingsmodel en geschatte duur van de afschrijving. - Exploitatie- en Onderhoudskosten. - Afspraken en contracten met dienstenaanbieders. - Consequenties voor de abonnementskosten van de deelnemers, nu en in de toekomst. De uitwerking van deze punten kan pas plaats vinden op het moment dat, op basis van de gebiedsanalyse, concrete informatie beschikbaar is. Daarom wordt dit hier nu nog open gelaten. 7 4. Begroting Conceptbegroting voor Communicatieplan en Gebiedsanalyse Werkgroep Breedband van Aa tot Hunze voor de dorpen Anloo, Gasteren, Oudemolen, Schipborg, Taarlo en Zuidlaarderveen. Projectfase Activiteit Kosten Eerste Fase Oprichting (zo nodig 5 6.000 dorpscoöperaties en) koepelcoöperatie Bureaukosten 2.000 Informatieavonden 2.000 Ontwikkelen website 3.000 Vraagbundelingsfase Gebiedsanalyse 15.000 Implementatiefase Brochures 6.000 Daadwerkelijke deelname communiceren, abonnementen uitleggen etc. Instructie/opleiding senioren Informatieavonden Aanleg Ondernemer n.b. Exploitatie Door Coöperatie n.b. Totaal 33.000
Toelichting: In bovenstaande begroting zijn de te verwachten kosten voor de belangrijkste onderdelen van het communicatieplan opgenomen, inclusief de gebiedsanalyse. Zoals in het plan omschreven bepleit de werkgroep een resultaatgerichte aanpak zonder al te veel franje. Liever een extra rondje langs de deuren dan kostbare en meer op imagevorming gerichte billboards langs de toegangswegen. Beter een heldere uitleg, downloads en informatieve nieuwsberichten op de website dan dure brochures. Exclusief de gebiedsanalyse komt het totaalbedrag voor communicatie uit op ca. 20 per aansluiting. De vier dorpen hebben gezamenlijk ca. 920 adressen. De gebiedsanalyse is wat hoger begroot dan bijvoorbeeld in het project van De Kop Breed vanwege de uitgestrekt- heid van het gebied in ons Breedband van Aa tot Hunze project. 5. Conclusie In elk der deelnemende dorpen Anloo, Gasteren, Oudemolen, Schipborg, Taarlo en Zuidlaarderveen is veel belangstelling voor de aanleg van een glasvezelnetwerk. De bewoners zien de gezamenlijk aanpak van de projectgroep en de oprichting van een coöperatie met vertrouwen tegemoet. In de dorpen waar de peiling is afgerond is maar liefst 90% van de bewoners van plan om mee te doen, met slechts kleine verschillen tussen de dorpen. Dit laatste is opvallend omdat er wel vrij grote verschillen bestaan in de kwaliteit van de huidige infrastructuur: in sommige dorpen is er alleen een standaard koperdraad (telefoon), terwijl andere dorpen (deels) coax- bekabeling hebben. Verwacht wordt dat deze verschillen een rol gaan spelen als er daadwerkelijk voor een abonnement gekozen moet worden. Voor dit communicatieplan is het van groot belang dat er, ook nu weer in ieder dorp, een helder beeld bestaat van wie zeker meedoet, wie niet mee doet (c.q. niet mee kan doen) en wie in de vervolgfase meer informatie nodig heeft om over de streep te worden getrokken om een abonnement te nemen. Bij dit laatste speelt het kostenaspect een grote rol. Eerst zullen de vragen over de kosten van een abonnement, de kosten per aansluiting, de afschrijvingsduur en met name de consequenties daarvan voor de deelnemers beantwoord moeten worden. Met betrekking tot de communicatie betekent dit dat wij kiezen voor een directe aanpak zonder veel franje. In deze aanpak is naast de individuele benadering een hoofdrol weggelegd voor een informatieve, nieuwsgerichte coöperatie- website. Er zal dan ook veel aandacht worden besteed aan het opzetten en vooral het voortdurend up- to- date houden van deze website. 8 Nu de Eerste Fase bijna is afgerond en de dorpsgenoten nu al vragen Weet je al iets meer over glasvezel? staat de projectgroep klaar om aan het vervolgtraject te beginnen, met veel vertrouwen in de haalbaarheid van het plan Breedband van Aa tot Hunze. Kortom: Het stroomdal versnelt!
Anloo, Gasteren, Oudemolen, Schipborg, Taarlo en Zuidlaarderveen / 7 september 2015 Van de werkgroepen van de samenwerkende dorpen maken deel uit: Stieneke Boerma, Paul de Bie, Otto de Boer, Bert Knijp, Coby Krijger, Meindert Krijnsen, Ben Lampe, Gerard Lenstra, Guus van Lummel, Ben Mulder, Okke Jan Ottens, Jannes Ridderbos, Hans van Rijn, Arnold Tang, Abe Veenstra, Jens Valk en Pim Zaalberg. 9
Bijlage 1: Kaart breedbandgebied Van Aa tot Hunze ; Schipborg is nog niet in dit kaartje verwerkt. 10