Siemens Nederland N.V. Financieel Jaarverslag 2011 www.siemens.nl
Verslag van de Raad van Commissarissen 2011 De Raad van Commissarissen van Siemens Nederland N.V. houdt toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur en staat de Raad van Bestuur met raad terzijde. De Raad van Commissarissen houdt ieder kwartaal een reguliere vergadering, deels samen met de Raad van Bestuur. In deze vergadering bespreekt de Raad aan de hand van financiële rapportages de algemene gang van zaken en de gerealiseerde resultaten in relatie tot het overeengekomen budget. Daarnaast wordt stilgestaan bij ontwikkelingen in de Siemens Groep in Nederland en worden voornemens op het gebied van overnames en ontvlechtingen besproken. In iedere vergadering komt het thema Compliance aan de orde, evenals ontwikkelingen op personeelsgebied en het gevoerde en te voeren sociale beleid en wordt aan de hand van statistieken gesproken over veiligheid, gezondheid en arbeidsomstandigheden. Daarnaast is het sustainability-beleid een terugkerend thema. De Raad van Commissarissen is ook aanwezig bij evenementen voor relaties en personeel. Bij de Overlegvergaderingen met de Ondernemingsraad is in de regel steeds een lid van de Raad van Commissarissen aanwezig. Vergadering van 19 november 2010 In deze vergadering heeft de Raad van Commissarissen in aanwezigheid van de accountant de jaarrekening over het boekjaar 2009/2010 besproken en er een preadvies over opgesteld. Voorafgaand daaraan heeft de heer B. van der Veer, voorzitter van de Audit Committee, verslag uitgebracht over de voorbereidende vergadering van het Audit Committee met de CFO, het hoofd Accounting en de accountant. De heer P.P. de Royer-Dupré heeft de Raad van Commissarissen op de hoogte gesteld van de stand van zaken rond het Pensioenfonds. Vergadering van 18 februari 2011 De heer J. Rothuizen, directeur van Siemens Healthcare Diagnostics B.V. in Breda heeft een presentatie gegeven over business model en ontwikkelingen van de Siemens Diagnostics Business. De fusie van Siemens Industrial Turbomachinery B.V. in Hengelo met Siemens Nederland N.V. werd besproken en goedgekeurd. Daarnaast werd de transfer van het Siemens Pensioenfonds naar PME goedgekeurd. Vergadering van 16 juni 2011 De heer B. van der Veer heeft verslag uitgebracht over de meeting van het Audit Committee, die op 10 juni plaatsvond. Hierin zijn onder andere risico-inventarisatie en Enterprise Risk Management aan de orde geweest. De Raad van Bestuur heeft de Raad van Commissarissen op de hoogte gesteld van de hoofdlijnen van het strategisch beleid, de algemene en fi nanciële risico s en het beheer- en controlesysteem van de vennootschap. De heer A.F. van der Touw kondigde de voor 1 oktober 2011 geplande oprichting van een nieuwe sector, Infrastructure & Cities aan. -1-
Vergadering van 13 september 2011 Deze vergadering vond plaats in Rotterdam. De nieuwe sector Infrastructure & Cities en de daarmee gepaard gaande nieuwe taakverdeling en verantwoordelijkheden zijn door De heer A.F. van der Touw uiteengezet. De heer P.P. de Royer-Dupré heeft de Raad van Commissarissen op de hoogte gesteld van de stand van zaken rond het Pensioenfonds. Verder werd een nieuwe versie van de statuten, die nog dit jaar in werking zal gaan, goedgekeurd. Wij danken de Raad van Bestuur en alle medewerkers voor hun inzet en betrokkenheid in het achter ons liggende jaar. Den Haag, 25 november 2011 Raad van Commissarissen Siemens Nederland N.V. B. Ederer, Voorzitter -2-
Verslag Raad van Bestuur Over Siemens Nederland Siemens Nederland N.V. heeft haar activiteiten in de nieuwe organisatie geconcentreerd in de sectoren Energy, Industry, Healthcare en (per 1 oktober 2011) Infrastructure & Cities. Het portfolio omvat zowel producten, systemen, installaties als diensten. Siemens Nederland N.V. heeft bijna 2,300 medewerkers en behoort hiermee tot de grote ondernemingen op elektrotechnisch en elektronicagebied in ons land. Zij is een 100% dochter van Siemens International Holding B.V., gevestigd te Den Haag, en maakt deel uit van een door de Siemens International Holding B.V. geleide fiscale eenheid. Alle partijen in deze eenheid zijn hoofdelijk aansprakelijk. Siemens International Holding B.V. is uiteindelijk een 100% dochter van Siemens AG, met hoofdkantoren in Berlijn en München. Siemens Nederland in 2011 Economische ontwikkelingen In economisch opzicht was 2011 een boekjaar met twee gezichten. Na voorzichtig herstel in de eerste helft van het jaar, volgde een zeer turbulente periode, met een oplaaiende kredietcrisis. Er was sprake van vraaguitval als gevolg van grote bezuinigingen bij de overheid, voorzichtigheid bij investeerders en oplopende voorraden in de industrie. Tegelijkertijd zien we dat bij zowel overheid als bedrijfsleven de focus op duurzame oplossingen alleen maar sterker is geworden. Zoals we ook in ons verslag over het vorige boekjaar al opmerkten, bewijst dit dat de strategische keuzes van de afgelopen jaren de juiste waren. Ons Environmental Portfolio voorziet in een duidelijke behoefte en vertegenwoordigt inmiddels 50 % van onze totale omzet. Mede dankzij de focus op duurzame oplossingen kon Siemens Nederland N.V. in 2011 over de hele linie prestaties noteren die boven verwachting waren. Naast concrete opdrachten krijgen we bovendien van grote opdrachtgevers steeds vaker het verzoek om op strategisch niveau mee te denken over verduurzaming en innovatie. Ook het topsectorenbeleid van minister Verhagen past in deze trend, waarbij er voor Siemens kansen liggen op het gebied van hightech-systemen, energievoorziening, medische technologie voor preventie en diagnostiek, en waterzuivering. Financiële ontwikkelingen Het nettowerkkapitaal per 30 september 2011 is hoger dan het nettowerkkapitaal per 30 september 2010. Als gevolg daarvan is het direct opeisbare financiële tegoed bij het moederbedrijf afgenomen ten opzichte van vorig boekjaar. De solvabiliteitsratio, gedefinieerd als eigen vermogen / totaal vermogen, per 30 september 2011 (34%) is gestegen ten opzichte van 30 september 2010 (20%). Een belangrijke oorzaak hiervoor is het actuarieel resultaat welke voor een groot deel het gevolg is van de overdracht van het pensioenfonds naar bedrijfstakpensioenfonds PME. Siemens Nederland N.V. is voornemens het jaarresultaat over het boekjaar 2011 grotendeels uit te keren als dividend. Er worden geen grote wijzigingen in de financieringsstructuur van de vennootschap verwacht. De kasstroom uit operationele activiteiten als ook de vrije kasstroom van Siemens Nederland N.V. zijn in 2011 afgenomen ten opzichte van 2010. Siemens Nederland N.V. beheerst de relevante valuta-, krediet-, liquiditeits-, kasstroom- en renterisico s. De valutarisico s waren het afgelopen boekjaar niet van groot belang: het merendeel van onze business is in euro en daar waar buitenlandse valuta aan de orde zijn wordt gebruik gemaakt van valutatermijncontracten om het risico in te perken. Het kredietrisico wordt door maatregelen -3-
van interne beheersing en gedragslijnen gereduceerd. Met liquiditeits- en kasstroomrisico s heeft Siemens Nederland N.V. vrijwel niet te maken; ze beschikt zelf over voldoende middelen en kan bovendien uit de cashpool van het moederbedrijf aan aanvullende middelen komen. Renterisico s worden gedeeltelijk afgedekt door leasecontracten en leningen aan elkaar te koppelen. Portfolio De activiteiten van Siemens Industrial Turbomachinery (SIT) in Hengelo zijn per 1 april 2011 volledig geïntegreerd binnen de sector Energy van Siemens Nederland. De vestiging in Hengelo is wereldwijd zeer actief op het gebied van ontwerp en onderhoud van geavanceerde compressorinstallaties in de olie- en gasindustrie. Binnen de wereldwijde sector Energy zijn in 2011 ook voorbereidingen getroffen voor de overname van de NEM en zusterbedrijf NEM Energy Services, die samen 1,000 medewerkers tellen en wereldwijd actief zijn op het gebied van stoomgeneratoren voor de energiesector. De overname is goedgekeurd door de Europese Commissie. NEM is een dochteronderneming van Siemens International Holding. NEM Energy Services is een dochter van NEM holding. Per 1 juli 2011 zijn de wereldwijde activiteiten van Siemens IT Solutions and Services verkocht aan ATOS. Siemens AG blijft als aandeelhouder én strategisch partner betrokken bij ATOS. Ook in Nederland zullen Siemens en ATOS in de markt samen optrekken. Een groep IT-specialisten van ATOS blijft gehuisvest in de Siemens-vestiging in Zoetermeer. Nieuwe sector: Infrastructure & Cities Per 1 oktober 2011 is binnen Siemens een nieuwe, vierde sector actief: Infrastructure & Cities. In deze sector zijn divisies uit de sectoren Energy en (vooral) Industry gebundeld die actief zijn op het gebied van stedelijke infrastructuur, met name op het gebied van duurzame mobiliteit, een energiezuinige gebouwde omgeving en een flexibel, intelligent energienetwerk. Deze nieuwe sector zal niet alleen eindklanten bedienen, maar via city account management ook de dialoog en samenwerking zoeken met (gemeente)bestuurders, beleidsmakers en andere stakeholders. De vorming van de vierde sector maakt het daarnaast mogelijk om in de sector Industry sterker te focussen op de industriële markt. Daarbij richt de sector zich op verticale markten waarin Siemens een duidelijke toegevoegde waarde heeft, in de vorm van zowel producten als complete oplossingen op het gebied van industriële automatisering en aandrijftechniek. Resultaten en vooruitzichten Energy De divisie Oil & Gas ontving in juli een opdracht ter waarde van ruim 44 miljoen euro voor twee gasturbinegedreven compressorinstallaties, van gasproducent Pluspetrol Peru Corporation. Ook leverde de divisie in 2011 de eerste mobile wellhead compressor voor Gazprom: een mobiele compressorinstallatie waarmee kleinere, afgelegen gasputten in Siberië kunnen worden geëxploiteerd. Deze technologie is gebaseerd op unieke expertise die Siemens Nederland heeft ontwikkeld tijdens de renovatie van de Groningse gasvelden in het NAM-GLT-project. De divisie Fossil Power sloot een nieuw, langjarig servicecontract af voor het onderhoud van de Rijnmond I-centrale van Intergen. De al eerder genoteerde opdrachten voor gasgestookte energiecentrales in Diemen en Hemweg kwamen in 2011 in de realisatiefase, en zullen ook de komende boekjaren voor veel werk zorgen, net als de nog te bouwen kolencentrale van RWE in Eemshaven. De opdrachten voor schone, vooral gasgestookte energiecentrales hebben de afgelopen jaren veel bijgedragen aan de resultaten van Siemens Nederland, en zullen ook de komende boekjaren voor omzet zorgen. Wel moet opgemerkt worden dat de markt voor fossiele energiecentrales in Nederland inmiddels vrijwel verzadigd is. Daarom maakt de sector Energy zich op voor extra focus op hernieuwbare energiebronnen. Deze focus wordt internationaal verder versterkt door de beslissing van de Raad van Bestuur van Siemens AG om geen nieuwe activiteiten te ontplooien op het gebied van kernenergie. -4-
Kansen op het gebied van duurzame energie zijn er onder meer voor de divisie Wind Power, in de vorm van aanbestedingsprocedures voor een windturbinepark in de Noordoostpolder en het (voorlopig) laatste offshore windpark op het Nederlandse Continentaal Plat. Daarnaast is de divisie Renewables één van de initiatiefnemers van een project voor een op houtsnippers gestookte biobrandstoffabriek in Eemshaven, waarvoor met steun van het ministerie van EL&I in 2011 Europese subsidie is aangevraagd. Naarmate de komende jaren méér energie uit duurzame bronnen wordt opgewekt én de vraag naar energie via elektrisch rijden en intelligente gebouwentechniek sterker zal fluctueren, worden er hogere en andere eisen gesteld aan het energienet. Omdat deze ontwikkeling sterk is verweven met thema s als elektrische mobiliteit en intelligente gebouwentechniek, zijn de activiteiten op het gebied van energietransmissie- en distributie per 1 oktober 2011 overgeheveld naar de nieuwe sector Infrastructure & Cities. Healthcare In de zomer van 2011 kwamen verzekeringsmaatschappijen en ziekenhuizen overeen dat er de komende jaren forse kostenbesparingen binnen de zorg moeten worden gerealiseerd. Doel is de stijging van zorglasten terug te brengen, van 7% naar maximaal 2% per jaar. Dit leidt tot grote verschuivingen binnen het zorglandschap. Ziekenhuizen zullen zich sterker specialiseren, het aantal Zelfstandige Behandel Centra neemt toe, het aantal Spoedeisende hulpposten wordt bijna gehalveerd en ziekenhuizen zullen steeds vaker samen optrekken. Ook constateren we dat ziekenhuizen steeds minder op incidentele basis producten en systemen aanschaffen, maar langjarige overeenkomsten aangaan met leveranciers. Nadat in het vorige boekjaar al een grote overeenkomst met het Jeroen Bosch Ziekenhuis in s-hertogenbosch en het Maasstadziekenhuis in Rotterdam werd gesloten, kon in het boekjaar 2011 een soortgelijk contract worden afgesloten met de Ziekenhuis Groep Twente. Alle overeenkomsten hebben een looptijd van minimaal 10 tot 15 jaar, waarbinnen Siemens verantwoordelijk is voor onderhoud, upgrades, vervanging en desgewenst tussentijdse modernisering van het radiologische wagenpark. Hiermee neemt Siemens ook alle bestaande contracten met andere leveranciers over. Daarnaast ontving Siemens een unieke opdracht van de Universiteit Maastricht tot levering van drie krachtige hoogveld MRI systemen inclusief de huisvesting in een speciaal gebouw. De MRI-scanners zijn bestemd voor het omvangrijke hersenonderzoeksproject Brains Unlimited. Ook op het gebied van medisch-technologisch onderzoek heeft Siemens in 2011 belangrijke partnerships kunnen afsluiten. Van de Universiteit Maastricht ontving Siemens in 2011 opdracht voor de bouw van een geavanceerd onderzoekscentrum voor het project Brains Unlimited. Binnen dit onderzoekscentrum zal internationaal toonaangevend neurocognitief onderzoek worden verricht, op het gebied van menselijk gedrag en veel voorkomende, chronische hersenziekten. Het centrum wordt uitgerust met drie MRI-scanners van Siemens, waaronder een uiterst krachtige scanner, waarvan er wereldwijd nu slechts drie in gebruik zijn. Siemens is tevens verantwoordelijk voor de turnkey oplevering van het complete scannerlab. Bij elkaar is het de grootste opdracht uit de geschiedenis van Siemens Healthcare in Nederland. Verder zijn in 2011 voorbereidingen getroffen voor de oprichting van het Centre for Medical Imaging. Dit centrum is een samenwerkingsverband van de Universiteit Twente, Siemens, academische ziekenhuizen in Nijmegen en Groningen en het regionale bedrijfsleven. Het project, dat gesteund wordt door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), moet (promotie)onderzoek stimuleren op het gebied van medische beeldvormende techniek, waarbij sterk de nadruk wordt gelegd op de vertaling van dit onderzoek in concrete octrooien, producten (en daarmee werkgelegenheid). Industry De activiteit binnen de bouwsector bleef in 2011 op een laag peil. De divisie Building Technologies richt zich daarom met name op renovatieprojecten en migratie van bestaande gebouwentechniek naar moderne oplossingen. Uit onderzoek blijkt dat in veel gebouwen met relatief eenvoudige ingrepen energiebesparingen van 30-40% te behalen zijn. In het Martini Ziekenhuis in Groningen werkt de divisie via een vijfjarig contract voor Building Performance Optimization aan het stap-voor- -5-
stap terugbrengen van energieverbruik. Daarnaast slaagt Building Technologies er steeds vaker in om contracten af te sluiten voor het complete spectrum aan gebouwentechniek (klimaatbeheersing, brandbeveiliging en security), bijvoorbeeld bij het St. Antoniusziekenhuis in Nieuwegein. Op het gebied van security was een opvallende opdracht de modernisering van het openbaar meldsysteem van de Veiligheidsregio Gelderland-Midden. De afdeling Low Voltage, die veel ervaring heeft met de energievoorziening in datacenters, is op dit terrein een in Nederland gevestigd internationaal Centre of Competence binnen Siemens geworden. Binnen de mobiliteitsmarkt hebben bezuinigingsopgaven een sterke impact op de investeringsbudgetten van grote opdrachtgevers, vooral bij provincies en gemeenten. Het zorgt ook voor meer aandacht voor het beter benutten van bestaande infrastructuur. Voor de periode tot 2023 heeft minister Schultz van Haegen hier bijna 800 miljoen euro voor gereserveerd. Dit biedt kansen voor de divisie Mobility, die in 2011 door BAM werd geselecteerd als strategisch partner voor verkeerstechniek binnen infrastructuurprojecten. De divisie verkreeg in 2011 ook een bijzondere opdracht van de HTM voor nieuwe trams, ter waarde van 115 miljoen euro. Het gaat om de eerste vloot in Europa van de nieuwe Avenio-trams van Siemens. Hoewel de economische groei in West-Europa in 2011 beperkt of zelfs afwezig was, profiteerde de sector Industry in 2010/2011 niettemin van de groei van de wereldeconomie, die onder meer leidde tot investeringen in overslaginfrastructuur in havens. De business unit Cranes, die vanuit Den Haag energiezuinige, hybride havenkranen ontwerpt, behaalde fraaie orders uit uiteenlopende landen als Turkije, Saoedi-Arabië, Brazilië, Portugal en Australië. Binnen de metaalsector heerst momenteel grote voorzichtigheid op het gebied van investeringen, onder invloed van hoge grondstofprijzen. Toch wist de business unit Metals Technologies in 2011 belangrijke opdrachten te noteren, door te focussen op het energiezuiniger maken van productieprocessen. Dit leidde onder meer tot een opdracht voor een geavanceerde oplossing bij Tata Steel in IJmuiden. De opdracht, waarvan Siemens Nederland een gedeelte zal uitvoeren, is binnengehaald door de internationale business unit Metals Technology. Ook de divisie Industry Automation & Drives Technology boekte opnieuw zeer goede resultaten, waaronder een grote opdracht (ter waarde van 12 miljoen euro) voor de besturing van verkeerssystemen in de Tweede Coentunnel. Een andere opvallende opdracht was een tienjarig onderhoudscontract voor de automatisering van de Hartelkering, een belangrijke stormvloedkering in de Rotterdamse haven. Tot slot We verwachten voor het komende boekjaar geen grote wijzigingen in werkgelegenheid. De ontwikkelingen in 2011 stemmen ons, ondanks de economische tegenwind, positief voor de toekomst. Tegelijkertijd leven we niet op een eiland. De realiteit is dat de groei van de wereldeconomie momenteel vrijwel volledig op het conto van de BRIC-landen komt. In onze regio zal economische groei de komende tijd minimaal of zelfs afwezig zijn. Enige voorzichtigheid is dus geboden, al blijft er genoeg perspectief voor groei, door marktaandeel te winnen en door sterk te blijven focussen op markten waarin wel nog groei te verwachten is. Met de vorming van de vierde sector Infrastructure & Cities, de sterkere focus van Industry op de industriële markt en met ons Environmental Portfolio hebben we een prima uitgangspositie als strategisch partner voor duurzame oplossingen. Aan ons de opgave om dit in 2012 te vertalen in opnieuw goede resultaten. Den Haag, 25 november 2011 Ab F. van der Touw Voorzitter Raad van Bestuur Siemens Nederland N.V. -6-
Geconsolideerde balans Balans per 30 september ( x EUR 1,000,000), vóór winstbestemming Toelichting Vaste activa Immateriële vaste activa 6 11 11 Materiële vaste activa 7 85 97 Financiële vaste activa Deelneming in groepsmaatschappijen 8 - - Overige beleggingen 9 - - Langlopende vorderingen 10 1 79 Uitgestelde belastingvorderingen 11-32 Totaal vaste activa 97 219 Vlottende activa Voorraden 12 6 8 Vorderingen Onderhanden projecten in opdracht van derden 13 122 128 Handelsdebiteuren en overige vorderingen 14 668 701 Overige financiële activa 15 4 48 Geldmiddelen en kasequivalenten 16 - - Totaal vlottende activa 800 885 Totaal activa 897 1,104 Eigen vermogen 17 Geplaatst aandelenkapitaal 36 36 Agio 160 160 Ingehouden winsten 8 8 Actuarieel resultaat -25-105 Resultaat voor het jaar 122 103 Totaal eigen vermogen 301 202 Langlopende verplichtingen Uitgestelde belastingverplichtingen 11 8 - Overige financiële verplichtingen 18-69 Voorzieningen 19 23 187 Totaal langlopende verplichtingen 31 256 Kortlopende verplichtingen Voorzieningen 19 36 34 Handelscrediteuren en overige schulden 20 516 585 Belastingverplichtingen 21 12 11 Overige financiële verplichtingen 22 1 16 Totaal kortlopende verplichtingen 565 646 Totaal verplichtingen 596 902 Totaal eigen vermogen en verplichtingen 897 1,104 De toelichting is een integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening. De presentatie van de cijfers van vorig jaar is voor de vergelijkbaarheid aangepast naar de wijze van presentatie van dit jaar. Zie toelichtingen 13 en 20-7-
Geconsolideerde winst- en verliesrekening Boekjaar 1 oktober tot en met 30 september ( x EUR 1,000,000) Toelichting Opbrengsten 34 1,323 1,389 Overige bedrijfsopbrengsten 25 4 23 Som der bedrijfsopbrengsten 1,327 1,412 Materiaalkosten 907 964 Lonen en salarissen 157 165 Sociale lasten 17 18 Pensioenlasten 26 9 17 Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 27 9 12 Overige bedrijfskosten 86 115 Som der bedrijfslasten 1,185 1,291 Bedrijfsresultaat 142 121 Financiële baten 28 11 16 Financiële lasten 28-9 -8 Resultaat uit overige beleggingen 10 1 Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen 154 130 Belastingen op resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 29-32 -27 Resultaat na belastingen 122 103 Het resultaat na belastingen komt volledig toe aan Siemens International Holding B.V., de enige aandeelhouder van de onderneming. De koersresultaten bedroegen een bate van 0.2 (2010: bate 0.1). De toelichting is een integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening. -8-
Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat Boekjaar 1 oktober tot en met 30 september ( x EUR 1,000,000) Toelichting Actuariële winsten (verliezen) van toegezegd-pensioenregelingen voor belasting 19 107-134 Belasting op actuariële winsten (verliezen) van toegezegd-pensioenregelingen 19-27 34 Baten en lasten rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen 80-100 Resultaat voor belasting uit voortgezette activiteiten 154 130 Belasting op resultaat uit voortgezette activiteiten -32-27 Resultaat na belasting over de verslagperiode 122 103 Totaalresultaat over de verslagperiode 202 3 (volledig toe te rekenen aan de aandeelhouder van Siemens Nederland N.V.) De toelichting is een integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening. -9-
Geconsolideerd kasstroomoverzicht Boekjaar 1 oktober tot en met 30 september (x EUR 1,000,000) Bedrijfsresultaat 141.6 120.9 Resultaat afkomstig uit verkoop deelneming -4.4-20.4 Aanpassingen voor aansluiting bedrijfsresultaat naar netto kasstroom: Afschrijvingen 9.0 12.0 Mutatie voorzieningen -54.1 43.8 Verandering in het werkkapitaal: Mutatie vorderingen 24.9-10.0 Mutatie voorraden 0.8 16.5 Mutatie handelscrediteuren en overige schulden -67.7-32.3-42.0-25.8 Rentebaten* 10.9 15.7 Rentelasten** -8.6-8.3 Belastinglast (uit winstbelasting) -19.7-26.6-17.4-19.2 Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten 32.7 111.3 Desinvesteringen fi nanciële vaste activa 7.1 - Verwerving immateriële vaste activa - -0.6 Investeringen in materiële vaste activa -6.4-5.4 Ontvangen dividend uit overige beleggingen 0.9 Mutatie langlopende vorderingen 81.1 33.9 Desinvesteringen materiële vaste activa 9.4 2.5 Acquisitie Siemens Industrial Turbomachinery B.V. - -25.3 Opbrengst verkoop dochterondernemingen en beëindigde activiteiten 5.1 10.3 Kasstroom uit investeringsactiviteiten 96.3 16.3 Mutatie fi nancieringsvorderingen 56.2-13.3 Mutatie fi nancieringsschulden -82.1-48.7 Betaalde dividenden -103.0-76.4 Kapitaalinjectie 10.8 Kasstroom uit financieringsactiviteiten -128.9-127.6 Mutatie geldmiddelen Geldmiddelen en kasequivalenten per 1 oktober 0.1 0.1 Geldmiddelen en kasequivalenten per 30 september 0.2 0.1 0.1 0.0 * De mutatie in de balanspositie te vorderen interest bedraagt 0.2 (2010: 0.1), waardoor de daadwerkelijke kasinstroom uit renteontvangsten 10.9 (2010: 15.7) bedraagt. ** De mutatie in de balanspositie te betalen interest bedraagt 0.3 (2010: 0.0), waardoor de daadwerkelijke kasuitstroom uit rentebetalingen -8.6 (2010: -8.3) bedraagt. De toelichting is een integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening. -10-
Toelichting op de geconsolideerde balans en geconsolideerde winst - en verliesrekening Algemene toelichting De geconsolideerde jaarrekening van Siemens Nederland N.V. gevestigd te Den Haag, Nederland, per 30 september 2011 is goedgekeurd voor publicatie ingevolge het besluit van de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen van 25 november 2011. Siemens Nederland N.V. heeft activiteiten in de sectoren Energie, Industrie en Gezondheidszorg en levert zowel producten, systemen, installaties als diensten. Het gevarieerde leveringsprogramma bestrijkt vrijwel alle terreinen van de elektrotechniek en de elektronica. Siemens Nederland N.V. heeft bijna 2,300 medewerkers en behoort hiermee tot de grootste ondernemingen op elektrotechnisch en elektronicagebied in ons land. Zij is een 100% dochter van Siemens International Holding B.V., gevestigd te Den Haag en maakt deel uit van de door Siemens International Holding B.V. geleide fiscale eenheid. Alle partijen in deze eenheid zijn hoofdelijk aansprakelijk. Siemens International Holding B.V. is uiteindelijk een 100% dochter van Siemens AG, met hoofdkantoren in Berlijn en München. Tenzij anders vermeld zijn alle bedragen in miljoenen euro s. Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling (1) Grondslagen voor opstelling (1.1) Overeenstemmingsverklaring De geconsolideerde jaarrekening van Siemens Nederland N.V. is opgesteld conform de International Financial Reporting Standards zoals die per 30 september 2011 zijn aanvaard binnen de Europese Unie (IFRS) en welke van toepassing zijn op boekjaren eindigend op september 2011. (1.2) Waarderingsbasis De geconsolideerde jaarrekening is tenzij anders aangegeven opgesteld op basis van historische kosten, met dien verstande dat: - afgeleide fi nanciële instrumenten worden gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waarde veranderingen in de winst- en verliesrekening; De methoden voor de bepaling van de reële waarde worden nader uiteengezet punt 4 van de toelichting. De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro, die fungeert als de functionele valuta van de vennootschap. -11-
(1.3) Stelselwijzigingen Nieuw toegepaste standaarden De onderneming heeft alle IFRS standaarden en IFRIC interpretaties toegepast voor zover effectief en goedgekeurd door de Europese Unie op 30 september 2011 en welke van toepassing zijn op boekjaren eindigend op september 2011. Siemens Nederland N.V. past onderstaande nieuwe en gewijzigde, voor haar relevante, IFRS- en IFRIC-interpretaties vervroegd toe. - Wijzigingen in IFRS 7 Financiële Instrumenten: Toelichtingen - Wijzigingen in IAS 24 Verbonden partijen Toepassing van deze standaarden en interpretaties heeft geen effect op de financiële positie van de vennootschap gehad en vormde geen aanleiding tot additionele informatieverstrekking. (1.4) Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening worden de financiële gegevens van de dochterondernemingen verwerkt. Als dochterondernemingen worden in beginsel aangemerkt die ondernemingen waarin de vennootschap rechtstreeks of middellijk voor meer dan 50% deelneemt in het geplaatste kapitaal of waarin de vennootschap op grond van aanvullende regelingen beschikt over de beslissende zeggenschap ter zake van het bestuur en het financiële beleid. Bij de consolidatie worden intercompany winsten, omzet, kosten en opbrengsten, evenals vorderingen en schulden tussen de geconsolideerde vennootschappen geëlimineerd. De jaarrekening van de vennootschap en die van de dochterondernemingen zijn gebaseerd op uniforme waarderingsgrondslagen. De fi nanciële gegevens van dochterondernemingen worden integraal geconsolideerd. Het aandeel van derden in het vermogen en het resultaat wordt gescheiden in de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst- en verliesrekening opgenomen. Siemens Nederland N.V. bezit de volgende geconsolideerde deelnemingen: Aandeel Geplaatst aandelenkapitaal per 30 september 2011 Aandeel Geplaatst aandelenkapitaal per 30 september 2010 Statutaire Naam vestigingsplaats Siemens Audiologie Techniek B.V. Den Haag 0% 100% Siemens Lease B.V. Den Haag 100% 100% Siemens Industrial Turbomachinery B.V. Hengelo 0% 100% Verkoop van Siemens Audiologie Techniek B.V. Per 1 oktober 2010 is de deelneming in Siemens Audiologie Techniek B.V. verkocht aan Siemens AG dochter Siemens Medical Instruments Private Limited ( SMI ) te Singapore. Doel van deze wereldwijde operatie was om alle audiologische activiteiten onder te brengen onder de uiteindelijke moeder SAT GmbH, welke een volledige Siemens AG dochter is. Voor de winst- en verliesrekening is (en was in voorgaande jaren) de omvang zeer beperkt en wordt daarom niet beschouwd als een belangrijke afzonderlijke activiteit volgens IFRS 5. Fusie van Siemens Industrial Turbomachinery B.V. Na de overname per 1 oktober 2009, waarbij Siemens Nederland N.V. alle aandelen in Siemens Industrial Turbomachinery B.V. ( SIT ) heeft overgenomen van Siemens International Holding B.V., is SIT per 1 oktober 2010 gefuseerd met Siemens Nederland N.V. Doel is het wereldwijde Siemens AG beleidsplan voor een reductie in het aantal entiteiten en het benutten van -12-
mogelijke synergiën door de Oil & Gas activiteiten van SIT samen te brengen met de activiteiten van Siemens Nederland N.V. Omdat het een transactie onder common control betreft conform IAS 8 is ervoor gekozen de fusie te verwerken volgens de pooling of interest methode. Beëindigde activiteiten Siemens Lease B.V. Per 24 november 2010 zijn vrijwel alle leasecontracten van Siemens Lease B.V. verkocht aan een derde partij en zijn de hiervoor door haar afgesloten fi nancieringen met moeder Siemens AG beëindigd. Voor de winst- en verliesrekening is (en was in voorgaande jaren) de omvang zeer beperkt en wordt daarom niet beschouwd als een belangrijke afzonderlijke activiteit volgens IFRS 5. Vanwege de afwijkende activiteiten ten opzichte van Siemens Nederland, heeft het niet voortzetten wel een aanzienlijke invloed op de balans. Om deze invloed aan te geven wordt onderstaand de enkelvoudige cijfers voor Siemens Lease B.V. gegeven, conform het model gebruikt in de geconsolideerde balans. -13-
Vaste activa Immateriële vaste activa - - Materiële vaste activa - 10 Financiële vaste activa Overige beleggingen - - Langlopende vorderingen - 65 Uitgestelde belastingvorderingen - 0 Totaal vaste activa 75 Vlottende activa Voorraden en onderhanden werk (inclusief onderhanden projecten in opdracht van derden) 0 1 Vorderingen Handelsdebiteuren en overige vorderingen - 1 Overige financiële activa - 44 Geldmiddelen en kasequivalenten Totaal vlottende activa 0 46 Totaal activa 0 121 Eigen vermogen Geplaatst aandelenkapitaal 1 1 Agio 2 2 Ingehouden winsten -2-2 Resultaat voor het jaar -2 - Totaal eigen vermogen -1 1 Langlopende verplichtingen Overige financiële verplichtingen - 69 Voorzieningen - Totaal langlopende verplichtingen - 69 Kortlopende verplichtingen Voorzieningen - - Handelscrediteuren en overige schulden 1 38 Belastingverplichtingen - - Overige financiële verplichtingen - 13 Totaal kortlopende verplichtingen 1 51 Totaal verplichtingen 1 120 Totaal eigen vermogen en verplichtingen 0 121-14-
(1.5) Bedrijfscombinaties Alle bedrijfscombinaties worden verwerkt volgens de purchase method of indien toegestaan tegen de pooling of interest method. Bij de purchase method worden de acquisitiekosten bepaald op basis van de opgeofferde reële waarde (zie toelichting onder punt 4) van alle activa en passiva per overnamedatum. De identificeerbare activa en passiva voortkomend uit de overgenomen partij worden eerst gewaardeerd op basis van de reële waarde per overnamedatum. Indien de acquisitiekosten hoger zijn dan de reële waarde van de identifi ceerbare activa en passiva wordt dit bedrag als goodwill geactiveerd. Bij de pooling of interest method worden alle boekwaarden op de datum van overname overgenomen in de balans en verliesen winstrekening. Dit gebeurt nadat de waarden op gelijke grondslagen als de voorliggende jaarrekening zijn gebracht. De onderneming kiest in de regel voor de pooling of interest method indien een onderneming binnen het Siemens-concern wordt aangekocht. Op de in het vorige boekjaar geacquireerde en geïntegreerde deelneming ETM Benelux B.V. is geen aanpassing geweest in de waarden van de beginbalans. -15-
(2) Belangrijke, bij de verantwoording gemaakte oordelen, schattingen en veronderstellingen Oordelen Bij de toepassing van de grondslagen voor fi nanciële verslaggeving heeft het management, naast oordelen waarbij schattingen moeten worden gemaakt, de volgende oordelen gevormd die de meest belangrijke gevolgen hebben voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen: Operationele leaseverplichtingen Siemens als lessor De onderneming verhuurt diverse installaties ten behoeve van veiligheid in gebouwen. Daarnaast is tot aan de verkoop van haar leaseportfolio in november 2010 dochteronderneming Siemens Lease B.V. verschillende leaseconstructies aangegaan met Siemens-ondernemingen en derde partijen. De onderneming heeft vastgesteld dat zij alle belangrijke risico s en voordelen van de eigendom van deze bezittingen heeft behouden en verantwoordt deze derhalve als operationele lease. Schattingen en veronderstellingen De belangrijkste veronderstellingen omtrent de toekomst en andere belangrijke bronnen van onzekerheid die met schattingen per balansdatum samenhangen en die een groot risico met zich meebrengen op een belangrijke aanpassing van de boekwaarde van activa en verplichtingen in het komende boekjaar worden hieronder uiteengezet. Bijzondere waardevermindering van goodwill De onderneming bepaalt ten minste éénmaal per jaar of een bijzondere waardevermindering van goodwill van toepassing is. Hierbij wordt een schatting van de bedrijfswaarde van de kasstroomgenererende eenheden waaraan de goodwill wordt toegerekend gemaakt. Voor de schatting van de bedrijfswaarde dient het management een schatting te maken van de verwachte toekomstige kasstromen van de kasstroomgenererende eenheid en tevens een geschikte disconteringsvoet te bepalen voor de berekening van de contante waarde van die kasstromen. De boekwaarde van de goodwill per 30 september 2011 is 10.5 (30 september 2010: 10.5). Zie voor meer informatie de toelichting onder punt 6. Pensioenen en overige regelingen met betrekking tot vergoedingen na uitdiensttreding De kosten van toegezegd-pensioenregelingen na uitdiensttreding worden bepaald met gebruikmaking van actuariële methoden. De actuariële methoden omvatten het maken van veronderstellingen over disconteringsvoeten, verwachte beleggingsrendementen, toekomstige salarisverhogingen, sterftecijfers en toekomstige indexatie van pensioenuitkeringen. Vanwege het langlopende karakter van deze regelingen is aan dergelijke schattingen aanmerkelijke onzekerheid verbonden. De schatting aan het begin van het boekjaar bepaalt de netto periodekosten voor het boekjaar. Aan het einde van het boekjaar wordt op basis van de werkelijke cijfers voor het jaar en bijgestelde actuariële assumpties voor de toekomst een nieuwe berekening gemaakt van de pensioenvoorziening. Verschillen in de netto verplichting als gevolg van wijzigingen in assumpties en/of afwijkingen ten aanzien van schattingen worden na deze nieuwe berekening ten bate of ten laste van het eigen vermogen (actuarieel resultaat) aan de pensioenvoorziening toegevoegd. In het afgelopen jaar heeft deze nieuwe berekening van de pensioenvoorziening ook halverwege het jaar plaatsgevonden in verband met overdracht per 1 april 2011 van de gehele pensioenregeling aan het bedrijfstakpensioenfonds Metalektro (PME), met uitzondering van de pensioenregeling voor het senior management. Zie verder toelichting 19. -16-
Ontwikkelingskosten Ontwikkelingskosten worden geactiveerd volgens de waarderingsgrondslag zoals opgenomen in de Toelichting onder punt 6. Bij het bepalen van de te activeren bedragen moet het management aannames doen over de verwachte toekomstige economische voordelen van de activa, de toe te passen disconteringsvoeten en de periode waarin de verwachte baten zich zullen voordoen. Omzetrealisatie op projecten Een signifi cant deel van de omzet van Siemens wordt behaald op langlopende projecten. De omzetrealisatie vindt plaats aan de hand van de stand van het project in uitvoering (percentage of completion methode bij constructiecontracten, op basis van de cost-to-cost variant). Per project wordt de totaal te maken omzet die in opdracht verkregen is vastgesteld. Daarnaast wordt er een inschatting gemaakt van de totaal te maken kosten om het project te realiseren. Gedurende het project wordt de projectomzet gerealiseerd aan de hand van de verhouding tussen de gemaakte kosten tot de totaal verwachte kosten. Hierbij zijn alleen voortgangsrelevante kosten van belang, niet voortgangsrelevante kosten worden zonder omzetname direct als kosten verantwoord. Het schattingselement bij de cost-to-cost variant van de percentage of completion methode omvat het inschatten en voortdurend actualiseren van de totaal verwachte kosten. -17-
(3) Waarderingsgrondslagen (3.1) Goodwill Goodwill, ontstaan bij de aankoop van deelnemingen en/of zelfstandige bedrijfsonderdelen, betreft de waarde waarmee de kostprijs van de bedrijfscombinatie het belang van de overnemende partij in de netto reële waarde van de identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen overschrijdt. Goodwill wordt gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met eventuele geaccumuleerde waardeverminderingverliezen. Goodwill wordt niet afgeschreven maar jaarlijks getest op bijzondere waardeverminderingen. Dit gebeurt vaker indien gebeurtenissen of veranderingen in de omstandigheden erop wijzen dat de boekwaarde mogelijk een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. De bijzondere waardevermindering wordt bepaald aan de hand van een beoordeling van de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheid waarop de goodwill betrekking heeft. In het geval dat de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheid lager ligt dan de boekwaarde, wordt een verlies wegens bijzondere waardevermindering verantwoord. (3.2) Overige immateriële vaste activa Onder immateriële vaste activa worden onder andere opgenomen de directe kosten van het ontwerpen, bouwen, testen, inrichten en specifi ek maken van een Enterprise Resource Planning (ERP) systeem voor eigen gebruik en gebruik door andere concernonderdelen. Deze directe kosten worden afgeschreven over de verwachte gebruiksduur van 3 jaar. (3.3) Materiële vaste activa De waardering van de materiële vaste activa is gebaseerd op de aanschafprijs. Op de materiële vaste activa wordt lineair afgeschreven op basis van de geschatte gebruiksduur, waarbij (behalve voor de post terreinen) wordt uitgegaan van een restwaarde nihil. De afschrijving op investeringen in het lopende jaar vangt aan op de datum van ingebruikneming van het actief. Op de post machines en installaties wordt de componenten benadering toegepast, waarbij de afschrijvingsduur gedifferentieerd wordt naar de aard van de activa. Op terreinen wordt niet afgeschreven. De jaarlijkse lineaire afschrijvingen, uitgedrukt in een percentage van de aanschafwaarden, zijn als volgt: % Bedrijfsgebouwen en terreinen 0 tot 2.5 Machines en installaties 10 tot 25 Andere duurzame bedrijfsmiddelen 20 tot 33 Bij grote investeringsprojecten worden gedurende de bouw de financieringskosten geactiveerd als een onderdeel van de kostprijs van het betreffende materieel vast actief. Geactiveerde geleasde activa worden afgeschreven over de geschatte gebruiksduur van het actief of de kortere leasetermijn, indien er geen redelijke zekerheid is dat Siemens het eigendom zal verkrijgen aan het einde van de leaseperiode. -18-
(3.4) Bijzondere waardeverminderingen overige immateriële vaste activa en materiële vaste activa De boekwaarde van de overige immateriële vaste activa en de materiële vaste activa worden getest op bijzondere waardevermindering indien zich wijzigingen of omstandigheden voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet zal worden terugverdiend. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de contante waarde van de toekomstige netto kasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte toekomstige kasstroom of dan de directe opbrengstwaarde onder aftrek van verkoopkosten wordt een additionele afschrijving ten laste van het resultaat gebracht voor het verschil tussen de boekwaarde en de opbrengstwaarde van het actief. Voor verkoop beschikbare activa worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere marktwaarde, onder aftrek van verkoopkosten. (3.5) Financiële vaste activa De belangen in niet geconsolideerde deelnemingen, waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, worden op grond van IAS 28 uitzondering 13c gewaardeerd volgens historische kostprijs, onder aftrek van noodzakelijke waardecorrecties bij een blijvende waardevermindering. Uitsluitend indien niet aan de voorwaarden van deze uitzondering wordt voldaan, zal worden gewaardeerd volgens de equity methode. De waardering is dan gelijk aan het aandeel in de netto-vermogenswaarde volgens de laatst bekende jaarrekening of kwartaalverslag van deze deelnemingen, aangepast naar Siemens-grondslagen (plus mogelijke goodwill die daarop betrekking heeft). Indien Siemens Nederland N.V. geen aansprakelijkheid aanvaard heeft groter dan de ingebrachte waarde in het kapitaal van de deelneming, zal de waardering nooit lager dan 0 zijn. De vorderingen uit hoofde van fi nanciële lease-overeenkomsten worden gewaardeerd tegen de contante waarde van de nog te ontvangen termijnen. De overige langlopende vorderingen, alsmede de vorderingen op de deelnemingen worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, verminderd met noodzakelijk geachte waardecorrecties vanwege mogelijke oninbaarheid. (3.6) Voorraden en onderhanden projecten in opdracht van derden De voorraden handelsartikelen, grondstoffen en halffabricaten worden gewaardeerd tegen de gemiddelde inkoopprijs of tegen de lagere marktwaarde. Noodzakelijke waardecorrecties als gevolg van incourantheid worden hierop in mindering gebracht. De waardering van de onderhanden werken vindt plaats op basis van de aan de desbetreffende opdrachten bestede directe kosten, welke voornamelijk bestaan uit materiaalverbruik, kosten van derden en bewerkingskosten, alsmede een opslag voor indirecte kosten. Langlopende projecten worden gewaardeerd tegen opbrengstwaarde, gerelateerd aan de stand van het project in uitvoering (Percentage of Completion methode, cost-to-cost variant). Indien voor enig project de verwachting bestaat dat dit project met verlies zal worden afgesloten, wordt voor het totaal van het te verwachten verlies op de kostprijs een voorziening in mindering gebracht. Een voorziening voor verwachte verliezen voor een project, voor zover deze groter is dan de actiefpost voor dit project, wordt binnen de rubriek voorzieningen als voorziening onderhanden projecten in de balans gepresenteerd. Dit geldt ook voor voorzieningen op verkregen opdrachten waarvoor nog geen prestaties zijn verricht. Indien voor enig project het bedrag aan vooruit ontvangen betalingen het bedrag aan bestede kosten c.q. de opbrengstwaarde van het onderhanden werk overtreft, wordt het saldo van het desbetreffende project gepresenteerd onder de kortlopende schulden (ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen). -19-
(3.7) Vorderingen De vorderingen worden eerst gewaardeerd tegen reële waarde (inclusief transactiekosten) en vervolgens tegen de geamortiseerde kostprijs, verminderd met noodzakelijk geachte waardecorrecties vanwege mogelijke oninbaarheid. Vorderingen omvatten mede liquiditeiten die uit hoofde van cash-pooling rentedragend worden uitgezet binnen het Siemensconcern. (3.8) Geldmiddelen en kasequivalenten Geldmiddelen en kasequivalenten worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Geldmiddelen en kasequivalenten omvatten alle tegoeden bij banken en kortlopende, zeer liquide investeringen met een oorspronkelijke looptijd van drie maanden of korter, die direct omzetbaar zijn in geldmiddelen en kasequivalenten. (3.9) Voorzieningen Algemeen Voorzieningen worden opgenomen indien: (a) een (in rechte afdwingbare of feitelijke) verplichting bestaat ten gevolge van een gebeurtenis in het verleden; (b) het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen, vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen; en (c) een betrouwbare schatting van het bedrag van de verplichting kan worden gemaakt. Als de onderneming verwacht dat de voorziening geheel of gedeeltelijk wordt vergoed, bijvoorbeeld ingevolge een verzekeringscontract, dan wordt de vergoeding als een afzonderlijk actief opgenomen, maar alleen indien de ontvangst van de vergoeding vrijwel zeker is. De last die met een voorziening samenhangt, wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening na aftrek van een eventuele vergoeding. Indien het effect van de tijdswaarde van geld materieel is, worden de voorzieningen contant gemaakt tegen een disconteringsvoet vóór belasting die, waar van toepassing, met de specifieke risico s van de verplichting rekening houdt. Indien verdisconteerd wordt, wordt de toename in de voorziening wegens het verstrijken van de tijd als financieringskosten verantwoord. Garantievoorziening De garantievoorziening heeft betrekking op de garantie die wordt gegeven op verkochte producten, systemen en projecten en wordt gewaardeerd tegen de contante waarde van de verwachte afwikkelingskosten. Deze afwikkelingskosten zijn geschat op basis van kosten die de onderneming in het verleden heeft gemaakt bij de verkoop van vergelijkbare producten en/of op basis van technische inschattingen. Het merendeel van de garantieverplichtingen behelst een periode van één tot twee jaar. Verlieslatende contracten Er wordt in de balans een voorziening voor verlieslatende contracten opgenomen wanneer de door de groep naar verwachting te behalen voordelen uit een overeenkomst lager zijn dan de onvermijdbare kosten om aan de verplichtingen uit hoofde van de overeenkomst te voldoen. De voorziening wordt gewaardeerd tegen de contante waarde van de verwachte kosten voor de beëindiging van het contract of, indien dit lager is, tegen de contante waarde van de verwachte nettokosten van de voortzetting van het contract. Voorafgaand aan de instelling van een voorziening neemt de groep op de activa die betrekking hebben op het contract een eventueel bijzonder waardeverminderingsverlies. -20-
(3.10) Pensioenen Toegezegde-bijdrageregelingen Een toegezegde-bijdrageregeling is een regeling met betrekking tot vergoedingen na uitdiensttreding waarbij een entiteit vaste bijdragen afdraagt aan een aparte entiteit, en geen in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft om verdere bijdragen te betalen. Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen worden als personeelslasten in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer de bijdragen verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde bijdragen worden opgenomen als actief voor zover een terugbetaling in contanten of verlaging van toekomstige betalingen beschikbaar is. Toegezegd-pensioenregelingen Toegezegd-pensioenregelingen zijn alle andere regelingen met betrekking tot vergoedingen na uitdienst treding dan toegezegdebijdrageregelingen. De nettoverplichting van Siemens Nederland N.V. uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Deze pensioenaanspraken worden verdisconteerd om de contante waarde te bepalen. Eventuele niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd en de reële waarde van de fondsbeleggingen worden hierop in mindering gebracht. De disconteringsvoet is het rendement per verslagdatum van ondernemingsobligaties met een hoge kredietwaardigheid, waarvan de looptijd de termijn benadert van de verplichtingen van Siemens Nederland N.V. Deze luiden in dezelfde valuta waarin de beloningen naar verwachting worden uitgekeerd. De berekening wordt jaarlijks uitgevoerd door een actuaris volgens de projected unit credit -methode. Actuariële winsten en verliezen worden direct in het eigen vermogen verantwoord (in actuarieel resultaat). In het afgelopen jaar heeft de actuariële berekening van de pensioenvoorziening ook halverwege het jaar plaatsgevonden in verband met overdracht per 1 april 2011 van de gehele pensioenregeling aan het bedrijfstakpensioenfonds Metalektro (PME), met uitzondering van de pensioenregeling voor het senior management. Zie verder toelichting 19. Wanneer de berekening resulteert in een positief saldo voor Siemens Nederland N.V., wordt de opname van het actief beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan de contante waarde van economische voordelen in de vorm van eventuele toekomstige terugstortingen door het fonds of lagere toekomstige pensioenpremies. Een economisch voordeel is voor de Siemens Nederland N.V. beschikbaar indien dit realiseerbaar is tijdens de looptijd van de regeling of bij de afwikkeling van de verplichtingen van de regeling. (3.11) Langlopende schulden Langlopende schulden worden eerst gewaardeerd tegen reële waarde (inclusief transactiekosten) en vervolgens tegen de geamortiseerde kostprijs. Agio, disagio, afl ossingspremies en transactiekosten worden als rentelasten aan de betreffende perioden toegerekend waarbij gebruik gemaakt wordt van de effectieve-rentemethode. (3.12) Lease-overeenkomsten De bepaling of een regeling een lease-overeenkomst vormt of deze bevat, is gebaseerd op de economische realiteit van de overeenkomst per de aanvangsdatum en vereist een beoordeling of de nakoming van de overeenkomst afhankelijk is van het gebruik van een of meer specifi eke activa en of de overeenkomst het recht op het gebruik van het actief overdraagt. Na aanvang van de lease vindt slechts dan herbeoordeling plaats indien aan één van de onderstaande voorwaarden wordt voldaan: -21-