RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ HET ATLAS COLLEGE TE HOORN Locatie SG Newton (v/h VMBO-Titaan), afdeling vmbo gemengde/theoretische leerweg Plaats: Hoorn BRIN-nummer: 25DA-8 Registratienummer: 3190501 Onderzoek uitgevoerd op: 1 november 2011 Conceptrapport verzonden op: 10 november 2011 Rapport vastgesteld te UTRECHT op: 19 december 2011 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
Pagina 2 van 10
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 1 november 2011 een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd op de SG Newton (voorheen VMBO Titaan ), afdeling vmbo-gt, te Hoorn om na te gaan wat de mogelijke oorzaken zijn van de tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en in hoeverre de wet- en regelgeving wordt nageleefd. De SG Newton is vanaf 1-11-2011 de rechtsopvolger van VMBO Titaan en vormt een onderdeel van het Atlas College te Hoorn. Aanleiding De inspectie heeft voor het Atlas College, vestiging VMBO Newton, te Hoorn in het voorjaar van 2011 een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten onvoldoende zijn op de vmbo-gt afdeling, met name wat betreft het gemiddelde CE-cijfer en de SE-CE-verschillen. Op 14 juni 2011 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Mede naar aanleiding van dit gesprek is besloten een kwaliteitsonderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen en hun mogelijke oorzaken vast te stellen. Toezichthistorie Het laatste uitgebreide kwaliteitsonderzoek op sg. VMBO Titaan heeft in oktober 2006 plaatsgevonden (zie rapport d.d. 09-01-2007). In het algemeen concludeerde de inspectie daarin dat de onderwijskwaliteit toen van voldoende kwaliteit was. Voor de afdeling vmbo-gt gold echter dat de examenresultaten van de theoretische leerweg lager waren dan het landelijk gemiddelde en als onvoldoende zijn beoordeeld. Onderzoeksopzet In het onderzoek is een aantal kwaliteitsaspecten onderzocht, maar het onderzoek is met name toegespitst op de opbrengsten en de kwaliteitszorg. Daarnaast zijn tevens de normindicatoren van de andere kwaliteitsaspecten uit het waarderingskader van de inspectie onderzocht samen met enkele andere indicatoren die samenhangen met de specifieke omstandigheden van deze school. In het bijzonder betreft het hier indicatoren over het rekening houden met de verschillen tussen leerlingen, vanwege de diversiteit van de basisschooladviezen bij leerlingen in het derde leerjaar. Naast deze kwaliteitsaspecten heeft de inspectie tevens een aantal wettelijke aspecten beoordeeld. Dit Rapport van Bevindingen is gebaseerd op : Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Bestudering van analyses en evaluaties van eigen onderzoek van de school, zoals de notitie meerjarenplan vmbo Titaan 2010-2013, het Locatieplan VMBO Titaan 2011-2012 en andere notities (o.a. Taalplan VMBO Titaan, overzicht genomen maatregelen, effecten en geplande acties, projectplan VMBO-intersectoraal, projectplan Route 2, studiedag schoolklimaat, concept zorgplan 2009) die aan de inspectie door de school zijn toegezonden. Onderzoek op locatie, waarbij - schooldocumenten zijn bestudeerd; - de onderwijspraktijk is geobserveerd; - gesprekken met de directie, zorgcoördinator en met docenten en leerlingen zijn gehouden. Pagina 3 van 10
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader 2009 Voortgezet Onderwijs, alsmede de werkinstructie Actief burgerschap en sociale integratie (febr. 2008). Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen en risico s worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 4 van 10
2. BEVINDINGEN sg NEWTON (v/h VMBO-TITAAN), AFDELING VMBO-GT 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-gt. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vmbo-gt behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding vmbo-gt zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. 5 Tijd 3.1 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 3.2 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Pagina 5 van 10
Schoolklimaat 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op Begeleiding verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. Pagina 6 van 10
Wet- en regelgeving N1 N2 N3 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). Ja*) N5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, J lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). *) Bij de indicatoren N1 tot en met N4 wordt het oordeel J (Ja) gegeven als het betreffende document door de inspectie is ontvangen. De inhoud van deze documenten is niet getoetst aan de wettelijke vereisten. J J J J Nee Pagina 7 van 10
2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vmbo-gt van de SG Newton (v/h vmbo Titaan) te Hoorn, als onvoldoende, omdat de opbrengsten afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over drie jaar, onvoldoende zijn. Het onderwijsproces vertoont weliswaar enkele tekortkomingen, met name op het punt van het rekening houden met de verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen, maar is naar het oordeel van de inspectie over het geheel genomen van voldoende kwaliteit. Bij de kwaliteitszorg is de evaluatie en de waarborging van de kwaliteit van het onderwijsleerproces niet voldoende. De overige aspecten, zoals het onderwijsleerproces, de zorg en het schoolklimaat, zijn als (ruim) voldoende beoordeeld. Het viel de inspectie op dat de betrokkenheid van de meeste docenten bij hun leerlingen zeer groot is, dat er een plezierig leer- en werkklimaat heerst en dat de leiding met veel elan tracht de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Toelichting Bij de beoordeling heeft de inspectie zich vooral beperkt tot de normindicatoren. In deze toelichting wordt vanuit het kader van het risicogerichte toezicht- met name ingegaan op de mogelijke oorzaken van de geconstateerde tekortkomingen en risico s. Opbrengsten Op grond van de beslisregels die de inspectie landelijk hanteert, beoordeelt de inspectie een afdeling als zwak als twee of meer van de vier opbrengstindicatoren onvoldoende zijn. Dit is bij de afdeling vmbo-gt van de SG Newton (v/h Vmbo Titaan) te Hoorn het geval, omdat het verschil tussen de SE- en CE-cijfers gemiddeld over de laatste drie jaren te groot is, en het gemiddelde CE-cijfer eveneens onvoldoende is. Een eerste factor om de te lage CE-cijfers te verklaren is het ruime toelatingsbeleid dat de school de afgelopen jaren heeft gehanteerd. Op de opbrengstenkaarten van 2010 en 2011 had slechts ca. 21% van de vmbo-gt leerlingen een basisschooladvies voor de mavo/vmbo-gt leerweg (opbrengstenkaart 2011). Daarnaast telt deze leerweg slechts ca. 32 leerlingen (klas 3 en 4): vanwege het geringe aantal leerlingen met een vmbo-gt/mavo advies biedt de school ook aan leerlingen met een lager advies de kans om zich te bewijzen in de vmbo-gt-leerweg. Deze leerlingen moeten dikwijls langdurig op hun tenen lopen om toch het niveau te kunnen bij houden. Voor een belangrijk deel lukt dat niet goed, gezien de lage examencijfers. Het verschil tussen de SE- en CE-cijfers is bij de vmbo-gt-afdeling over de laatste drie jaar gemiddeld ruim 0,926 punt. Uit de cijfers blijkt dat ook het gemiddelde CE-cijfer al enkele jaren onder het landelijk gemiddelde zit: volgens het opbrengstenoordeel van 2011 is dit 5,8 punt; over de laatste drie jaar gezien bedraagt het gemiddelde CE-cijfer 6,05 punt. De schoolleiding analyseert sinds vorig jaar de examencijfers en maakt met de betreffende secties afspraken om de SE-CE-verschillen te beperken, de CE-cijfers te verhogen en de kwaliteit van de lessen te verbeteren. Ook is het PTA grondig herzien. Blijkens de examenresultaten van 2011 heeft dit effect gehad: het CE-cijfer is gemiddeld met 0,2 punt gestegen en het SE-CE-verschil is met 0,46 punt verminderd. Gegeven het negatieve driejarige gemiddelde is deze verbetering echter nog niet genoeg en zal de school ook bij het komende examen een soortgelijke verbetering moeten presenteren om uit de gevarenzone te geraken. Pagina 8 van 10
Het rendement van de onderbouw is de afgelopen twee jaar sterk achteruitgegaan en dreigt komend jaar eveneens onvoldoende te worden. In 2009/2010 bleef 23% van de leerlingen in het eerste leerjaar zitten of stroomde af naar een lagere opleiding: slechts 67% van de leerlingen stroomde door naar het tweede leerjaar. Ook in het cursusjaar daarvoor was de doorstroming aanzienlijk lager dan het landelijk gemiddelde. Naar het oordeel van de inspectie zal de school de maatregelen in de onderbouw voor plaatsing, determinatie en persoonlijke begeleiding flink moeten aanscherpen om er voor te zorgen dat de juiste leerlingen op het juiste niveau komen en (kunnen) blijven. De schoolleiding tracht via diverse maatregelen het rendement en de onderwijskwaliteit te verbeteren. Zo is er een systematisch taalbeleid opgezet en verbreedt naar alle vakken. Daarnaast heeft de school een route-2 traject opgezet om leerlingen die in de reguliere les langdurig niet te handhaven zijn, een meer persoonlijke begeleiding te geven in een apart daarvoor ingericht lokaal. Voorts verzorgt de school wekelijks aanvullende lessen voor extra uitleg (vooral voor Nederlandse Taal, Engels en Wiskunde). De effecten van al die maatregelen zijn nu echter nog weinig zichtbaar. Kwaliteitszorg De school werkt planmatig aan haar verbeteringen, maar is minder sterk in het vaststellen van de effecten van haar inspanningen. Met name is een systematische evaluatie en waarborging van het onderwijsleerproces nog niet voldoende van de grond gekomen. De meeste overige indicatoren van de kwaliteitszorg zijn als voldoende beoordeeld. Onderwijsleerproces De inspectie waardeert bijna alle onderzochte indicatoren van het onderwijsleerproces, zoals het schoolklimaat en de veiligheid, de begeleiding en de zorg, als voldoende tot ruim voldoende. Anderzijds zijn er ook enkele indicatoren als onvoldoende beoordeeld, met name bij indicatoren over het lesgeven. Tijdens het lesbezoek heeft de inspectie geconstateerd dat te veel docenten niet of heel weinig in hun les differentiëren naar de individuele onderwijsbehoefte van de leerlingen. Een gevolg van dit laatste is enerzijds dat de betere (vmbo-gt-)leerlingen te weinig uitdaging krijgen en anderzijds dat de leerlingen die onder het klassengemiddelde zitten moeilijk(er) kunnen meekomen. Tot slot heeft de inspectie vastgesteld dat de leerlingen de zorg en begeleiding krijgen die nodig is, maar ook dat de school nog niet de inspanningen voor de verschillende onderdelen van de zorg systematisch evalueert. Mede omdat er geen concrete doelen zijn geformuleerd voor de verschillende soorten zorg, kan de school niet aangeven in hoeverre haar inspanningen op schoolniveau de doelen dichterbij hebben gebracht. Pagina 9 van 10
3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs in de afdeling vmbo-gt van de SG Newton (v/h vmbo Titaan) te Hoorn vertoont belangrijke tekortkomingen in de opbrengsten en is daarom als zwak beoordeeld. Om die reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan deze school een aangepast arrangement toe. De afdeling vmbo-gt van de SG Newton (v/h vmbo Titaan) van het Atlas College te Hoorn valt onder intensief toezicht. De inspectie zal een Toezichtplan opstellen aan de hand van dit rapport van bevindingen van de inspectie en het eerder ontvangen Locatiejaarplan vmbo Titaan 2010-2011. Met het bevoegd gezag is in juni 2011 afgesproken dat de opbrengsten van deze afdeling over één jaar (september 2012) weer van voldoende niveau moeten zijn. Dit geldt in het bijzonder voor het verschil van de gemiddelde SE-CE-cijfers, omdat reeds in 2008 er bij het bestuur op is gewezen dat dit verschil sinds 2006 te groot is. De inspectie wijst het bestuur er op dat bij afdelingen waar het SE-CE verschil vijf jaar of meer achtereen groter is dan 0,5 punt, er een melding aan de minister volgt, waarna de minister passende maatregelen kan treffen. Een eerste voortgangsgesprek wordt gepland voor het voorjaar 2012. De inspectie voert in het najaar van 2012 een tussentijds Kwaliteitsonderzoek (TKO) uit om na te gaan in hoeverre de tekortkomingen zijn opgeheven. Indien de tekortkomingen dan niet zijn opgeheven, kan indien sprake is van een aantoonbaar positieve ontwikkeling- de school één jaar extra krijgen om tot voldoende opbrengsten te komen. Pagina 10 van 10