Bas van Geffen Weekbericht Elwin de Groot Stefan Koopman Philip Marey ECB houdt kaarten op de borst tot december Financial Markets Research Teeuwe Mevissen De AEX had een mooie week en boekte een winst van ruim 1,5%. De stijging verliep redelijk geleidelijk en versnelde iets na het rentebesluit van de ECB. Enkele dovish opmerkingen van Draghi tijdens de Q&A gaven de markt het nodige vertrouwen. De eurodollar zakte na het ECB rentebesluit al snel door de 1.10 en sloot de week af onder de 1.09. De verzwakking is voorlopig geëindigd rond 1.088 De 10 jaars swap daalde relatief scherp na het rentebesluit van de ECB. Op het moment van schrijven noteert het tarief nog iets lager op 0,375% 14-okt 21-okt Verandering AEX Index 450.50 457.40 1.53% S&P500 index 2132.98 2141.16 0.38% 3M Euribor -0.3110-0.3120 0bp 2-j swap rente -0.1950-0.1930 0bp 10-j swap rente 0.4470 0.3840-6bp EUR/USD 1.0972 1.0884-0.80% EUR/GBP 0.9004 0.8900-1.15% Olieprijs (Brent, $) 50.36 50.00-0.71% Bron: Bloomberg Wie niet horen wil moet hervormen? De ECB lichtte vorige week donderdag het rentebesluit toe. De rente bleef volgens verwachting ongewijzigd. Het meest interessante aan de persconferentie was de Q&A. Tot de what ever it takes belofte van Mario Draghi, toen nog beschouwd als super Mario, legden niet alleen de financiële markten maar ook Europese politici zijn woorden op een weegschaal. Na deze historische uitspraak kon je een zucht van verlichting onder enkele Europese politici horen. Sommige landen, die voor deze toespraak met de rug tegen de muur stonden, zagen de hoge spreads al snel als sneeuw voor de zon verdwijnen en zagen dat het goed was. Ofwel men dronk een glas, men deed een plas en alles bleef zoals het was. Dit was niet de bedoeling van Draghi en er begon een serie oproepen aan enkele zonnige landen waar het lekker eten is. Daarin werd gevraagd om de extra tijd die de ECB had gekocht te gebruiken voor het doorvoeren van noodzakelijke hervormingen. Deze zouden zich vooral moeten richten op het verhogen van de arbeidsproductiviteit en het flexibeler maken van de arbeidsmarkt. Deze oproepen hebben een interessante evolutie doorgemaakt. De eerste oproepen hadden een vrij mild karakter. Of landen alsjeblieft, eventueel, misschien als het uitkomt en niet teveel is gevraagd kunnen hervormen. Een reactie bleef uit dus dan maar iets duidelijker. Ik, Mario Draghi, zou het erg fijn vinden als jullie zouden gaan hervormen. Ook dit leverde niet het gewenste resultaat op. De volgende poging zou men als volgt kunnen verwoorden. Hallo allemaal, hebben jullie mij de vorige keer gehoord? Ik vroeg of jullie al klaar waren voor hervormingen? Inmiddels zijn we al enkele jaren verder en ik twijfel of jullie me hebben gehoord. Is het anders een idee dat ik andere landen vraag om meer uit te geven? Er klonken eindelijk geluiden en er kwam zowaar een reactie van Europese politici; gegrom uit Duitsland en gegniffel uit de landen waar het naast lekker eten, ook lekker drinken is. Wij kijken in elk geval met spanning uit naar de volgende poging van Draghi om de zaak aan de gang te krijgen. In tegenstelling tot het prijspeil in de eurozone zijn de woorden van Draghi in elk geval wel aan flinke inflatie onderhevig. Wederom de ECB. Zelfs enkele journalisten hadden moeite om vorige week donderdag, tijdens de persconferentie van de ECB, hun ogen open te houden. De persconferentie had dan ook weinig nieuwswaarde. Het wachten is tot de verschillende comités met input en voorspellingen komen ter ondersteuning van het beleid op de middellange termijn. Tijdens het vragenrondje waren er wel enkele interessante vragen. Zo werd er gevraagd of er al over tapering was gesproken; een verwijzing naar het gerucht dat 4 oktober naar buiten kwam dat de ECB al met een exit strategie bezig zou zijn. Mario Draghi kwam niet verder dan te zeggen dat dergelijke discussies nog niet worden gevoerd. Verder zou het gerucht komen van iemand kwam die geïnformeerd noch geautoriseerd was. Op de vraag of er spraken is van bubble vorming op financiële markten gaf hij aan dat hij deze niet zag en dat een bubble volgens hem een combinatie is van stijgende assetprijzen in combinatie met een sterke toename van kredietgroei. Laten we het er op houden dat dit een vrij enge definitie is van bubble vorming. Ondanks het feit dat het evenement inhoudelijk weinig om het lijf had reageerde eurodollar opvallend sterk. Geen bilaterale onderhandelingen. Vorige week dinsdag maakten anonieme bronnen binnen de Duitse regering bekend dat regeringsmedewerkers geen achterkamertjesgesprekken meer mogen voeren met diplomaten uit het Verenigd Koninkrijk. Samen met een waarschuwing vanuit Duitsland dat een hard Brexit de auto-industrie in het Verenigd Koninkrijk zou kunnen schaden lijken de spanningen voorlopig nog niet af te nemen.
Vooruitblik Na een week waar het rentebesluit van de ECB en het derde en laatste debat tussen Trump en Hillary centraal stonden zal de markt de komende week weer meer aandacht hebben voor de verschillende cijfers die uitkomen. Markit komt met cijfers over het sentiment onder inkoopmanagers voor diverse landen. Verder staan cijfers omtrent de ontwikkeling van consumentenvertrouwen en consumentenprijzen centraal. Ook komen de Amerikaanse verkiezingen steeds dichterbij en al vindt er geen debat meer plaats stil zal het niet worden. Het campagne team van Trump heeft zich gerealiseerd dat ook het laatste debat onvoldoende resultaat heeft opgeleverd en zal zinnen op een list. Zoals ze het in Amerika zeggen: it ain t over until the fat lady sings. Ook weten we dat een kat in het nauw rare sprongen kan maken. Dit geldt zeker voor Trump want die is niet voor de poes; al grijpt hij toch waarschijnlijk naast het presidentschap. Tot slot zal naar verwachting weer een boel Brexit nieuws naar buiten komen. Wij zien in elk geval weer uit naar een enerverend weekje! Een overzicht van de macro-economische data deze week: Naast de belangrijke inkoopmanagers indices voor de dienstensector -en industrie en consumenten cijfers komen ook groei cijfers uit Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk naar buiten. Ook het belangrijke IFO cijfer uit Duitsland, nog steeds de groeimotor binnen de eurozone, geeft een goed inzicht in het sentiment onder de Duitse ondernemers en dus ook over toekomstige economische groei. De Verenigde Staten zullen tot de verkiezingen in de ban zijn van de strijd tussen Hillary en Trump. Buiten deze strijd komen er veel belangrijke cijfers naar buiten over de Amerikaanse economie. Vooral de inkoopmanagersindex dienstensector en het geannualiseerde cijfer over de economische groei zullen door de Fed met interesse worden bekeken. Tot slot zijn we benieuwd of de nieuwe werkloosheidsaanvragen voor de 85 e keer op rij onder de 300k liggen. De arbeidsmarkt trekt al lange tijd aan en zou een belangrijke opwaartse impact op de inflatie kunnen krijgen wanneer de lonen gaan stijgen door een verkrappende arbeidsmarkt. In het Verenigd Koninkrijk is het de vraag hoeveel effect we gaan zien van het afgezwakte pond. Voor veel producten zit er een vertraging in het doorprijzen van wisselverschillen en/of worden wisselverschillen slechts gedeeltelijk door geprijsd. Lagere prijzen zouden in principe de export moeten stimuleren en dus de vraag naar goederen en diensten. Buitenlandse producten worden duurder en dat zou betekenen dat men, waar mogelijk, voor binnenlandse substituten zal uitkijken. Uiteindelijk heeft dit een positief effect op de handelsbalans en zou dit op korte termijn de economische groei kunnen aanjagen. Deze week wordt in elk duidelijk hoe de vlag er bij hangt wat de economische groei betreft. In Japan staat de handelsbalans centraal. Sinds begin dit jaar heeft Japan een mooi overschot op de handelsbalans ondanks de sterke yen. Ondanks het feit dat de cijfers minder slecht waren dan verwacht is de export met 6,9% gedaald en de import gedaald met 16,3%. De positie op de handelsbalans was wel beter dan verwacht; een overschot van zo n 500mrd JPY. Land Datum Tijd Cijfer Periode Verwacht Vorig VS 25 okt 16:00 Consumentenvertrouwen Oct 0.000mln 104,1 VS 26 okt 15:45 Markit inkoopmanagersindex dienstensector Oct P 52,3 52,3 VS 26 okt 16:00 Nieuwe huizenverkopen Sep 602k 609k VS 27 okt 14:30 Orders duurzame goederen Sep P 0,10% 0,10% VS 27 okt 14:30 Nieuwe werkloosheidsaanvragen 22-okt 260k VS 27 okt 14:30 Bestaande werkloosheidsaanvragen 15-okt 2057k VS 28 okt 14:30 Economische groei (JoJ) Q3 A 2,50% 1,40% VS 28 okt 14:30 Persoonlijke consumptie Q3 A 2,60% 4,30% VS 28 okt 16:00 Consumentenvertrouwen U. Michigan Oct F 88,1 87,9 VK 27 okt 10:30 Economische groei (JoJ) Q3 A 2,10% 2,10% EZ 24 okt 10:00 Inkoopmanagersindex industrie Oct P 52,6 52,6 EZ 24 okt 10:00 Inkoopmanagersindex dienstensector Oct P 52,4 52,2 DU 24 okt 09:30 Inkoopmanagersindex industrie Oct P 54,3 54,3 DU 24 okt 09:30 Inkoopmanagersindex dienstensector Oct P 51,8 50,9 DU 25 okt 10:00 IFO ondernemingsklimaat Oct 109,6 109,5 DU 28 okt 14:00 Consumentenprijzen (JoJ) Oct P 0,70% 0,70%
Land Datum Tijd Cijfer Periode Verwacht Vorig FR 24 okt 09:00 Inkoopmanagersindex industrie Oct P 49,7 FR 24 okt 09:00 Inkoopmanagersindex dienstensector Oct P 53,3 FR 28 okt 07:30 Economische groei (JoJ) Q3 A 1,30% 1,30% FR 28 okt 08:45 Consumentenprijzen (JoJ) Oct P 0,40% IT 26 okt 10:00 Detailhandelsverkopen (JoJ) Aug -0,20% IT 27 okt 10:00 Consumentenvertrouwen Oct 108,7 JN 24 okt 01:50 Handelsbalans Sep 366,1b - 18,7b JN 28 okt 01:30 Werkloosheidspercentage Sep 3,10% 3,10% JN 28 okt 01:30 Consumentenprijzen (JoJ) Sep -0,50% -0,50%
Rente- en valutaverwachtingen In de renteverwachtingstabel worden drie verschillende en opgenomen: de huidige, onze eigen verwachting en de markt van een op termijn ingaande transactie (termijn). In de tweede kolom staat de huidige van de 1, 3, 6 en 12- maands geldmarktrente (ofwel de Euribor-rente die bepaald wordt door middel van een dagelijkse enquête onder de deelnemende banken in het panel) en van de 2, 5, 10, en 30-jaars swaptarieven waartegen 6-maands Euribor geruild wordt. In de daaropvolgende kolommen staan vervolgens onze verwachtingen voor al deze tarieven over 1, 3, 6, en 12 maanden. Deze verwachtingen kunnen worden vergeleken met de markt van een op termijn ingaande transactie, die we afleiden uit de termijnen. De valutaverwachtingstabel kent een zelfde opzet. In de tweede kolom staan de huidige wisselen, gevolgd door onze () verwachtingen. Deze kunnen op hun beurt weer vergeleken worden met de huidige termijnen, die bepaald worden door de huidige wisselen, gecorrigeerd door het renteverschil binnen het valutapaar. N.B. de 1- tot 12-maands tarieven zijn afkomstig van de meest recente Euribor fixing van 11.00 de vorige werkdag. Huidig +1M +3M +6M +12M Rentes 24 oktober 2016 ECB beleidsrente 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1-maands Euribor -0.37-0.38-0.38-0.37-0.38-0.34-0.39-0.32-0.40 3-maands Euribor -0.31-0.30-0.31-0.29-0.30-0.28-0.30-0.25-0.32 6-maands Euribor -0.21-0.19-0.21-0.16-0.19-0.16-0.19-0.14-0.19 2-jaars swap -0.19-0.17-0.19-0.15-0.18-0.15-0.18-0.25-0.15 5-jaars swap -0.07-0.01-0.06 0.10-0.04 0.00-0.02-0.10 0.05 10-jaars swap 0.38 0.42 0.39 0.50 0.41 0.30 0.45 0.15 0.53 30-jaars swap 0.87 0.94 0.87 1.10 0.88 0.90 0.89 0.60 0.91 Valuta's Huidig 24 oktober 2016 +1M +3M +6M +12M EUR/USD 1.0875 1.09 1.0889 1.08 1.0921 1.09 1.0966 1.10 1.1062 EUR/JPY 112.97 112 113.01 110 113.03 112 113.06 113 113.07 EUR/GBP 0.8893 0.89 0.8900 0.90 0.8913 0.92 0.8935 0.92 0.8981 EUR/CHF 1.0813 1.08 1.0810 1.08 1.0802 1.08 1.0789 1.09 1.0762 EUR/SEK 9.6892 9.65 9.6881 9.55 9.6861 9.45 9.6824 9.20 9.6781 EUR/NOK 8.9587 9.00 8.9703 9.00 8.9941 8.90 9.0270 8.80 9.0948 EUR/DKK 7.4392 7.45 7.4386 7.45 7.4387 7.45 7.4372 7.45 7.4500 EUR/PLN 4.3236 4.26 4.3327 4.30 4.3495 4.30 4.3739 4.40 4.4219 USD/JPY 103.88 103 103.78 102 103.50 103 103.10 103 102.21 USD/CNY 6.7713 6.77 6.80 6.85 6.84 7.00 6.88 7.60 6.96 GBP/USD 1.2229 1.22 1.2236 1.20 1.2253 1.18 1.2275 1.19 1.2321
Disclaimer De op/via deze publicatie door Coöperatieve bank U.A. (hierna:"bank") verstrekte informatie is uitsluitend aan Nederlandse afnemers gericht en is geen beleggingsadvies of enige andere beleggingsdienst in de zin van artikel 1: 1 van de Wet op het financieel toezicht. De inhoud van deze publicatie is gebaseerd op betrouwbaar geachte openbare informatiebronnen. Er wordt echter geen garantie of verklaring gegeven omtrent de juistheid en volledigheid van de informatie, noch uitdrukkelijk, noch stilzwijgend. U dient zelf na te gaan of eventueel in deze publicatie opgenomen beleggingsadviezen in overeenstemming zijn met het voor u vastgestelde doelrisicoprofiel. U kunt daarover ook contact opnemen met uw adviseur van de bank. De in deze publicatie opgenomen informatie/adviezen zijn geen expliciete of impliciete beleggingsaanbeveling en kunnen op ieder moment zonder verdere aankondiging worden gewijzigd. De verstrekte informatie is uitsluitend indicatief en kan zonder voorafgaande waarschuwing worden gewijzigd. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. bank alsook (eventuele) overige leveranciers van informatie aan deze publicatie(s) aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud van deze publicatie en de daarop/daardoor verstrekte informatie. bank aanvaardt ook geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud van publicaties die niet door bank worden onderhouden en waarnaar wordt verwezen of die verwijzen naar de publicaties van bank. Afnemer van de informatie is verantwoordelijk voor de keuze en het gebruik van de informatie. De informatie mag uitsluitend door de afnemer zelf worden gebruikt. Afnemer mag de informatie niet overdragen, verveelvoudigen, bewerken of verspreiden. Afnemer is verplicht aanwijzingen van bank omtrent het gebruik van de informatie op te volgen. Ten aanzien van de inhoud van de informatie bestaat geen overnemingvrijheid; alle auteursrechten, ook die bedoeld in art.15 Auteurswet worden voorbehouden. Nederlands recht is van toepassing. Iedere lokale bank en de andere onderdelen van de bank Groep die als een beleggingsonderneming zijn aan te merken, zijn als zodanig geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. Coöperatieve bank U.A., Croeselaan 18, 3521 CB Utrecht, The Netherlands