Samenvatting: resultaten luchtkwaliteit in Genk-Zuid en omgeving Stuurgroep Genk-Zuid 27 juni 213 Meetplaatsen De VMM meet de luchtkwaliteit in Genk-Zuid op verschillende meetplaatsen. Tabel 1 geeft informatie over: de ligging van de meetposten; datum van opstart en stopzetting; de gemeten parameters. Tabel 1: Routine meetplaatsen in 213 Code Adres Start Stop Parameters GK2 Krelstraat, Genk 29/1/23 Zware metalen in PM 1 -stof GK3 Ford Genk 18/2/26 Zware metalen in PM 1 -stof GK5 De Koor, Genk 28/3/26 Zware metalen in PM 1 -stof GK6 Zinniastraat, Diepenbeek 1/7/28 PM 1 GK9 Sluis Langerlo, Genk 7/2/28 31/5/28 2/4/28 1/3/29 18/5/211 SO 2 NO 2 PM 1 BTEX GK11 E. Fabrylaan, Genk 1/9/29 9/1/29 GK18 Swinnenweyerweg, Genk 5/5/23 Dioxines en PCB s GK29 Loskaaistraat 9, Genk 14/4/29 Dioxines en PCB s Zware metalen in PM 1 -stof Hg Onderstaande kaart (figuur 1) toont de verschillende meetposten in de regio Genk-Zuid. Figuur 1: Routine meetplaatsen in Genk-Zuid in 213 1
Meteo Figuur 2 toont de windrozen van 211, 212 en 213 (januari maart) Figuur 2: Windrozen van 211, 212 en 213 (januari maart) Voor de windrichting zijn 211 en 212 gemiddelde jaren waar het aandeel van de ZW-wind het grootst is. In de eerste 3 maanden van 213 komt de wind hoofdzakelijk uit noordoostelijke richting. Zware metalen in PM 1 -stof Tabel 2 geeft de resultaten van zware metalen in fijn stof (PM 1 ) in 212. Tabel 2: Resultaten zware metalen in fijn stof in 212 (ng/m³) Lood (Pb) Zink (Zn) Koper (Cu) Nikkel (Ni) Arseen (As) Mangaan (Mn) Cadmium (Cd) Chroom (Cr) GK2: Krelstraat 13 85 9, 15,5 21,6 52 GK3: Ford Genk 9, 66 7,9 13,5 15,5 43 GK5: De Koor 9,6 65 7, 6,1,5 13,5 18 GK11: E.Fabrylaan 16 13 12 17,6 34,7 48 EU-grenswaarde 5 EU-streefwaarde 2 6 5 VLAREMgrenswaarde 3 WGO-richtwaarde 5 15 5 In 212 voldoen de gemeten concentraties van: lood aan de EU-grenswaarde van 5 ng/m³; arseen aan de EU-streefwaarde van 6 ng/m³; nikkel aan de EU-streefwaarde van 2 ng/ m³; cadmium aan de EU-streefwaarde en de WGO-richtwaarde van 5 ng/m³ en de VLAREMgrenswaarde van 3 ng/m³; mangaan aan de WGO-richtwaarde van 15 ng/m³. De gemeten concentraties dalen naarmate de afstand tot Aperam groter wordt. Het gemiddelde voor nikkel op de meetpost De Koor (GK5) op een afstand van 1 m van Aperam is ongeveer 3 keer lager dan op de meetpost in de E. Fabrylaan (GK11) die zich op circa 19 m van Aperam bevindt. VITO voerde, in opdracht van de VMM, in het IFDM-EMIAD model de resultaten in van: de VMM immissiemetingen in 212; de emissiegegevens van de bedrijven van 212; de meteorologische gegevens van de VMM meetpost Antwerpen Luchtbal van 212. Via het model maakt de VMM een inschatting van de oppervlakte waar de concentratie hoger ligt dan de Europese grens- of streefwaarde en het aantal inwoners in deze zone. Tabel 3 en de ffiguur 5: Modellering chroom in 212 Figuur 6: Modellering mangaan in 21 tonen de resultaten van deze modellering. 2
Tabel 3: Resultaten modellering 212 Norm Oppervlakte Aantal inwoners Polluent (ng/m³) overschrijdingszone (km²) in deze zone Cadmium (Cd) 5,4 Nikkel (Ni ) 2,124 4 Figuur 3: Modellering nikkel in 212 Figuur 4: Modellering cadmium in 212 Figuur 5: Modellering chroom in 212 Figuur 6: Modellering mangaan in 212 bron: VITO Op basis van deze modellering schat de VMM dat er in de regio Genk-Zuid slechts een 4-tal inwoners blootgesteld worden aan te hoge meer dan 2 ng/m³ als jaargemiddelde nikkelconcentraties. Voor cadmium is de zone van de overschrijding heel klein en beperkt het zich tot een gebied waar geen bewoning is. Voor lood en arseen is er nergens een overschrijding van de grens- of streefwaarde. Ook voor Cr en Mn heeft de VITO de concentraties in de omgeving van Genk-Zuid gemodelleerd. Ook hier is er een duidelijke daling van de concentratie naarmate de afstand tot het bedrijf groter wordt. Tabel 4 geeft de resultaten van zware metalen in fijn stof (PM 1 ) in de periode 1/4/212 t.e.m 31/3/213. Er wordt gewerkt met een glijdend jaargemiddelde zodat de resultaten getoetst kunnen worden aan de Europese, WGO en Vlaamse grens-, streef- en richtwaarden. Tabel 4: Resultaten zware metalen in fijn stof in de periode 1/4/212 31/3/213 (ng/m³) Lood (Pb) Zink (Zn) Koper (Cu) Nikkel (Ni) Arseen (As) Mangaan (Mn) Cadmium (Cd) Chroom (Cr) GK2: Krelstraat 12 78 8,1 13,4 19,6 45 GK3: Ford Genk 9,4 66 7,3 15,3 17,5 47 GK5: De Koor 8,7 6 6,3 5,3,5 12,5 15 GK11: E.Fabrylaan 14 92 11 14 1,5 28,6 39 EU-grenswaarde 5 EU-streefwaarde 2 6 5 VLAREMgrenswaarde 3 WGO-richtwaarde 5 15 5 3
In deze periode voldoen de gemeten concentraties van: lood aan de EU-grenswaarde van 5 ng/m³; arseen aan de EU-streefwaarde van 6 ng/m³; nikkel aan de EU-streefwaarde van 2 ng/ m³; cadmium aan de toekomstige EU-streefwaarde en de WGO-richtwaarde van 5 ng/m³ en de VLAREM-grenswaarde van 3 ng/m³; mangaan aan de WGO-richtwaarde van 15 ng/m³. De figuren 7 tot en met 1 tonen de evolutie van de nikkel-, cadmium-, mangaan- en chroomconcentraties aan de hand van glijdende jaargemiddelden in functie van de tijd. Elk punt in de grafiek geeft het gemiddelde van het voorgaande jaar. 6 45 3 6 4 EU-streefwaarde 5 ng/m³ vanaf 31/12/212 Ni (ng/m³) 15 EU-streefwaarde 2 ng/m³ vanaf 31/12/212 Cd (ng/m³) 2 1/1/27 1/5/27 1/9/27 1/1/28 1/5/28 1/9/28 1/1/29 1/5/29 1/9/29 1/1/21 1/5/21 1/9/21 1/1/211 1/5/211 1/9/211 1/1/212 1/5/212 1/9/212 1/1/213 1/1/27 1/5/27 1/9/27 1/1/28 1/5/28 1/9/28 1/1/29 1/5/29 1/9/29 1/1/21 1/5/21 1/9/21 1/1/211 1/5/211 1/9/211 1/1/212 1/5/212 1/9/212 1/1/213 Krelstraat Ford Genk De Koor E.Fabrylaan Figuur 7: Evolutie nikkelconcentraties Krelstraat Ford Genk De Koor E.Fabrylaan Figuur 8: Evolutie cadmiumconcentraties 6 5 4 16 12 Mn (ng/m³) 3 2 1 Cr (ng/m³) 8 4 1/1/27 1/5/27 1/9/27 1/1/28 1/5/28 1/9/28 1/1/29 1/5/29 1/9/29 1/1/21 1/5/21 1/9/21 1/1/211 1/5/211 1/9/211 1/1/212 1/5/212 1/9/212 1/1/213 1/1/27 1/5/27 1/9/27 1/1/28 1/5/28 1/9/28 1/1/29 1/5/29 1/9/29 1/1/21 1/5/21 1/9/21 1/1/211 1/5/211 1/9/211 1/1/212 1/5/212 1/9/212 1/1/213 Krelstraat Ford Genk De Koor E.Fabrylaan Figuur 9: Evolutie mangaanconcentraties Krelstraat Ford Genk De Koor E.Fabrylaan Figuur 1: Evolutie chroomconcentraties Vanaf begin 29 zien we voor alle parameters een daling van het glijdend jaargemiddelde. Dit is deels een gevolg van de economische crisis en een verminderde productie. De productie is sinds eind 29 weer toegenomen, de verhoogde productie geeft geen verhoging van de concentraties aan nikkel en chroom in het PM 1 -stof. Vanaf 21 blijven voor chroom en nikkel de concentraties van dezelfde grootteorde. Sinds eind 211 dalen de nikkel- en chroomconcentraties op alle meetposten. Vanaf eind 212 ligt het glijdend gemiddelde van nikkel op alle meetposten in Genk onder de EUstreefwaarde van 2 ng/m³. Voor cadmium is er in 29 een sterke daling, op het einde van dit jaar liggen voor cadmium de resultaten van alle meetposten onder de EU-streefwaarde van 5 ng/m³. In 21 zijn er nog een aantal kleine fluctuaties. Vanaf april 211 zijn de cadmiumconcentraties op alle meetposten lager dan 1 ng/m³ en blijven ze stabiel in functie van de tijd. 4
Figuren 11 tem 14 tonen de dagwaarden voor Ni, Cd, Cr en Mn in 211 en 212. 45 3 Ni concentratie (ng/m³) 4 35 3 25 2 15 1 5 211 212 Cd concentratie (ng/m³) 25 2 15 1 5 211 212 1/1/211 31/1/211 2/3/211 1/4/211 1/5/211 31/5/211 3/6/211 3/7/211 29/8/211 28/9/211 28/1/211 27/11/211 27/12/211 26/1/212 25/2/212 26/3/212 25/4/212 25/5/212 24/6/212 24/7/212 23/8/212 22/9/212 22/1/212 21/11/212 21/12/212 1/1/211 31/1/211 2/3/211 1/4/211 1/5/211 31/5/211 3/6/211 3/7/211 29/8/211 28/9/211 28/1/211 27/11/211 27/12/211 26/1/212 25/2/212 26/3/212 25/4/212 25/5/212 24/6/212 24/7/212 23/8/212 22/9/212 Krelstraat Ford Genk E.Fabrylaan Figuur 11: Dagwaarden Ni Krelstraat Figuur 12: Dagwaarden Cd Ford Genk Cr concentratie (ng/m³) 16 14 211 212 12 1 8 6 4 2 1/1/211 31/1/211 2/3/211 1/4/211 1/5/211 31/5/211 3/6/211 3/7/211 29/8/211 28/9/211 28/1/211 27/11/211 27/12/211 26/1/212 25/2/212 26/3/212 25/4/212 25/5/212 24/6/212 24/7/212 23/8/212 22/9/212 22/1/212 21/11/212 21/12/212 Mn concentratie (ng/m³) 45 4 35 3 25 2 15 1 5 1/1/211 31/1/211 2/3/211 1/4/211 1/5/211 31/5/211 211 212 3/6/211 3/7/211 29/8/211 28/9/211 28/1/211 27/11/211 27/12/211 26/1/212 25/2/212 26/3/212 25/4/212 25/5/212 24/6/212 24/7/212 23/8/212 22/9/212 22/1/212 21/11/212 21/12/212 Krelstraat Ford Genk E.Fabrylaan Figuur 13: Dagwaarden Cr Krelstraat Ford Genk E.Fabrylaan Figuur 14: Dagwaarden Mn De piekconcentraties zijn voor Ni, Cr, Cd en Mn lager in 212. Voor cadmium liggen de piekconcentraties in 212 onder de 1 ng/m³. Voor mangaan zijn er in de eerste 2 maanden van 212 nog piekwaarden vergelijkbaar met 211, in de periode maart december liggen de piekwaarden hier ook veel lager. De laatste maanden werden een aantal hoge As-concentraties gemeten op de meetposten in de E. Fabrylaan en De Koor. Tabel 5 toont de verhoogde arseenresultaten van deze 2 meetposten. Tabel 5: Verhoogde As-resultaten GK5 en GK11 (ng/m³) GK5 De Koor GK11 E. Fabrylaan Datum Conc (ng/m³) Datum Conc (ng/m³) 3/1/212 6, 28/11/212 4, 11/12 /212 15,4 21/2/213 16,1 11/1/213 99,8 23/2/213 7,5 15/1/213 25,7 24/2/213 9,2 16/1/213 174,4 25/2/213 14,9 21/1/213 36,9 28/2/213 7,2 NW ZW NO ZO De verhoogde As-metingen komen over het algemeen voor bij wind uit noordelijke richting. Enkel op 21/1/213 kwam de wind overwegend uit het zuidoosten en op 11/12/212 was er meer variabele wind, deels kwam de wind uit het noorden, deels uit het zuidwesten. Deze verhoogde As-metingen worden in de toekomst verder opgevolgd. Op 3 filters met een hoge arseenconcentratie en op 3 filters met een lage arseenconcentratie werden er ook levoglucosan analyses uitgevoerd. Met deze analyses kan het aandeel van de houtverbranding in het PM 1 -stof geëvalueerd worden. Tabel 6 toont de resultaten van de levoglucosan analyses. Filters met een hoge As-concentratie hebben ook een hoge levoglucosan concentratie. Met een conversiefactor kan uit de levoglucosan bepaling bepaald worden hoeveel van het stof in de PM 1 -fractie afkomstig is van houtverbranding. Uit 5
deze resultaten blijkt dat op de dagen met hoge arseenconcentraties er ook veel verbranding met houtkachels en/of allesbranders was. Tabel 6: Resultaten levoglucosan As (ng/m³) Levoglucosan (µg/cm²) PM 1 -Hout (µg/m³) 11/1/213 1 2,92 6,6 12/1/213,2,93 2,1 16/1/213 174 2,95 6,6 17/1/213,4,9 2, 21/1/213 37 2,26 5,1 24/1/213,5,56 1,3 Figuur 15 toont de gemiddelde bedrijfsactiviteit in kton en de glijdende jaargemiddelden voor nikkel en chroom in functie van de tijd. 18 1/28 3/28 5/28 7/28 9/28 11/28 1/29 3/29 5/29 7/29 9/29 11/29 1/21 3/21 5/21 7/21 9/21 11/21 1/211 3/211 5/211 7/211 9/211 11/211 1/212 3/212 5/212 7/212 9/212 11/212 1/213 3/213 8 16 7 14 6 ng/m³ Cr, Ni 12 1 8 6 5 4 3 productie (kton) 4 2 2 1 1/1/28 31/3/28 29/6/28 27/9/28 26/12/28 26/3/29 24/6/29 22/9/29 21/12/29 21/3/21 19/6/21 17/9/21 16/12/21 16/3/211 14/6/211 12/9/211 11/12/211 1/3/212 8/6/212 6/9/212 5/12/212 5/3/213 Ni GK2 Ni GK11 Cr GK2 Cr GK11 Productie SFA Productie KW HR Figuur 15: Evolutie van de gemiddelde bedrijfsactiviteit en de glijdende jaargemiddelden voor nikkel en chroom in functie van de tijd Sinds eind 211 is er een dalende tendens in de nikkel- en chroomconcentraties in het PM 1 -stof. Voor nikkel is eind maart 213 de concentratie op de meetpost in de E. Fabrylaan (GK11) vergelijkbaar met de concentratie in de Krelstraat (GK2). Voor Cr zien we dat eind maart 213 de hoogste concentraties voorkomen op de meetpost in de Krelstraat. De daling van de concentraties in de Krelstraat is kleiner dan de daling in de E. Fabrylaan. De totale productie blijft sinds 21 van dezelfde grootteorde. Er is een daling in de productie van de staalfabriek en een stijging in de productie van de koudwals. Bij beide productieprocessen kan er metaalstof gevormd worden. In oktober startte de VMM 3 extra toestellen op voor de bepaling van zware metalen in fijn stof. Twee toestellen staan in Genk (Koebaan (GK12) en Wintergroenstraat(GK13)) en deze metingen zullen door de stad Genk gebruikt worden bij de keuze van een nieuwe locatie voor een school. De metingen liepen van 5 oktober 212 tot en met 6 maart 213. Daarnaast startte de VMM 1 extra meetpost op in de Daalstraat in Zutendaal (ZU1). Het doel van deze metingen is de invloed van de schouwverhoging van Aperam na te gaan en de invloed van het industrieterrein ten zuiden van Zutendaal te evalueren. Ook deze metingen liepen van 5 oktober 212 tot en met 6 maart 213. Figuur 16 toont de ligging van deze meetposten. 6
Figuur 16: Extra meetposten in Genk Tabel 7: Resultaten extra meetposten GenkTabel 7 toont de resultaten van de routine meetposten en de 2 extra meetposten in Genk tijdens de duur van de campagne. De resultaten in de Koebaan (GK12) en de Wintergroenstraat (GK13) zijn van dezelfde grootteorde als van de meetpost in De Koor (GK5). De resultaten van de Wintergroenstraat liggen lager dan deze van de Koebaan. Wanneer we de resultaten van de campagne in 212 extrapoleren naar een volledig jaar, dan is de nikkelconcentratie voor beide meetposten lager dan de EU-streefwaarde van 2 ng/m³. Tabel 7: Resultaten extra meetposten Genk ng/m³ Campagne 5/1/12-5/3/13 Ni Mn Cr GK1 11 17 4 GK3 19 19 57 GK5 4,7 11 14 ng/m³ Extrapolatie voor 212 GK11 12 29 34 Ni Mn Cr GK12 6,8 14 2 GK12 9,3 17 26 GK13 3,5 11 8,8 GK13 3,6 12 9,2 Tabel 8 toont de resultaten van de meetcampagnes uitgevoerd in 29, 21 en 212 op de locaties GK12 en GK13. Tijdens de 3 campagnes meet de VMM de laagste concentraties in de Wintergroenstraat (GK13). In functie van de tijd dalen de concentraties. Tabel 8: Resultaten meetcampagnes nieuwe school ng/m³ Ni Mn Cr Campagne 5/1/212 5/3/213 GK12 6,8 14 2 GK13 3,5 11 8,8 Campagne 17/6/21 21/9/21 GK12 15 2 37 GK13 6,2 14 14 Campagne 1/9/29 6/12/29 GK12 31 33 66 GK13 7,4 13 15 7
Tabel 9 toont de resultaten van 2 routine meetposten - GK5 (De Koor) en GK11 (E. Fabrylaan) en de extra meetpost in Zutendaal tijdens de duur van de campagne. De concentraties in Zutendaal zijn laag en over het algemeen lager dan de concentraties op de 2 meetposten in Genk. Tabel 9: Resultaten extra meetpost in Zutendaal Concentratie (ng/m³) Pb Zn Cu Ni As Mn Cd Cr GK5 9,3 61 6,2 4,7,7 11,5 14 GK11 16 15 11 12 3,1 29,6 34 ZU1 7,7 49 6,4 2,2,3 7,2,5 3,9 Kwik (Hg) De VMM heeft op 9 oktober 29 kwikmetingen opgestart op de meetpost GK11 in de E. Fabrylaan. Tabel 1 geeft de resultaten van deze metingen. Tabel 1: Resultaten kwik ng/m³ (uurwaarden) WGOrichtwaarde 29 Okt-dec 21 211 212 213 Jan-mei Houtem Gemiddelde 1.,7,7 /* Genk Gemiddelde 1. 2,6 2,5 3,3 4,4 7,5 P5 2 2 1 3 3 P98 33 14 21 23 52 Max. uurwaarde 22 25 675 195 1254 * geen metingen in Houtem door technische problemen Het gemiddelde voor kwik in Genk is verhoogd in vergelijking met de metingen in het achtergrondgebied Houtem. Voor 213 zijn er momenteel geen gegevens beschikbaar voor Houtem door technische problemen aan het toestel. De concentraties in Genk liggen ver onder de WGOrichtlijn van 1. ng/m³ als jaargemiddelde. Sinds de start van de metingen in 29 is er een stijging van de jaargemiddelde concentratie. Figuur 17 toont de evolutie van de Hg-concentraties in Genk. Figuur 17: Evolutie Hg-metingen in Genk Figuur 18 toont de pollutieroos voor Hg in 212. Deze toont duidelijk een bron in zuidwestelijke richting. De hoogste Hg-concentraties komen voor bij wind uit zuidwestelijke richting. 8
Figuur 18: Pollutieroos Hg (212) Tabel 11 toont de Hg-piekconcentraties in 213. De maximale halfuurswaarde gemeten in 213 is 2.47 ng/m³. Tabel 11: verhoogde Hg-metingen (ng/m³) Zwaveldioxide (SO 2 ), stikstofdioxide (NO 2 ) en fijn stof (PM 1 ) Tabel 12 toont de resultaten van SO 2, NO 2 en PM 1 van de meetpost aan de sluis Langerlo (4GK9) in 211, 212 en 213 (januari mei). Tabel 12: Resultaten (µg/m³) van SO 2, NO 2 en PM 1 in 211, 212 en 213 (jan-mei) Meetpost 211 212 jan-mei 213 Grenswaarde SO 2 GK9 Gemiddelde (µg/m³) 2 2 2 Max. uurwaarde (µg/m³) 22 41 19 35 NO 2 GK9 Gemiddelde (µg/m³) 25 25 27 4 Max. uurwaarde (µg/m³) 114 97 19 2 PM 1 GK6 Gemiddelde (µg/m³) 27 26 32 4 # dagen > 5 µg/m³ 33 3 19 35 GK9 Gemiddelde (µg/m³) 32* 4 # dagen > 5 µg/m³ 17* 35 * 1/1/211 18/5/211 In 211, 212 en de eerste vijf maanden van 213 zijn er geen overschrijdingen van de grenswaarden voor SO 2, NO 2 en PM 1. De meetpost voor PM 1 -stof aan de sluis Langerlo werd op 18 mei 211 stopgezet wegens lage metingen en instrumentele problemen. 9
Organische componenten Depositie van dioxines en PCB s Er zijn geen Europese of internationale normen voor dioxine- en PCB-depositie. Het Europees Wetenschappelijk Comité voor menselijke voeding heeft in 21 een advies uitgebracht hoeveel dioxines en dioxineachtige PCB s men wekelijks maximaal mag innemen. Dit bedraagt 14 pg TEQ/kg lichaamsgewicht per week. Deze dosis ligt binnen de toelaatbare dosis die de Wereld Gezondheidsorganisatie voorstelt (1 à 4 pg TEQ/kg.dag). De VMM heeft door de VITO een studie laten uitvoeren om te berekenen welke jaargemiddelde depositie overeenstemt met dit EU-advies van 14 pg TEQ/kg.week en definieerde zo een maandgemiddelde en jaargemiddelde drempelwaarde. Tabel 13 toont de drempelwaarden: Tabel 13: Drempelwaarden voor de deposities van dioxines en dioxineachtige PCB s Toelaatbare dosis gedefinieerd door EU Jaargemiddelde depositie Maandgemiddelde depositie 14 pg TEQ/kg.week 8,2 pg TEQ/m².dag 21 pg TEQ/m².dag Vanaf 21 gebruikt de VMM deze drempelwaarden voor de toetsing van de gemeten concentraties. Ze gelden voor de som van dioxines en dioxine-achtige PCB s. Dioxines en PCB s worden vooral via de voeding opgenomen. Vandaar dat deze drempelwaarden enkel van toepassing zijn op meetposten met een impact op de volksgezondheid, dus meetposten in: agrarisch gebied, woonzone. Dit betekent dat de resultaten van de meetpost 75GK29 in de woonzone getoetst worden aan de drempelwaarde. De meetpost 75GK18 ligt in industriezone, deze resultaten toetst de VMM dus niet aan de drempelwaarden. Vanaf april 212 meet de VMM de depositie van de 12 dioxine-achtige PCB s (en niet enkel de meest toxische PCB126). Tabel 14 toont de maand- en jaargemiddelde depositie van de som van dioxines en DL-PCB s van 211 tot april 213 voor de 2 meetposten in Genk-Zuid. Tabel 14: Dioxine en PCB-depositie van 211 tot april 213 75GK29 75GK18 pg TEQ/m².dag woonzone industriegebied Februari maart 211 3,5 187 April mei 211 6,1 795 Juni juli 211 17 341 Augustus september 211 9,8 92 Oktober november 211 4,7 266 December 211 januari 212 1, 3,2 Gemiddelde 7, 281 Februari maart 212 3,3 7 April mei 212 12 57 Juli augustus 212 5, 22 September oktober 212 24 8,3 November december 212 7,2 3 Gemiddelde 1 127 Januari februari 213 5, 16 Maart april 213 6,3 1325 1
Figuur 19 toont voor de meetpost in de woonzone (75GK29) de toetsing van de maandgemiddelden van 212 tot april 213 en van de jaargemiddelden van 21 tot 212 aan de drempelwaarden. Naast het jaartal staat het aantal maandstalen dat genomen werd in dat jaar. 25 maandgemiddelde drempelwaarde 2 Dioxines + PCB's (pg TEQ/m².dag) 15 1 jaargemiddelde drempelwaarde 5 21 (6) 211 (6) 212 (5) 2-3/12 4-6/12 7-8/12 9-1/12 11-12/12 1-2/13 3-4/13 Figuur 19: Toetsing aan drempelwaarden voor de meetpost 75GK29 De jaargemiddelde drempelwaarde wordt in 212 overschreden op de meetpost 75GK29. Wel valt op te merken dat we slechts meten gedurende 5 van de 12 maanden. In 212 wordt de maandgemiddelde depositie overschreden in 1 van de 5 maandstalen. De eerste 2 maandstalen van 213 liggen wel onder de maandgemiddelde drempelwaarde. De resultaten van de meetpost 75GK18 worden niet getoetst aan de drempelwaarden omdat deze meetpost in een industriezone ligt. De gemeten deposities zijn hier veel hoger dan op de meetpost in de woonzone. Figuur 2 toont de evolutie van de dioxine- en PCB126-depositie op de meetpost GK18 in de industriezone. We tonen hier de depositie van de meest toxische PCB-verbinding, PCB126, omdat de VMM deze verbinding al het langst meet. De bemonsteringsduur voor dioxine- en PCB-depositie is 1 maand. Vanaf 29 wordt de depositie van dioxines en PCB126 in Genk 6 maand per jaar gemeten aan de hand van 6 maandstalen. Deze zijn uniform verdeeld over het jaar, dit betekent dat de ene maand wel bemonsterd wordt en de volgende maand niet. 7 6 dioxines PCB126 7 6 dioxinedepositie (pg TEQ/m².dag) 5 4 3 2 5 4 3 2 PCB126-depositie (pg TEQ/m².dag) 1 1 5-6/3 11-12/3 7-8/4 11-12/4 2-3/5 6-7/5 1-11/5 2-3/6 7-8/6 11-12/6 2-3/7 6-7/7 11-12/7 2-3/8 6/8 7-8/8 9-1/8 11-12/8 1-2/9 4-5/9 8-9/9 12-1/1 4-5/1 8-9/1 12-1/11 4-5/11 8-9/11 12-1/12 4-5/12 9-1/12 1-2/13 Figuur 2: Trend dioxine- en PCB126-maanddepositie op de meetpost 75GK18 De PCB126-deposities zijn over het algemeen veel hoger dan de dioxinedeposities. Voor beide is er een wisselend verloop in functie van de tijd. In het laatste staal van maart-april 213 zijn zowel de 11
deposities van dioxines als PCB s heel hoog. De depositie van alle dioxine-achtige PCB s bedroeg er toen 871 pg TEQ/m².dag. Tijdens deze meetperiode heerste er een uitgesproken noordoostenwind. Dit betekent dat de wind waaide van over Stelimet richting industriële meetpost GK18. De woonzone ligt ten noorden van Stelimet. De deposities op de meetpost GK29 in de woonzone waren dan ook laag tijdens deze meetperiode. Benzeen Tolueen Tabel 15, 16 en 17 tonen de resultaten van benzeen en tolueen van de meetpost aan de sluis Langerlo (4GK9) in 211, 212 en de eerste vijf maanden van 213. Tabel 15: Resultaten benzeen en tolueen in 211(µg/m³) 211 (µg/m³ - halfuurwaarden) Benzeen Tolueen Gemiddelde,4 6,1 P-5,3,9 P-98 1,8 6 Maximum 11 822 Tabel 16: Resultaten benzeen en tolueen in 212 (µg/m³) 212 (µg/m³ - halfuurwaarden) Benzeen Tolueen Gemiddelde,4 4,3 P-5,3,9 P-98 1,8 39 Maximum 14 42 Tabel 17: Resultaten benzeen en tolueen in jan-mei 213 halfuurwaarden Jan-mei 213 (µg/m³) Benzeen Tolueen Gemiddelde,6 3,4 P-5,4,9 P-98 1,9 34 Maximum 4 311 Het jaargemiddelde voor benzeen in Genk is laag en vergelijkbaar met het jaargemiddelde voor benzeen op een achtergrondstation in Houtem. Voor benzeen voldoen de metingen aan: de EU-grenswaarde van 5 µg/m³ als jaargemiddelde; de VLAREM-grenswaarde van 5 µg/m³ voor de 98 percentiel waarde (P98). Het jaargemiddelde van tolueen in Genk is sterk verhoogd ten opzichte van het jaargemiddelde in het achtergrondmeetstation te Houtem en verhoogd ten opzichte van de andere industriële meetstations in Vlaanderen. In Genk komen ook hoge piekwaarden van tolueen voor. In 212 is de hoogste halfuurwaarde 42 µg/m³, in de periode jan-mei is dit 311 µg/m³. Deze waarden voldoen aan de WGO-richtwaarde van 1. µg/m³. De VMM meet de hoogste tolueenconcentraties bij wind uit ZW sector. Voor benzeen blijft de gemiddelde en de 98 e percentiel (P98) in functie van de tijd van dezelfde grootteorde. Voor tolueen is er sinds de start van de metingen, zowel voor het gemiddelde als voor de P98, een daling in functie van de tijd. Deze daling voor tolueen wordt in 212 bevestigd met een gemiddelde over deze periode van 4,3 µg/m³ en een 98 e percentiel van 39 µg/m³. Ook de eerste vijf maanden van 213 is de dalende trend aanwezig. Figuur 21 toont de pollutieroos voor tolueen in 212. Deze toont duidelijk een bron in zuidzuidwestelijke richting. De hoogste tolueenconcentraties komen voor bij wind uit zuidzuidwestelijke richting. 12
Figuur 21: Pollutieroos tolueen (212) Besluit Zware metalen in PM 1 -stof In 212 is er voor het eerst sinds de start van de metingen geen overschrijding van de EUstreefwaarde van nikkel. Ook voor lood, cadmium en arseen voldoen de jaargemiddelden aan de Europese grens- en streefwaarden. Kwik (Hg) In 211, 212 en de eerste vijf maanden van 213 is het gemiddelde verhoogd ten opzichte van de achtergrondlocatie in Houtem. Sinds de start van de metingen in 29 is er een stijging van de jaargemiddelde concentratie. Het gemiddelde in Genk-Zuid ligt wel ver onder de WGO-richtwaarde van 1. ng/m³. Zwaveldioxide (SO 2 ), stikstofdioxide (NO 2 ) en fijn stof (PM 1 ) In 211, 212 en de eerste vijf maanden van 213 respecteren de gemeten waarden voor SO 2, NO 2 en PM 1 de Europese grenswaarden. Organische componenten De hoogste waarden van dioxines en PCB s worden gemeten op de meetpost in de industriezone. In de woonzone wordt in 212 in één staal de maandgemiddelde depositie voor dioxines en PCB s overschreden. Ook het jaargemiddelde van 212 ligt hoger dan de jaargemiddelde drempelwaarde. De twee beschikbare resultaten van 213 liggen onder de maandgemiddelde drempelwaarde. In 212 en de eerste vijf maanden van 213 zijn er voor tolueen nog verhoogde piekconcentraties. De WGO-richtwaarde wordt niet overschreden. Er is een dalende trend in de concentraties voor tolueen sinds de start van de metingen. 13