Meetresultaten Luchtkwaliteit Curaçao 2017

Transcriptie

1 Meetresultaten Luchtkwaliteit Curaçao 2017 In opdracht van: Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur Schottegatweg Oost 18 Willemstad Curaçao Amsterdam, Auteur: D. de Jonge GGD Amsterdam LO team Luchtkwaliteit Postbus CE AMSTERDAM auteur D. de Jonge doc beoordeeld J. v.d. Laan projectnr blz 36 Incl 10 bijlagen goedgekeurd H. Helmink

2 Aan de totstandkoming van deze rapportage werkten mee: Edgarick Jansen (Ministerie gezondheid, milieu en natuur Curaçao, operationeel beheer) Jennes Meijdam (GGD Amsterdam, onderhoud op de meetstations) Jorrit van der Laan (GGD Amsterdam, validatie en kwaliteitscontrole) Harald Helmink (GGD Amsterdam, onderhoud op de meetstations en validatie) Dave de Jonge (GGD Amsterdam, projectleiding, validatie en rapportage) GGD, Amsterdam, Nederland. Alle rechten voorbehouden. GGD Amsterdam en/of de met haar gelieerde maatschappijen zijn niet aansprakelijk voor enige directe indirecte, bijkomstige of gevolgschade ontstaan door of bij het gebruik van de informatie of gegevens uit dit document, of door de onmogelijkheid die informatie of gegevens te gebruiken. De inhoud van dit rapport mag aan derden niet anders dan als één geheel worden ontsloten, voorzien van bovengenoemde aanduidingen met betrekking tot auteursrechten en aansprakelijkheid.

3 Inhoud Samenvatting 5 1 Inleiding Gerelateerde rapportages Meetstations 8 2 Methoden Meetmethoden Validatie meetresultaten Meetstrategie VOS Meetstrategie zware metalen Meetstrategie Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK) 10 3 Resultaten Jaargemiddelde meetresultaten meetstation 800 Beth Chaim Jaargemiddelde meetresultaten meetstation 801 Kas Chikitu Jaargemiddelde meetresultaten meetstation 810 Julianadorp Grafieken SO 2, PM10 en TSP 2010 tot en met Pollutierozen 14 4 Conclusies 15 Bijlage 1: Meetresultaten automatische metingen Bijlage 2: Datacaptures Bijlage 3: De Accreditatie van de GGD Amsterdam geldig voor Bijlage 4: Meetmethoden 27 Bijlage 5: Pollutierozen voor TSP (Beth Chaim) en PM10 (Kas Chikitu en Julianadorp) en PM2.5 Julianadorp) Bijlage 6: Pollutierozen voor H 2 S (Kas Chikitu) 30 Bijlage 7: Pollutierozen voor SO 2 31 Bijlage 8: Meetresultaten zware metalen

4 Bijlage 9: Meetresultaten Vluchtige Organische Stoffen (VOS) Bijlage 10: Meetresultaten PAK

5 Samenvatting De automatische metingen van SO 2, H 2 S, PM10, PM2.5 en TSP over het jaar 2017 op de meetstations Beth Chaim, Kas Chikitu en Julianadorp zijn in technische zin goed verlopen. In 2017 zijn ook nietautomatische metingen naar VOS, PAK en zware metalen verricht. Deze rapportage bundelt alle meetresultaten over het jaar Ook zijn over 2017 verschillende pollutierozen opgetekend. De gemeten SO 2 concentratie op meetstation Beth Chaim overschrijdt in 2017 de grenswaarden uit Attachment F. Zowel voor het aantal daggemiddelde hoger dan 365 µg/m 3 (19 maal voorgekomen, 1 maal toegestaan) als voor het jaargemiddelde (137 µg/m 3 gemeten en 80 µg/m 3 toegestaan).. De concentratie SO 2 is ten opzichte van 2016 op Beth Chaim circa 10% gedaald. De SO 2 concentratie in 2017 op meetstation Kas Chikitu is ten opzichte van 2016 circa 30% gedaald en voldoet zowel aan de eis voor het aantal daggemiddelde overschrijdingen van 365 µg/m 3 (0 maal voorgekomen, 1 maal toegestaan) als de jaargemiddelde eis (59 µg/m 3 gemeten en 80 µg/m 3 toegestaan). De SO 2 concentratie over 2017 op meetstation Julianadorp voldoet ruimschoots aan de eisen van Attachment F. Slechts eenmaal wordt de uurgemiddelde eis van 350 µg/m 3 overschreden (448 µg/m 3 ), dit mag 18 keer per jaar voorkomen. In de EU zijn alleen grenswaarden gesteld aan het dag- en uurgemiddelde. Deze grenswaarden zijn strikter dan die van Attachment F. De TSP concentratie op meetstation Beth Chaim voldoet in 2017 aan de jaargemiddelde eis uit Attachment F (46 µg/m 3 gemeten en 75 µg/m 3 toegestaan). De PM10 (Kas Chikitu) en TSP concentraties (Beth Chaim) zijn in 2017 gedaald ten opzichte van 2016 met achtereenvolgens 1% en 18%. In de EU zijn geen wettelijke grenswaarden voor TSP gedefinieerd, wel worden eisen gesteld aan de concentraties PM10 en PM2.5. In Attachment F zijn geen eisen opgenomen voor PM10 of PM2.5. Benzeen, een van de vluchtige organische stoffen, werd op Beth Chaim tijdens steekproeven in 2013 en 2014 sterk verhoogd gemeten (respectievelijk 20 en 6 µg/m 3 ). De concentratie benzeen in 2017 op de meetlocatie Kas Chikitu is met 6 µg/m 3 aanzienlijk hoger dan in Julianadorp (0,4 µg/m 3 ). In attachment F zijn geen eisen voor benzeen opgenomen, in de EU is wel een grenswaarde voor benzeen gedefinieerd. Enkele zware metalen, waaronder vanadium en nikkel, zijn in 2017 duidelijk verhoogd gemeten op meetstation Kas Chikitu. De loodconcentraties in Kas Chikitu en Julianadorp voldoen aan de eisen uit Attachment F. De eis In attachment F voor lood is hoger dan de EU-eis. In Attachment F staan geen eisen voor nikkel en BaP. In de EU bestaan wel grens- en richtwaarden voor nikkel en BaP. 5

6 1 Inleiding Dit rapport beschrijft de meetresultaten over het jaar 2017 van de buitenluchtmetingen naar de concentraties TSP, PM10, SO 2, H 2 S, VOS, zware metalen en PAK gemeten op 3 meetstations in Curaçao. De meetlocaties zijn gelegen in de wijk Marchena (Kas Chikitu), ten westen van het industriegebied Schottengat (Beth Chaim) en ten noordwesten van het industriegebied in Julianadorp. Op de meetlocatie Beth Chaim worden de hoogste concentraties verwacht vanuit het industriegebied. De metingen van dit meetstation, zeer dicht op de het industriegebied op ongeveer 1 kilometer van de dichtstbijzijnde bewoning, zijn bedoeld om de grenswaarden uit attachment F op het industriegebied gelegen ISLA raffinaderij te controleren. In attachment F zijn grenswaarden opgenomen voor verschillende stoffen waaronder TSP (Total Suspended Matter), SO 2 (zwaveldioxide) en Pb (lood). De meetstation Kas Chikitu is gelegen in een woonwijk en is ingericht om de luchtkwaliteit nabij bewoning te monitoren. Omdat PM10 beter aansluit bij huidige Europese en Amerikaanse (EPA) grenswaarden voor fijnstof, wordt op Kas Chikitu geen TSP gemeten maar PM10. Meetstation Kas Chikitu is vanaf juni 2010 operationeel. Op Kas Chikitu is ook een automatische meting van H 2 S (zwavelwaterstof) voorzien. Er worden in 2017 op Kas Chikitu ook steekproeven gedaan naar zware metalen, polycyclische aromaten (PAK s) en vluchtig organisch stoffen (VOS) waaronder benzeen. Meetstation Julianadorp is halverwege 2016 ingericht op een locatie met bewoning en scholen. Hier worden SO 2, PM10, PM2.5 en zware metalen gemeten. Voor deze componenten wordt voor meetstation Julianadorp voor het eerst over 2017 een kalenderjaargemiddelde gerapporteerd. 6

7 1.1 Gerelateerde rapportages In de voorgaande jaren zijn eveneens (jaar)rapporten gemaakt over de luchtkwaliteit in Curaçao. Deze rapportage is het eerste rapport waarin er voor de drie meetstations gezamenlijk een jaarrapport is verschenen. De rapportages zijn terug te vinden op: De data van de metingen wordt uurlijks weergegeven via de link 7

8 1.2 Meetstations In 2010 is, in opdracht van de overheid op Curaçao, gestart met buitenluchtmetingen op twee meetstations; Beth Chaim en Kas Chikitu. In mei 2016 is gestart met metingen op de locatie Julianadorp. De locaties zijn in samenwerking met de overheid op Curaçao gekozen. In de onderstaande tabel 1 is aangegeven welke componenten worden gemeten. Tabel 1: gemeten componenten per station (in 2017) MEETSTATION TSP PM10 PM2.5 SO 2 H 2 S PAK Zware VOS metalen 800 Beth Chaim Q Q 801 Kas Chikitu Q Q x x x x 810 Julianadorp Q Q Q x De met Q aangeduide verrichtingen voldoen aan de criteria van de NEN EN ISO/IEC 17025: De verrichting met x aangemerkt vallen niet onder deze accreditatie. Afbeelding 1 maakt de ligging van de meetstations ten opzichte van het industriegebied duidelijk. Afbeelding 1: De locaties van de meetstations op Curaçao. 1 De accreditatie is terug te vinden op ISO 17025, scope nr. L426 8

9 2 Methoden 2.1 Meetmethoden Met uitzondering van het meten van de concentratie H 2 S, PAK, zware metalen en VOS vallen de verrichtingen onder de scope van de EN/ISO/IEC 17025:2005 accreditatie van GGD Amsterdam, scope L426. Deze scope is weergegeven in bijlage 3. De metingen van SO 2 zijn volgens de EU eisen gerapporteerd bij 20 C. In attachment F wordt verwezen naar EPA methoden die SO 2 concentraties rapporteren bij 25 C. Rapportage bij 20 C zoals in dit rapport opgegeven- geeft voor SO 2 een verschil van +1,7%. De (TEOM) PM10 en TSP concentraties zijn wel volledig conform de EPA normen gerapporteerd. 2.2 Validatie meetresultaten De meetresultaten van de automatische metingen (SO 2, H 2 S, TSP, PM10 en PM2.5) zijn gevalideerd volgens vaststaande criteria zoals vastgelegd in de kwaliteitsdocumentatie. Indien hieraan niet is voldaan volgt onmiddellijke afkeuring van het analyseresultaat. Uiteindelijk kan dit leiden tot afkeur van een berekend uur-, dag- of jaargemiddelde. In de bijlage 2 zijn het aantal goedgekeurde waarnemingen waarop het gemiddelde is gebaseerd weergegeven onder aantal uren en aantal dagen. Om te voldoen aan de criteria uit de Europese regelgeving moet voor de meeste componenten 90% van de tijd waarop een gemiddelde is gebaseerd, ook daadwerkelijk zijn gemeten. Voor de EPA (waarnaar in Attachment F wordt verwezen) gelden andere eisen. Voor SO 2 en PM10 moet volgens de EPA voor ieder kwartaal minimaal 75% valide uurdata beschikbaar zijn. Voor TSP zijn geen eisen (meer) geformuleerd. In bijlage 1 zijn de datacaptures voor alle componenten per kwartaal weergegeven. In bijlage 2 staan de datacaptures en de langste periode van uitval per station, per component in 2017 weergegeven. De SO 2 monitoren worden gecontroleerd met behulp van gecertificeerde gasflessen. Het certificaat is herleidbaar naar Primaire Referentie Materiaal (PRM). Op beide meetstations wordt gebruik gemaakt van een gecertificeerde SO 2 gasfles waarmee elk 97 ste uur (4 dagen en 1 uur) de monitor automatisch wordt gekalibreerd. Data voor TSP en PM10 tot 3 uur na filterwisseling en data lager dan -5 µg/m 3 wordt afgekeurd. Negatieve uurgemiddelden van de SO 2 en H 2 S meting worden beoordeeld door de valideur, afkeur of correctie kan volgen afhankelijk van de oorzaak van de afwijking. De minimum datacapture eis voor het berekenen van valide uurgemiddelden en van uur- naar daggemiddelde bedraagt 75%. 2.3 Meetstrategie VOS De metingen van VOS (steekproefsgewijs gedurende enkele perioden) zijn uitgevoerd met behulp van koolbadges. Deze koolbadges worden geanalyseerd op een 14-tal organische stoffen en geven concentraties over een langere periode (meestal een maand). In 2017 is gemeten op de meetlocatie Kas Chikitu. 9

10 Begin 2017 zijn er enkele maanden VOS metingen verricht bij meetstation Julianadorp. Deze metingen zijn daarna gestopt. Enkele meetresultaten van de VOS metingen in 2017 zijn afgekeurd door onvolledigheden in de uitvoering. Door de doorlooptijd en logistieke achterstanden in Curaçao zijn de meetresultaten bekend tot en met juli. In 2018 worden metingen vervolgd. Op het meetstation Beth Chaim zijn in 2013 en 2014 gedurende enkele maanden VOS metingen verricht. In onderstaande tabel staat per jaar opgenomen op welke locaties er VOS metingen met koolbadges in Curaçao zijn uitgevoerd. Tabel 2; overzicht meetstrategie VOS Jaar/locatie Beth Chaim Kas Chikitu Julianadorp Ronde Weg Sint Klein kwartier Michielsweg (tbv achtergrond) 2013 januari januari 2014 okt, nov en okt, nov en dec nov en dec dec 2015 juli t/m dec juli en okt 2016 jan t/m dec jun t/m dec jun t/m dec jun t/m dec januari 2017 jan-april en sep-dec jan t/m mei jan t/m mei jan t/m mei n.b. In 2018 worden er op de locaties Kas Chikitu en Beth Chaim VOS gemeten. 2.4 Meetstrategie zware metalen De zware metalen metingen (30 verschillende metalen) zijn uitgevoerd in 2016 en 2017 op de meetlocaties Kas Chikitu en Julianadorp. De metingen in Julianadorp zijn gestart in mei Om de dag wordt een PM10 monster verzameld en uiteindelijk als 4 filters gebundeld ( gepoold ) geanalyseerd. Deze metingen worden voortgezet in Meetstrategie Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK) De PAK metingen (8 verschillende PAK s waaronder benzo(a)pyreen) zijn uitgevoerd in 2016 op Kas Chikitu en vanaf mei 2016 in Julianadorp. In 2017 alleen nog op de meetlocatie Kas Chikitu. Om de dag wordt een PM10 monster verzameld en als 4 filters gebundeld ( gepoold ) geanalyseerd. Deze metingen worden voortgezet op meetstation Kas Chikitu in

11 3 Resultaten Uit bijlage 1 en 2 blijkt dat alle datacaptures van de automatische metingen boven de door de EPA vereiste 75% liggen. Deze eis volgt uit de EPA standaard voor buitenluchtmetingen die in Attachment F genoemd staan voor de metingen; EPA, part 50 National primary and secondary ambient air quality standards 3.1 Jaargemiddelde meetresultaten meetstation 800 Beth Chaim EU: Europese wettelijke grenswaarden (voor nikkel en BaP wettelijke richtwaarden). Att. F: Attachment F Proposed Regulations uit juli 1994 (paragraaf 6.3). Tabel 2: Gemeten jaargemiddelde concentraties 800 Beth Chaim in µg/m 3. Stof Eenheid EU Att.F SO 2 Gem.[jaar] SO 2 Aantal uurgem.> SO 2 Aantal daggem.> SO 2 Max.[dag] SO 2 Aantal daggem.> TSP Gem.[jaar] TSP Aantal daggem.> Benzeen Gem.[jaar] (steekproeven)

12 3.2 Jaargemiddelde meetresultaten meetstation 801 Kas Chikitu Tabel 3: Gemeten jaargemiddelde concentraties 801 Kas Chikitu in µg/m 3, zware metalen 3 en BaP in ng/m 3 Stof Eenheid EU Att.F SO 2 Gem.[jaar] SO2 Aantal uurgem.> SO2 Aantal daggem.> SO 2 Max.[dag] SO 2 Aantal daggem.> PM10 Gem.[jaar] PM10 Aantal daggem.> H 2 S Gem.[jaar] Benzeen Gem.[jaar] (steekproeven) Lood Gem.[jaar] ,8 4,4 Nikkel Gem.[jaar] ,2 Vanadium Gem.[jaar] Chroom Gem.[jaar] - - 5,0 6,6 B(a)P Gem.[jaar] 1-0,068 0,058 B(a)P metingen en zware metalen (lood, nikkel, vanadium en chroom) in 2017 tot oktober 12

13 3.3 Jaargemiddelde meetresultaten meetstation 810 Julianadorp Tabel 4: Gemeten jaargemiddelde concentraties 810 Julianadorp in µg/m 3, zware metalen 3 en BaP in ng/m 3. Stof Eenheid EU Att.F * 2017 SO 2 Gem.[jaar] SO2 Aantal uurgem.> SO2 Aantal daggem.> SO 2 Max.[dag] SO 2 Aantal daggem.> PM10 Gem.[jaar] PM10 Aantal daggem.> PM2.5 Gem.[jaar] Benzeen Gem.[jaar] (steekproeven) 5-0,3 0,4 Lood Gem.[jaar] ,3 1,1 Nikkel Gem.[jaar] 20-5,2 3,9 Vanadium Gem.[jaar] ,2 Chroom Gem.[jaar] - - 4,2 5,9 B(a)P Gem.[jaar] (steekproeven) 1-0,012 * metingen vanaf 21 mei 2016 Metingen in 2017 van benzeen tot juni en van lood, nikkel, vanadium en chroom tot juli. 3.4 Grafieken SO 2, PM10 en TSP 2010 tot en met Afbeelding 2: Jaargemiddelde SO 2 13

14 Afbeelding 3: Jaargemiddelde PM10, PM2.5 en TSP. 3.5 Pollutierozen De gemiddelde concentraties zijn per windrichting weergegeven in zogenaamde pollutierozen. Deze pollutierozen zijn opgesteld met behulp van de windrichtinggegevens van de meteorologische sensor op meetstation Beth Chaim (tot oktober 2017 in verband met een storing in de windmeter) en die van Julianadorp (vanaf oktober 2017). De pollutierozen zijn gebaseerd op de meetgegevens over heel 2017 en staan weergegeven in bijlage 5 tot en met 7. 14

15 4 Conclusies De automatische metingen van SO 2, H 2 S, PM10, PM2.5 en TSP over het jaar 2017 op de meetstations Beth Chaim, Kas Chikitu en Julianadorp zijn in technische zin goed verlopen. Dat wil zeggen in overeenstemming met de scope en de achterliggende eisen zoals gesteld in de normvoorschriften en wetgeving (voor bijvoorbeeld de datacaptures). In 2017 zijn ook niet-automatische metingen naar VOS, PAK en zware metalen verricht. De gemeten SO 2 concentratie op meetstation Beth Chaim overschrijdt in 2017 de grenswaarden uit Attachment F. Zowel voor het aantal daggemiddelde hoger dan 365 µg/m 3 (19 maal voorgekomen, 1 maal toegestaan) als voor het jaargemiddelde (137 µg/m 3 gemeten en 80 µg/m 3 toegestaan). De concentratie SO 2 is ten opzichte van 2016 op Beth Chaim circa 10% gedaald. De SO 2 concentratie in 2017 op meetstation Kas Chikitu is ten opzichte van 2016 circa 30% gedaald en voldoet zowel aan de eis voor het aantal daggemiddelde overschrijdingen van 365 µg/m 3 (0 maal voorgekomen, 1 maal toegestaan) als de jaargemiddelde eis (59 µg/m 3 gemeten en 80 µg/m 3 toegestaan). De SO 2 concentratie over 2017 op meetstation Julianadorp voldoet ruimschoots aan de eisen van Attachment F. Slechts eenmaal wordt de uurgemiddelde eis van 350 µg/m 3 overschreden (448 µg/m 3 ), dit mag 18 keer per jaar voorkomen. In de EU zijn alleen grenswaarden gesteld aan het dag- en uurgemiddelde. Deze grenswaarden zijn strikter dan die van Attachment F. De TSP concentratie op meetstation Beth Chaim voldoet in 2017 aan de jaargemiddelde eis uit Attachment F (46 µg/m 3 gemeten en 75 µg/m 3 toegestaan). De PM10 (Kas Chikitu) en TSP concentraties (Beth Chaim) zijn in 2017 gedaald ten opzichte van 2016 met achtereenvolgens 1% en 18%. In de EU zijn geen wettelijke grenswaarden voor TSP gedefinieerd, wel worden eisen gesteld aan de concentraties PM10 en PM2.5. In Attachment F zijn geen eisen opgenomen voor PM10 of PM2.5. Benzeen, een van de vluchtige organische stoffen, werd op Beth Chaim tijdens steekproeven in 2013 en 2014 sterk verhoogd gemeten (respectievelijk 20 en 6 µg/m 3 ). De concentratie benzeen in 2017 op de meetlocatie Kas Chikitu is met 6 µg/m 3 aanzienlijk hoger dan in Julianadorp (0,4 µg/m 3 ). In attachment F zijn geen eisen voor benzeen opgenomen, in de EU is wel een grenswaarde voor benzeen gedefinieerd. Enkele zware metalen, waaronder vanadium en nikkel, zijn in 2017 duidelijk verhoogd gemeten op meetstation Kas Chikitu. De loodconcentraties in Kas Chikitu en Julianadorp voldoen aan de eisen uit Attachment F. 15

16 Bijlage 1: Meetresultaten automatische metingen 2017 Meetstation : Beth Chaim Component : TSP Meetperiode : 2017 Percentielen en maxima op basis van uurgemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde Databeschikbaarheid Kwartaal aantal uren: max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 %: 97% 99% 99% 98% 91% (eis EPA >75%) Percentielen en maxima op basis van daggemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde grenswaarde aantal dagen GPU LAU max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 Aantal dagen>150 Grenswaarde Concentraties per windrichting in µg/m3 op basis van Meteo gegevens meetstation Beth Chaim WR Conc Aantal Daggemiddelde concentraties in µg/m Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Maandgemiddelde concentratie in µg/m3 R TSP Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec

17 Meetstation : Beth Chaim Component : SO2 Meetperiode : 2017 Percentielen en maxima op basis van uurgemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde grenswaarde Databeschikbaarheid Kwartaal aantal uren: max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 %: 96% 99% 97% 97% 91% (eis EPA >75%) Percentielen en maxima op basis van daggemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde aantal dagen GPU LAU Aantal dagen met: max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 c > grenswaarde (maximaal 1 overschrijdingen per jaar toegestaan) Concentraties per windrichting in µg/m3 op basis van Meteo gegevens meetstation Beth Chaim WR Conc Aantal Daggemiddelde concentraties in µg/m Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Maandgemiddelde concentratie in µg/m3 R SO2 Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec

18 Meetstation : Kas Chikitu Component : PM10 Meetperiode : 2017 Percentielen en maxima op basis van uurgemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde Databeschikbaarheid Kwartaal aantal uren: max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 %: 96% 97% 95% 99% 95% (eis EPA >75%) Percentielen en maxima op basis van daggemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde aantal dagen GPU LAU max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max Concentraties per windrichting in µg/m3 op basis van Meteo gegevens meetstation Beth Chaim WR Conc Aantal Daggemiddelde concentraties in µg/m Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Maandgemiddelde concentratie in µg/m3 R PM/H2S Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec

19 Meetstation : Kas Chikitu Component : SO2 Meetperiode : 2017 Percentielen en maxima op basis van uurgemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde grenswaarde Databeschikbaarheid Kwartaal aantal uren: max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 %: 94% 99% 84% 99% 93% (eis EPA >75%) Percentielen en maxima op basis van daggemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde aantal dagen GPU LAU Aantal dagen met: max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 c > grenswaarde (maximaal 1 overschrijdingen per jaar toegestaan) Concentraties per windrichting in µg/m3 op basis van Meteo gegevens meetstation Beth Chaim WR Conc Aantal Daggemiddelde concentraties in µg/m Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Maandgemiddelde concentratie in µg/m3 R SO2 Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec

20 Meetstation : Kas Chikitu Component : H2S Meetperiode : 2017 Percentielen en maxima op basis van uurgemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde Databeschikbaarheid Kwartaal aantal uren: max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 %: 93% 99% 83% 98% 93% (eis EPA >75%) Percentielen en maxima op basis van daggemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde aantal dagen GPU LAU max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max Concentraties per windrichting in µg/m3 op basis van Meteo gegevens meetstation Beth Chaim WR Conc Aantal Daggemiddelde concentraties in µg/m Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Maandgemiddelde concentratie in µg/m3 R PM/H2S Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec

21 Meetstation : Julianadorp Component : PM10 - BAM1020 gecorrigeerd met factor PM10 * 0,83 Meetperiode : 2017 Percentielen en maxima op basis van uurgemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde Databeschikbaarheid Kwartaal aantal uren: max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 %: 92% 91% 94% 86% 97% (eis EPA >75%) Percentielen en maxima op basis van daggemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde aantal dagen GPU LAU max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max Concentraties per windrichting in µg/m3 op basis van Meteo gegevens meetstation Beth Chaim WR Conc Aantal Daggemiddelde concentraties in µg/m Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Maandgemiddelde concentratie in µg/m3 R PM/H2S Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec

22 Meetstation : Julianadorp Component : PM2,5 - BAM1020 Meetperiode : 2017 Percentielen en maxima op basis van uurgemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde Databeschikbaarheid Kwartaal aantal uren: max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 %: 94% 91% 95% 98% 90% (eis EPA >75%) Percentielen en maxima op basis van daggemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde aantal dagen GPU LAU max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max Concentraties per windrichting in µg/m3 op basis van Meteo gegevens meetstation Beth Chaim WR Conc Aantal Daggemiddelde concentraties in µg/m Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Maandgemiddelde concentratie in µg/m3 R PM/H2S Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec

23 Meetstation : Julianadorp Component : SO2 Meetperiode : 2017 Percentielen en maxima op basis van uurgemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde grenswaarde Databeschikbaarheid Kwartaal aantal uren: max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 %: 98% 98% 96% 100% 98% (eis EPA >75%) Percentielen en maxima op basis van daggemiddelden in µg/m3 P 50 P 60 P 70 P 80 P 90 P 95 P 98 P 99,5 Jaargemiddelde aantal dagen GPU LAU Aantal dagen met: max 8 max 7 max 6 max 5 max 4 max 3 max 2 max 1 c > grenswaarde (maximaal 1 overschrijdingen per jaar toegestaan) Concentraties per windrichting in µg/m3 op basis van Meteo gegevens meetstation Beth Chaim WR Conc Aantal Daggemiddelde concentraties in µg/m Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Maandgemiddelde concentratie in µg/m3 R SO2 Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec

24 Bijlage 2: Datacaptures 2017 De eisen voor de datacaptures volgen uit de EPA standaard voor buitenluchtmetingen die in Attachment F genoemd staan voor de metingen; EPA, part 50 National primary and secondary ambient air quality standards. Datacaptures in 2017 Meetstation Component Datacapture [tijdseenheid] [%] Langste uitval [dag] 800 Beth Chaim TSP[dag] 97 9 SO 2 [u] Kas Chikitu PM10 [dag] 96 5 SO 2 [u] H 2 S [u] Julianadorp PM10 [dag] PM2.5 [dag] 94 8 SO 2 [u]

25 Bijlage 3: De Accreditatie van de GGD Amsterdam geldig voor 2017 In 2017 zijn voor deze rapportage de onderdelen 2 en 4 van toepassing, (gemarkeerd met locatie C ). 25

26 26

27 Bijlage 4: Meetmethoden Gemiddelden De meetgegevens zijn op uurbasis geanalyseerd. De term n wordt gebruikt voor het aantal metingen. De term gem wordt gebruikt voor gemiddelde. Daggemiddelden worden berekend uit de uurgemiddelden. Om tot een daggemiddelde te komen zijn minimaal 18 uurgemiddelden vereist. Voor enkele componenten (waaronder SO 2 ) bestaan eveneens EPA aanwijzingen 2 voor het aanvullen van dagen waarop er minder dan 18 valide uurgemiddelden per dag zijn. Deze aanwijzingen zijn in de rapportage niet in acht genomen. Daarvoor zijn er twee redenen: uitval van data werd veroorzaakt door een defecte airconditioning, een defect aan de SO2 monitor en onderhoud, daarna blijft er een beperkt aantal dagen over met minder dan 18 valide uurgemiddelden. De tweede reden is dat de tekst onduidelijk is over het wel of niet alsnog meenemen van deze berekende daggemiddelden in het jaargemiddelde. Maandgemiddelden worden berekend uit de daggemiddelden. Er zijn minimaal 23 daggemiddelden nodig om tot een maandgemiddelde te komen. Het toetsbare jaargemiddelde is voor de gasvormige componenten berekend uit de uurgemiddelden. Voor TSP is het toetsbare jaargemiddelde uit de daggemiddelden bepaald. In de databladen zijn zowel de jaargemiddelden die zijn bepaald uit de uurgemiddelden als die van de daggemiddelde weergegeven. Percentielen en maxima Of percentielen en maxima in de EU berekend mogen worden hangt af van de GPU. GPU = Grootste Periodieke Uitval: het grootste aantal dagen in een schuivende periode van 30 dagen waarop geen daggemiddelden beschikbaar zijn. Er worden geen percentielen of maxima berekend als de GPU groter dan 10 dagen is. Voor SO 2 geldt in Europa een andere norm, namelijk de LAU; Langste Aaneengesloten Uitval. Dit is het grootste aantal op elkaar volgende dagen, binnen de meetperiode, waarop geen daggemiddelden beschikbaar zijn. Voor SO 2 geldt een LAU van maximaal 5 in de winterperiode en 10 in de zomerperiode. Het p98 wil zeggen de 98 percentielwaarde van de op grootte gesorteerde (van laag naar hoog) gegevensreeks. De 98 percentielwaarde is de waarde van het getal op de gesorteerde getallen reeks welke hoort bij het 98/100 getal van die reeks. 2 National primary and secondary ambient air quality standards If fewer than 18 hourly averages are available, but the 24-hour average would exceed the level of the standard when zeros are substituted for the missing values, subject to the rounding rule of paragraph (b) of this section, then this shall be considered a valid 24-hour average. In this case, the 24-hour block average shall be computed as the sum of the available hourly averages divided by

28 Meetnauwkeurigheid en toegepaste apparatuur component apparatuur meetnauwkeurigheid bij jaarlimiet (95%BI) GGD document foutenbeschouwing PM1/TSP/PM10 TEOM 50 C ± 3,5%* rev1 Zwaveldioxide Thermo 43/450i ± 7,3% ** PM10/PM2.5 Metone BAM ,7/18,1% *) Weergegeven meetnauwkeurigheid is gebaseerd op de veldreproduceerbaarheid gemeten in 2013 te Curaçao met een TSP afscheider en berekend als percentage van de grenswaarde van 75 µg/m 3. **) Weergegeven meetnauwkeurigheid is gebaseerd op de foutenbeschouwing conform EN14212:2012 en is berekend als percentage van de jaargemiddelde grenswaarde van 80 µg/m 3. 28

29 Bijlage 5: Pollutierozen voor TSP (Beth Chaim) en PM10 (Kas Chikitu en Julianadorp) en PM2.5 Julianadorp)

30 Bijlage 6: Pollutierozen voor H 2 S (Kas Chikitu) 30

31 Bijlage 7: Pollutierozen voor SO 2 31

32 Bijlage 8: Meetresultaten zware metalen Kas Chikitu 2017 (jan dec 17) concentratie per m 3 Li Be Na Mg Al P K Ca Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn As Se Sr Y Mo Cd Sn Sb Ba Pt Tl Pb Si Filtercodes n filters m3 ng/m3 ng/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 ng/m3 ng/m3 ng/m3 ng/m3 µg/m3 ng/m3 ng/m3 ng/m3 µg/m3 ng/m3 ng/m3 ng/m3 ng/m3 ng/m3 ng/m3 µg/m3 ng/m3 ng/m3 ng/m3 ng/m3 ng/m3 µg/m /352/354/ /361/363/ /369/371/ /378/380/ /386/388/ /396/398/ /404/407/ /413/ /419/422/ /428/ /434/437/ /443/445/ /452/454/ /460/462/ /469/470/ /476/478/ /485/487/ /493/496/ /JD 477/JD 479/JD JD 483/JD 486/JD 488/JD JD 492/JD 494/JD 496/JD /504/506/ /512/514/ /521/523/ /529/532/ /538/540/ /547/549/ /555/557/ /564/566/ /360/375/390 blanco /450/495/JD500 blanco /545/575 blanco