Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Hoe kan u drukletsels (decubitus) voorkomen? Preventiefolder voor patiënten Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke zetel: Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt www.jessazh.be versie september 2015 (Object-ID 16122)
Welkom Het doel van deze brochure is u te informeren over wat decubitus is en hoe u dit kan voorkomen. Decubitus treft in België jaarlijks vele duizenden mensen. Iedereen die langdurig in een bed, rolstoel of zetel verblijft, kan decubitus ontwikkelen. Dit leidt vaak tot pijn, een trager genezingsproces en een verlengd verblijf in het ziekenhuis of de verpleeginstelling. Ook zijn de risico s op het ontwikkelen van een bijkomende infectie door een decubituswonde zeer groot. Daarom is het belangrijk om snel in te grijpen als u drukletsels heeft, en beter nog om ze te voorkomen. Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen? Stel ze gerust aan uw arts of verpleegkundige. U kan ook een beroep doen op het wondzorgteam van het Jessa Ziekenhuis. 1
2
Inhoud 1. Wat is decubitus? p. 4 2. Waar ontstaat decubitus? p. 4 3. Wanneer heeft u meer kans op decubitus? p. 5 4. Hoe voorkomt u decubitus? p. 6 5. Tips om decubitus te voorkomen p. 9 6. Contactgegevens p. 10 3
1. Wat is decubitus? Decubitus ontstaat door een langdurige druk op een bepaalde plaats. Door zitten of liggen worden op bepaalde plaatsen van de huid kleine bloedvaten en het daaronder gelegen weefsel samengedrukt. Deze bloedvaten voorzien de huid en het daaronder gelegen weefsel van zuurstof en voedingstoffen. Krijgen de huid en het onderliggend weefsel lange tijd geen zuurstof en voedingstoffen dan worden de cellen beschadigd en krijgt men wonden. 2. Waar ontstaat decubitus? Decubitus ontstaat meestal op een plaats waar er een uitstekend bot onder de huid aanwezig is. achterhoofd schouderbladen ellebogen stuit/sacrum oor schouder elleboog heup zijkant knie hielen enkel 4
schouderbladen ellenbogen ruggengraat zitbeentjes 3. Wanneer heeft u meer kans op decubitus? Er is meer kans op decubitus als u : minder mobiel bent waardoor u niet van houding kan veranderen ( bv. als u bedlegerig of rolstoelgebonden bent), een langdurige operatie moet/heeft ondergaan, onvoldoende eet of drinkt., stoornissen heeft aan gevoelszintuigen, stoornissen heeft in de doorbloeding, een vochtige huid heeft (bv. bij incontinentie). 5
4. Hoe voorkomt u decubitus? In bed Draai regelmatig om. - Door u regelmatig om te draaien voorkomt u dat de druk van uw lichaamsgewicht steeds door dezelfde plaatsen wordt opgevangen. - Wissel minstens om de 4 uur af van rug- naar zijligging en buikligging. 30 Zorg voor een goede houding. - Wanneer u in bed de hoofdsteun hoger zet, zorg er dan ook voor dat de benen hoger komen te liggen zodat u niet onderuitzakt. - Zet de hoofsteun zo weinig mogelijk omhoog om de druk op de stuit te minimaliseren. - Ga als dit mogelijk is niet op een lichaamsdeel liggen dat reeds rood is of waar er reeds een wonde is. 6
Leg de hielen vrij. - Om de hielen vrij te leggen kan u een kussen onder de kuiten leggen. Let er wel steeds op dat de kuiten goed ondersteund zijn en dat ook de voetzool gesteund is om doorzakken te voorkomen. Zorg voor een effen onderlaag. - Zorg ervoor dat de onderlaag waar u op ligt effen is en zonder kreukels. - Gebruik alleen indien nodig onderleggers in bed bij incontinentie. In de stoel Zorg ervoor dat u goed achter in de stoel zit met uw voeten plat op de grond zodat het gewicht verdeeld wordt. Zorg ervoor dat uw zitvlak elk uur even loskomt van de zitting zodat er terug meer circulatie naar de zitbeenderen en de stuit kan komen. Dit kan u doen door u lichtjes op te heffen of geregeld naar voor of opzij te buigen. Leg een drukreducerend kussen in de stoel. 7
Huidverzorging Controleer steeds of de huid rood is, zeker als de roodheid niet verdwijnt na het opheffen van de druk op die plaats. Controleer wanneer u een getinte huid heeft regelmatig op lokale warmte van de huid. Bij een getinte huid is roodheid vaak moeilijker te zien. Verschil in warmte kan duiden op het ontstaan van decubitus. Geef aan als risicoplaatsen pijnlijk zijn. Zorg ervoor dat de huid niet vochtig is. Gebruik in overleg met een deskundige steeds een barrièremiddel om de huid te beschermen tegen inwerking van vocht door incontinentie of zweet. Goed eten en drinken Voldoende vocht en voeding is zeer belangrijk in het voorkomen van decubitus. Vooral eiwitrijke voeding is belangrijk als er reeds een wonde is. 8
5. Tips om decubitus te vermijden 1. Druk verminderen 2. Hielen vrijhouden 3. Huidcontrole 4. Voeding & vochtinname 5. Huidverzorging 9
6. Contactgegevens Voor meer informatie kan u terecht bij de verpleegkundig specialisten wondzorg. Wondzorgkliniek Sonja Gagovska & Annick Zeeuws Tel. campus Virga Jesse: 011 33 87 70-71 Tel. campus Salvator: 011 33 87 72 Website: www.jessazh.be/wondzorgkliniek 10
Deze brochure werd gemaakt door de wondzorgverpleegkundigen van het Jessa Ziekenhuis. De brochure is gebaseerd op de landelijke multidisciplinaire richtlijn Decubitus preventie en behandeling : http://www.venvn.nl/linkclick.aspx?fileticket=if1x4pycspi%3d&tabid=1852 Illustraties zijn overgenomen uit de 2011 V&VN Informatiefolder Preventie en behandeling van decubitus (doorligplekken): http://www.venvn.nl/linkclick.aspx?fileticket=t5byokacpdo 3D&tabid=1852 11
Persoonlijke notities 12