OPDRACHTEN Verzorgende IG Module 8 Kraamzorg
Inhoudsopgave Leeropdrachten 3 De cliënt in de kraamzorg 5 A Taken van de kraamverzorgende 5 B Visie op kraamzorg 7 C Ontwikkelingskenmerken van het ongeboren kind 9 De zwangerschap 13 A Prenatale zorg 13 B Zwangerschap, geboorte en emoties 15 C Voorbereiding op de bevalling 17 De zorg tijdens de bevalling 19 A Begeleiden van de bevalling 19 B Houding tijdens de bevalling 21 C Het geboorteplan 23 De kraamtijd 25 A Voorlichtingsbehoefte inventariseren 25 B Voorlichting geven 27 C Controle van de kraamvrouw 29 Bijzondere situaties 31 A Een aangeboren afwijking 31 B Zorg op langere termijn 33 C Het premature kind 34 Kwaliteit, wet- en regelgeving 37 A Kramen in een gezin van niet-nederlandse afkomst 37 B Vroegsignalering kindermishandeling 40 C Protocollen in de kraamzorg 42 Praktijkopdracht 47 Kraamzorg 48 Opzet 48 Leerdoelen 49 Start 50 A Voorbereiden en assisteren bij de partus 52 B Zorg en ondersteuning geven op lichamelijk, emotioneel en sociaal gebied 54 C Ondersteuningsplan en zorg afstemmen en evalueren 56 D Voorlichting, advies en instructie geven 58 E Reflecteren 60 Beoordeling 61 Aftekenopdracht 62 Take Care Module 8 Opdrachtenboek: Kraamzorg 1
4
De cliënt in de kraamzorg A Taken van de kraamverzorgende Inleiding In deze leeropdracht ga je je verdiepen in de mogelijke taken van de kraamverzorgende. Je richt je in deze opdracht vooral op wat er op internet te vinden is over dit onderwerp. Leerdoel Je leert wat de taken van een kraamverzorgende zijn. Aanwijzingen Deze opdracht doe je in een groepje van vier studenten. Gebruik de theorie over de cliënt in de kraamzorg (paragraaf 1.1). Kijk niet alleen op YouTube voor filmpjes, maar kijk ook eens bij de diverse kraamzorginstellingen of sites voor (aanstaande) ouders. opdracht 1 Zoek en beoordeel filmpjes over de werkzaamheden van de kraamverzorgende. Vorm een groepje van vier studenten. Zoek samen op internet naar filmpjes over de werkzaamheden van de kraamverzorgende. Bespreek met elkaar welke filmpjes jullie het beste vinden. Kies de drie filmpjes die volgens jullie het beste weergeven wat het vak van kraamverzorgende inhoudt. Noteer de naam en het webadres van de gekozen filmpjes. Noteer ook waarom jullie deze filmpjes het beste vinden. Naam filmpje en webadres Motivatie Take Care Module 8 Leeropdracht: De cliënt in de kraamzorg 5
opdracht 2 Bespreek samen de verschillen die in de filmpjes naar voren komen. Noteer die verschillen hieronder. opdracht 3 Bedenk samen of er nog andere werkzaamheden zijn. Welke werkzaamheden zijn jullie niet tegengekomen in de filmpjes, maar horen wel bij de taken van de kraamverzorgende? Noteer ze hieronder. opdracht 4 Bereid een presentatie voor. In deze presentatie laat je zien wat je gevonden hebt over de werkzaamheden van de kraamverzorgende. Besteed niet alleen aandacht aan de verschillen tussen de filmpjes, maar ook aan de verschillen tussen de theorie en de filmpjes. Je prestatie duurt ongeveer 10 minuten. opdracht 5 Houd je presentatie voor de klas. 6
De cliënt in de kraamzorg B Visie op kraamzorg Inleiding In deze leeropdracht beschrijf je jouw visie op kraamzorg en de werkzaamheden van de kraamverzorgende. Een visie is een mening over hoe iets, in dit geval kraamzorg, zou moeten zijn. Leerdoel Je kunt jouw visie op kraamzorg verwoorden en aan anderen uitleggen. Aanwijzingen Je maakt deze opdracht individueel. Voor het benoemen van jouw visie op kraamzorg kun je de visie opzoeken van de kraamorganisatie waar je stage loopt. Deze informatie kan je helpen jouw visie te vormen. opdracht 1 Beschrijf je eigen visie op kraamzorg. Geef niet alleen aan wat je volgens jou moet kunnen en weten als kraamverzorgende, maar ook hoe de ideale kraamtijd er volgens jou uitziet. Geef ook aan hoe jij als kraamverzorgende daar een bijdrage aan kunt leveren. Take Care Module 8 Leeropdracht: De cliënt in de kraamzorg 7
opdracht 2 Bespreek de visies in de klas. Vertel wat jouw visie is en luister naar de visies van anderen. Bespreek samen wat de verschillen zijn. Noteer die verschillen hieronder. 8
De cliënt in de kraamzorg C Ontwikkelingskenmerken van het ongeboren kind Zelfstandig uit te voeren Inhoud Als kraamverzorgende is het belangrijk dat je de ontwikkeling van de baby tijdens de verschillende stadia van de zwangerschap kent. Dit maakt het mogelijk om vragen van de kraamvrouw over de ontwikkeling van het ongeboren kind te beantwoorden. Leerdoel In deze opdracht leer je meer over de ontwikkeling van het ongeboren kind. Aanwijzingen Je maakt deze opdracht individueel. Het resultaat bespreek je met een medestudent. Voorbereiden opdracht 1 Maak afspraken. Spreek af met wie je deze opdracht gaat nabespreken. Spreek af wanneer je deze opdracht gaat nabespreken. opdracht 2 Verzamel informatie. Bestudeer de theorie over de ontwikkeling van het ongeboren kind (paragraaf 1.2). Zoek informatie over de ontwikkeling van het ongeboren kind op websites voor aanstaande ouders. Let op dat je betrouwbare websites gebruikt. Twijfel je over de betrouwbaarheid van de site, vraag dan je docent om advies. Uitvoeren opdracht 3 Vul het schema in. Beschrijf de specifieke ontwikkelingskenmerken van de ongeboren baby in de verschillende stadia van de zwangerschap. Noem minimaal twee ontwikkelingskenmerken per stadium. Denk bijvoorbeeld aan: welke organen zijn aangelegd; kan het kindje al horen? Zoek op internet hoe een ongeboren baby per maand eruitziet en omschrijf de uiterlijke ontwikkeling per maand. Take Care Module 8 Leeropdracht: De cliënt in de kraamzorg 9
Maand Ontwikkelingskenmerken Uiterlijke veranderingen 1 2 3 4 5 10
De cliënt in de kraamzorg Maand Ontwikkelingskenmerken Uiterlijke veranderingen 6 7 8 9 Take Care Module 8 Leeropdracht: De cliënt in de kraamzorg 11
Afronden opdracht 4 Bespreek het resultaat met je medestudent. Vergelijk de kenmerken die jullie genoteerd hebben: wat is hetzelfde, wat is verschillend? Beoordeel het werk van je medestudent aan de hand van de criteria. Neem je materialen mee naar de les, zoals afgesproken met de docent. Bij elk stadium staan minimaal twee ontwikkelingskenmerken. Deze kenmerken zijn duidelijk omschreven. De gegeven informatie is juist. Bij elk stadium staat een passend plaatje. 12
De zwangerschap A Prenatale zorg Leerdoel In deze opdracht leer je meer over mogelijke complicaties tijdens de zwangerschap. Aanwijzingen Maak deze opdracht in een groepje van drie studenten. Gebruik de theorie over de zwangerschap (hoofdstuk 2). opdracht 1 Lees de casus. Casus mevrouw Pieterse Mevrouw Pieterse is een vrouw van 31 jaar. Ze is in verwachting van haar eerste kindje. Mevrouw Pieterse is nu 26 weken zwanger en het is weer tijd voor een controlebezoek aan de verloskundige. Tijdens de controle vraagt de verloskundige hoe het met haar gaat. Mevrouw Pieterse vertelt dat ze vocht vasthoudt en toont haar dikke voeten. Ook zegt ze dat ze zich niet lekker voelt en last heeft van hoofdpijn. De verloskundige meet haar bloeddruk en deze is aan de hoge kant. De verloskundige wil graag dat mevrouw Pieterse urine inlevert voor verder onderzoek. opdracht 2 Beantwoord samen de volgende vragen. a Waar kunnen de klachten van mevrouw Pieterse op wijzen? Motiveer je antwoord. b De verloskundige wil graag de urine van mevrouw Pieterse onderzoeken. Welk onderzoek zou zij willen laten doen? Take Care Module 8 Leeropdracht: De zwangerschap 13
opdracht 3 Beantwoord samen de volgende vragen. a Een mogelijke complicatie van een zwangerschap is pre-eclampsie. Beschrijf in je eigen woorden wat dat is. Geef ook de symptomen aan. b Welke interventies zijn van toepassing bij pre-eclampsie? opdracht 4 Bespreek de antwoorden klassikaal. Schrijf de antwoorden bij opdracht 3 op een flipover en hang deze op. Vergelijk jullie antwoorden met die van de andere groepjes. 14
De zwangerschap B Zwangerschap, geboorte en emoties Inleiding Een bevalling is een bijzondere en indrukwekkende gebeurtenis, vooral bij een eerste zwangerschap. In deze opdracht ga je in op de emoties daaromheen. Leerdoel Je leert welke emoties de kraamvrouw en haar partner kunnen hebben rondom de zwangerschap en geboorte. Aanwijzingen Maak deze opdracht met een medestudent. Gebruik de theorie over de zwangerschap (hoofdstuk 2). opdracht 1 Beantwoord de volgende vraag. Niet altijd is de kraamvrouw blij en gelukkig tijdens haar zwangerschap. Dit geldt ook voor haar partner. Noem vier factoren die die blijdschap negatief kunnen beïnvloeden. Motiveer je antwoord. 1 2 3 4 Take Care Module 8 Leeropdracht: De zwangerschap 15
opdracht 2 Werk twee factoren verder uit. Kies samen twee van de factoren uit opdracht 1. Bespreek met elkaar hoe deze factor de kraamtijd zal beïnvloeden. Geef aan wat jij als kraamverzorgende zou kunnen doen in die periode om het de kraamvrouw gemakkelijker te maken. Factor 1: Invloed op kraamperiode: Actie kraamverzorgende: Factor 2: Invloed op kraamperiode: Actie kraamverzorgende: 16
De zwangerschap C Voorbereiding op de bevalling Zelfstandig uit te voeren Inhoud In deze opdracht verdiep jij je in hoe een kraamvrouw zich kan voorbereiden op haar bevalling. Je kijkt daarbij niet alleen naar de praktische voorbereiding (wat moet er in huis zijn, conditie, ademhaling tijdens de bevalling), maar ook naar de sociale en emotionele voorbereiding. Leerdoel Je leert hoe een kraamvrouw zich kan voorbereiden op haar bevalling. Aanwijzingen Je maakt deze opdracht individueel/met medestudenten. Het resultaat bespreek je met elkaar. Gebruik de theorie over voorbereiden op de bevalling (paragraaf 2.4). Voorbereiden opdracht 1 Maak afspraken. Spreek af met wie je deze opdracht gaat nabespreken. Spreek af wanneer je deze opdracht gaat nabespreken. Uitvoeren opdracht 2 Zoek informatie over de diverse manieren waarop een vrouw zich kan voorbereiden op haar bevalling. Noteer minstens vijf manieren. Geef telkens ook aan wat het doel is van deze voorbereiding. Zorg dat een ander je omschrijving kan begrijpen. Take Care Module 8 Leeropdracht: De zwangerschap 17
opdracht 3 Beschrijf welke manier van voorbereiden op een bevalling jou het meeste aanspreekt. Motiveer je antwoord. Afronden opdracht 4 Bespreek je werk met je medestudent. Vergelijk jullie antwoorden bij opdracht 2 en 3: wat is hetzelfde, wat is verschillend? Beoordeel het werk van je medestudent aan de hand van de criteria. Er staan minstens vijf manieren van voorbereiding op de bevalling. Bij elke manier van voorbereiding is het doel aangegeven. Manier en doel zijn duidelijk omschreven. Er staat welke manier de student het meest aanspreekt. Er staat waarom deze manier de student het meest aanspreekt. 18
De zorg tijdens de bevalling A Begeleiden van de bevalling Inleiding Het ondersteunen van de kraamvrouw en haar partner en het assisteren van de verloskundige tijdens de partus horen bij de taken van de kraamverzorgende. Samen met de verloskundige vorm je het team dat de bevalling begeleidt en zo goed mogelijk laat verlopen. Leerdoel Je leert hoe een normale bevalling verloopt en hoe je de barende vrouw tijdens en na zo n bevalling moet ondersteunen. Aanwijzingen Je maakt deze opdracht individueel. Gebruik de theorie over assistentie tijdens de partus (paragraaf 3.2). opdracht 1 Lees de casus. Casus mevrouw Van Wissen Het is 2 uur s nachts. Jij staat op wacht voor partus-assistentie en wordt gebeld door de partner van mevrouw Van Wissen. De verloskundige vraagt of je wilt komen ter assistentie; mevrouw Van Wissen heeft op het moment dat jij gebeld wordt, 6 centimeter ontsluiting. Als je aankomt bij het gezin, verzamel je de informatie die je nodig hebt om aan de slag te gaan. Terwijl je bezig bent, zie je dat mevrouw moeite heeft om de weeën op te vangen: ze is onrustig en reageert wat paniekerig. De partner van mevrouw maakt een onzekere indruk en lijkt niet goed te weten wat hij kan doen om zijn vrouw te steunen. opdracht 2 Beantwoord de volgende vragen. a Wat moet jij weten om goed te kunnen assisteren bij de bevalling? Take Care Module 8 Leeropdracht: De zorg tijdens de bevalling 19
b Wat leg je klaar aan materialen? Beschrijf wat je nodig hebt, zodat je de verloskundige, mevrouw Van Wissen en straks ook de pasgeborene goed kunt ondersteunen. opdracht 3 Beschrijf hoe jij de barende vrouw kunt ondersteunen. Mevrouw Van Wissen heeft moeite met het opvangen van de weeën. Welke aanwijzingen kun je haar geven, zodat ze de weeën beter kan opvangen? Noem minimaal drie aanwijzingen. opdracht 4 Beschrijf hoe jij de partner kunt betrekken bij de ondersteuning. Het is fijn als de partner een actieve rol kan vervullen tijdens de bevalling. Hoe kun jij de partner van mevrouw Van Wissen betrekken bij het ondersteunen van zijn vrouw? opdracht 5 Beschrijf de weeën. Er zijn verschillende soorten weeën. Beschrijf welke soorten weeën er zijn. Geef aan welk soort weeën mevrouw Van Wissen heeft, als je daar aankomt. 20
De zorg tijdens de bevalling B Houding tijdens de bevalling Inleiding De vrouw maakt niet alleen de keuze waar ze bevalt, maar ook vaak in welke houding ze bevalt. Er zijn verschillende baringsmethoden, die ieder hun eigen voor- en nadelen hebben. Leerdoel Je leert in welke houdingen een vrouw kan bevallen, zodat je de vrouw en de verloskundige bij elke houding zo goed mogelijk kunt assisteren. Aanwijzingen Zoek van tevoren plaatjes van diverse houdingen. Druk ze af en neem ze mee naar de les. Gebruik de theorie over bijzondere baringsmethoden (paragraaf 3.1). Opdracht 3 maak je in een groepje van vier studenten, de andere opdrachten maak je individueel. opdracht 1 Beschrijf welke baringsmethoden er zijn. Geef bij elke methode ook aan wat de voor- en nadelen zijn. Take Care Module 8 Leeropdracht: De zorg tijdens de bevalling 21
opdracht 2 Ga na aan welke houding verloskundigen en gynaecologen de voorkeur geven. Vaak hebben verloskundigen en gynaecologen een voorkeurshouding. Zoek informatie hierover op internet. Geef aan om welke houding het gaat. Geef ook aan waarom deze houding de voorkeur heeft bij verloskundigen en gynaecologen. opdracht 3 Vorm een groepje en bespreek de volgende vragen. a In welke houding zouden jullie willen bevallen? b Waarom kies je voor die houding? c Is die houding anders dan de houding waar een verloskundige de voorkeur aan geeft? d Zo ja, kun je dat verschil verklaren? 22