Onderwijsverslag 2011 FISCAAL ECONOMISCH INSTITUUT BV Periode: 1 januari 2011 tot en met 31 december 2011 Rotterdam, januari 2012 1
Inleiding In dit verslag treft u een rapportage aan van het door FEI BV verzorgde onderwijs gedurende het kalenderjaar 2011. In de onderdelen 1 t/m 8 wordt verslag gedaan van het door FEI BV verzorgde reguliere academisch onderwijs ten behoeve van de Erasmus School of Economics en de Faculteit Bedrijfskunde van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Daarnaast verzorgt FEI BV, al dan niet in samenwerking met anderen, postacademisch onderwijs. In onderdeel 9 wordt hiervan verslag gedaan. Niveaus van onderwijs: 1. Fiscale Economie 2. Belastingrecht 3. Fiscaal Ondernemerschap 4. Fiscaal Concernrecht 5. Minor Ondernemen en Belastingen 6. Opleiding Fiscale Economie bachelor 2 a. Inkomstenbelasting A b. Omzetbelasting 7. Opleiding Fiscale Economie bachelor 3 a. Belasting op Onroerende Zaken b. Formeel Bestuurs- en Belastingrecht c. Privaat en Ondernemingsrecht d. Inkomstenbelasting B e. Inkomstenbelasting C f. Economics of Taxation g. Successiewet (Schenk- en erfbelasting) h. Vennootschapsbelasting A en B i. Integratiecollege j. Bachelorscripties k. Bachelorexamen 8. Opleiding Fiscale Economie master a. Internationaal Belastingrecht b. Europees Belastingrecht c. Advanced Economics of Taxation d. Werkcolleges e. Tax Policy f. Capita Selecta i. Europese BTW en andere indirecte belastingen ii. Internationaal en Europees Belastingrecht g. Masterscripties h. Masterexamen 9. Postacademisch Onderwijs Rotterdam, januari 2012 2
1. Fiscale Economie Dit bachelorvak (Bachelor 2) is voor alle economie studenten een eerste (verplichte) kennismaking met de belastingwetenschap. Het doel van het bachelorvak is de academisch gevormde econoom vertrouwd te maken met de fiscale regelgeving, waar hij of zij bij de beroepsuitoefening of in privé onvermijdelijk mee te maken krijgt. Aan bod komen de plaats van de belastingheffing in het economische bestel en de economische effecten hiervan, de juridische vormgeving en de structuur van de belastingregelgeving, de belastingbeginselen en de functies van belastingheffing, de ondernemer en de belastingwetgeving en de particulier en de belastingwetgeving. Het onderwijs is in blok 1 van collegejaar 2011/2012 (gedurende zeven weken) gegeven in de vorm van twee keer twee uur interactief hoorcollege per week (14 HC's), twee sommencolleges van twee uur en een totaal van drie practica van twee uur college in kleine groepen (maximaal 30 personen). Bij deze practica moeten de studenten per practicum casusposities voorbereiden en voor het college inleveren. Indien de casusposities voldoende zijn uitgewerkt en de student voldoende heeft geparticipeerd in de practica kunnen zij totaal 25 punten van de 100 punten van het tentamen verdienen. Hieruit volgt dat het tentamen 75% van het totale cijfer beslaat. In de practica worden aan de hand van opgaven getracht de studenten vertrouwd te maken met de meer praktische aspecten van het vakgebied. De practica worden begeleid door docenten. Plaats in de studie Hoorcollege: Prof. dr. B. Jacobs, Prof. dr. P. Kavelaars, Prof. dr. R.N.G. van der Paardt Sommencollege: drs. Y.M. Tigelaar Klootwijk Practicum: drs. J.E. van den Berg, mr. T.C. Hoogwout, drs. M.G.H. van der Kroon, mr. A.E. van Oostveen, mr. R.B.N. van Ovost (coördinator), R.C. de Smit MSc, dr. F.M. Werger Coördinatie van het tentamen is verzorgd door mr. R.B.N. van Ovost Dit vak is verplicht voor alle studenten die afstuderen in de richtingen Economics & Business en Fiscale economie. Fiscale Economie 18-07-2011 (her) 66 37 56% 21-10-2011 485 327 67% Rotterdam, januari 2012 3
2. Belastingrecht Dit bachelorvak is voor studenten Bedrijfskunde die de major Financial Management volgen een kennismaking met fiscale economie. Het doel van dit vak is de academisch gevormde bedrijfskundige vertrouwd te maken met de fiscale regelgeving, waarmee de student bij zijn beroepsuitoefening onvermijdelijk te maken krijgt. Aan bod komen de plaats van de belastingheffing in het economische bestel en de economische effecten hiervan, de juridische vormgeving en de structuur van de belastingregelgeving, de beginselen en de functies van belastingheffing. De inhoud van het vak is sterk vergelijkbaar met het vak Fiscale economie (zie onder 1). Het onderwijs was in blok 1 van collegejaar 2011/2012 in de vorm van 13 keer twee uur interactief hoorcollege per week. mr. T.C. Hoogwout, Prof. dr. P. Kavelaars Coördinatie van het tentamen wordt verzorgd door mr. T.C. Hoogwout. Dit vak is een keuzevak in het eerste blok van het derde jaar bij de vakgroep Financieel Management. Belastingrecht 04-07-2011 (her) 24 13 54% 31-10-2011 48 35 73% 3. Fiscaal Ondernemerschap Na het volgen van het vak Fiscaal Ondernemerschap heeft de student de eerste kennis opgedaan die een accountant nodig heeft van het belastingrecht. Hoofddoel van het vak is het verschaffen van inzicht in de structuur en werking van het Nederlandse belastingstelsel, met name voor zover dit betrekking heeft op ondernemingen en hun participanten. Bij Fiscaal Ondernemerschap komen met name onderwerpen als de winstbepaling van ondernemingen en inkomen uit aanmerkelijk belang aan bod. Docent: Er zijn in het collegejaar 2011/2012 (blok 1) zeven colleges van elk drie uur gegeven. mr. R.B.N. van Ovost Schriftelijk Dit vak is verplicht voor verschillende bachelor-majors en schakelprogramma s. Hiernaast is er de mogelijkheid het vak als keuzevak in te brengen in verschillende majors. Voorts maakt het vak deel uit van de minor Ondernemen en Belastingen (zie 5). Rotterdam, januari 2012 4
Fiscaal Ondernemerschap 05-07-2011 (her) 39 26 67% 17-10-2011 110 73 66% 4. Fiscaal Concernrecht Na het volgen van de vakken Fiscaal Ondernemerschap en Fiscaal Concernrecht heeft de student de kennis in huis die een accountant nodig heeft van het belastingrecht. Hoofddoel van Fiscaal Concernrecht is het verschaffen van inzicht in de structuur en werking van het Nederlandse belastingstelsel, met name voor zover dit betrekking heeft op kapitaalvennootschappen en hun participanten. De nadruk ligt in de colleges op de vennootschapsbelasting en het internationale belastingrecht. Er zijn in het collegejaar 2011/2012 (blok 1) zeven colleges gegeven van elk drie uur. R.C. de Smit MSc Schriftelijk Het vak is verplicht voor verschillende bachelors, majors en schakelprogramma s. Daarnaast is er de mogelijkheid het vak als keuzevak in te brengen in verschillende majors. Voorts maakt het vak deel uit van de minor Ondernemen en Belastingen (zie 5) Fiscaal Concernrecht 07-07-2011 (her) 45 30 67% 19-10-2011 102 66 65% 5. Minor Ondernemen en Belastingen In het collegejaar 2011/2012 (blok 1) is een minor aangeboden die bestaat uit de volgende onderdelen: - Fiscaal Concernrecht; - Fiscaal Ondernemerschap - Privaat- en Ondernemingsrecht Voor een beschrijving van deze vakken wordt verwezen naar 3, 4, 7(c). Wanneer deze vakken met goed gevolg zijn afgerond levert dat de student 12 ECTS (3 x ) op. Rotterdam, januari 2012 5
Voor studenten uit een aantal studierichtingen is dat voldoende voor het classificeren van de minor als volwaardig onderdeel binnen de studierichting. Een aantal studierichtingen van wie studenten ook de minor kunnen volgen, eist echter 15 ECTS alvorens zij een minor volwaardig achten. In verband daarmee wordt aan betrokken studenten de gelegenheid geboden een essay met als thema ondernemen en belastingen te schrijven, waarmee de 3 extra ECTS kunnen worden behaald. Zestien studenten hebben van die mogelijkheid gebruik gemaakt. De essays zijn geschreven onder begeleiding van mr. R.B.N. van Ovost. Medelezer zijn, dr. D.A. Albregtse, R.C. de Smit MSc en mr. M.P.L. Adriaansen Zoals jaarlijks wordt vastgelegd in de Minortoelatingsmatrix op de centrale minorwebsite, is deelname aan deze minor uitsluitend mogelijk voor studenten van bepaalde opleidingen van de Erasmus Universiteit. Toelating tot de minor kan plaatsvinden nadat voldaan is aan de voor deze minor geldende toelatingseis. Deze houdt in dat minimaal 60 ECTS uit bachelor-1 en bachelor-2 van de EUR-opleiding waarvoor men ingeschreven staat (cijfers 5,5 en hoger) moet worden behaald vóór 1 april van het voorafgaande studiejaar. In het totaal hebben in het collegejaar 2011/2012 (blok 1) circa 80 studenten aan de minor deelgenomen. De resultaten zijn verwerkt in de bij 3, 4 en 7 (c) gegeven overzichten. De papers waren op 31 december 2011 nog niet afgerond. 6. Opleiding Fiscale Economie bachelor 2 a. Inkomstenbelasting A De doelstellingen van het bachelorvak zijn: - het verwerven van inzicht in de structuur en opzet van de loon- en inkomstenbelasting met name t.a.v. arbeidsinkomsten; - het ontwikkelen van de vaardigheid de juiste rechtsbronnen aan te boren om te komen tot een verantwoorde wetstoepassing in concrete situaties; - het ontwikkelen van kritisch vermogen om op zelfstandige wijze te kunnen toetsen of de rechtsontwikkeling op het gebied van de loon- en inkomstenbelasting in overeenstemming is met de aan deze heffing ten grondslag liggende beginselen en haar economische betekenis te kunnen overzien. Rotterdam, januari 2012 6
De volgende onderwerpen komen o.a. aan bod bij Inkomstenbelasting A: - inleiding tot de inkomstenbelasting; - structuur van het huidige inkomensbegrip; - belastingheffing over inkomen uit arbeid die in en buiten dienstbetrekking is verricht (incl. loonbelasting en premieheffing volksverzekeringen), zowel voor de binnenlandse belastingplichtigen als voor de buitenlandse belastingplichtigen - periodieke uitkeringen en verstrekkingen - aansprakelijkheidsregels - sociale verzekeringen/premieheffing In het collegejaar 2010/2011 (blok 3) zijn 11 colleges gegeven van elk twee uur en daarbij drie practica waar verplichte aanwezigheid voor gold. Prof. dr. P. Kavelaars, dr. F.M. Werger Schriftelijk (open boek tentamen). Het vak dient gevolgd te worden in het tweede bachelorjaar Inkomstenbelasting A 02-03-2011 73 52 71% 20-07-2011 (her) 6 2 33% b. Omzetbelasting Dit bachelorvak beoogt inzicht te geven in de juridische en economische werking van de omzetbelasting. De aandacht wordt voornamelijk gericht op de Wet op de omzetbelasting 1968. De omzetbelasting is binnen de Europese Unie sterk geharmoniseerd. In dat kader wordt bij de behandeling van de Wet op de omzetbelasting 1968 de relatie gelegd met de EU-BTW-richtlijnen die voortvloeien uit het harmonisatieproces en waarop de Wet op de omzetbelasting 1968 is gebaseerd. Er zijn in het collegejaar 2010/2011 (blok 5) 14 hoorcolleges gegeven van elk twee uren en daarnaast twee practica van elk twee uur drs. P.C.J. Oerlemans, Prof. dr. R.N.G. van der Paardt Essay 20%, Schriftelijk tentamen met open vragen 80% Dit vak dient gevolgd te worden in het tweede bachelorjaar Rotterdam, januari 2012 7
Omzetbelasting 20-06-2011 67 53 79% 22-07-2011 (her) 10 5 50% 7. Opleiding Fiscale Economie bachelor 3 De opleiding Fiscale Economie ziet het als haar taak in het derde jaar bachelors op te leiden tot studenten die aan het eind van de bachelorstudie beschikken over kennis en overzicht van zowel de basistheorieën in de algemene economie en de bedrijfseconomie als het brede spectrum aan Nederlands belastingrecht. De bachelor moet de attitude hebben de verworven kennis te gebruiken bij de bestudering van de overheidsfinanciën en de rol die belastingheffing daarin speelt, waarbij hij de economische effecten van belastingheffing op ondernemersgedrag en handelen van burgers moet kunnen plaatsen. a. Belasting op Onroerende Zaken In verschillende belastingen neemt de belastingheffing over onroerende zaken een bijzondere positie in. Te denken valt aan de omzetbelasting en de overdrachtsbelasting, waarbij zelfs specifieke bepalingen samenloop van beide belastingen zoveel mogelijk beogen te voorkomen. Daarnaast is de gemeentelijke onroerende zaakbelasting en de bepaling van de WOZ-waarde door ontwikkelingen in de winstbepaling in toenemende mate van belang. Na afronding van dit vak heeft de student: - inzicht verworven in de belastingheffing over de levering en verhuur van onroerende zaken; - globaal inzicht verkregen in heffing van gemeentelijke onroerende zaakbelasting, en in het bijzonder in het heffingsobject en de waardevaststelling voor de gemeentelijke onroerende zaakbelasting; - de vaardigheid ontwikkeld de juiste rechtsbronnen te raadplegen om te komen tot een verantwoorde wetstoepassing in concrete situaties; - het kritisch vermogen ontwikkeld om op zelfstandige wijze te kunnen toetsen of de rechtsontwikkeling ter zake van de belastingheffing over onroerende zaken in overeenstemming is met de aan deze heffing ten grondslag liggende beginselen en haar economische betekenis te kunnen overzien. Rotterdam, januari 2012 8
Er zijn in het collegejaar 2011/2012 (blok 1) zeven hoorcolleges gegeven van elk drie uur drs. J.E. van den Berg, Prof. dr. R.N.G. van der Paardt, drs. M.T.E. Robben Schriftelijk Dit vak dient gevolgd te worden in het derde bachelorjaar en is een verplicht onderdeel van de verdiepende minor Fiscale Economie. Belasting Onroerende op Zaken 05-07-2010 (her) 11 8 73% 20-12-2011 55 38 69% b. Formeel Bestuurs- en Belastingrecht Dit bachelorvak verschaft de juridische basiskennis die voorwaarde is voor het met vrucht kunnen volgen van de fiscaal-economische opleiding. Doelstelling van de module is kennis en inzicht te verschaffen van en in de hoofdzaken van het publiekrecht in het bijzonder het bestuursrecht. Daarnaast is het vak gericht op het verschaffen van theoretisch en praktisch inzicht in de formele procedures ter realisatie van de belastingheffing. Er zijn in het collegejaar 2011/2012 (blok 1) zeven hoorcolleges gegeven van elk drie uur mr. M.P.L. Adriaansen, mr. T.C. Hoogwout Schriftelijk Dit vak dient gevolgd te worden in het derde bachelorjaar en is een verplicht onderdeel van de verdiepende minor Fiscale Economie. Formeel Bestuurs- en Belastingrecht 04-07-2011 (her) 9 8 89% 19-10-2011 45 34 76% Rotterdam, januari 2012 9
c. Privaat- en ondernemingsrecht De student wordt vertrouwd gemaakt met de belangrijkste grondslagen en begrippen op het gebied van het privaatrecht, ondernemingsrecht en personen- en familierecht. Als fiscaal econoom zal de student bij het nemen van beslissingen oog moeten hebben voor de bestaande juridische problemen en de oplossingen hiervoor. Met het behandelde op de colleges en de te bestuderen theorie moet de student derhalve niet alleen in staat zijn het juridische probleem te beschrijven, maar moet hij tevens de relevante rechtsregels kunnen vinden waarmee het probleem tot een oplossing kan worden gebracht. Er zijn in het collegejaar 2011/2012 (blok 1) zeven hoorcolleges gegeven van elk drie uur mr. M.P.L. Adriaansen Assignments/essays (25%) en schriftelijk tentamen met open vragen (75%) Dit vak dient gevolgd te worden in het derde bachelorjaar en is een verplicht onderdeel van de verdiepende minor Fiscale Economie. Voorts maakt het vak deel uit van de minor Ondernemen en Belastingen (zie 5) Privaat- en Ondernemingsrecht 06-07-2011 (her) 42 32 76% 18-10-2011 136 88 65% d. Inkomstenbelasting B en C De doelstellingen van de bachelorvakken zijn: - het verwerven van inzicht in de structuur en opzet van de inkomstenbelasting voor studenten die hun toekomstige werkkring zoeken binnen de sfeer van de fiscaliteit; - het ontwikkelen van de vaardigheid de juiste rechtsbronnen te raadplegen om te komen tot een verantwoorde wetstoepassing in concrete situaties; - het ontwikkelen van kritisch vermogen om op zelfstandige wijze te kunnen toetsen of de rechtsontwikkeling op het gebied van de inkomstenbelasting in overeenstemming is met de aan deze heffing ten grondslag liggende beginselen en haar economische betekenis te kunnen overzien. De volgende onderwerpen komen aan de orde bij Inkomstenbelasting B: - winst uit onderneming, zowel voor de binnenlandse belastingplichtigen als voor de buitenlandse belastingplichtigen; - inkomsten uit werk en woning, met uitzondering van winst uit onderneming en inkomsten uit arbeid in dienstbetrekking (incl. loonbelasting en premieheffing volksverzekeringen) Rotterdam, januari 2012 10
De volgende onderwerpen komen aan de orde bij Inkomstenbelasting C: - inkomsten uit werk en woning, met uitzondering van winst uit onderneming en inkomsten uit arbeid in dienstbetrekking (incl. loonbelasting en premieheffing volksverzekeringen); - inkomen uit aanmerkelijk belang; - inkomen uit sparen en beleggen. Inkomstenbelasting B In het collegejaar 2011/2012 (blok 1) zijn 14 hoorcolleges gegeven van elk twee uur en daarnaast zijn vijf practica gegeven van elk twee uur. drs. M.H.M. Smeets (coördinator), mr. A.E. van Oostveen Schriftelijk Inkomstenbelasting C Het vak dient gevolgd te worden in het derde bachelorjaar In het collegejaar 2011/2012 (blok 2) zijn 14 hoorcolleges gegeven van elk twee uur en daarnaast zijn vijf practica gegeven van elk twee uur. drs. M.H.M. Smeets, drs. M.G.H. van der Kroon, drs. Y.M. Tigelaar Klootwijk (coördinator) Schriftelijk Het vak dient gevolgd te worden in het derde bachelorjaar Inkomstenbelasting B 04-07-2011 (her) 23 10 44% 20-10-2011 65 37 57% Let op: Het hertentamen vond plaats onder het oude curriculum, wat inhoudt dat ten tijde van het hertentamen de splitsing tussen de vakken Inkomstenbelasting B en Inkomstenbelasting C nog niet bestond. Inkomstenbelasting C 19-12-2011 60 36 60% Rotterdam, januari 2012 11
f. Economics of Taxation Na afronding van dit bachelorvak heeft de student inzicht in de belangrijkste economische theorieën over de effecten van belastingheffing op het economisch handelen van subjecten. De student kent de betekenis van de belastingheffing als onderdeel van de financiering van overheidsuitgaven en kan de effectiviteit van belastingmaatregelen als sturingsinstrument beoordelen. De colleges worden in het Engels gegeven. Plaats in de studie Er zijn in het collegejaar 2010/2011 (blok 2) zeven hoorcolleges gegeven van elk drie uur. dr. H. Vrijburg Schriftelijk tentamen Het vak is een verplicht studievak in het derde bachelorjaar voor studenten Fiscale Economie en een keuzevak voor studenten Economics en Business (major Economie en Beleid). 05-07-2011 (her) 27 20 74% g. Successierecht (Schenk- en erfbelasting) Tijdens de colleges wordt ingegaan op de wetsystematiek en de toepassing en de jurisprudentie van de Successiewet. Doelstelling van het bachelorvak is kennis en inzicht te verschaffen van de Successiewet en globaal van het huwelijksvermogensrecht, het erfrecht en schenkingsrecht. Daarnaast is het vak gericht op het verschaffen van theoretisch en praktisch inzicht in de vermogensoverheveling tussen de generaties of naar derden, zoals goede doelen. Hierbij wordt tevens het eventuele effect van deze vermogensoverheveling besproken voor de inkomstenbelasting en overdrachtsbelasting. In het collegejaar 2010/2011 (blok 3) zijn zeven hoorcolleges gegeven van elk drie uur mr. T.C. Hoogwout Schriftelijk 2 ECTS Het vak dient gevolgd te worden in het derde bachelorjaar. Rotterdam, januari 2012 12
Successierecht Totaal Geslaagd percentage 03-03-2011 62 29 47% 06-07-2011 (her) 22 17 77% h. Vennootschapsbelasting A en B Tijdens de colleges van de vakken Vennootschapsbelasting A en B wordt de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 integraal besproken. Tijdens de colleges worden de grondslagen van de vennootschapsbelasting behandeld. In het bachelorvak Vennootschapsbelasting A komen de volgende onderwerpen aan bod: - subjectieve belastingplicht; - objectieve belastingplicht; - verliesverrekening en de handel in verlieslichamen; - deelnemingsvrijstelling. In het bachelorvak Vennootschapsbelasting B komen de volgende onderwerpen aan bod: - renteaftrek in de vennootschapsbelasting; - fusies en splitsingen; - fiscale eenheid. Op de winstbepaling wordt ingegaan voor zover daarvoor specifieke regelingen in de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 gelden. Vennootschapsbelasting A In het collegejaar 2010/2011 (blok 3) zijn 14 hoorcolleges gegeven van elk drie uur drs. M. Nieuweboer Schriftelijk 6 ECTS Het vak dient gevolgd te worden in het derde bachelorjaar. Vennootschapsbelasting B In het collegejaar 2010/2011 (blok 4) zijn 14 hoorcolleges gegeven van elk twee uur drs. M. Nieuweboer Schriftelijk Het vak dient gevolgd te worden in het derde bachelorjaar. Rotterdam, januari 2012 13
Vennootschapsbelasting A 02-03-2011 66 29 44% 06-07-2011 (her) 24 14 58% Vennootschapsbelasting B 28-04-2011 63 37 59% 08-07-2011 (her) 18 12 67% i. Integratiecollege Het slot van de bacheloropleiding Fiscale Economie wordt gevormd door het onderdeel Integratie Fiscale Economie. In dit bachelorvak worden de in dit studiejaar afzonderlijk behandelde belastingwetten in onderling verband gebracht. In de vorm van een werkcollege worden de economische en juridische dimensies van het vakgebied fiscale economie aan de hand van casusposities belicht. Er wordt onder meer aandacht besteed aan de fiscale procedure, aan beleggingsproblematiek en vermogensoverheveling en aan de informatieverstrekking en controletechnieken. Tevens hebben de studenten een bezoek gebracht aan het Hof in Amsterdam. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de bachelorscriptie, in de vorm van twee voorlichtingsbijeenkomsten. Voorts dienen de studenten een opzet voor een bachelorscriptie in te leveren. Er zijn in het collegejaar 2010/2011 (blok 4) zeven werkcolleges gegeven van elk drie uur drs. J.E. van den Berg, mr. T.C. Hoogwout, Prof. dr. B. Jacobs, Prof. dr. P. Kavelaars, drs. P.C.J. Oerlemans, Prof. dr. R.N.G. van der Paardt, drs. M.T.E. Robben, drs. M.H.M. Smeets, drs. Y.M. Tigelaar-Klootwijk, dr. H. Vrijburg Een ieder die een voldoende voor zijn participatie en ingeleverde opdrachten heeft behaald, hoeft geen tentamen te doen. In het geval van een onvoldoende dient er een aanvullende opdracht te worden verricht. 8 ECTS Het vak dient gevolgd te worden in het derde bachelorjaar. Rotterdam, januari 2012 14
Integratie 13-04-2010 51 51 100% j. Bachelorscripties De bachelorscriptie Fiscale Economie is een individueel werkstuk over een fiscaal onderwerp uit het gevolgde bachelorprogramma, waarin aan de hand van een doelstelling en heldere probleemstelling verslag wordt gedaan van een (literatuur)onderzoek. In de periode 1 januari 2011 31 december 2011 werden in totaal 29 bachelorscripties afgerond. Rotterdam, januari 2012 15
Afgeronde bachelorscripties 1 januari 2011 tot en met 31 december 2011 Naam Begeleider Meelezer Datum verdediging Studentnr Swaay, O van Ovost, R. van Robben, M. 14-02-2011 289870 Meijerman, V.L. Nieuweboer, M Smit, R. de 30-06-2011 320138 Oudshoorn, D. De Smit, R Nieuweboer, M. 30-06-2011 311641 Vos, G Werger, F. Albregtse, D. 30-06-2011 311259 Cornelissen, N. Hoogwout, T. Smeets, M. 24-08-2011 323552 Paridon, P. van Adriaansen, M. Albregtse, D. 25-08-2011 266480 Warning, E. Ovost, R van Hoogwout, T. 25-08-2011 265210 Jagernath, R. Berg, J. van den Albregtse, D. 25-08-2011 304101 Mampeij, M.C.W. Tigelaar, Y. Smeets, M. 25-08-2011 318632 Zwienen, C.W. van Kavelaars, P. Albregtse, D. 25-08-2011 311524 Twist, D. van Jacobs, B. Vrijburg, H. 29-08-2011 319907 Rosalina, J. Ovost, R. van Berg, J. van den 25-08-2011 266559 Veen, M. van Ovost, R. van Kavelaars, P. 25-08-2011 287862 Verbeek, B. Nieuweboer, M. Hoogwout, T. 26-08-2011 316046 Bloemenveld, G.R. Ovost, R. van Nieweboer, M. 26-08-2011 305961 Mullem, B. van Ovost, R.van Smit, R. de 26-08-2011 323033 Gurp, P.M.J. Oerlemans, P. Zuidgeest, R. 25-08-2011 322236 Dirks, F. Oerlemans, P. Smeets, M. 25-08-2011 139241 Nijensteen, E.J. Tigelaar, Y. Smeets, M. 25-08-2011 321159 Swart, K. Robben, M. Zuidgeest, R 25-08-2011 306217 Jansen, M.H. Zuidgeest, R. Paardt, R. van der 31-08-2011 284674 Abadier, J. Zuidgeest, R. Zuidgeest, R. 31-08-2011 303161 Bansraij, V.S.J. Smeets, M. Werger, F. 25-08-2011 187719 Klein, S. Smit, R. de Nieuweboer, M. 26-08-2011 324464 Gorter, J. Smit, R. de Nieuweboer, M. 26-08-2011 323860 Tanouti Adriaansen, M. Albregtse, D. 25-08-2011 311813 Egmond, R. van Oerlemans, P. Ovost, R. van 25-08-2011 305072 Abadier, R. Hoogwout, T. Ovost, R. van 31-08-2011 315371 Coenraats Kavelaars, P. Werger, F 22-08-2011 319669 k. Bachelorexamen 29 studenten hebben in 2011 hun bachelorexamen Fiscale Economie behaald. 8. Opleiding Fiscale Economie master In de master krijgt de student een grondige kennis van en inzicht in de structuur van belastingwetgeving en belastingstelsels en krijgt de student voldoende vaardigheid in toepassing en interpretatie van wetgeving en jurisprudentie mede in hun maatschappelijke en in het bijzonder hun sociaaleconomische samenhang. Rotterdam, januari 2012 16
Tevens leert de student zelfstandig voort te bouwen op verkregen kennis en inzicht en verwerft daarmee probleemoplossend vermogen, een wetenschappelijke attitude en creatief denkvermogen. Zo is de student in staat om zijn/haar wetenschappelijke discipline kritisch te benaderen en te plaatsen tegenover andere economische, nieteconomische en niet-fiscale opvattingen en hierover een standpunt te bepalen. In de master worden deze vaardigheden en kennis verkregen door het volgen van een aantal vakken en twee werkcolleges. a. Internationaal Belastingrecht Dit vak houdt zich bezig met de internationale aspecten van het belastingrecht. Daarbij wordt ingegaan op de internationaalrechtelijke aspecten van de Nederlandse fiscale wetgeving en op belastingverdragen, alsmede de wisselwerking tussen beide. Aan de orde komen onder andere de algemene principes van internationaal belastingrecht, dse toewijzingsregels in verdragen, de methoden ter voorkoming van dubbele belasting. Ook wordt aandacht geschonken aan eenzijdige methoden ter voorkoming van dubbele belasting en aan diverse formeelrechtelijke aspecten. Voorheen werd dit vak samen gegeven met het vak Europees Belastingrecht. Ingaande 2011/12 zijn deze twee onderdelen uit elkaar getrokken. College: In het collegejaar 2011/2012 (blok 1) zijn 7 hoorcolleges gegeven van elk drie uur. Prof. dr. P. Kavelaars, mr. D.E. van Sprundel Schriftelijk Het vak dient gevolgd te worden in de masterfase Zie voor de resultaten hierna, na onderdeel b Europees Belastingrecht b. Europees Belastingrecht Het EU-recht heeft steeds ingrijpender gevolgen voorde wijze waarop belasting kan worden geheven. Nationale overheden dienen in hun wetgeving de voorwaarden van in het bijzonder het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) en het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU), alsmede de daarin opgenomen verkeersvrijheden in acht te nemen. Deze verkeersvrijheden en door het Hof van Justitie ter zake gewezen jurisprudentie komen uitvoerig aan de orde. Ook de Europese regelgeving die geldt ten aanzien van grensoverschrijdende arbeid in al haar verschijningsvormen wordt uitvoerig besproken. College: In het collegejaar 2011/2012 (blok 1) zijn 7 hoorcolleges gegeven van elk drie uur. Prof. dr. P. Kavelaars, mr. D.E. van Sprundel Schriftelijk Het vak dient gevolgd te worden in de masterfase Rotterdam, januari 2012 17
EBR 21-10-2011 38 21 55% IBR 19-10-2011 35 8 23% EIBR 07-07-2011 (her) 27 16 59% Let op: Het hertentamen vond plaats onder het oude curriculum, wat inhoudt dat ten tijde van het hertentamen de splitsing tussen de vakken EBR en IBR nog niet bestond. c. Advanced Economics of Taxation Advanced Economics of Taxation is een intellectuele uitdaging. Het is de bedoeling de studenten een sterk fundament mee te geven bij het bepalen van de principes van het optimaal heffen van belasting. Tijdens de hoorcolleges worden verschillende vraagstukken besproken, zoals: hoe progressief moet de inkomstenbelasting zijn? Moet de overheid naast belasting over inkomsten ook indirect belasting heffen? Hoe beïnvloedt de belasting de investeringen in human capital en wat voor effect heeft dit op de progressie van de inkomstenbelasting? Hoe moet de overheid de vennootschapsbelasting vormgeven in een wereld waar globalisatie een steeds grotere rol speelt? Wiskundige modellen en de micro-economische aspecten spelen een essentiële rol in Advanced Economics of Taxation. Vooraf wordt de studenten geadviseerd hun wiskundige en micro-economische kennis op te frissen. De colleges worden in het Engels gegeven. In het collegejaar 2011/2012 (blok 1) zijn 14 hoorcolleges gegeven van elk drie uur. Prof. dr. B. Jacobs, dr. H. Vrijburg Schriftelijk tentamen Het vak dient gevolgd te worden in de masterfase. Advanced Economics of Taxation 20-10-2011 38 18 47% 08-07-2011 (her) 17 9 53% Rotterdam, januari 2012 18
d. Werkcolleges Fiscale Economie I. Werkcollege MKB (2011) In het jaar 2011 zijn twee werkcolleges Fiscale Economie aangeboden. In het collegejaar 2011/2012 (blok 2) is het werkcollege Midden- en Kleinbedrijf (MKB) gegeven, 14 colleges van elk drie uur. In het werkcollege MKB staat de belastingheffing over de winst van ondernemingen in al haar facetten centraal. De levenscyclus van het familiebedrijf vormt de rode draad in het werkcollege. Aan de orde komen onderwerpen als de start van de onderneming en de keuze van de rechtsvorm, wijzigingen van de ondernemingsvorm, herstructurering, firma- en dgaproblematiek, overlijden en bedrijfsopvolging. Programma werkcollege MKB (2011/2012): Sessie Datum Onderwerp 1 31-10-2011 Keuze rechtsvorm, Het ondernemersbegrip in de Wet IB 2001, Wet OB 1968, De belastingplicht in de Wet VPB 1969 2 03-11-2011 Totaalwinst 3 07-11-2011 Jaarwinst: beginselen goedkoopmansgebruik, verhouding fiscaal/commercieel, waarderingperikelen en onderhanden werk 4 10-11-2011 Balanscontinuïteit/foutenleer en voorzieningen/reserves 5 14-11-2011 Investeren en andere ondernemingstransacties 6 17-11-2011 Ondernemer en personeel 7 21-11-2011 Firmaproblematiek in nationaal verband 8 24-11-2011 Herstructurering via fusie/splitsing en aangaan fiscale eenheid 9 28-11-2011 Waardering van ondernemingen en incourante aandelen 10 01-12-2011 Civiele aspecten van het faillissement 11 05-12-2011 Fiscale aspecten van het faillissement 12 08-12-2011 Beëindiging en staking van een onderneming/verbreken fiscale eenheid 13 12-12-2011 Bedrijfsopvolging tijdens leven en overlijden (eenmanszaak, samenwerkingsverbanden, BV) 14 15-12-2011 Inbreng en terugkeer uit de BV Plaats in de studie drs. P.C.J. Oerlemans, drs. M.T.E. Robben De werkcolleges hebben geen tentamen, de studenten worden beoordeeld op basis van hun participatie en nota. 12 ECTS Het vak dient gevolgd te worden in de masterfase Rotterdam, januari 2012 19
Tijdens het tweede blok van het collegejaar 2011/2012 namen 37 studenten deel aan het werkcollege MKB; hiervan hebben 27 studenten voldaan aan de verplichtingen van het college. II. Werkcollege MNO (2010/2011) In het collegejaar 2010/2011 (blok) 3 is het werkcollege Multinationale Ondernemingen (MNO) gegeven, 14 colleges van elk drie uur. Hierbij ligt het accent op fiscale, vennootschapsrechtelijke, bedrijfseconomische aspecten, evenals op de internationale fiscale en Europeesrechtelijk aspecten van vennootschappen en vennootschapsstructuren. Programma werkcollege MNO (2010/2011): Sessie Datum Onderwerp 1 18-01-2011 Uitzending van personeel naar Nederland 2 20-01-2011 Uitzending van personeel vanuit Nederland 3 25-01-2011 Onderneming en dga de grens over en weer terug 4 27-01-2011 IFRS en fiscale winstbepaling 5 01-02-2011 Beperkt belastingplichtige lichamen (stichtingen en verenigingen, overheidslichamen) 6 03-02-2011 (Inter)nationale aspecten van samenwerkingsverbanden (vof, cv, maatschap en EESV) 7 08-02-2011 Financieringsproblematiek 8 10-02-2011 Transferpricing, inlichtingenplicht, arbitrageverdrag 9 15-02-2011 Group Taxation (buitenlandse moeder- en dochtermaatschappij) 10 17-02-2011 Group Taxation (deelnemingsvrijstelling en verrekening) 11 22-02-2011 Group Taxation (fiscale eenheid, verliesverrekening etc.) 12 24-02-2011 (Inter)nationale aspecten van overnames en fusies 13 01-03-2011 Passief inkomen/beleggingsinstellingen (dividend, interest, royalties/capital gains) 14 03-03-2011 Tax accounting en aansprakelijkheid fiscalist dr. R.P. van den Dool, Prof. dr. P. Kavelaars, mr. D.E. van Sprundel, dr F. Werger De werkcolleges hebben geen tentamen, de studenten worden beoordeeld op basis van hun participatie en nota. 12 ECTS Het vak dient gevolgd te worden in de masterfase. Rotterdam, januari 2012 20
Tijdens het derde blok van het collegejaar 2010/2011 namen 39 studenten deel aan het werkcollege MNO; hiervan hebben 27 studenten voldaan aan de verplichtingen van het college. e. Tax Policy Het is de bedoeling om met een groep van twee tot drie studenten een wetenschappelijk artikel van ongeveer 15 pagina s te schrijven. De studenten kunnen uit de volgende thema s kiezen: - optimale inkomstenbelasting en onderwijssubsidies; - inkomstenbelasting en werkgelegenheid; - green tax; - vennootschapsbelasting concurrentie; - educatie, werkgelegenheid en pensioenen; - training, AOW, pensioen. Het wetenschappelijk artikel levert een bijdrage aan een actueel politiek debat en moet toegankelijk zijn voor beleidmakers en studenten. Tegelijkertijd betreft het een wetenschappelijk artikel met de daarbij behorende (fiscale) methodologie. De studenten krijgen de nodige vrijheid in het onderzoek en schrijven van het artikel. Zo dienen de studenten zelf de probleemstelling te formuleren. In het collegejaar 2010/2011 (blok 4) zijn twee hoorcolleges gegeven van elk drie uur Prof. dr. B. Jacobs, dr. H. Vrijburg Geschreven artikel Het vak dient gevolgd te worden in de masterfase. Tax Policy Totaal geschreven artikelen Voldoende beoordeeld Percentage 26-04-2011 35 35 100% Rotterdam, januari 2012 21
f. Capita Selecta I. Capita Selecta Europese BTW en andere indirecte belastingen Het vak beoogt een verdieping te geven van de kennis van het Europees BTW-systeem en andere Europese indirecte belastingen zoals het douanerecht, accijnzen en de verpakkingenbelasting. Met name de Europeesrechtelijke aspecten komen aan de orde. Het betreft een verdiepend vak. Naast een aantal principes uit de Europese verdragen en richtlijnen komt de jurisprudentie over de BTW van het Hof van Justitie aan de orde, alsmede de ontwikkelingen op het terrein van de BTW en andere indirecte belastingen in Europa. Het vak vormt een aanvulling op het vak Omzetbelasting dat in de bachelorfase wordt aangeboden. Als voorbereiding op elk college dienen de studenten hun mening te vormen over een door de docenten gedeponeerde stelling. Tevens dienen de studenten zelf een stelling te formuleren en daarover hun mening te vormen. Dit huiswerk dienen de studenten elke maandag die voorafgaat aan de desbetreffende collegedag, vóór 10 uur s morgens, in te leveren via Blackboard. Tijdens de colleges gaan de docenten nader in op de stellingen en de daarover gevormde meningen van de studenten. De stellingen zullen vervolgens ook aan bod komen tijdens het mondelinge tentamen. Bij de bepaling van het eindcijfer voor dit vak zullen de volgende zaken in acht worden genomen: - de kwaliteit van het door de studenten ingeleverde huiswerk; - de aanwezigheid van de studenten en hun participatie tijdens de colleges; - de prestatie van de studenten tijdens het mondelinge tentamen. In het collegejaar 2010/2011 (blok 4) zijn zeven hoorcolleges gegeven van elk drie uur drs. P.C.J. Oerlemans Prof. dr. R.N.G. van der Paardt, dr. R.N.F. Zuidgeest Mondeling tentamen Het vak dient gevolgd te worden in de masterfase. Capita Selecta Europese BTW en andere indirecte belastingen 28-04-2011 19 19 100% Rotterdam, januari 2012 22
II. Capita Selecta Internationaal en Europees Belastingrecht Het onderhavige vak beoogt een verdieping te geven van de kennis van het internationale en Europese fiscale belastingrecht. Door het veel vaker dan vroeger wegvallen van grenzen nemen grensoverschrijdende transacties en bewegingen sterk toe. Bovendien worden deze bewegingen steeds complexer. Deze ontwikkelingen hebben ook gevolgen voor de fiscale aspecten die daaraan zijn verbonden. Daarnaast is de tendens dat internationale en Europeesrechtelijke fiscale regelgeving en rechtspraak sterk aan betekenis wint en complexer wordt. Het onderhavige vak beoogt in aanvulling op het algemene vak internationaal en Europees belastingrecht met name op de meer complexe vraagstukken van internationaal en Europees belastingrecht in te gaan. Het kenmerkende karakter van het vak is dat het verdiepend is. Dat betekent dat de meeste onderdelen die ook in het algemene vak Internationaal en Europees Belastingrecht zijn behandeld, hier op een diepgaander niveau aan de orde komen. Thema's die de revue passeren zijn onder andere: - de winstallocatie; - inkomsten uit roerende vermogensbestanddelen, zoals dividend en rente; - de mededelingen van de Europese Commissie; - de invloed van de rechtspraak van het Hof van Justitie op de vennootschapsbelasting en de inkomstenbelasting; - de ontwikkeling van Europese belastingsystemen. In het collegejaar 2010/2011 (blok 4) zijn zeven hoorcolleges gegeven van elk drie uur Prof. dr. P. Kavelaars, mr. D.E. van Sprundel Mondeling tentamen Het vak dient gevolgd te worden in de masterfase. Capita Selecta Internationaal en Europees Belastingrecht 28-04-2011 18-07-2011 20 8 10 6 50% 75% Rotterdam, januari 2012 23
f. Masterscripties (verdedigd in 2011) In de periode 1 januari 2011 31 december 2011 werden in totaal 40 masterscripties afgerond. Naam Begeleider Meelezer Datum verdediging Studentnr Bakker, M.C.A. Werger, F. Ovost, R. van 13-01-2011 294619 Terhaar, S. Albregtse, D. Ovost, R. van 03-02-2011 298725 Spaans, J. Albregtse, D. Ovost, R. van 03-02-2011 294460 Kleuver, A.M.A. de Albregtse, D. Kavelaars, P. 03-03-2011 297417 Bok, L. de Albregtse, D. Kavelaars, P. 07-04-2011 296434 Pennings, L. Hoogwout, T. Berg, J. van den 07-04-2011 288319 Paramanathan, G. Oerlemans, P. Zuidgeest, R. 21-04-2011 286963 Meyenfeldt, C.A.G.J. von Sprundel, D. van Robben, M. 21-04-2011 323915 Win, N.G.W. de Kavelaars, P. Sprundel, D. van 12-05-2011 295127 Dijk, E. van Sprundel, D. van Ovost, R. van 12-05-2011 288015 Thuis, J. Oerlemans, P. Zuidgeest, R. 26-05-2011 288234 Sital, S. Zuidgeest, R. Oerlemans, P. 27-07-2011 290134 Dorp, R. van Albregtse, D. Werger, F. 31-08-2011 302110 Dagniaux, J.C. Nieuweboer, M. Albregtse, D. 01-09-2011 280331 Klomp, J.M. Kavelaars, P. Albregtse, D. 01-09-2011 312882 Vreugdenhil, L. Berg, J. van den Ovost, R. van 01-09-2011 281657 Everon, M. Robben, M. Ovost, R. van 08-09-2011 291694 Hoogendoorn, V. Hoogwout, T. Berg, J. van den 13-09-2011 303734 Witte, P. Kavelaars, P. Kroon, M. van der 13-09-2011 299280 Lensink, W.F. Albregtse, D. Tigelaar, Y. 15-09-2011 309703 Dorp, M.Y. van Berg, J. van den Werger, F. 19-09-2011 168793 Schaap, M. Paardt, R. van der Kavelaars, P. 03-11-2011 297994 Gangadin, N.A. Paardt, R. van der Zuidgeest, R. 10-11-2011 163054 Boomhouwer, C.J.P. Kavelaars, P. Kroon, M. van der 06-12-2011 300245 Mervennée, B.R. van Kavelaars, P. Kroon, M. van der 06-12-2011 296112 Balli, S.A. Paardt, R. van der Zuidgeest, R. 15-12-2011 287268 Wander, A. Kavelaars, P. Oostveen, T. van 14-12-2011 303830 Huisman, R. Hoogwout, T. Berg, J. van den 14-12-2011 287507 g. Masterexamen 28 studenten hebben in 2011 hun masterexamen Fiscale Economie behaald. Rotterdam, januari 2012 24
9. Postacademisch Onderwijs Leergang Master financiële planning Deze leergang wordt georganiseerd door FEI BV. Het onderwijs wordt gegeven door docenten van de opleiding fiscale economie, evenals door externe docenten. De coördinatie is in handen van mr. T.C. Hoogwout. De leergang 2011, die in januari 2011 startte en in november 2011 met een examen werd afgerond, telde 21 deelnemers. Europese Fiscale Studies (EFS) In het kader van de Stichting EFS, een samenwerkingsverband tussen de Economische en Juridische Faculteit van de Erasmus Universiteit Rotterdam, heeft in 2011 twee leergangen georganiseerd. 1. PostMaster Douane (september 2011-januari 2012). Hieraan namen 17 deelnemers deel. Het onderwijs werd verzorgd door externe docenten. Er vonden 12 bijeenkomsten plaats. Algemeen coördinator: K.H. Meenhorst. De in september 2011 gestarte jaargang is in januari 2012 afgerond. 2. PostMaster Indirecte Belastingen (september 2011-januari 2012). Hieraan namen 23 deelnemers deel. Het onderwijs werd verzorgd door docenten van de opleiding Fiscale economie van de Erasmus School of Economics, docenten van de opleiding Belastingrecht van de Faculteit der Rechtswetenschappen, als mede door externe docenten. Er vonden 12 bijeenkomsten plaats. Algemeen coördinator: mr. S.R.M. Janssen. Landelijk PAOB Het Postacademisch Onderwijs Belastingwetenschap, een samenwerkingsverband tussen de fiscale vakgroepen in Nederland, organiseert postacademische cursussen, gericht om bijscholing van universitair gevormde fiscalisten. Een aantal docenten van de opleiding Fiscale economie heeft hieraan in 2011 een bijdrage geleverd. FEI BV wordt in het bestuur van PAOB vertegenwoordigd door drs. M.H.M. Smeets. Controllersopleiding In het kader van de door EURAC BV georganiseerde controllersopleidingen wordt door medewerkers van FEI BV het onderwijs in het belastingrecht aangeboden. Dit betreft de vakken Fiscaal concernrecht I & II. Fiscaal concernrecht I wordt verzorgd door prof. dr. P. Kavelaars en drs. P.C.J. Oerlemans. Fiscaal concernrecht II wordt verzorgd door prof. dr. P. Kavelaars en R.C. de Smit Msc. Gemiddeld nemen aan deze vakken circa 45 studenten deel. De vakken worden afgesloten met een tentamen. Rotterdam, januari 2012 25