Modellen luchtkwaliteit en Monitoring NSL Ruben Beijk Joost Wesseling 1 Modellen luchtkwaliteit / Monitoring NSL 22 maart 2011
Inhoud 1. Modellen 2. Test/Validatie 3. Monitoring van het NSL 4. Kwaliteit 2 Modellen luchtkwaliteit / Monitoring NSL 22 maart 2011
Modellen in straten / langs wegen Verkeersemissies verdunnen door de beweging en turbulentie van de lucht. De belangrijkste processen zijn afhankelijk van het type straat, bijvoorbeeld binnenstedelijk of snelweg. Voor de verschillende soorten straten zijn wiskundige relaties opgesteld modellen. In de Regeling beoordeling luchtkwaliteit zijn drie Standaard RekenModellen (SRM) vastgelegd: straat/vrije weg/puntbron. Andere modellen mogen na goedkeuring ook. Modellen leveren de lokale bijdrage aan de luchtkwaliteit, NO 2 is bij wegen bepalend. Voor berekeningen zijn veel gegevens nodig: emissie (verkeerssamenstelling, emissiefactoren), meteo, exacte ligging en omgeving, aangenomen maatregeleffecten. 3
Totale concentraties De totale concentratie bestaat uit de som van verkeersbijdragen en achtergrondconcentraties. Het RIVM maakt de achtergrondkaarten voor zowel het gepasseerde jaar als voor de toekomst. De prognoses worden gebaseerd op: de aangenomen ontwikkelingen in de toekomst (min. I&M, regelgeving e/o economie); de geschatte emissiefactoren (TNO/PBL); de aangenomen ontwikkeling van de samenstelling van het verkeer (wegbeheerder). 4
Test/Validatie SRM1 binnenstedelijke situatie Berekening SRM1 Meting RIVM SRM1 (CAR): Sinds 2003 gemiddeld goede overeenkomst tussen berekeningen met SRM1 en metingen van het RIVM. Er is per locatie een aanzienlijke spreiding in concentratie. In Amsterdam 8% verschil gevonden, model lager. Vergeleken met buitenlands model goede overeenkomst 5
Test/Validatie SRM2 Rijks- en provinciale wegen SRM2: Breukelen 2008 45 Meerdere modellen goedgekeurd meestal kleine verschillen. NO2 concentratie 40 35 30 Goed in lijn met beschikbare meetgegevens. In 2007 ook vergeleken met buitenlands model goede overeenkomst. westzijde oostzijde 25-150 -100-50 0 50 100 150 Afstand tot de wegas 6
Beperkingen Er zijn verschillende modellen goedgekeurd voor verschillende soorten wegen. Soms past de situatie niet optimaal bij een van de standaards. De gebruikte modellen geven gemiddeld een (voldoende) goede beschrijving van de luchtkwaliteit. De onzekerheid van een lokale NO 2 berekening is in de orde van enkele microgrammen per kubieke meter. De kwaliteit van de lokale gegevens is zeer belangrijk voor lokale uitspraken. De onzekerheid in de achtergrondconcentraties voor NO 2 is in de orde van 4 microgrammen per kubieke meter. 7
Proces van monitoren van het NSL 1. Actualiseren invoergegevens door lokale overheden en RWS januari april 2. Actualiseren generieke invoergegevens maart 3. Sluiting actualisatie & berekenen nieuwe resultaten mei 4. Concept Monitoringsrapportage juli 5. Definitieve Monitoringsrapportage: NSL op schema? oktober Praktijk: weerbarstig door niet tijdig gereed zijn Monitoringstool 8
Gegevens en verantwoordelijke organisaties Schiphol & Veehouderijen (ministerie I&M) Generieke invoer bv. emissiefactoren, meteo, achtergrondconcentraties (ministerie I&M) Lokale invoergegevens weg- en verkeersgegevens, maatregeleffecten (lokale overheden, rijkswaterstaat) Rekentool - Binnenstedelijke wegen (SRM-1) - Buitenstedelijke wegen (SRM-2) Monitoring database www.nsl-monitoring.nl - Update gegevens (restricted) - Inzien gegevens (openbaar) ( ) = verantwoordelijke organisatie = rekenresultaten = Monitoringstool (Goudappel-Coffeng i.o. ministerie I&M) Monitoringsrapportage (RIVM en InfoMil) 9
Resultaat Monitoringsrapportage Opdracht ministerie I&M aan Bureau Monitoring: Nieuwe overschrijdingen? Voortgang uitvoering projecten/maatregelen? Oorzaak concentratieveranderingen? Gevoeligheidsanalyse: risico s voor NSL doel? Gezondheid: verandering bevolkingsblootstelling? 10
Rolverdeling Door ministerie van I&M opgesteld monitoringssysteem: Nieuw, zowel IT als procesmatig qua verantwoordelijkheden. Gescheiden en afgebakende verantwoordelijkheden: I&M voor de Monitoringstool en overall eindverantwoordelijk; (Lokale) overheden voor invoergegevens en kwaliteit daarvan; Bureau Monitoring voor ondersteuning en samenvoegen van resultaten in de rapportage. Beperkte kwaliteitsrol RIVM in systeem, daarom vooraf een analyse uitgevoerd mbt kwaliteit systeem van monitoren (nulrapportage). Beoordeling van de in de Monitoringstool gebruikte rekenmethodiek door RIVM versie MT2010 grotendeels akkoord. 11
Kwaliteit Resultaat nulrapportage (Wesseling en Beijk, 2010), systeem met veel potentie maar ook aandachtspunten: Invoergegevens en maatregeleffecten: beperkte beschikbare kwaliteitsborging en onderbouwing. Actualisatieproces: wijzigingen na oplevering resultaten en focus op overschrijdingen leidt tot kans op fouten en onderschatting. Grote onzekerheden: strikt op grenswaarde mikken leidt tot overschrijdingen. Volledigheid: onbekend of NIBM-projecten zijn verwerkt en wat de uitzonderingsgrond is waar op niet standaard locaties wordt gerekend. Gezondheidsaspect: wijzigingen en maatregelen niet altijd gunstig voor de gezondheid, advies om overweging mee te nemen in meldingsprocedure. 12
VRAGEN? (Zie www.rivm.nl voor rapporten en cijfers.) 13