SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 170 van BERT MOYAERS datum: 7 december 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Discriminatie in de sport - Meldpunt Zopas verscheen alweer een nieuwe studie over racisme en discriminatie in het voetbal die aantoonde dat één vijfde van de voetballers met racisme te maken krijgt in ons land. Onlangs verscheen ook het boek Vuile zwarte van Paul Beloy over datzelfde onderwerp. Als ervaringsdeskundige stelde hij voor om een specifiek meldpunt voor racisme in het voetbal op te richten om zo de drempel te verlagen om aangifte te doen. Toen ik dit voorstel steunde tijdens de actuele vragenronde van de plenaire zitting van 30 november 2016, stelde de minister in zijn antwoord dat een dergelijk meldpunt al bestond. Hij zei letterlijk: Natuurlijk heb ik samen met minister Vandeurzen een meldpunt voor pesten en racisme en al de rest. We moeten geen apart meldpunt hebben. Ik vermoed dat hij het dan had over het meldpunt bij Unia en haar dertien regionale meldpunten in de centrumsteden, precies dat waar ex-profvoetballer Beloy van zegt dat het niet dicht genoeg bij de voetbalwereld staat. In 2015 behandelde Unia 665 dossiers voor raciale criteria. In het jaarverslag wordt hierbij niet gesproken over raciale klachten in de sport. Een tijdje geleden konden we dan weer in een persbericht lezen dat de minister samen met zijn collega s Crevits, Vandeurzen en Gatz een vuist wil maken tegen pesten en geweld en dat hij daarvoor wilde werken met aanspreekpunten en -personen en dat hij ook de klachtenprocedures wilde optimaliseren. Dit maakt het er niet duidelijker op. Het probleem in de sport in het algemeen en in het voetbal in het bijzonder is werkelijk enorm, dat getuigen de cijfers uit de jongste studie nog maar eens ten overvloede. We staan daarmee aan de top in Europa, een weinig benijdenswaardige positie, en dat in een sporttak die enorm populair is, wat betekent dat dit een zeer grote impact heeft qua beïnvloeding van en sfeerschepping bij de publieke opinie. 1. Welk meldpunt had de minister precies voor ogen waar hij in de plenaire zitting naar verwees? 2. Hoeveel klachten rond racisme in de sport werden op dat meldpunt behandeld in de afgelopen vier jaar (graag cijfers per jaar)? Hoeveel daarvan hadden betrekking op het voetbal? 3. Wat was het resultaat van de klachtenbehandeling? 4. Neemt het nieuwe initiatief rond pesten en geweld en racisme klachten mee?
5. Speelt ook het algemeen nummer van de Vlaamse overheid 1712 een rol in het noteren van klachten over racisme? Zo ja, hoeveel klachten kwamen daar binnen tijdens de afgelopen vier jaar (graag uitgesplitst per jaar)? Welke opvolging werd hieraan geven?
PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT ANTWOORD op vraag nr. 170 van 7 december 2016 van BART MOYAERS Ik refereer voor deze schriftelijk vraag ook naar het antwoord dat ik gegeven heb op de vraag om uitleg nr 565 van de heer Imade Annouri over het pestgedrag in het voetbal. 1. Ik doelde enerzijds op de hulplijn misbruik, geweld en kindermishandeling (1712) dat op initiatief van minister Vandeurzen op 12 maart 2012 van start ging, en wat binnen de sportsector mee uitgedragen werd. Deze hulplijn wordt in elke provincie georganiseerd door de vertrouwenscentra kindermishandeling (VK) en de (autonome) centra voor algemeen welzijnswerk (CAW). De hulplijn is er voor alle burgers die een vraag hebben in de context van geweld, misbruik en (kinder)mishandeling (waaronder ook pesten). De hulplijn biedt een luisterend oor, informeert, adviseert en wijst door. Anderzijds is er rond discriminatie en racisme Unia, het Interfederaal Gelijkekansencentrum, als onafhankelijke interfederale openbare instelling gespecialiseerd in het gelijkekansenbeleid en het bevorderen van non-discriminatie. Een van de wettelijke opdrachten van Unia is om individuele meldingen te behandelen. Iedereen kan er terecht met een vraag, een verzoek om tussenbeide te komen, een opmerking of interpellatie over de antidiscriminatiewetgeving en de grondrechten van personen met een handicap. Ik wil ook verwijzen naar de genderkamer bij de Vlaamse Ombudsdienst, die discriminatie op grond van geslacht of seksuele of genderidentiteit wil bestrijden en gelijke kansen bevorderen. In eerste instantie gebeurt dat via bemiddeling. Als het nodig is, kan de ombudsvrouw ook naar de rechter stappen. Discriminatie kan verschillende gronden of oorzaken hebben, en hierrond bestaan dus reeds verschillende meldpunten of hulplijnen. Verder herhaal ik mijn standpunt dat ik uitte tijdens de plenaire vergadering dat sporters in de eerste plaats terecht moeten kunnen in de eigen club, bij het eigen bestuur, en in tweede instantie binnen de eigen sportfederatie. Dat moeten de eerste actoren zijn waar men met vragen en klachten terecht kan. Unia, 1712 of andere klachtenlijnen of meldpunten zoals het Kinderrechtencommissariaat of de Vlaamse Ombudsdienst zijn dan actoren in tweede lijn. De voetbalbond volgt hierrond de volgende procedure: Ben je tijdens een voetbalwedstrijd slachtoffer of toeschouwer van discriminerende opmerkingen of gedragingen, dan wend je je best tot de steward en/of scheidsrechter. Vraag aan de scheidsrechter om het voorval expliciet in het scheidsrechterverslag te vermelden. Belangrijk om weten is dat enkel incidenten die in dit scheidsrechterverslag staan via de disciplinaire commissie van de KBVB bestraft kunnen worden. Ben je buiten de wedstrijdcontext slachtoffer of toeschouwer van discriminerende opmerkingen of gedragingen (vb. in de kantine, op een training...), dan kan je hierover klacht indienen bij het Unia via het gratis telefoonnummer 0800 12 800 of via het elektronisch klachtenformulier op www.unia.be. Daarnaast rapporteer je dit best aan het clubbestuur zodat zij via het klachtenformulier van de KBVB een klacht kunnen indienen. Bij Voetbalfederatie Vlaanderen is het eveneens mogelijk om een e-mail te sturen naar ethiek@voetbalfederatievlaanderen.be.
2. Aangezien de vraag over klachten van racisme gaat, focus ik hier op de meldingen bij Unia. Unia bezorgde volgende meldingen met betrekking tot sportpraktijken sinds 2009 (n = 230; meldingen waarvoor Unia bevoegd is): 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Totaal 21 19 41 49 32 42 26 230 Hieronder het aantal meldingen over sport per discriminatiegrond (n = 241 *; meldingen waarvoor Unia bevoegd is): 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Totaal Raciale criteria 13 10 27 27 22 26 9 134 Handicap 4 3 5 3 4 9 4 32 Geloof of levensbeschouwing 4 8 6 2 4 24 Leeftijd 2 2 3 7 2 2 5 23 Seksuele geaardheid 2 1 3 2 3 11 Fysieke eigenschappen 2 1 1 1 1 6 Vermogen 1 2 1 4 Gezondheidstoestand 1 1 1 3 Sociale origine 2 2 Geboorte 1 1 Politieke overtuiging 1 1 Totaal 23 19 43 50 35 43 28 241 *Aangezien eenzelfde dossier of melding betrekking kan hebben op verschillende discriminatiegronden, kan de waarde n hoger liggen dan het aantal meldingen of dossiers. In 2015 ontving Unia 4.554 meldingen over vermoedelijke discriminatie en opende het 1.596 dossiers. In 4% van de gevallen werd het domein benoemd als diverse activiteiten (denk bijvoorbeeld aan sportieve of culturele evenementen, het gaat dan bijvoorbeeld over toegang tot een concert, een sportclub enzovoort.). Uit bovenstaande tabellen blijkt dat 26 meldingen in 2015 dus betrekking hadden op sport, en 9 meldingen raciale criteria als discriminatiegrond bevatten. Unia meldt verder dat er in 2015 10 meldingen gerelateerd aan voetbal zijn, weliswaar gebaseerd op een manuele check in hun databank. Meldingen met betrekking tot sport worden immers niet systematisch per sporttak geregistreerd. 3. Unia verwijst hiervoor naar de informatie in haar cijferoverzichten en jaarverslagen op www.unia.be/nl/publicaties-statistieken/publicaties 4. U verwijst naar het actieplan ter bevordering en bescherming van de fysieke, psychische en seksuele integriteit van de minderjarige in de jeugdhulp en de kinderopvang, het onderwijs, de jeugd- en de sportsector. Op 29 januari 2016 bracht ik dit samen met de andere bevoegde ministers op De Vlaamse Regering. In eerste instantie werd gewerkt aan de opstart van een kennisplatform integriteit, door het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, samen met De Ambrassade. Voor de sportsector wordt ICES vzw geconsulteerd. Over verdere stappen en acties wordt begin 2017 overleg gepleegd. Het actieplan wil inderdaad verder inzetten op het uitbouwen en versterken van instrumenten, procedures en aanspreekpunten en -personen
5. Zoals in het antwoord op de eerste vraag reeds geduid, is 1712 geen klachtenlijn maar een hulplijn. De burger kan daar terecht voor vragen m.b.t. geweld, misbruik en (kinder)mishandeling (waaronder ook pesten). Vragen met betrekking tot racisme in de sport vormen niet specifiek het voorwerp van de werking van 1712.