Sportaccommodatiegebruik in de toekomst: implicaties van trends en ontwikkelingen VSG Kennisdag Sportaccommodaties en Zwembaden 3 november 2016, Zwolle Remco Hoekman, senior onderzoeker @RemcoHoekman Mulier Instituut, Utrecht November, 2016
Faciliteren van sportbeoefening European Sport for All Charter (Council of Europe, 2001) the scale of participation in sport is dependent in part on the extent, the variety and the accessibility of facilities. Nederland: Sportbeleid begon met het voorzien in sportaccommodaties 85-90% van sport budget gaat naar sportaccommodaties geen wettelijke taak, maar wel belangrijk onderdeel beleid
Historie van sport en ruimtelijke ordening Sportaccommodaties voor volkssporten Sportaccommodaties aan de rand van de bebouwing Opkomst van sport via vereniging los van onderwijs Lokale aangelegenheid incidentele rijksregeling Vraaggerricht
Beleid gemeenten Zwembaden, sporthallen en sportvelden centraal in beleid (financieel en inhoudelijk) Onderkennen belang van sportieve openbare ruimte Mogelijk maken van sport en bewegen in de openbare ruimte als beleidsuitgangspunt Focus op optimaliseren configuratie voorzieningen
Welke onderdelen/thema s komen terug in sportbeleid totaal aantal inwoners < 20.000 20-75.000 > 75.000 Sportaccommodaties 90 87 89 100 Sportstimulering 90 86 91 97 Gezondheid 83 80 83 90 Verenigingsondersteuning 78 69 80 90 Sport en bewegen in de openbare 72 58 74 97 ruimte, beweegvriendelijke omgeving Maatschappelijke verbondenheid, 65 56 67 72 integratie Spelen, speelplaatsen 35 37 34 38 Evenementen, citymarketing 28 7 26 86 Talentontwikkeling, topsport 26 8 23 86 Economische ontwikkeling, innovatie, 10 4 9 24 werkgelegenheid Anders, namelijk 5 4 6 7 Bron: Monitor lokaal sportbeleid 2016, Mulier Instituut / VSG
Goede sportinfrastructuur 100 95 80 76 Mist u sportmogelijkheden dichtbij, in de buurt? (groep 'niet gesport') 60 4% Nee, geen behoefte aan 40 20 0 Woonomgeving biedt voldoende mogelijkheden om fysiek actief te zijn, (helemaal) eens Bron: Eurobarometer 2013 NL EU 30% 8% 58% Nee, gewenste mogelijkheden zijn in buurt ja, mis mogelijkheden, hoeft niet te veranderen ja, mis daadwerkelijk mogelijkheden Bron: SportersMonitor 2011, bewerking en analyse Mulier Instituut
Sportdeelname in Nederland, 2010-2014 (% Nederlandse bevolking, 6 t/m 79 jaar) 100 80 60 40 64 66 64 64 65 64 66 69 67 52 53 52 52 53 53 54 56 56 20 33 31 31 31 29 29 30 30 30 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Sportdeelname (12x) Spordeelname (40x) Lidmaatschap sport Bron: OBiN 2010-2014, bewerking Mulier Instituut
Sportdeelname naar leeftijdsgroep 100 80 60 88 91 80 85 70 74 66 72 62 66 58 59 50 51 40 20-6-11 jaar 12-17 jaar 18-24 jaar 25-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65-79 jaar 2011 2014 Stijging bij alle leeftijdsgroepen Bron: OBiN 2011 en 2014
Sportdeelname naar regio Varieert tussen 59% (zeeland) en 75% (IJsselland) Bevolkingssamenstelling gedeeltelijke verklaring Vgl met aanwezigheid sportaccommodaties levert geen eenduidig beeld
Ontwikkeling accommodatiegebruik (2010-2011, % van RSO-sporters) (2013-3014, % van RSO-sporters) 100 100 80 60 Gemeentelijke binnensport Commerciele 80 60 Gemeentelijke binnensport Commerciele 40 accommodatie Zwembad 40 accommodatie Zwembad 20 Sportvelden 20 Sportvelden Openbare 0 Openbare ruimte 0 ruimte Bron: OBiN 2010-2011 2013-2014, bewerking Mulier Instituut
Belangrijkste trends leeftijdsgroepen Leeftijdsgroep Trend 6-11 jaar Sporthallen 42 > 47% Sportvelden 44 > 49% Zwembaden 39 > 33% 25-34 jaar Openbare ruimte 59 > 64% 35-49 jaar Openbare ruimte 58 > 63% 50-64 jaar Openbare ruimte 59 > 63% 65-79 jaar Zwembaden 24 > 19%
Belangrijkste trends sportlocaties Sportlocatie Trend (% gebruik door leeftijdsgroepen) Sporthallen Tot 35 jaar stabiel/stijgend, daarna stabiel/dalend Sportvelden Tot 18 jaar stijgend, daarna stabiel Zwembaden Dalend, meest bij jeugd en ouderen Commercieel Min of meer stabiel, licht stijgend bij 65-plus Openbare ruimte Stabiel tot 35 jaar, daarna stijgend
Naar de toekomst Verschillende factoren spelen een rol: 1. Bevolkingsontwikkeling 2. Sportdeelname (trendmatige ontwikkeling) 3. Accommodatiegebruik (trendmatige ontwikkeling)
Aantal sporters 2030 o.b.v. bevolkingsontwikkeling Totale sportdeelname (67 -> 66%) Totaal aantal sporters stabiel Regionale verschillen: 68.000 (Amsterdam) 34.000 (Zuid-Limburg) 14% (Delft en Westland) 15% (Delfzijl e.o.)
Toekomstige ontwikkeling sportdeelname
Aantal sporters o.b.v. bevolkingsontwikkeling + trend sportdeelname Totale sportdeelname (67 -> 68,5%) Totaal aantal sporters : +340.000 (+3,4%) Regionale verschillen: 100.000 (Amsterdam) 25.000 (Zuid-Limburg) 18% (Delft en Westland) 13% (Delfzijl e.o.)
Accommodatiegebruik in Groot- Amsterdam bij gelijkblijvende gebruikspatronen 2030 t.o.v. 2014, Ontwikkeling in accommodatiegebruikers
Accommodatiegebruik in Delft en Westland bij gelijkblijvende gebruikspatronen 2030 t.o.v. 2014, Ontwikkeling in accommodatiegebruik
Accommodatiegebruik in Delfzijl bij gelijkblijvende gebruikspatronen 2030 t.o.v. 2014, Ontwikkeling in accommodatiegebruik
Toekomstige ontwikkeling accommodatiegebruik (in 2030) *Ontwikkeling tussen 2011 en 2014 is gelijk aan ontwikkeling tot 2030
Aantal accommodatiegebruikers in Groot-Amsterdam bij trendmatige ontwikkeling accommodatiegebruik 2030 t.o.v. 2014, Ontw. bevolking, deelname en accommodatiegebruik
Aantal accommodatiegebruikers in Delft en Westland bij trendmatige ontwikkeling accommodatiegebruik 2030 t.o.v. 2014, Ontw. bevolking, deelname en accommodatiegebruik
Aantal accommodatiegebruikers in Delfzijl bij trendmatige ontwikkeling accommodatiegebruik 2030 t.o.v. 2014, Ontw. bevolking, deelname en accommodatiegebruik
Spreiding in aantal gebruikers regio s grote verschillen vraagt om lokale afstemming
Ontwikkeling voetbal in gemeente Utrecht Gestandaardiseerde normteams voetbal 594,7 619,3 422,1 2006 2012 2015 Toename van ongeveer 50% in aantal normteams en aantal benodigde voetbalvelden
Hockey als groeisport Aantal lidmaatschappen bij de hockeybond KNHB, aantallen x 1000, 2006-2013 300 250 200 210 223 227 231 233 241 197 187 150 100 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Groei van ongeveer 4% per jaar tussen 2006 en 2013
Samenvattend uitkomst prognose Bevolkingsontwikkeling + trends sportdeelname en trends accommodatiegebruik: * Aantal sporters en sportdeelname stijgen * Sportvelden, fitnesscentra en openbare weg: meer gebruikers * Sporthallen, gymzalen en overdekte zwembaden: minder gebruikers * Grote regionale verschillen
Belang flexibel aanbod Tijd(belemmeringen) belangrijk(st)e reden om niet (meer) te sporten, zeker bij leeftijdsgroepen 18 49 jaar Deze belemmering is deels op te vangen door te sporten op momenten dat het de individuele sporter uitkomt Tendens: meer flexibel aanbod van sport- en beweegmogelijkheden in de openbare ruimte (private partijen, informele groepen, etc.) Met sociale media kan flexibel een (informele) sportgroep worden geformeerd
Toegenomen belang openbare ruimte in stad en platteland In stedelijk gebied concentratie van jongere gebruikers van de openbare ruimte voor sportieve doeleinden (hardlopers, fietsers, urban sports, voetbal en bootcamp in park) In vergrijzende krimpgebieden concentratie van ouderen in openbare ruimte (toerfietsen, wandelen, vissen) Ruimte en gezonde leefstijl gezonde wijken Handboek inrichting openbare ruimte
Bredere inzet gemeentelijke sportaccommodaties Gemeentelijke sportaccommodaties nog altijd van belang: toename voorzien gebruik sportvelden, belang bewegingsonderwijs (sporthallen) en zwemvaardigheid (zwembaden) Wel aandacht voor andere gebruikersgroepen: toename gebruik oudere leeftijdsgroepen NOC*NSF: promotie open club > verenigingen en verenigingsaccommodaties krijgen meer het karakter van openbare ruimte en bredere welzijnsaccommodaties
Conclusies Door bevolkingsgroei blijft er (lichtgroeiende) vraag naar alle typen sportaccommodaties wel grote regionale verschillen Gebruik zwembaden staat relatief onder druk (oorzaak gevolg?) Meeste groei in sportief gebruik openbare ruimte: - in groeigebieden met name door jong volwassenen (hardlopen, wielrennen, urban sports) - in krimpgebieden door ouderen en recreanten (wandelen, toerfietsen)
Beleidsimplicaties De dominante sportlocatie krijgt steeds sterker het karakter van openbare ruimte, oftewel (recreatieve) infrastructuur Dit vraagt om een sterkere verbinding tussen sportbeleid en beleid ten aanzien van de openbare ruimte Oftewel: kan de oude combinatie Sport & Recreatie terugkomen?
Hartelijk dank voor uw aandacht! mulier instituut Herculesplein 269 3584 AA Utrecht t (030) 721 02 20 i www.mulierinstituut.nl Remco Hoekman r.hoekman@mulierinstituut.nl @RemcoHoekman Voor meer informatie zie www.mulierinstituut.nl