DJ MOZ ART LESBRIEF VOOR DOCENTEN
Allereerst leuk dat je met je leerlingen de voorstelling DJ Moz ART gaat bezoeken! DJ Moz ART is de tweede voorstelling waarin ISH samenwerkt met VOCAALLAB, productiehuis voor muziektheater, na de hiphop breakdance opera MonteverdISH. Deze lesbrief is bedoeld ter begeleiding van de leerlingen bij het voorbereiden op DJ Moz ART. Een groot deel van de voorbereiding kunnen leerlingen zelfstandig uitvoeren, maar soms zal er ook begeleiding nodig zijn van de docent. In de lesbrief staat aangegeven waar de leerlingen zelf aan de slag kunnen en waar wij aanraden de les klassikaal te geven. Ook staat per onderdeel genoemd hoeveel tijd het in beslag neemt, zodat je zelf kunt invullen hoeveel tijd je besteedt aan de voorbereiding. Voor een écht goede voorbereiding op de voorstelling raden wij je aan om de workshop te boeken die wij in samenwerking met Bekijk t hebben ontwikkeld. Zie bijlage 1 voor de workshopomschrijving. Let op: voor het maken van de opdrachten moeten leerlingen toegang hebben tot internet. Als je over een smartboard beschikt is het verstandig zelf ook mee te werken. Voor sommige opdrachten moeten leerlingen toegang hebben tot o.a. YouTube, Twitter en Facebook, dat betekent dat het verstandig is van tevoren de systeembeheerder op school te vragen eventuele blokkades op te heffen. Daarnaast is het belangrijk dat de leerlingen een koptelefoon hebben zodat ze de audio bij de video s goed kunnen beluisteren. Mocht je over al deze faciliteiten niet beschikken, geef de les dan als huiswerk. Tijdsduur: minimaal 50 minuten Benodigdheden: smartboard, computers en koptelefoons / smartphones, toegang tot internet Ik trek me niets aan van iemands lof of kritiek. Ik volg gewoon mijn eigen gevoel. Wolfgang Amadeus Mozart
1. INTRODUCTIE klassikaal of zelfstandig 10 minuten, benodigdheden: smartboard incl. audio en internet Ga naar www.thisisish.com, klik op SHOWS en dan DJ MOZ ART. Lees de tekst en bekijk de foto s en de trailer. Laat ze ook naar de ISH Facebook-pagina gaan: https://www.facebook.com/ishdance en deze liken. Hierop kunnen ze nog meer informatie vinden over DJ Moz ART en ISH. Bespreek met de leerlingen wat zij verwachten van de voorstelling. Geef de leerlingen tot slot het volgende handvat mee: De voorstelling is geïnspireerd op de muziek van Mozart (2). De regisseurs, dansers, musici en zangeressen hebben verschillende werken van Mozart beluisterd en op basis van die muziek zelf nieuwe dansen, beelden en scènes gemaakt. Daarbij hebben de makers ook gezocht naar een inhoudelijke link met Mozart (3). De voorstelling vertelt niet letterlijk zijn levensverhaal, maar geeft een soort verbeelding van Mozarts persoonlijkheid. In de voorstelling verbeelden alle performers (zangers, dansers, muzikanten) de veelzijdige, complexe, misschien wel verknipte geest van Mozart. Wel is er één persoon die wat centraler is dan de anderen. Dit is een schoonmaker (gespeeld door Abdelhadi Baaddi) die aan het begin van de voorstelling een brief vindt van Mozart en in de ban raakt door dit enorme genie. Je kunt de rest van de voorstelling zien als de fantasie van deze schoonmaker, een soort verknipte droom die geïnspireerd is door Mozart werk en belevingswereld, zonder dat zijn levensverhaal letterlijk verteld wordt. *Beschik je niet over een smartboard, maar wel over computers, laat de leerlingen de website dan zelfstandig bekijken. Zorg er dan wel voor dat ze koptelefoons hebben en bespreek het samen na!
2. MUZIEK zelfstandig en klassikaal 15 minuten, benodigdheden: computers, koptelefoons en internet of smartphones De leerlingen mogen nu zelf aan de gang. Laat ze naar hun favoriete pagina gaan waar zij muziek luisteren / filmpjes bekijken, bijvoorbeeld YouTube of Spotify, en laat ze de volgende muziek opzoeken van Mozart: Die Zauberflöte, aria Die Rache kocht in meinem Herzen (de beroemde aria van de Koningin van de Nacht). Requiem, Lacrimosa. Geef de leerlingen de volgende vragen mee: 1.) Waar gaat het lied over volgens jou? 2.) Welke sfeer heeft de muziek? Bespreek vervolgens klassikaal. Die Zauberflöte, aria Der holle Rache kocht in meinem Herzen : 1.) Het lied gaat over een woedende moeder die wraak wil. Zij is boos op haar dochter en dreigt alle banden met haar te verbreken. 2.) Dreigend, woedend, duister. Requiem, Lacrimosa : 1.) Een requiem is een kerkmis opgedragen aan de doden. Lacrimosa is geschreven voor de overleden vrouw van een Graaf. In het lied wordt gevraagd om genadig te zijn voor de overledene. 2.) Verdrietig, smekend. Alle muziek is voor de voorstelling bewerkt, en die bewerkingen gaan soms heel ver. De leerlingen zullen dus heel iets anders terug horen, maar juist daarom is het interessant als ze vooraf het origineel gehoord hebben. Als er leerlingen erg geïnteresseerd zijn geef ze dan de complete lijst van nummers die in de voorstelling voorkomen en laat deze thuis vrijwillig beluisteren. Die Zauberflöte, Ouverture. Die Zauberflöte, aria Die Rache kocht in meinem Herzen (de beroemde aria van de Koningin van de Nacht). Die Zauberflöte, aria Ach ich fühl s. Idomeneo, aria D Oreste, d Ajace Die Entfürhrung aus dem Serail, aria Traurigkeit. Requiem, Dies irae. Requiem, Lacrimosa. Le nozze di Figaro, duet Sull aria. Mis in c-klein (K427), Domine Deus.
3. PERSOONLIJKHEID zelfstandig en klassikaal 15 minuten, benodigdheden: computers en internet of smartphones Ook hier mogen de leerlingen zelf aan de slag. Laat ze Mozart opzoeken via Google en minimaal twee belangrijke karaktereigenschappen en/of levensgebeurtenissen noteren. Bespreek klassikaal na of zij denken dat dit invloed heeft gehad op zijn muziek, en waarom wel/niet. De volgende belangrijke elementen hebben een grote rol gespeeld bij het maakproces van de voorstelling. Behandel dit kort met de leerlingen of geef het mee als uitdeelvel: Uiteraard was Mozart een enorm genie, iemand die al als klein jongetje bijzonder gemakkelijk improviseerde en componeerde 1. Mozart was zich ook zeer bewust van zijn talent. Hij was zelfverzekerd en eigenwijs, en maakte het zichzelf daarmee vaak niet gemakkelijk. Mozart was niet alleen een briljant componist, hij was ook een echte theaterliefhebber én een goede theatermaker. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de manier waarop hij aan zijn opera s werkte. Hij hield zich niet alleen bezig met het schrijven van de muziek, maar bemoeide zich ook met het libretto (de tekst), om ervoor te zorgen dat zijn opera s echt spannende en spectaculaire voorstellingen konden worden. Mozart had een ingewikkelde relatie met zijn vader Leopold, die zich voortdurend met zijn leven bemoeide, zelfs toen Mozart al in de twintig was en ver weg van zijn vader woonde. Het koste Mozart grote moeite om zich aan zijn dominante vader te ontworstelen, niet alleen om Leopold hardnekkig brieven bleef schrijven met allerlei verwijten en aanwijzingen, maar ook omdat Mozart ondanks alles zeer gehecht was aan die moeilijke man, en erg bang hem te kwetsen of teleur te stellen. Hoewel we het beeld hebben van Mozart als vrolijke flierefluiter die met het grootste gemak zijn noten op papier zette, had hij ook zeer moeilijke perioden. Zo is er tegen het einde van zijn leven een raadselachtig jaar (waarover heel weinig bekend is) waarin hij nauwelijks nog nieuwe muziek schreef en voortdurend in geldnood zat. Een jaar later schreef hij weer volop, maar werd hij wel geplaagd door melancholische buien die we tegenwoordig waarschijnlijk zouden omschrijven als depressiviteit. Uit Mozarts brieven blijkt dat hij erg gehecht was aan zijn vrouw Constanze, die hij hevig miste als ze elkaar een tijdje niet konden zien. Tegelijkertijd is bekend dat hij ook heel wat avontuurtjes met andere vrouwen had. 1 Behandel eventueel de termen improviseren en componeren, of gebruik andere termen om het voor de leerlingen begrijpelijker te maken. Om de relatie naar dans te leggen zou je kunnen zeggen dat improviseren hetzelfde is als freestylen en dat een compositie hetzelfde is als een choreografie (het staat vast).
4. FANMAIL klassikaal en zelfstandig 10 minuten, benodigdheden: computers en internet of smartphones Iedereen heeft wel een idool. Vraag de leerlingen wie hun (muzikale) idool is. In de 18 e eeuw was Mozart waarschijnlijk vergelijkbaar met jouw huidige idool. Wat nou als Mozart nu zou leven, en je hem iets zou kunnen vragen of vertellen? Wat zou dat dan zijn? Laat de leerlingen via hun eigen Twitter account een fan-tweet opstellen aan (DJ) Mozart. Willen zij hem iets vragen? Of juist hun mening geven? Sluit af met de hashtag #DJMozart. Heeft niet iedereen een Twitter account, laat de leerlingen dan samenwerken of hun fanmail versturen via de ISH Facebook pagina. Tot slot: Tijdens de voorstelling hebben de leerlingen hun telefoons uiteraard uitgeschakeld. Maar na de voorstelling kunnen ze laten weten wat zij ervan vonden, hun foto s of video s delen etc. via Facebook (/ISHdance), Twitter of Instagram (@ISHtheatre en #DJMozart).
BIJLAGE 1: DE WORKSHOP In samenwerking met ISH heeft Bekijk 't een workshop ontwikkeld die voorafgaat aan de voorstelling DJ Moz ART.. De leerlingen gaan daarin niet letterlijk te horen krijgen waar de voorstelling over gaat of hoe de maker het gemaakt heeft. Maar ze gaan dat wel ervaren - door in deze workshop op een speelse manier aan het werk te gaan met thema s en muziek uit de voorstelling. Tijdens de workshop werken we met spelelementen, beweging, muziek en video. In een voortdurende spelvorm leren de deelnemers bijvoorbeeld dat net als in de voorstelling meerdere acteurs één personage kunnen spelen. Maar ook hoe je iets zonder woorden kunt uitbeelden. Ze reageren op muziek uit de voorstelling, en ze schrijven een brief (of tweet, of sms) aan de puber Mozart. Dit alles in een samenhangende lijn elk onderdeel bouwt telkens door op het voorafgaande. En uiteindelijk verbeelden ze tekst, beweging en muziek in een kort filmpje, gebruikmakend van Vine of Instagram. De workshop DJ Moz ART is een creatieve snelkookpan, en tegelijk een ideale voorbereiding op de meeslepende en wervelende voorstelling! Duur: 90 minuten Maximaal aantal leerlingen: 25 (1 klas) Kosten: 250,-