CONCEPT Quickscan Kansen zonne-energie projecten Datum : 20 januari 2017 Versie : 1.3 Auteur : Marc van der Pluym
Renewable Energy Factory B.V. Anton van Duinkerkenlaan 58 3454 LR De Meern Nederland T: +31(6)42877369 E: info@renewablefactory.com Disclaimer Aan het voor dit rapport gebruikte rekenmodel en/of de uitkomst van haar formules en resultaten, zijn geen rechten te ontlenen of aansprakelijkheden te claimen bij Renewable Energy Factory B.V.. Hoewel Renewable Energy Factory B.V. haar uiterste best heeft gedaan om dit rekenmodel zo realistisch en betrouwbaar mogelijk te maken, neemt Renewable Energy Factory B.V. geen enkele verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid voor besluiten die genomen worden of zijn genomen op basis van de rapportage en/of dit rekenmodel. Gebruik van informatie uit dit rekenmodel/rapportage is voor eigen rekening en risico. QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 2/16
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 2 Werkzaamheden... 5 3 Uitgangspunten... 6 4 Resultaten... 8 4.1 RWZI's (gebouwen en velden)... 8 4.2 Overige gebouwen (buiten de RWZI's)... 10 4.3 Eigen percelen... 10 4.4 Gemalen... 10 4.5 Dijken... 12 5 Kansen overzicht tabel... 13 6 Conclusie... 14 7 Bijlagen... 15 7.1 Onderzoekslocaties... 15 7.2 Berekeningen potentieel te installeren zonne-energie vermogen per locatie en energieopbrengst. 15 QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 3/16
1 Inleiding Renewable Energy Factory B.V., kortweg Renewable Factory of REF, is door Waterschap Rijn & IJssel (WRIJ) gevraagd een Quick Scan uit te voeren naar de mogelijkheden voor zonne-energie toepassing op haar gebouwen en gronden. Waterschap Rijn en IJssel (WRIJ) wil energie neutraal worden, o.a. door het zelf opwekken van 31mio kwh. Hiertoe kijkt zij ook naar mogelijkheden voor zonne-energie toepassingen. De belangrijkste vraag die beantwoordt moet worden is hoeveel zonne-energie kan WRIJ opwekken op eigen gronden en gebouwen. Voorliggende Quick Scan geeft daarop het antwoord. QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 4/16
2 Werkzaamheden Om de vraag te kunnen beantwoorden hoeveel elektriciteit met zonne-energie opgewekt kan worden op de eigendommen van WRIJ, zijn als eerste deze eigendommen in een Geografisch Informatie Systeem (GIS) gezet. Hiervoor is de software tool QGIS gebruikt. Daarin zijn verschillende lagen gecombineerd, zoals gronden, gebouwen, EHS gebieden (Ecologische Hoofdstructuur), Natura 2000 gebieden en andere algemene topografische elementen zoals wegen, waterwegen, hoogspanningsmasten en huizen. Door lagen te filteren op basis van andere lagen of gegevens in die lagen, ontstaan een goed overzicht als basis voor de Quick scan. Uiteindelijk zijn onderzocht: 13 rioolwaterzuiveringsinstallaties. 58 gebouwen (>=100m2 dakoppervlak). 69 gemalen. 1.435 hectare aan eigen gronden. Ongeveer 140km aan waterkeringen. Met de software tool Helioscope zijn voor de kansrijke locaties inrichtingsontwerpen gemaakt, rekening houdend met de betreffende dak belemmeringen (richting, hellingshoek, dakramen, schoonstenen, maar ook met mogelijke schaduw van omliggende gebouwen en bomen). Dit zodat duidelijk wordt hoe groot een zonneenergie systeem op die betreffende locatie kan zijn en hoeveel elektriciteit er opgewekt kan worden. Dit resulteert uiteindelijk in een overzichtstabel met daarin: 1. Potentieel geschikte dak en grond locaties voor zonne-energie toepassing. 2. Gebouw of veld aanduiding. 3. Beschikbaar oppervlak dak of grond. 4. Oriëntatie zonne-energie panelen. 5. Hoeveelheid mogelijk te installeren zonne-energie vermogen (kwp). 6. Prognose jaarlijkse elektriciteitsproductie (kwh). 7. Kosten indicatie. QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 5/16
3 Uitgangspunten Voor het uitvoeren van deze Quick Scan zijn een aantal aannames en uitgangspunten gebruikt. Deze zijn: Gebouwen gefilterd op minimaal 500m2 dakoppervlak (=8). Dit is ongeveer gelijk aan 25kWp geïnstalleerd vermogen. Kleiner geeft geen reële bijdrage (ter vergelijking, 3,4kWp is gelijk aan een huishouden). Gebouwen binnen de RWZI zijn wel allemaal bekeken (=32), ook als deze kleiner zijn dan 500m2. Dat geldt ook voor enkele van de grotere gemalen (3 stuks). Gebouwen met een dakoppervlak van tussen de 100 tot 500m2, zijn niet afzonderlijk in de Quick Scan meegenomen, maar wel met een inschatting voor dat totaal. Gronden gefilterd op akkerbouw, grasland, industrie en >3ha. Het aantal percelen in eigendom van WRIJ in de database is 10.503. Om dit werkbaar te houden is gefilterd op soort perceel ( akkerbouw, grasland, industrie) en is gekozen voor percelen groter dan 3 hectare. Dat resulteert in 25 percelen. Op percelen van 3ha kan een grondgebonden zonne-energie systeem van ongeveer 1,5MWp worden gerealiseerd. Een kleiner grondgebonden project is financieel moeilijk haalbaar door de kleine schaal. Grondgebonden zonne-energie systemen betekenen dat een andere ruimtelijke functie 'verdrongen wordt', wat in de meeste gevallen betekend dat de economische waarde van die grond door de Business case van zonne-energie systeem gedragen moet worden. Dit ruimtelijke economische verdringingsprobleem is relatief klein op terreinen die een lage economische waarde hebben; de grasvelden rond RWZI's, daken van gebouwen en dijken. Wanneer bijvoorbeeld akkerland gebruikt wordt voor grootschalige zonne-energie systemen leidt dat tot een grotere druk op de Business case. De netaansluitingskosten zullen dan bepalend zijn of er nog sprake kan zijn van een rendabele businesscase. Daarbij is de afstand tot aan het netaansluitingspunt en de schaalgrootte van het project van belang. Wat hierbij ook speelt is dat de kosten voor een zonne-energie systeem de laatste jaren drastisch zijn gezakt en dat die trend nog steeds doorgaat. Zonne-energie systemen zullen daarom de komende jaren steeds goedkoper worden. Daksterkte Voor de installatie van zonne-energie panelen op daken, is een dak draagkracht nodig van 15 á 20kg/m2. De aanname is dat alle daken beloopbaar zijn door mensen en dus ook de benodigde draagkracht hebben voor mogelijke zonnepanelen. Schaduw Bij de analyse wat geschikte locaties zijn voor zonne-energie toepassing en bij het berekenen van de potentiele energieopbrengst, is rekening gehouden met mogelijke obstakels rondom de locaties welke schaduw kunnen geven over de locatie. Dat kan resulteren in een lagere opbrengst voor het zonne-energie systeem of in een kleiner geschikt oppervlak. Maatschappelijk draagvlak In deze Quick Scan is niet gekeken naar de gewenstheid van het gebruik van de onderzochte locaties voor zonne-energie toepassing (bij omwonenden en gemeenten). Maatschappelijk draagvlak of acceptatie is vooral van belang bij mogelijke grondgebonden systemen. De hoogte van dergelijke zonne-parken in het veld is weliswaar beperkt, waardoor de zichtbaarheid gering is, maar er is toch sprake van een visuele aanwezigheid, waar mensen een mening over zullen hebben. QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 6/16
Geen financiële analyse Dit onderzoek is enkel een Quick Scan op ruimtelijk / technische haalbaarheid en bevat dus geen financiële haalbaarheidsanalyse. Enkel is een indicatie gegeven van de totale investeringskosten. Hiervoor is een bedrag van 1,00 euro per Wp gebruikt (1mio euro/mwp). Dat is marktconform voor dakgebonden systemen en voor grondgebonden systemen, omdat een grondgebonden systeem weliswaar duurder is door de extra benodigde fundaties en de netaansluiting, maar de schaalgrote zorgt ook voor een lagere inkoopprijs. QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 7/16
4 Resultaten Onderstaand vindt u de resultaten van de analyse van de mogelijkheden voor zonne-energie toepassing op gronden en daken van WRIJ, alsook de mogelijkheden op gronden in de waterbergingsgebieden. Hier worden de resultaten van het onderzoek weergegeven, het onderzoek zelf vindt u in de bijlagen. 4.1 RWZI's (gebouwen en velden) Alle 13 waterzuiveringsinstallaties zijn onderzocht. Zowel de kansen voor zonne-energie op daken van gebouwen als voor grondgebonden systemen. Er zijn 8 waterzuiveringen waar mogelijkheden zijn voor zonneenergie toepassing. Bij Nieuwgraaf, Olburgen, Etten, Dinxperlo en Lichtenvoorde liggen er naast mogelijkheden op gebouwen ook mogelijkheden voor veldopstellingen. Vooral Olburgen biedt veel mogelijkheden hiervoor. Het nieuw te bouwen Nereda gebouw bij RWZI Zutphen is hier ook al meegenomen. In onderstaand tabel zijn de waarden van de gebouwen per locatie bij elkaar opgeteld. Omdat veld opstellingen qua grootte van een andere orde zijn, zijn deze apart weergeven en niet mee op geteld in het geheel per locatie. Veld/gebouw Naam Oppervlak Geïnstalleerd Jaarlijkse productie Investering Gebouw RWZI Nieuwgraaf 183 m2 10 kwp 9 MWh 10.200 Veld RWZI Nieuwgraaf 13.232 m2 593 kwp 583 MWh 593.000 Gebouw RWZI Olburgen 954 m2 53 kwp 45 MWh 53.400 Veld RWZI Olburgen 28.678 m2 1.481 kwp 1.261 MWh 1.481.000 Gebouw RWZI Zutphen 970 m2 52 kwp 43 MWh 52.100 Nereda RWZI Zutphen 2.663 m2 216 kwp 182 MWh 216.200 Gebouw RWZI Etten 647 m2 32 kwp 28 MWh 32.000 Veld RWZI Etten 1.306 m2 98 kwp 85 MWh 97.600 Gebouw RWZI Holten 659 m2 58 kwp 47 MWh 58.100 Gebouw RWZI Haarlo 1.210 m2 65 kwp 59 MWh 65.100 Gebouw RWZI Dinxperlo 390 m2 21 kwp 17 MWh 20.700 Veld RWZI Dinxperlo 708 m2 36 kwp 30 MWh 36.000 Gebouw RWZI Lichtenvoorde 1.051 m2 28 kwp 23 MWh 27.600 Veld RWZI Lichtenvoorde 2.129 m2 106 kwp 90 MWh 106.100 TOTAAL 54.780 m2 2.849 kwp 2.503 MWh 2.849.100 Totaal gebouwen RWZI's 8.727 m2 535 kwp 454 MWh 535.400 Totaal velden RWZI's 46.053 m2 2.314 kwp 2.049 MWh 2.313.700 QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 8/16
Voorbeeld RWZI Olburgen analyse QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 9/16
4.2 Overige gebouwen (buiten de RWZI's) Voor de analyse van de mogelijkheden op de gebouwen van WRIJ, is gefilterd op minimaal 500m2 dakoppervlak. Dit is ongeveer gelijk aan 25kWp geïnstalleerd vermogen. Dit filter op minimaal 500m2 resulteerde in 9 gebouwen, waarvan 4 op RWZI s, welke dus in deze paragraaf niet zijn meegenomen. Van de 5 gebouwen buiten de RWZI s zijn slechts 2 grote gebouwen geschikt voor zonne-energie toepassing; het WRIJ hoofdkantoorgebouw en de Werkplaats Terborg. Gebouwen met een dakoppervlak tussen de 100 tot 500m2 zijn niet afzonderlijk in de Quick Scan meegenomen (behalve binnen de RWZI s en enkele van de grotere gemalen), maar wel met een inschatting voor dat totaal. Het gaat dan om 50 gebouwen met een gemiddeld dakoppervlak van 221m2. Uitgaande van 0,05kWp/m2 en een 2/3 geschiktheid van de gebouwen voor zonnepanelen, kan op die kleinere gebouwen ongeveer 440Wp totaal worden geïnstalleerd. Veld/gebouw Naam Oppervlak Geïnstalleerd Jaarlijkse productie Investering Dak Hoofdkantoor WRIJ 2.085 m2 95 kwp 81 MWh 94.500 Dak Werkplaats Terborg 937 m2 48 kwp 40 MWh 48.300 Dak Gebouwen <100 en >500m2 13.260 m2 440 kwp 372 MWh 440.000 TOTAAL 16.282 m2 583 kwp 493 MWh 582.800 4.3 Eigen percelen Na gefilterd te hebben op akkerbouw-, grasland of industriële gronden, welke groter zijn dan 3ha, zijn 25 percelen onderzocht op geschiktheid voor zonne-parken. Uiteindelijk bleken 3 locaties geschikt, samen goed voor 7,6MWp geïnstalleerd vermogen en een jaarlijkse productie van 6,8GWh: Veld/gebouw Naam Oppervlak Geïnstalleerd Jaarlijkse productie Investering Veld Ulftsestraat 1, Etten 35.000 m2 1.900 kwp 1.750 MWh 1.900.000 Veld Avinksstuw 1-2, Eibergen 42.000 m2 2.400 kwp 2.140 MWh 2.400.000 Veld Borculoseweg 56, Eibergen 58.000 m2 3.300 kwp 2.930 MWh 3.300.000 TOTAAL 135.000 m2 7.600 kwp 6.820 MWh 7.600.000 Alle drie de locaties zijn grasland en liggen buiten de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Bestaande functie van deze gronden zal bij toepassing zonne-energie veranderen. 4.4 Gemalen Alle 69 gemalen van WRIJ zijn bekeken. Het gaat voornamelijk om hele kleine stations. Er zijn 3 wat grotere stations die geschikt zijn voor zonnepanelen, maar met een gezamenlijk geïnstalleerd vermogen van 22,4kWp blijft hun bijdrage beperkt. Veld/gebouw Naam Oppervlak Geïnstalleerd Jaarlijkse productie Investering Gebouw Gemaal Giesbeek 93 m2 4,4 kwp 3,7 MWh 4.400 Gebouw Gemaal Bevermeer 162 m2 6,1 kwp 5,1 MWh 6.100 Gebouw Gemaal Baakse Beek 266 m2 11,9 kwp 10,0 MWh 11.900 TOTAAL 521 m2 22,4 kwp 18,8 MWh 22.400 QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 10/16
Hoofdkantoor WRIJ 94,5kWp QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 11/16
4.5 Dijken De ongeveer 140km aan waterkerende dijken kunnen mogelijk deels voor toepassing van zonnepanelen worden gebruikt. Enkel dijken die met de zijkant naar het zuiden liggen zijn eventueel geschikt (om zo voldoende zonne-instraling te krijgen). Het is nog onduidelijk wat er nodig is om zonnepanelen te kunnen combineren met dijken, rekening houdend met de veiligheidsvoorschriften en wat dit qua kosten betekend. Dit bevindt zich nog in de onderzoeksfase. Solardijk / Solaroad Mogelijk kan een zonne-energie innovatie worden toegepast, de Solaroad, of hier de Solardijk. Hierbij worden fietspaden op de dijken aangelegd die fungeren als zonnepanelen. Dit is een onderzoeksinitiatief van TNO waar WRIJ eerder mee in aanraking is geweest. WRIJ volgt de ontwikkelingen voor de toepassing van zonnepanelen op dijken, maar voor dit moment is het nog te pril om zonne-energie op dijken als concrete optie mee te nemen. QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 12/16
5 Kansen overzicht tabel Naam Gebouw/veld Oppervlak Geïnstalleerd Ligging Jaarlijkse productie Investering m2 vermogen (kwp) MWh eur Waterzuiveringen 1 RWZI Nieuwgraaf Gebouw 5 183 10,2 Zadeldak, 10graden 9,0 10.200 2 RWZI Nieuwgraaf Veld 13.232 593,0 Zuid, 15graden 583,0 593.000 3 RWZI Olburgen Gebouw 1 392 20,4 Zadeldak, 10gr. 17,4 20.400 4 RWZI Olburgen Gebouw 2 562 33,0 Zadeldak, 10gr. 28,0 33.000 5 RWZI Olburgen Veld 28.678 1.481,0 Zadeldak, 10graden 1.261,0 1.481.000 6 RWZI Zutphen Gebouw 1 289 17,0 Zadeldak, 10gr. 14,1 17.000 7 RWZI Zutphen Gebouw 2 414 24,5 Zadeldak, 10gr. 20,3 24.500 8 RWZI Zutphen Gebouw 3 174 5,8 Zadeldak, 10gr. 4,8 5.800 9 RWZI Zutphen Gebouw 4 93 4,8 Zadeldak, 10gr. 4,0 4.800 10 RWZI Zutphen Gebouw 5 - Nereda 2.663 216,2 Zadeldak, 10gr. 182,0 216.200 11 RWZI Etten Gebouw 1 204 10,2 Zadeldak, 10gr. 8,8 10.200 12 RWZI Etten Gebouw 2 443 21,8 Zadeldak, 10gr. 18,9 21.800 13 RWZI Etten Veld 1.306 97,6 Zadeldak, 10gr. 84,5 97.600 14 RWZI Holten Gebouw 1 181 12,2 Zadeldak, 10gr. 9,9 12.200 15 RWZI Holten Gebouw 2 217 15,3 Zadeldak, 10gr. 12,4 15.300 16 RWZI Holten Gebouw 3 160 25,5 Zadeldak, 10gr. 20,6 25.500 17 RWZI Holten Gebouw 4 101 5,1 Zadeldak, 10gr. 4,1 5.100 18 RWZI Haarlo Gebouw 1 382 21,4 Zadeldak, 10gr. 19,3 21.400 19 RWZI Haarlo Gebouw 2 198 21,4 zuid, 40gr. 19,3 21.400 20 RWZI Haarlo Gebouw 3 630 22,3 zuid, 10gr. 20,1 22.300 21 RWZI Lichtenvoorde Gebouw 1 313,7 7,5 Zadeldak, 10gr. 6,3 7.500 22 RWZI Lichtenvoorde Gebouw 2 161,4 8,5 Zadeldak, 10gr. 7,2 8.500 23 RWZI Lichtenvoorde Gebouw 3 575,6 11,6 Zadeldak, 10gr. 9,8 11.600 24 RWZI Lichtenvoorde Veld 2128,9 106,1 Zadeldak, 10gr. 90,0 106.100 25 RWZI Dinxperlo Gebouw 1 282 15,3 Zadeldak, 10gr. 12,9 15.300 26 RWZI Dinxperlo Gebouw 2 108 5,4 Zadeldak, 10gr. 4,5 5.400 27 RWZI Dinxperlo Veld 708 36,0 Zadeldak, 10graden 30,4 36.000 Gebouwen (ex. RWZI gebouwen) 28 Hoofdkantoor WRIJ Dak 2.085 94,5 Zadeldak, 10 graden 81,3 94.500 29 Werkplaats Terborg Dak 937 48,3 Zadeldak, 10 graden 40,0 48.300 30 Gebouwen <100 en >500m2 Dak 13.260 440,0 Zadeldak, 10 graden 372,0 440.000 Eigen gronden 31 Ulftsestraat 1, Etten Veld 35.000 1.900,0 Zuid, 15 graden 1.750,0 1.900.000 32 Avinksstuw 1-2, Eibergen Veld 42.000 2.400,0 Zuid, 15 graden 2.140,0 2.400.000 33 Borculoseweg 56, Eibergen Veld 58.000 3.300,0 Zuid, 15 graden 2.930,0 3.300.000 Gemalen 34 Gemaal Giesbeek Veld 93 4,4 zuidoost-noordwest, 10gr. 3,7 4.400 35 Gemaal Bevermeer Veld 162 6,1 Zadeldak oost-west, 10gr. 5,1 6.100 36 Gemaal Baakse Beek Veld 266 11,9 Zadeldak oost-west, 10gr. 10,0 11.900 TOTAAL 206.583 m2 11.054 kwp 9.835 MWh 11.054.300 21 Ha 11 MWp 10 GWp Totaal potentieel opwekking op eigen gronden: Naam Oppervlak Geïnstalleerd Jaarlijkse productie Investering RWZI's (gebouwen en velden) 54.780 m2 2.849 kwp 2.503 MWh 2.849.100 Overige gebouwen 16.282 m2 583 kwp 493 MWh 582.800 Eigen percelen 135.000 m2 7.600 kwp 6.820 MWh 7.600.000 Gemalen 521 m2 22 kwp 19 MWh 22.400 TOTAAL 206.583 m2 11.054 kwp 9.835 MWh 11.054.300 QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 13/16
6 Conclusie Voor deze Quick Scan zijn alle waterzuiveringslocaties (RWZI s), gebouwen, gemalen en eigen gronden onderzocht. Onderstaand de tabel met de samengevatte onderzoeksresultaten. Naam Oppervlak Geïnstalleerd Jaarlijkse productie Investering RWZI's (gebouwen en velden) 54.780 m2 2.849 kwp 2.503 MWh 2.849.100 Overige gebouwen 16.282 m2 583 kwp 493 MWh 582.800 Eigen percelen 135.000 m2 7.600 kwp 6.820 MWh 7.600.000 Gemalen 521 m2 22 kwp 19 MWh 22.400 TOTAAL 206.583 m2 11.054 kwp 9.835 MWh 11.054.300 Geconcludeerd kan worden dat er potentieel 9,8mio kwh per jaar potentieel met zonne-energie systemen op eigen daken en gronden opgewekt kan worden. De 3mio kwh opgeteld van de gebouwen en velden op de RWZI s, de overige gebouwen en de gemalen, zijn relatief zeker te realiseren. Dit omdat de huidige bestemmingen van deze gronden en gebouwen niet direct strijdig zijn met de toepassing van zonne-energie. De 6,6mio kwh die mogelijk is op de buiten liggende percelen, zijn minder zeker te realiseren. De bestemmingen op die percelen is agrarisch en vooralsnog niet bedoeld voor zonnepanelen. Aanpassing van die bestemmingen vergt een bestemmingsplan wijziging (bij een vergunningsaanvraag voor een zonne-park), waarvoor een bestuurlijke procedure doorlopen moet worden. Dat brengt enige onzekerheid met zich mee. Hoeveel grondgebonden zonne-energie parken uiteindelijk gerealiseerd kunnen worden, is afhankelijk van gemeentelijke/provinciale medewerking, maatschappelijk draagvlak, de businesscase en de financieringsmogelijkheden en het huidig gebruik van de eigen percelen. Verdere verkenning moet uitwijzen wat de exacte haalbaarheid voor zonne-energie toepassing is op de buiten de RWZI s gelegen percelen. QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 14/16
7 Bijlagen 7.1 Onderzoekslocaties 7.2 Berekeningen potentieel te installeren zonne-energie vermogen per locatie en energieopbrengst QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 15/16
------------ Einde ------------ QS Zonne-energie kansen WRIJ 20 januari 2016 16/16