LEERPLICHT VERSLAG SCHOOLJAAR

LEERPLICHT VERSLAG SCHOOLJAAR 2006-2007 Leerplichtambtenaar gemeente Midden-Delfland 1

I Inleiding en Leerplichtwet 1969 Inleiding Geschoolde mensen zijn nodig om de kwaliteit van de maatschappij en van de democratie in stand te houden. De samenleving investeert veel in de scholing van de opgroeiende jeugd. Om het recht van onderwijs te waarborgen is in 1969 de Leerplichtwet vastgesteld. In 1994 is deze wet grondig herzien, maar de naam Leerplichtwet 1969 is blijven bestaan. De volledige leerplicht vangt aan op de eerste schooldag van de maand, volgend op de maand waarin de jongere vijf jaar is geworden en eindigt aan het einde van het schooljaar waarin de jongere 16 jaar geworden is of wanneer er 12 volledige schooljaren zijn doorlopen. Een schooljaar loopt van 1 augustus tot en met 31 juli. Nadat de jongere 12 jaar op het volledig dagonderwijs heeft gezeten, is hij nog gedurende één schooljaar partieel leerplichtig. De partiële leerplicht eindigt aan het einde van het schooljaar waarin de jongere 17 jaar is geworden. Het toezicht op naleving van de Leerplichtwet 1969 is opgedragen aan burgemeester en wethouders. Het college heeft als belangrijkste taken: 1. het bijhouden van een leerplichtadministratie; 2. het onderzoeken van het ongeoorloofd schoolverzuim; 3. toekennen vervangende leerplicht; 4. in bijzondere gevallen vrijstelling verlenen; 5. het jaarlijks uitbrengen van een verslag aan de gemeenteraad over het in de gemeente gevoerde leerplichtbeleid in het afgelopen schooljaar. Werkwijze Voor het uitvoeren van het toezicht op naleving van de Leerplichtwet 1969 hebben burgemeester en wethouders in januari 2004 de leerplichtambtenaar beëdigd voor die taak. Het toezicht dient het karakter te dragen van maatschappelijke zorg. De leerplichtambtenaar heeft tot taak hulp te verlenen indien de jongere door (dreigend) schoolverzuim en/of voortijdig schoolverlaten in zijn vorming en ontplooiing wordt belemmerd. De leerplichtambtenaar heeft een controlerende (is iedereen op een school of instelling ingeschreven), een zorgende (verwijzen naar de juiste hulpverlening) en een handhavende (opmaken proces-verbaal) taak. Hiervoor heeft het college de instructie voor de leerplichtambtenaar vastgesteld. In deze instructie is de positie van de leerplichtambtenaar vastgelegd. In april 2005 is de leerplichtambtenaar beëdigd als buitengewoon opsporingsambtenaar, zodat deze gerechtigd is in voorkomende gevallen tot het opmaken van procesverbalen. Om te waarborgen dat alle jongeren aan het onderwijs deelnemen, dient een leerplichtadministratie bijgehouden te worden. Gemeentebreed is gekozen voor de automatiseringsystemen van Centric. Voor de leerplichtadministratie wordt het systeem LLA4all gebruikt. Een automatische koppeling met de afdeling burgerzaken zorgt voor een dagelijkse verwerking van de mutaties van de doelgroep. In de leerplichtadministratie vindt de verwerking van de in- en uitschrijvingen van de scholen plaats. Een goed bijgehouden leerplichtadministratie is één van de bouwstenen om het toezicht op naleving van de Leerplichtwet 1969 te waarborgen. 2

Statische gegevens Het automatiseringsysteem LLA4all heeft het afgelopen jaar nogal voor wat problemen gezorgd. Dit had enerzijds te maken met het ontbreken van voldoende menskracht bij het onderwijsteam. Anderzijds levert het systeem niet die informatie, die wij graag willen hebben. Eén voorbeeld hiervan is de statische gegevens. Het aantal leerplichtigen kan het systeem alleen geven op de dag waarop het gevraagd wordt. Door update problemen zijn de gegevens voor dit verslag pas op 3 januari 2008 te voorschijn gekomen. In dit geval is het daarom moeilijk om een vergelijk te maken met voorgaande jaren. 3 januari 2008 29 augustus 2006 10 augustus 2005 Volledige leerplichtigen (5-16 jarigen): 2.974 2.932 2.890 Partiële leerplichtigen (17 jarigen): 299 250 243 II Uitvoering Zoals eerder aangegeven geeft de applicatie nogal problemen. Het team onderwijs is zich dan ook aan het oriënteren op andere applicaties. Er blijken andere systemen te bestaan, die eenvoudiger de gegevens leveren waarom gevraagd wordt. Het afgelopen jaar heeft het team onderwijs ook te maken gehad met veel ziekte en vermindering van het aantal uren van de toenmalige administratieve medewerker. In april 2007 heeft er een wijziging plaatsgevonden en is er een nieuwe administratieve medewerker benoemd. Vrijstellingen In het schooljaar 2006-2007 is er in één geval vrijstelling verleend op grond van artikel 5 onder c. Op grond van dit artikel is vrijstelling van inschrijving van een school of instelling mogelijk wanneer de jongere als leerling een school of instelling buiten Nederland is ingeschreven en deze inrichting geregeld bezoekt. Vervangende leerplicht In dit schooljaar is één aanvraag behandeld om een jongere in plaats van de school af te maken te laten werken onder begeleiding. De aanvraag is positief beantwoord. Absoluut verzuim Er zijn geen gevallen bekend van absoluut verzuim (jongere staat niet ingeschreven bij een school of instelling). Hierbij is een goed bijgehouden leerplichtadministratie van groot belang. Regelmatig wordt in het systeem gecontroleerd of alle leerplichtigen ingeschreven staan. Bij het ontbreken van de inschrijving worden de daarvoor verantwoordelijke personen door middel van een brief, vergezeld van een antwoordenvelop, aangeschreven. Alle aangeschreven personen hebben hun inschrijving bij een school of instelling alsnog medegedeeld. Dreiging absoluut verzuim De overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs gaat ook in onze gemeente problemen opleveren. De scholen voor het voortgezet onderwijs worden selectiever in hun aanname beleid en in twijfelgevallen besluiten zij vaker toekomstige leerlingen te weigeren. In het verslagjaar heeft de leerplichtambtenaar in één geval zich moeten inspannen om een leerling alsnog op een school geplaatst te krijgen. 3

Relatief verzuim Er is sprake van relatief verzuim als de jongere wel ingeschreven staat bij een school of instelling, maar die niet regelmatig bezoekt. Relatief verzuim is te verdelen in signaal verzuim en luxe verzuim. Signaal verzuim Melding van signaal verzuim moet gedaan worden, indien de leerplichtige meer dan drie dagen achtereenvolgend de school of instelling zonder geldige reden niet heeft bezocht of dat verzuim gedurende een periode van vier opeenvolgende lesweken meer dan 1/8 deel van het aantal uren les- of praktijktijd bedraagt. Deze melding moet gedaan worden door de directeur van de school of instelling aan het college van de woongemeente van de leerling. Scholen hebben in 7 gevallen melding gemaakt van vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim. De leerplichtambtenaar heeft de meldingen onderzocht. De leerplichtigen en hun ouder(s) zijn uitgenodigd voor een gesprek. De leerplichtambtenaar heeft in dit rapportagejaar ook in één casus diverse huisbezoeken gebracht. In 5 gevallen heeft het onderzoek geleid tot het weer gewoon volgen van onderwijs door de leerplichtigen. Twee leerplichtigen hebben een officiële laatste waarschuwing ontvangen. Bij één leerplichtige heeft het onderzoek geleid tot het niet meer naar school gaan, maar onder begeleiding gaan werken, gekoppeld aan het volgen van een opleiding. Eén leerplichtige is opgenomen in een justitiële inrichting. Hoewel het aantal meldingen niet vermeerderd zijn, is de leerplichtambtenaar per melding, door de intensiviteit van de meldingen, meer tijd kwijt. Luxe verzuim Luxe verzuim dient in beginsel vervolgd te worden bij ongeoorloofd verzuim van vijf dagen op schooljaarbasis. Het wettelijk criterium geregeld bezoeken van school (artikel 2 Leerplichtwet 1969) kan ook reeds overtreden zijn bij 1 dag verzuim. De directeuren van scholen en instellingen hebben de bevoegdheid verlof te verlenen tot 10 dagen per schooljaar. Vanaf 10 dagen ligt die bevoegdheid bij de leerplichtambtenaar. Verlof voor vakantie kan alleen door de directeur van de school of instelling verleend worden voor ten hoogste 10 dagen en kan geen betrekking hebben op de eerste twee lesweken van het schooljaar. Indien de ouder verlof heeft aangevraagd, dit is afgewezen en toch de leerplichtige niet naar school heeft gestuurd, dient de ouder altijd vervolgd te worden. Het niet vervolgen ondermijnt de bestuurlijke procedure die voor het aanvragen van verlof geldt (inclusief bezwaar en beroep). In het rapportagejaar is er geen melding geweest van luxe verzuim. Proces-verbaal De leerplichtambtenaar heeft in het verslagjaar geen gebruik gemaakt van haar speciale bevoegdheid om een proces-verbaal op te maken. Verlof Op grond van artikel 11 onder g (de jongere is door andere gewichtige omstandigheden verhinderd de school te bezoeken) is geen vrijstelling verleend voor het niet bezoeken van de school voor een periode van langer dan 10 dagen. Schorsing Er zijn in dit schooljaar 7 meldingen van schorsingen ontvangen. In één geval heeft de leerplichtambtenaar meegewerkt om een nieuwe school voor de jongere te vinden. In de overige gevallen hebben de scholen zelf voor een oplossing gezorgd. 4

Maatschappelijke problemen Het volgen van onderwijs staat in onze maatschappij niet op zichzelf. Gevolgen van maatschappelijke problemen, bv scheidingen, kunnen in alle hevigheid terecht komen op school. De leerplichtambtenaar kan dan ingeschakeld worden om zorg te dragen dat de leerling in staat gesteld wordt om onderwijs te volgen. De Wissel In dit schooljaar is er geen gebruik gemaakt van het regionaal centrum voor voortijdige schoolverlaters De Wissel te Delft. De Wissel is een onderwijskundige voorziening van leerlingen in de leeftijd van 12 tot 17 jaar, waar leerlingen met schoolproblemen door motivatie- en/of aanpassingsproblemen tijdelijk verblijven. Deze voorziening is aan het begin van het verslagjaar wegens wetswijzigingen omgezet naar Rebound. Er is een samenwerkingsverband tussen de drie Delftse scholen voor voortgezet onderwijs opgericht, die verantwoordelijk is voor deze voorziening. Rebound is de mogelijkheid om een leerling, met bv gedragsproblemen, voor 13 weken buiten de eigen school te plaatsen met als doel daarna weer terug te laten keren naar het reguliere onderwijs. Basta Bij hardnekkig ongeoorloofd schoolverzuim biedt de leerplichtwet de mogelijkheid om, naast de ouders of verzorgers, leerlingen vanaf 12 jaar strafrechtelijk te vervolgen. Justitie kan dan overgaan tot het opleggen van een leerstraf Basta. De leerstraf Basta werkt vanuit het competentie model gericht op het aanleren van sociale vaardigheden in groeps- en individuele trainingen. Leerstraf Basta beslaat 60 uren verdeeld over 3 weken. Na de 3 weken BASTA volgt een verdere oriëntatie van 10 weken op scholing. De gemeente Midden-Delfland heeft ter uitvoering voor deze straf een plaats ingekocht bij het Leger des Heils in Den Haag. Daar er geen procesverbaal opgemaakt is, is er geen gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Samenvatting in cijfers 2004/2005 2005/2006 2006/2007 vrijstelling 1 3 1 vervangende leerplicht 0 1 1 signaal verzuim 4 8 7 luxe verzuim 2 1 0 proces-verbaal 0 1 0 verlof 1 2 0 Basta n.v.t. 1 0 De Wissel 0 1 0 Voortijdig schoolverlaten Op 1 januari 2002 is de Wet houdende regels inzake de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten (RMC) in werking getreden. De gemeente heeft hierdoor de plicht om zorg te dragen voor registratie van de niet-leerplichtige schoolverlaters die door de bevoegde gezagsorganen worden gemeld. De gemeente heeft tevens de taak om zorg te dragen voor een systeem van doorverwijzing naar onderwijs of arbeidsmarkt van de gemelde voortijdige schoolverlaters. Onder een voortijdig schoolverlater wordt verstaan degene 1. op wie de Leerplichtwet 1969 niet meer van toepassing is, die de leeftijd van 23 jaren nog niet heeft bereikt en die nog niet in het bezit is van een diploma vwo, havo of een diploma overeenkomstig niveau 2 van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB); 5

2. en die het onderwijs aan de school of instelling gedurende een aaneengesloten periode van ten minste een maand of een door het bevoegd gezag te bepalen kortere periode zonder geldige reden niet meer volgt, of bij de school wordt uitgeschreven of verwijderd. Voor de uitvoering van deze wet is Nederland verdeeld in een aantal regio s. De gemeente Midden- Delfland is ingedeeld bij de regio Haaglanden, subregio Delft, bestaande uit de gemeenten Delft, Westland, Pijnacker-Nootdorp en Midden-Delfland. De regio verzorgt jaarlijks de effectrapportage. In iedere regio zijn case-managers aangesteld om ervoor te zorgen, dat zoveel mogelijk jongeren de startkwalificatie behalen. Startkwalificatie is het minimale onderwijsniveau dat nodig is om een goede kans te maken op duurzaam werk. De samenwerking met de case-manager en de leerplichtambtenaar is goed. Vanuit de leerplicht zijn dit jaar 3 meldingen voortijdig schoolverlaters (VSV-er) aan de casemanager doorgegeven. 2004-2005 2005-2006 2006-2007 Melding VSV-ers 1 4 3 III Belangrijke gebeurtenissen en conclusie Samenwerkingsverbanden De gemeente Midden-Delfland telt 9 reguliere basisscholen. De leerplichtambtenaar heeft nauw contact met deze scholen en geeft gevraagd en ongevraagd informatie over verlof en vakantie. Indien een directeur in strijd handelt met de Leerplichtwet 1969 bij het verlenen van verlof en/of vakantie, is de leerplichtambtenaar bevoegd een proces-verbaal op te maken. Voor speciaal basisonderwijs, het reguliere voortgezet onderwijs en het speciaal onderwijs zijn de leerplichtigen van onze gemeenten aangewezen op scholen in omliggende gemeenten. De leerplichtambtenaar heeft hierdoor te maken met zo n 80 scholen en instellingen. Het is onmogelijk om met al deze scholen een intensief contact te onderhouden. In het verslagjaar heeft de leerplichtambtenaar op twee scholen deelgenomen aan externe zorgteams. De Regio Zuid-Holland Noord van Ingrado, vereniging voor leerplicht en rmc, heeft dit schooljaar één bijeenkomst belegd. Deze bijeenkomsten bieden een mogelijkheid om als vakmensen met elkaar over onderwerpen in gesprek te gaan. Geconstateerde problemen tonen voor de leerplichtambtenaren grote overeenkomsten. Ook kunnen op deze bijeenkomsten personen uitgenodigd worden die in nauwe relatie met leerplichtambtenaren staan, zoals een officier van justitie en een onderwijsinspecteur. Op initiatief van de leerplichtambtenaar van de gemeente Midden-Delfland zijn de leerplichtambtenaren van de gemeenten Delft, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk en Westland tweemaal bij elkaar geweest. Doel van dit overleg is om afstemming te bespreken over het handelen van de leerplichtambtenaar. Scholen hebben vaak te maken met diverse leerplichtambtenaren. Het is dan aangenaam om te maken te hebben met één lijn van aanpak. Helaas hebben we nog geen harde afspraken kunnen maken. Het Grotius College te Delft heeft een bijeenkomst georganiseerd voor alle leerplichtambtenaren, die betrokken zijn bij deze school. Het Grotius College heeft te maken met leerplichtambtenaren uit negen gemeenten. Deze negen gemeenten komen ook nog eens uit verschillende regio s. Vanuit de leerplichtambtenaren is eensluidende aanpak dan ook lastig. Iedere leerplichtambtenaar heeft te maken met het eigen gemeentelijk beleid. Er zijn geen afspraken gemaakt. 6

Om de zorg van 0-19 jarigen te waarborgen heeft de gemeente Midden-Delfland in 2005 het zorgnetwerk opgericht. Dit zorgnetwerk, waarin de verschillende disciplines, zoals politie, GGD, Bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk, vertegenwoordigd zijn, komt maandelijks bij elkaar; de leerplichtambtenaar is één van de vaste deelnemers. Een goed draaiend zorgnetwerk is belangrijk om vroegtijdig problemen te signaleren en daarvoor oplossingen aan te dragen. Het is van groot belang om vanuit de diverse disciplines met elkaar samen te werken. Het Openbaar Ministerie heeft het Platform leerplicht opgericht. Justitie wil het contact met de leerplichtambtenaren verbeteren om te komen tot een betere afhandeling van de procesverbalen. In het verslagjaar zijn er drie bijeenkomsten geweest. Om te komen tot een snellere looptijd van de procesverbalen heeft het Openbaar Ministerie haar werkwijze veranderd. De leerplichtambtenaar dient nu het proces verbaal persoonlijk in te leveren. Dan wordt het proces verbaal direct besproken en bij eventuele vervolging direct een zittingsdatum geprikt. De praktijk liet vaak een wachttijd van 6 tot 9 maanden zien. Het ongeoorloofd schoolverzuim kon dan langdurig plaatsvinden. De wachttijd wordt nu terug gebracht naar 2 a 3 maanden. Op 28 november 2006 verzorgde Parnassia een voorlichtingsbijeenkomst over het signaleren en herkenen van alcohol en andere drugs. Diverse psychische, lichamelijke en sociaal-maatschappelijke signalen zijn besproken. Er was veel aandacht voor de methodiek rondom gespreksvoering. De leerplichtambtenaar heeft hieraan deelgenomen om te leren onderkennen of een gesprekspartner (leerplichtige)onder invloed is van alcohol of drugs. Herkenning hiervan verhoogt de goede verloop van een gesprek. Op 30 november 2006 heeft de leerplichtambtenaar deelgenomen aan de Werkconferentie Integrale Aanpak Schoolverzuim in Den Haag. Per arrondissement is tijdens de bijeenkomst nadere invulling gegeven aan de onderlinge samenwerking van gemeenten, leerplichtambtenaren, Raad voor de Kinderbescherming, politie, Openbaar Ministerie, scholen, Bureau Jeugdzorg, Halt, rechterlijke macht en Inspectie van het Onderwijs. Toekomstige ontwikkelingen Op 1 augustus 2007 is de kwalificatieplicht van start gegaan. De leerplichtige leeftijd blijft gehandhaafd tot en met 16 jaar. Van je 16 e tot je 18 e verjaardag ben je kwalificatieplichtig. Zolang iemand niet in het bezit is van een startkwalificatie dan moet de jongere ingeschreven staan op een school of instelling. Een startkwalificatie heeft men, als men in het bezit is van een havo of vwo diploma of een MBO diploma minimaal niveau 2. Deze uitbreiding van de leerplichtwet zorgt voor een toename van de werkvoorraad bij de leerplichtambtenaar. Op 6 september 2007 hebben de gemeente Midden-Delfland, Halt Hollands Midden Haaglanden en het Openbaar Ministerie het convenant Halt-afdoening spijbelen ondertekend. Hierdoor kunnen leerlingen die spijbelen of structureel te laat komen door de leerplichtambtenaar een Halt-afdoening opgelegd krijgen. Voortvloeiend uit dit convenant is er op 14 november 2007 een samenwerkingsovereenkomst getekend met de scholen voor voortgezet onderwijs in Delft. Hierbij verplichten de scholen zich om zorg te dragen voor een goed registratiesysteem, een gedegen verzuimbeleid en een tijdige aanmelding bij de leerplicht. Het afgesloten convenant wil uiting geven aan een lik op stuk beleid. De leerling spijbelt, wordt eerst aangesproken door school, dan door de leerplichtambtenaar en bij blijvend spijbelgedrag krijgt de leerling een Halt-afdoening. In de gevoerde procedure krijgt de leerling diverse kansen om zijn gedrag te veranderen. Bij het niet nakomen van de scholen van de overeenkomst kan de leerplichtambtenaar een procesverbaal tegen de school opmaken. Dit gebeurt altijd in samenspraak met het Openbaar Ministerie. Voor de gemeente Midden-Delfland ligt in het afgesloten convenant ook weer een probleem. Een gedeelte van de leerplichtigen zit op school buiten het gerechtsarrondissement Haaglanden. Die scholen 7

hebben nog geen ervaring met Halt-afdoening spijbelen. Dit pleit ervoor dat landelijk voorgesteld wordt om deze afdoening in alle arrondissementen van kracht te laten zijn. Leerlingen uit Midden-Delfland vormen altijd een minderheid op die scholen, waardoor scholen minder snel bereid zijn om een samenwerkingsovereenkomst te tekenen. Verder wordt op dit moment in het land veel overleg gevoerd over regionalisatie van de leerplicht. Het melden van scholen aan de diverse leerplichtambtenaren levert regelmatig problemen op. Op dit moment is er een pilot gaande om te kijken of melding via de IB groep beter werkt. De school meldt het ongeoorloofd schoolverzuim aan de IB-groep. De melding wordt door de IB-groep doorgegeven aan de desbetreffende leerplichtambtenaar. Ook de aanpak van de leerplichtambtenaren onderling is verschillend. Zo kan het bij de ene gemeente zijn, dat een dag voor de vakantie ongeoorloofd afwezig zijn, niet bestraft wordt, terwijl bij de andere gemeente direct een proces-verbaal opgemaakt wordt. Wat de uitkomst wordt, is nog moeilijk aan te geven. Het streven moet zijn om maatwerk te leveren voor de leerplichtige, de school en de gemeente. De branchevereniging Ingrado heeft in 2007 een nieuwe richtlijn leerplicht-functie uitgevaardigd. Per 3800 leerplichtigen zou 1 fte leerplichtfunctie beschikbaar moeten zijn. Een leerplichtfunctie is opgebouwd uit leerplicht-taken, administratietaken, coördinatietaken, beleidstaken en applicatiebeheer. Momenteel kan gesteld worden, dat een halve fte beschikbaar hiervoor is. Conclusie Vanuit belang kind ter voorbereiding op de arbeidsmarkt pleegt de leerplichtambtenaar inzet om hierin te begeleiden. De landelijke maatschappelijke problematiek rondom opgroeiende jeugd doet zich ook voor in Midden-Delfland. Echter door de gemeentegrootte zijn de aantallen verhoudingsgewijs beperkt en bestaat inzicht op individueel niveau. Toenemende maatschappelijke problemen en kwalificatieplicht vragen extra aandacht waardoor capaciteitsprobleem kan ontstaan. Landelijk wordt onderzoek gepleegd naar noodzakelijke inzet en standaardprocedures. Deze ontwikkelingen worden afgewacht. 8