Tendensen op het vlak van leesen luistervaardigheid aan het einde van het basisonderwijs: evidentie uit de peilingen in 2007 en 2013 Jo Denis Daniël Van Nijlen Rianne Janssen
Overzicht De peiling lezen en luisteren (Nederlands) basisonderwijs Onderzoeksvragen Hoeveel procent van de leerlingen bereikt in 2013 aan het einde van het basisonderwijs de eindtermen voor lezen en luisteren? Verschilt het percentage leerlingen dat in 2013 de eindtermen voor lezen en luisteren basisonderwijs behaalt significant van dat in 2007? In welke mate zijn er in 2013 verschillen in prestaties voor lezen en luisteren tussen leerlingengroepen aan het einde van het basisonderwijs? Is er, in vergelijking met 2007, in 2013 een verandering in de kloof tussen leerlingengroepen wat betreft het behalen van de eindtermen? Conclusie en discussie
De peiling lezen en luisteren (Nederlands) basisonderwijs
De herhalingspeiling lezen en luisteren (Nederlands) basisonderwijs Onderzoeksvragen o Behalen leerlingen op het einde van het basisonderwijs de eindtermen voor lezen en luisteren (Nederlands)? o Zijn er verschillen tussen leerlingen, klassen en scholen qua prestaties voor lezen en luisteren (Nederlands) op het einde van het basisonderwijs? Dataverzameling o Administratieve gegevens o o Vragenlijsten Leestoets én luistertoets
Eindtermen lezen De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) de informatie achterhalen in 3.1 voor hen bestemde instructies voor handelingen van gevarieerde aard. 3.2 de gegevens in schema s en tabellen ten dienste van het publiek. 3.3 voor hen bestemde teksten in tijdschriften. De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren) de informatie ordenen die voorkomt in 3.4 voor hen bestemde school- en studieteksten en instructies bij schoolopdrachten. 3.5 voor hen bestemde verhalen, kinderromans, dialogen, gedichten, kindertijdschriften en jeugdencyclopedieën. De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beoordelen) op basis van hetzij de eigen mening, hetzij informatie uit andere bronnen, informatie beoordelen die voorkomt in 3.6 verschillende voor hen bestemde brieven of uitnodigingen. 3.7 reclameteksten die rechtstreeks verband houden met hun leefwereld.
Eindtermen luisteren De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) de informatie achterhalen in 1.1 een voor hen bestemde mededeling met betrekking tot het school- en klasgebeuren. 1.3 een uiteenzetting of instructie van een medeleerling, bestemd voor de leerkracht. De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren) de informatie op een persoonlijke en overzichtelijke wijze ordenen bij 1.5 een uiteenzetting of instructie van de leerkracht. 1.6 een voor hen bestemde instructie voor een buitenschoolse situatie. 1.7 een voor hen bestemde informatieve tv-uitzending. De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beoordelen) op basis van, hetzij de eigen mening, hetzij informatie uit andere bronnen, de informatie beoordelen die voorkomt in 1.8 een discussie met bekende leeftijdgenoten. 1.10 een door leeftijdgenoten geformuleerde oproep.
MEETSCHAAL LEERLINGEN vaardigheid ITEMS moeilijkheidsgraad Beheersing wordt uitgedrukt in kansen
Beschrijving van de steekproeven in 2007 en 2013
Geslacht 2007 2013 50% 50% 50% 50% jongen meisje jongen meisje
Schoolse achterstand 2007 14% 2% 1% 15% 2% 2013 2% voor op leeftijd 83% op leeftijd 1 jaar achter 2 jaar of meer achter voor op leeftijd 81% op leeftijd 1 jaar achter 2 jaar of meer achter
Thuistaal 2007 24% 1% 2013 17% 5% 75% Nederlands Nederlands + ander ander 78% Nederlands Nederlands + ander ander
Dyslexie 2007 5,53% 2013 7,63% 0,00% 2,00% 4,00% 6,00% 8,00% 10,00%
Resultaten
Behalen eindtermen Lezen Luisteren 88,70% 89,00% 87.00% 2007 2002 0,00% 25,00% 50,00% 75,00%100,00%
Behalen eindtermen Lezen Luisteren 91.49% 88,70% 89,00% 86,60% 87.00% 2013 2007 2002 0,00% 25,00% 50,00% 75,00%100,00%
Analyse van verschillen
Behalen eindtermen per leerlingengroep: geslacht 2007 2013 Lezen 86% 91% Lezen 89% 94% Luisteren 87% 87% Luisteren 86% 87% 0% 25% 50% 75%100% 0% 25% 50% 75%100% Jongen Meisje Jongen Meisje
Behalen eindtermen per leerlingengroep: schoolse achterstand 2007 2013 Lezen 95% 91% 75% 65% Lezen 98% 94% 78% 84% Luisteren 68% 51% 95% 91% Luisteren 43% 68% 98% 91% 0% 25% 50% 75% 100% Voor op leeftijd Op leeftijd Eén jaar achter Twee jaar achter 0% 25% 50% 75% 100% Voor op leeftijd Op leeftijd 1 jaar achter 2 jaar achter
Behalen eindtermen per leerlingengroep: thuistaal 2007 2013 Lezen 92% 79% 70% Lezen 94% 82% 83% Luisteren 71% 55% 93% Luisteren 68% 65% 92% 0% 25% 50% 75% 100% Nederlands Nederlands met andere taal Exclusief andere taal 0% 25% 50% 75% 100% Nederlands Nederlands met andere taal Exclusief andere taal
Behalen eindtermen per leerlingengroep: dyslexie 2007 2013 Lezen 90% 84% Lezen 93% 88% Luisteren 88% 93% Luisteren 87% 90% 0% 25% 50% 75% 100% geen dyslexie dyslexie 0% 25% 50% 75% 100% geen dyslexie dyslexie
Behalen eindtermen per leerlingengroep: geslacht LEZEN LUISTEREN VARIABELE COEFF. SF. Sign. COEFF. SF. Sign. Afnamejaar 2007 / / / / / / 2013 0.295 0.167-0.076 0.212 Geslacht jongen / / / / / / meisje 0.565 0.130 *** 0.084 0.129 Geslacht * afnamejaar meisje * afnamejaar 2013 0.082 0.200-0.057 0.181
Behalen eindtermen per leerlingengroep: schoolse achterstand VARIABELE Afnamejaar COEF LEZEN LUISTEREN F. SF. Sign. COEFF. SF. Sign. 2007 / / / / / / 2013 0.464 0.156 ** -0.023 0.195 Schoolse achterstand Voor op leeftijd 0.354 0.646 1.764 1.154 Op leeftijd / / / / / / Eén jaar achter -1.033 0.151 *** -1.418 0.154 *** Twee jaar achter -1.612 0.346 *** -1.905 0.378 *** Schoolse achterstand * afnamejaar Voor op leeftijd * afnamejaar 2013 0.976 1.259 0.003 1.617 Eén jaar achter * afnamejaar 2013-0.479 0.221 * -0.116 0.215 Twee jaar achter * afnamejaar 2013 0.523 0.574-0.725 0.526
Behalen eindtermen per leerlingengroep: thuistaal LEZEN LUISTEREN VARIABELE COEFF. SF. Sign. COEFF. SF. Sign. Afnamejaar 2007 / / / / / / 2013 0.422 0.158 ** -0.069 0.176 Thuistaal Nederlands / / / / / / Nederlands + ander -0.930 0.142 *** -1.375 0.144 *** Ander -1.281 0.415 ** -2.035 0.399 *** Thuistaal * afnamejaar Nederlands + ander * afnamejaar 2013-0.346 0.219-0.242 0.206 Ander * afnamejaar 2013-0.005 0.496 0.291 0.466
Behalen eindtermen per leerlingengroep: dyslexie LEZEN LUISTEREN VARIABELE COEFF. SF. Sign. COEFF. SF. Sign. Afnamejaar 2007 / / / / / / 2013 0.368 0.150 * -0.135 0.184 Dyslexie nee / / / / / / ja -0.770 0.242 ** 0.445 0.375 Dyslexie * afnamejaar ja * afnamejaar 2013 0.127 0.345-0.216 0.462
Besluit Niet bij alle leerlinggroepen goede resultaten voor lezen en luisteren Geen positieve evoluties Aandacht voor risicogroepen!