Dorpsplan VRAGENDER December 2013

Dorpsplan VRAGENDER December 2013

Inhoudsopgave I II Aanleiding Werkwijze II.1 II.2 Inwonersavond Website Voorwoord III IV V VI VII Het landschap Komende jaren Bibliobus Bevolkingsopbouw-onderzoek Ouderen zorg VII.1 Ruimte voor sociale contacten VII.2 Voorzieningen Vragender is een levendig dorp en heeft de blik gericht op de toekomst. Om het dorp leefbaar te houden moet er een duidelijke visie zijn voor de toekomst. Deze visie is vervat in het dorpsplan. Het oude dorpsplan dateert uit 1999. Veel uit dit dorpsplan is gerealiseerd. Voor u ligt het nieuwe dorpsplan. In dit plan staat de vernieuwde visie van het dorp Vragender. Het nieuwe plan is gebaseerd op opmerkingen en suggesties die zijn ingebracht door de bewoners van Vragender, met ideeen die naar voren kwamen op een bewonersavond en overleg met de diverse verenigingen. Het dorpsplan kan worden gezien als een werkplan voor Vragenders Belang. In het rapport staan de belangrijkste punten om het dorp Vragender vitaal en leefbaar te houden. Veel van deze punten zullen gezamenlijk met verenigingen uit Vragender, andere kleine kernen en/of de gemeente Oost Gelre worden opgepakt. In de huidige tijd gaan ontwikkelingen snel en is veel digitaal. Vragenders Belang wil met het dorpsplan aansluiten bij deze tijd. Deze papieren versie van het dorpsplan is beknopt, maar geeft de visie van dit moment duidelijk weer. Op de site www. vragender.com zijn uitgebreidere plannen en projecten te vinden die deel uitmaken van het dorpsplan. Op deze site worden de projecten actueel gehouden. De samenhang met de visie en de uitwerking van de diverse projecten is hier actueel te volgen. VIII IX X XI XII XIII VII.3 Digitaal VII.4 Diensten Woningbouw Verkeer en Veiligheid Toerisme en recreatie Vrijetijdsbesteding Overige onderwerpen XII.1 4G XII.2 Samenwerken Nawoord

I Aanleiding Stel je voor: een zomerse dag, een dorp vol wandelende en fietsende toeristen, en volle terrassen. Zou dat niet geweldig zijn? II Werkwijze II.1 Inwonersavond Aanleiding voor het schrijven van dit dorpsplan is het actualiseren van het dorpsplan uit 1999. Veel punten uit dit dorpsplan zijn verwezenlijkt of moeten aangepast worden omdat de tijd de visie heeft achterhaald. In het nieuwe dorpsplan wordt de visie voor de komende jaren uitgeschreven. Het dorpsplan wordt gezien als een werkdocument en het is belangrijk om het actueel te houden. Vragenders Belang heeft ervoor gekozen om het dorpsplan digitaal te maken in de vorm van een website. Op deze website worden plannen en projecten actueel gehouden en blijft het dorpslpan levendig. Om ideeën en suggesties van de Vragendernaren in het dorpsplan te kunnen verwerken is er een bewonersavond georganiseerd. Hiervoor zijn huis aan huis uitnodigingen verstuurd. Op deze bijeenkomst zijn veel ideeën en suggesties aangedragen. Deze inbreng is in de vorm van de verschillende projecten en plannen verwerkt in het dorpsplan. Op deze manier is er vanuit de bevolking draagvlak voor de visie zoals omschreven in het dorpsplan. Het dorpsplan zal aan de gemeente Oost Gelre worden voorgelegd en samen met de gemeente zal worden overlegd over de uitvoering van de verschillende onderdelen. II.2 Website Vragenders Belang wil dat de website aantrekkelijk wordt en blijft voor alle inwoners van Vragender. Op de website moeten nieuws, plannen en informatie vanuit alle Vragenderse verenigingen komen te staan. Dit is alleen mogelijk in samenwerking met de verenigingen in Vragender. Tijdens een aantal gezamenlijke bijeenkomsten met alle Vragenderse verenigingen is de haalbaarheid en het draagvlak voor het maken van één gezamenlijke website getoetst. Het voordeel van één website: - Overzichtelijk: op de homepage kan worden gelinkt naar alle verenigigen die mee willen doen - Toegankelijk voor alle verenigingen, ook kleine verenigingen kunnen mee doen - Aantrekkelijk: alle actuele nieuws van Vragender staat op de homepage - Kostenbesparend - Tijdsbesparend Bij veel verenigingen was er interesse om mee te doen met de website en de volgende stap kon worden gemaakt. Een bedrijf is ingeschakeld om de website naar onze ideeën te bouwen. Om de website te vullen zijn de algemene informatie en de lopende projecten uitgeschreven. In de loop der tijd werd steeds duidelijker hoe de vormgeving van de website zou worden en het resultaat is te zien op: www.vragender.com. Nu is het onze taak om de website te promoten en actueel te houden.

III landschap Vragender het dorp gelegen boven op de Es. Vragender ligt midden in een prachtig afwisselend coulissenlandschap. Dit landschap is mede ontstaan door het gebruik van het land en de bossen door de agrariërs en burgers van Vragender. Een landschap waar iedereen nu trots op is en dat veel toeristen trekt. Vragenders belang vindt het van belang dat dit landschap behouden blijft en waar mogelijk wordt versterkt. Vragenders Belang wil zich samen met de gemeente inzetten om de laanbeplantingen langs wegen in stand te houden en te versterken. Ook dient er aandacht te zijn voor de kleine landschapselementen zoals bosjes en houtwallen. Hierin zullen particuliere eigenaren moeten worden ondersteund. Er zal ook aandacht moeten zijn voor het openbaar groen in de kern van Vragender. Dit groen zal goed moeten worden onderhouden om de kom Vragender een verzorgde aanblik te geven. Het landschap om Vragender is prachtig. In dit landschap zijn veel vitale (agrarische) bedrijven. Deze bedrijven dienen wel de ruimte te krijgen om in dit landschap hun bedrijfsactiviteiten te kunnen voortzetten. Ontwikkeling van nieuwe natuur en of herbestemming van bedrijfsgebouwen mogen niet ten koste gaan van de agrarische bedrijven. Vragender ligt op een geweldige plek: uitgestrekte velden en veel groen. Vakantievierders zijn van harte welkom! IV komende jaren We vinden het als Vragender belangrijk dat we met zaken aan het werk gaan die op korte termijn, maar zeker in de verdere toekomst, belangrijk zijn. Om een goede strategie uit te zetten is het belangrijk een duidelijke visie te hebben. Een visie die gericht is op de toekomst. Om gezamenlijk met belanghebbende partijen een goede strategie te bepalen is het belangrijk om te weten voor welke veranderingen we op dit moment staan. Voor een klein dorp als Vragender kan een kleine verandering in de samenleving veel invloed hebben op de toekomst. Om de visie te kunnen bepalen zijn er al een paar onderzoeken gestart en we willen in de toekomst meer soortgelijke onderzoeken (laten) doen. V Bibliobus Door bezuinigingen is het handhaven van de bibliobus, die alle kleine kernen aandoet, twijfelachtig geworden. Om duidelijk te krijgen wat dit voor de kleine kernen betekent hebben alle gezamenlijke kleine kernen van de gemeente Oost Gelre opdracht gegeven aan de HAN (Hogeschool Arnhem Nijmegen) om onderzoek te doen naar alternatieven voor de bibliobus. In dit onderzoek wordt meegenomen wat de bibliobus betekent voor de inwoners. Welke aspecten zullen er allemaal verdwijnen als de bibliobus verdwijnt? Uit dit onderzoek komt enerzijds wat voor de kleine kernen nodig is, anderzijds ook wat haalbaar is met de beschikbare middelen die er zijn. De uitkomsten van het onderzoek zullen gebruikt worden om in overleg te gaan met de gemeente.

VI Bevolkingsopbouw VII Ouderen zorg De hele Achterhoek heeft te maken met bevolkingskrimp. Jongeren vertrekken van het platteland om elders te gaan wonen. Er is sprake van vergrijzing, het aandeel van ouderen in de bevolking stijgt en de gemiddelde leeftijd stijgt dus ook.de bevolkingskrimp zal ook in Vragender gevolgen hebben. De bevolkingssamenstelling zal veranderen. Dit heeft gevolgen voor alle voorzieningen in Vragender. Voor jong en oud een plezierig en aangenaam dorp In samenwerking met de kleine kernen van de gemeente Oost Gelre wil Vragenders Belang onderzoek laten doen naar de verandering in de bevolkingssamenstelling voor de komende 10 jaar. We hebben goede contacten met de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) die ons hierbij gaat helpen.met de uitkomsten van dit onderzoek kunnen we een goede visie bepalen en daar onze strategie op afstemmen, passend bij de inwoners van Vragender. Vragen die we kunnen beantwoorden nav uitkomsten van het onderzoek: - Hoe is de bevolkingssamenstelling nu en over 10 jaar? - Hoe groot zal de krimp zijn en wanneer zet het in? - Hoe moet de woningbouw eruit zien? - Wat gaat er gebeuren met de school de komende jaren? Hoeveel leerlingen zitten er op de basisschool en hoe gaat deze ontwikkeling naar de toekomst? - En wat houdt een verandering van opbouw van de bevolking in voor het verenigingsleven? - Is Vragender voorbereid op de vergrijzing? Kunnen we ons erop voorbereiden? Vragenders Belang wil ook haar aandacht vestigen op de ouder wordende inwoner. Gezien de politieke ontwikkelingen en vermindering van ondersteuning vanuit de gemeente vraagt de vergrijzing voor Vragenders Belang ook veel aandacht voor de toekomst. Er zullen meer voorzieningen moeten komen die het leefgemak en het leefplezier vergroten zodat ouderen langer zelfstandig in Vragender kunnen blijven wonen. VII.1 Ruimte voor sociale contacten We willen voorkomen dat personen in een isolement raken. Op sociaal gebied vinden we het belangrijk dat er activiteiten georganiseerd worden die voor alle ouderen toegankelijk zijn. Op dit moment organiseert de Katholieke Bond van Ouderen (KBO) bijeenkomsten waarbij men afhankelijk is van de medewerking van de horeca. Door deze afhankelijkheid is er soms een belemmering (geen ruimte beschikbaar, te duur etc.) om iets te organiseren. We vinden het van belang dat de ouderen in Vragender beschikking krijgen over een ruimte die meer naar eigen inzicht en wensen benut kan worden. Deze ruimte zal ingericht moeten worden in de Multifunctionele Accommodatie (MFA gebouw). Om deze ruimte optimaal te kunnen benutten zijn er een aantal aandachtspunten: Om deze ruimte optimaal te kunnen benutten zijn er een aantal aandachtspunten: - Vervoer van en naar de MFA aanbieden - Dagbesteding en cursussen organiseren - Aanschaf materialen spelletjes enz. - Ruimte aangepast voor de ouderen - Subsidie voor de jaarlijkse kosten VII.2 Voorzieningen Oudere mensen zijn vaak minder mobiel. De mogelijkheid om (ver) te reizen is beperkt. Vaak is men afhankelijk van anderen om ergens naartoe te gaan. We willen in Vragender een aantal voorzieningen aanbieden zodat men niet meer ver hoeft te reizen. Hierdoor blijft het langer mogelijk om zelfstandig in Vragender te blijven wonen. VII.3 Digitaal Omdat tegenwoordig veel gebeurt via de digitale weg wil Vragenders Belang uitzoeken wat de mogelijkheden zijn om de ouderen in Vragender digitale voorzieningen aan te bieden. We denken hierbij aan: - Digitaal winkelen - Een digitaal prikbord Vragenders Belang wil samen met de KBO uitzoeken wat er nodig is om de ouderen hieraan deel te kunnen laten nemen.

VII.3 Diensten Vragenders Belang wil ook haar aandacht vestigen op de ouder wordende inwoner. Gezien de politieke ontwikkelingen en vermindering van ondersteuning vanuit de gemeente vraagt de vergrijzing voor Vragenders Belang ook veel aandacht voor de toekomst. Er zullen meer voorzieningen moeten komen die het leefgemak en het leefplezier vergroten zodat ouderen langer zelfstandig in Vragender kunnen blijven wonen. VIII Woningbouw We vinden het als Vragenders Belang belangrijk dat er woningbouw komt naar behoefte. Voor iedereen die in Vragender wil wonen moet er ook de mogelijkheid zijn om dit te realiseren. Het maakt niet uit of dit nu oud of jong is en of ze in de kern willen wonen of erbuiten. Uit de onderzoeken die we doen komt vanzelf naar voren waar we de pijlen op moeten richten. Is dit nieuwbouw of zal de bestaande woonruimte voldoende zijn? Er moet altijd plaats zijn voor iedereen maar we moeten natuurlijk leegstand voorkomen. Met het Gelre-terrein zijn wij natuurlijk heel blij en zeker als je ziet dat er al veel kavels zijn verkocht, in hoofdzaak aan jongere mensen. Dit zijn natuurlijk hoopgevende ontwikkelingen. Om ook in de toekomst voor jongeren aantrekkelijk te blijven zodat ze in Vragender willen wonen, zullen we samen met de gemeente Oost Gelre een goed woningbouw/ beheerbeleid moeten ontwikkelen. Want als de jongeren blijven wonen in Vragender blijven de school en het verenigingsleven levensvatbaar. Met betrekking tot de woningbouw zijn er ook in het buitengebied nog kansen. Voorbeelden zijn woningsplitsing, de rood-voor-rood regeling en eventuele nieuwe regelgeving die er in de toekomst komt. Ook kan er in het buitengebied bedrijvigheid komen in de leegstaande gebouwen. Dit, in combinatie met wonen, willen we samen met de gemeente Oost Gelre stimuleren. De bevolking zal ouder worden. Vragenders Belang wil het wonen zo aantrekkelijk mogelijk maken zodat men nog lang en met veel plezier in Vragender kan wonen. Vragenders Belang vindt het belangrijk dat de woningen duurzamer worden dus we gaan goede voorlichting geven hoe je energiezuinig kunt bouwen, energie kunt opwekken en bestaande bouw kunt aanpassen. Dus ook voor de woningbouw en beheer is de komende jaren genoeg te doen. IX Verkeer en Veiligheid De behoefte aan veiligheid is een van de primaire behoeften van de mens. Het gaat daarbij zowel om onveilige situaties in de bebouwde kom als om onveilige locaties in het buitengebied, waar snelheidsverschillen tussen fietsers en auto s groot zijn. In het buitengebied moet er vooral ook aandacht zijn voor de grootte van de landbouwvoertuigen die tegenwoordig haast de hele weg in beslag nemen. Wij onderstrepen daarin het belang dat er goed inzicht komt in het gemeentelijke beleid op het terrein van verkeer en verkeersveiligheid voor de kerkdorpen. We denken hierbij ook aan middelen die de gemeente bereid is vrij te maken voor het treffen van maatregelen. Vragenders Belang wil graag met de gemeente samenwerken om een goed verkeersplan voor het dorp te maken, waarin niet alleen aandacht is voor wensen maar er gezamenlijk een concreet plan wordt gerealiseerd. Wij vragen aandacht voor de volgende aspecten: - Overgang Vragenderweg: Vragender is in belangrijke mate georiënteerd op Lichtenvoorde. Een goede en veilige verbinding tussen beide plaatsen is essentieel. - Goede bewegwijzering, vooral ook voor de fietsers - De zware belasting van zware landbouwvoertuigen aan de wegen. De wegen willen we veilig en bereikbaar houden. - Duurzame led verlichting beter licht en minder energieverbruik.

X Toerisme en recreatie XI Vrijetijdsbesteding Toeristen die naar Vragender komen doen dat vooral voor de rust, de ruimte en de natuur. In en rond Vragender zijn verschillende wandel- en fietsroutes uitgezet. Een aantal van deze routes loopt langs het Vragender veen, een uniek natuurgebied met veel zeldzame planten en dieren. Onderweg is er behalve de natuur veel te bekijken. Zo staat er middenin het dorp korenmolen De Vier Winden. Bij deze molen wordt nog op ambachtelijke manier graan gemalen. Ook de ruïne aan de rand van het dorp en de boerderijen in het buitengebied zijn zeker de moeite waard. De wandel- en fietsroutes met bijbehorende bezienswaardigheden wil Vragenders Belang graag in stand houden. Van de gemeente wordt hierbij inzet gevraagd om de wegen en paden goed te onderhouden. Alleen op die manier wordt voorkomen dat deze dichtgroeien. Ook de bewegwijzering moet goed worden bijgehouden. Vragender kent veel karakteristieke gebouwen die het landschap mede bepalen. Deze gebouwen moeten door de eigenaren goed worden onderhouden. Helaas is er met de vergrijzing kans op leegstand van gebouwen. Dit willen we voorkomen. Leegstand geeft snel verval van gebouwen en dat is niet aantrekkelijk voor toeristen. De gemeente heeft een belangrijke rol in het voorkomen van leegstand. Veranderen van regelgeving over de bestemming van gebouwen kan dit namelijk voorkomen. Sommige toeristen willen langer in Vragender verblijven. Er zijn veel zelfstandige ondernemers in Vragender die de mogelijkheid bieden om een recreatieverblijf te huren. Soms is de ene ondernemer een aanvulling voor de ander. Denk hierbij aan het verhuur van stalling voor een paard op het ene verblijf en overnachting voor de eigenaar in een ander verblijf. Vragenders belang wil graag dat deze ondernemers zichzelf gezamenlijk gaan promoten zodat in één oogopslag te zien is wat de mogelijkheden voor langdurig verblijf in Vragender zijn. Vragenders Belang wil het toerisme in Vragender aantrekkelijk houden door: - De inzet van de gemeente voor onderhouden van wegen en paden - Bewegwijzering om de routes aan te duiden. - Een goede bestemming van gebouwen en boerderijen in het buitengebied. - Promotie van alle toeristische mogelijkheden in Vragender. Dit gebundeld in één folder. Vragender is een actief dorp waar veel activiteiten georganiseerd worden. Ook zijn er veel verschillende verenigingen waardoor iedereen naar eigen behoefte een vrijetijdsbesteding kan kiezen. Hoe het de komende 10 jaar met alle verenigingen en jaarlijks terugkerende activiteiten zal gaan is afhankelijk van de opbouw van de bevolking. Voldoende vrijwilligers en leden blijven nodig om als vereniging te kunnen blijven bestaan. Vragenders Belang ziet meer kansen op een rijk verenigingsleven als er nog meer samengewerkt gaat worden. Niet meer ieder voor zich, maar hoe kunnen we elkaar helpen en ondersteunen? De bouw van de MFA maakt nog betere samenwerking tussen de verenigingen mogelijk. De verenigingen kunnen gebruik maken van elkaars middelen en kennis. Op de website staan alle nieuwsberichten van Vragender. Een keer per maand wordt er van dit nieuws een nieuwsbrief gemaakt. Deze wordt nu nog huis aan huis verspreid maar dit willen we op termijn digitaal gaan versturen. De komst van de nieuwsbrief is aantrekkelijk voor alle verenigingen, alle inwoners en ook voor sponsoren. Op deze manier help je elkaar en kunnen tijd en kosten bespaard worden. Omdat geld en tijd vaak een beperkende factor zijn, wil Vragenders Belang gaan bekijken wat de mogelijkheden zijn wat betreft de samenwerking met scholen. Scholen zoeken projecten en maatschappelijke stageplaatsen om leerlingen kennis te laten maken met het dagelijks leven. Het onderzoek van een studente van de HAN naar de bibliobus is hier een voorbeeld van. Er is een goed product geleverd waarmee alle betrokken partijen geholpen zijn. In de toekomst wil Vragenders Belang hier vaker gebruik van maken. Het verenigingsleven en de verschillende activiteiten zijn in stand te houden door: - Het optimaal benutten van de MFA. - Een gezamenlijke (digitale) nieuwsbrief - Samenwerking met de basisschool - Maatschappelijke stages voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. - Afstudeerprojecten uitgevoerd door studenten

XII Overige onderwerpen In afwachting van dit onderzoek zit Vragenders Belang niet stil. Er zijn nog meer zaken waar we onderzoek naar doen. XII.1 4G In afwachting van dit onderzoek zit Vragenders Belang niet stil. Er zijn nog meer zaken waar we onderzoek naar doen. XII.2 Samenwerken Zoals we hierboven al omschreven hebben, willen we zeker in de toekomst meer samenwerken met de andere kleine kernen want een groot aantal problemen en kansen is voor alle kleine kernen gelijk. Ook staan we gezamenlijk sterker dan ieder dorp voor zich. Gezamenlijk woont er in de kleine kernen een derde deel van het totale inwonersaantal van de gemeente Oost Gelre. XIII Nawoord Het proces van het opstellen van een dorpsplan is doorlopen. Alle inbreng uit het dorp is verwoord in dit plan. Echter is na het opstellen van dit dorpsplan het proces niet afgerond. Vragender wil met de tijd mee. In dit dorpsplan is een lijn uitgezet naar de toekomst. In het plan is de lijn uitgezet waar Vragender naar toe wil. Binnen deze visie zijn er diverse project die al lopen of in de toekomst gaan lopen. Daarom is er voor gekozen om naast dit papieren document een uitgebreide digitale versie te maken middels een website. Op deze site zijn alle Vragenderse verenigingen te vinden. Ook zijn hierop de lopende projecten te vinden die door verenigingen allen of gezamenlijk worden opgestart. Hiermee is Vragender klaar voor het digitale tijdperk maar ook klaar voor de toekomst.