Samen naar één Westerkwartier Coalitieakkoord gemeente Marum 2014-2018
Inleiding Samen naar één Westerkwartier is de titel van dit coalitieakkoord waarin de fracties van PvdA, VVD en ChristenUnie op hoofdlijnen aangeven welke afspraken zij gemaakt hebben voor de samenwerking in de gemeente Marum de komende vier jaren. Samen staat ook voor de herindeling met de drie andere gemeenten en voor samen met inwoners, bedrijven, organisaties en verenigingen de grote en belangrijke uitdagingen oppakken die de komende periode op de gemeente afkomen. Het is aan het college van burgemeester en wethouders om in het collegeprogramma invulling te geven aan dit coalitieakkoord op hoofdlijnen. In het kader van het versterken van het draagvlak vinden wij het daarbij van belang dat het college ook ruimte geeft aan de overige partijen in de raad zodat we samen kunnen werken aan beleidsvorming met een breed draagvlak in de gemeenteraad en gemeenschap. Drie thema s die de komende jaren veel inzet gaan vragen van inwoners, organisaties, raad, college en ambtenaren willen wij er als eerste uitlichten: de gemeentelijke herindeling, het centrumplan en de transities in het sociale domein. Verder geven wij in dit akkoord in de paragrafen Inwoners, Dorpen en landschap en Bestuur weer wat we willen bereiken de komende vier jaren. Thema s Gemeentelijke herindeling Wij gaan voor een financieel gezonde gemeente Westerkwartier per 1 januari 2018 of zo mogelijk eerder. De beoogde partners in de herindeling zijn de gemeenten Leek, Zuidhorn en Grootegast. Het besluit tot herindelen in het Westerkwartier laten wij niet afhangen van besluitvorming in andere delen van de provincie. Bij de herindeling komt er geen groot nieuw gemeentehuis maar met behulp van moderne technieken wordt door college, raad en ambtenaren gewerkt vanuit beschikbare geschikte locaties. Onze dienstverlening blijven we daarbij dicht bij de inwoners organiseren. De herindeling mag niet leiden tot een grotere afstand tot de dorpen en hun inwoners; hun belangen staan voorop. Een snelle samenvoeging van de ambtelijke organisaties van deze gemeenten zien wij als opstap naar een spoedige herindeling. Door nu al efficiënt samen te werken kunnen wellicht herindelingvoordelen worden gerealiseerd. Centrumplan De kern Marum heeft een belangrijke centrale functie voor de gemeente Marum en de regio. Wij willen deze centrumfunctie versterken. Het aanbod en de diversiteit van de winkels willen wij vergroten. Hierbij willen wij zowel kijken naar het nieuwe centrumplan als ook naar een opwaardering van het bestaande centrum. Ter versterking van het winkelaanbod in de kern Marum streven wij ook naar concentratie van de winkelvoorzieningen in het centrum. Transities In de komende raadsperiode zullen een drietal omvangrijke taken van de rijksoverheid en provincie worden overgeheveld naar de gemeente. Dat is een goed idee omdat het gemeentebestuur het dichtst bij de burger staat. De transities Jeugdzorg en AWBZ en de Participatiewet maken onderdeel uit van het sociale domein. De overheveling en uitvoering van deze taken worden een zware opgave voor de gemeente. De zorg voor onze kwetsbare inwoners blijft daarbij voor ons voorop staan. Bij het invullen van bezuinigingsmaatregelen dienen bij deze uitgavenposten de meest kwetsbaren in onze gemeente zoveel mogelijk te worden ontzien. Ouderen met een beperking of ziekte kunnen minder snel aanspraak maken op verzorging in een verpleeghuis. Chronisch zieken en gehandicapten vormen een groep die zo veel mogelijk ontzien moet worden in de bezuinigingen. Er kan wel flexibiliteit gevraagd worden wanneer sommige zaken anders geregeld gaan worden. Bij de uitvoering van de nieuwe taken vinden wij innovatie en nabijheid van groot belang. Daarom moet er bij de inkoop van zorg rekening gehouden worden met toetreding van nieuwe innovatieve zorgaanbieders en moet er ruimte zijn voor lokale initiatieven en aanbieders. Wij streven naar een inzet van 20% van het budget voor regionale aanbieders. Het kunnen kiezen van langdurige zorg die bij je levensovertuiging past vinden wij belangrijk voor iedere burger en hiervoor wordt in het gemeentelijk beleid ruimte geboden. Bij de uitvoering van de nieuwe taken willen wij sterk inzetten op het zo vroeg mogelijk signaleren en aanpakken van problemen om verergering te voorkomen en om het gebruik van zwaardere specialistische zorg zoveel mogelijk te beperken.
Inwoners Werk en inkomen Behoud en versterking van werkgelegenheid zijn, met het einde van de economische crisis in zicht, van groot belang. Hierbij willen we zowel aandacht hebben voor mensen die nu werk hebben als mensen die een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt hebben. De gemeente geeft het goede voorbeeld en zorgt zelf voor stageplaatsen, zoals leerwerkbanen voor jongeren. Daarnaast wordt bij gemeentelijke aanbestedingen sterk ingezet op Social Return On Investment (SROI). Dit mag echter geen verdringing van bestaande arbeid tot gevolg hebben. Sociale zekerheid is gebaseerd op solidariteit en dat willen we zo houden. Daarom staan fraudebestrijding en handhaving hoog op de agenda. De pilot de Werkschool, waarbij vroegtijdige schoolverlaters zonder uitzicht op een betaalde baan door intensieve begeleiding een perspectief geboden wordt, ondersteunen wij van harte. Armoedebeleid Door de crisis leven meer Nederlanders onder de armoedegrens, ook in onze gemeente. Wij zijn blij met de wettelijke taak in het kader van integrale schuldhulpverlening. Bij het bestrijden van schulden hechten wij groot belang aan het vroeg signaleren en zetten daarom in op het voorkomen van schulden door vroege signalering van betalingsproblemen in huishoudens. Aanvullende initiatieven vanuit de samenleving om deze groep te ondersteunen moeten alle ruimte krijgen. Ieder kind moet kunnen sporten, ook als de financiële mogelijkheden hiervoor ontbreken. Het is goed te bekijken of de huidige regelingen hiervoor voldoende mogelijkheden bieden. Door de economische crisis is het aantal uithuiszettingen de afgelopen jaren toegenomen. Naast inzetten op preventie willen we ook blijven voorkomen dat uithuiszettingen plaatsvinden. Omdat wij ook als gemeente minima zoveel mogelijk willen ontzien wordt bij gemeentelijke bezuinigingen in eerste aanleg niet op regelingen in het kader van armoedebeleid bezuinigd. Sociaal domein De grootste taak in het sociaal domein is uitvoering geven aan de eerder genoemde taken die de gemeente er bij krijgt. Deze taken zullen ook veel vragen van vrijwilligers en mantelzorgers. Er wordt al veel aan vrijwilligerswerk gedaan in onze gemeente en ook mantelzorgers spelen nu al een belangrijke rol in het omzien naar elkaar. De gemeente zal een juiste balans moeten vinden tussen het terugleggen van verantwoordelijkheden in de samenleving en het nemen van haar eigen verantwoordelijkheid. We willen zelfredzame burgers die op het moment dat ze in problemen komen eerst kijken wat ze zelf kunnen doen, vervolgens het eigen netwerk aanspreken en pas daarna terugvallen op de sociale voorzieningen. Het belang van vrijwilligerswerk neemt toe en in onze gemeente groeit het aantal ouderen snel. Wij vinden dat vitale ouderen een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij door zich in te zetten voor vrijwilligerswerk. De lange ervaring en brede kennis van ouderen kunnen op deze manier overgebracht en ingezet worden. Onderwijs: Wij vinden het borgen van de doorgaande leerlijn vanaf de peuterspeelzaal/kinderopvang tot en met het voortgezet en beroepsonderwijs zeer belangrijk. In stand houden van het peuterspeelzaalwerk is een belangrijk middel om achterstanden, zoals analfabetisme, bij kinderen vroegtijdig in te lopen. Tijdige screening door de jeugdgezondheidszorg speelt hierbij ook een belangrijke rol. Schoolverzuim geeft vaak ook aan dat er problemen zijn met of rondom het kind. Daarom is het van belang dat de leerplichtambtenaar, het Centrum voor Jeugd en Gezin en jeugdzorg goed samenwerken. Wij achten een onderwijs-/opvang-/peuterspeelvoorziening voor 0-12 jarigen in Marum van toegevoegde waarde voor de ontwikkeling van kinderen en zien een dergelijke voorziening als meerwaarde voor ouders en gemeenschap. Wij vinden het van belang dat lokale organisaties hierin samenwerken, zodat er geen verdrukking van bestaande initiatieven plaatsvindt. In het kader van vrijheid van keuze voor onderwijs moeten ouders de vrijheid en de mogelijkheid hebben te kiezen voor een vorm van educatie die past bij hun levensvisie. Sport Sportvoorzieningen spelen een belangrijke rol in de lokale gemeenschappen. Wij kiezen voor een goede spreiding van sportvoorzieningen en streven naar instandhouding van zo veel mogelijk voorzieningen in alle dorpen en behoud van het zwembad. Veel sporten hebben speciale accommodaties nodig. Uit kostenoverwegingen is het zaak om te kijken hoe deze accommodaties het meest efficiënt gebruikt kunnen worden. Ook de mogelijkheden van multifunctioneel gebruik moeten bekeken worden.
Wij gaan voor de realisatie van een kunstgrasveld in Marum! De betrokken verenigingen worden nadrukkelijk uitgenodigd hierin een prominente rol te spelen, zowel in initiatief als in financiën. Sport en bewegen zijn toegankelijk voor jong en oud. Sportief en beschaafd gedrag op en rond het sportveld moet vanzelfsprekend zijn. Cultuur Private initiatieven van kunst- en cultuurinstellingen worden door ons aangemoedigd en gestimuleerd. Wij vinden het belangrijk dat kinderen worden gestimuleerd in hun culturele ontwikkeling. Daarbij speelt de bibliotheek een belangrijke rol. Dorpen en landschap Dorpen Vitale dorpen zijn de ruggengraat van onze gemeente; waar nodig willen wij deze vitaliteit versterken. Daarom willen wij dat ieder dorp een actuele visie voor de toekomst heeft waarin aandacht wordt besteed aan de rol van het dorp in de transities in het sociale domein en de herindeling. Daarbij willen we ook dat elk dorp een vereniging voor dorpsbelangen heeft die de belangen van het dorp behartigt en initiatieven in het dorp ontplooit. Om dit mede te ondersteunen willen wij dat er voor de dorpen een regelvrij dorpenbudget beschikbaar komt. Een aantrekkelijke, veilige en duurzame leefomgeving wordt mede bepaald door de openbare ruimte in de woongebieden. De inwoners krijgen meer invloed op de inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte. De dorpen bieden wij de ruimte om eigen initiatief te ontplooien en ook uit te voeren. De gemeentelijke organisatie en het bestuur dienen bereikbaar te zijn voor de dorpen. Wonen Er wordt meer ruimte geboden aan individuen en collectieven om hun woonwensen te realiseren. Wij zijn er voor dat ouderen en mensen met een beperking zo lang mogelijk in hun eigen omgeving kunnen wonen. Het verbouwen van een huis kan dit mogelijk maken. Recreatie en Toerisme Het is van belang het toerisme is onze gemeente in regionaal verband te stimuleren. De gemeente stimuleert toeristische ondernemers om samen activiteiten te ontplooien. In samenwerking met anderen tracht de gemeente de toeristische mogelijkheden, die in het Westerkwartier onmiskenbaar aanwezig zijn, te benutten. Ook kleinschalige bedrijvigheid in deze sector is economisch, zeker op het platteland, van belang. Uitbreiding van verblijfsrecreatie is wenselijk en de gemeente stimuleert initiatieven hiertoe. Duurzaamheid en landschapsbeheer Een schoner milieu begint bij jezelf. Deze houding wordt door de gemeente niet alleen gestimuleerd, maar ze zal ook het goede voorbeeld geven. De gemeente bedient haar inwoners door vraagbaak te zijn voor duurzaam bouwen en duurzame energieopwekking. We willen werken aan de instandhouding en het beheer van landschapselementen zoals het coulissenlandschap. Veiligheid Wij hechten belang aan de veiligheid in onze dorpen en vinden dat de politie beschikbaar en bereikbaar moet zijn. In het kader van een effectieve en toekomstbestendige brandweervoorziening waarderen we het dat de brandweer in Marum gevestigd is en dat de jeugdbrandweer zo mogelijk uitgebouwd wordt. Hondenpoep wordt door veel inwoners als een grote irritatie ervaren. Wij vinden daarom dat overlast door hondenpoep voorkomen moet worden. Verkeer en vervoer Het is zowel vanuit milieu- als vanuit gezondheidsoogpunt goed dat mensen voor woon-werkverkeer maar ook voor recreatieve bestemmingen gemakkelijk per fiets centrale plaatsen als Groningen en Drachten kunnen bereiken. Initiatieven zoals de fietssnelweg bieden hiervoor goede kansen. In de gemeente Marum is een beperkt maar effectief lokaal en uitgebreid regionaal openbaar vervoernetwerk beschikbaar. Wij vinden het van belang dat de gemeente op deze wijze goed bereikbaar is en blijft.
Bestuur Financiën De gemeente Marum staat voor een solide financieel beleid met een begroting waarin de inkomsten en uitgaven in evenwicht zijn. De afgelopen jaren zijn de inkomsten van de gemeente fors terug gelopen en toekomstige ontwikkelingen vanuit het Rijk gaan veelal gepaard met forse kortingen op de budgetten. Uitgangspunt bij nieuwe taken is dat de uitgaven gebaseerd worden op de inkomsten vanuit het Rijk. Daarbij vinden wij het van belang dat de totale lastendruk van onze inwoners in een redelijke verhouding staat tot het voorzieningenniveau. Verhoging van de OZB wordt gemaximeerd tot de inflatiecorrectie en er wordt gestreefd naar harmonisering van de gemeentelijke tarieven in het Westerkwartier. Bestuur Wij staan voor transparant bestuur met burgerparticipatie en gemeenteparticipatie. Dat houdt in dat de burger meedenkt en deelneemt aan initiatieven van de gemeente en de gemeente deelneemt en meedenkt bij initiatieven van de burger. De dienstverlening van de gemeente wordt nog meer toegespitst op de inwoners en we streven naar vermindering van de regels. Als collegiaal bestuur werken wij toe naar de gemeentelijke herindeling in de lijn van Grenzeloos gunnen. Wij zijn geïnteresseerd in de wensen en ideeën van jeugd en jongeren ten aanzien van gemeentelijke voorzieningen. We inventariseren wat deze wensen zijn en op welke wijze de gemeente ook met deze groep jonge inwoners binding kan houden. Ook in breder verband willen we als raadsleden op informele wijze contact houden met de inwoners van de gemeente Marum. Economie De gemeente streeft er naar een ondernemersvriendelijke gemeente te zijn. Agrarische bedrijven moeten levensvatbaar kunnen zijn en agrarische ondernemers worden binnen de wettelijke kaders niet door de gemeente belemmerd in hun bedrijfsvoering. De gemeente stelt geen aanvullende regels. Lokale en regionale aanbieders worden daar waar mogelijk ondersteund. De huidige regelgeving voor zondagsrust willen wij in stand houden. Nawoord Op basis van dit coalitieakkoord gaan wij als fracties vol vertrouwen, samen met de oppositie, aan de slag om in de komende bestuursperiode de gemeente Marum op een verantwoorde wijze onderdeel te laten worden van één gemeente in het Westerkwartier. Het coalitieakkoord hebben wij op hoofdlijnen opgesteld zodat ruimte geboden wordt om samen met inwoners en gemeenteraad inhoud te geven aan deze afspraken. Wij hebben het volste vertrouwen in een goede uitwerking hiervan door college en organisatie. Ralf Buiter Harry Stomphorst Peter Holsappel. Ondertekend te Marum op vrijdag 9 mei 2014