Wat is je sociaal statuut? Les 3.a. van de module ONDERNEMERSRECHT binnen de opleiding BEDRIJFSBEHEER
Zelfstandigen Je bent je eigen baas en werkt voor eigen rekening Geen bevelen krijgen: indien wel, dan ben je een werknemer Zelfstandigen betalen minder sociale zekerheid dan werknemers Helpers Wanneer je een zelfstandige bijstaat of vervangt Je kan allen helper zijn van een natuurlijk persoon Geen ondergeschiktheid: indien wel, dan ben je werknemer Meewerkende echtgenoten Wanneer je wettelijk samenwoont of getrouwd bent met een zelfstandige Je werkt mee in de zaak van je partner Je werkt in de regel dan ook als zelfstandige (uitzonderingen mogelijk) 2
Zelfstandige als helper binnen familie is meestal OK Maar indien helper buiten familie, zal je toch beschouwd worden als werknemer wanneer: Je voor 1 zelfstandige werkt en voortdurend onder zijn leiding staat Je niet vrij mag beslissen waar en wanneer je werkt Je niet kunt beslissen hoe en waar je je activiteit uitoefent Voor sommige sectoren zijn er specifieke extra criteria 3
Zelfstandige activiteit is je voornaamste of enige bezigheid Hoofdberoep Naast zelfstandige activiteit nog andere professionele bezigheden Bijberoep Als je een andere activiteit doet, mag je als zelfstandige in bijberoep beginnen als: Arbeider/bediende: minstens ½ uren voltijdse betrekking Ambtenaar: minstens ½ uren voltijdse betrekking Dagonderwijs: minstens 6/10 van een volledig uurrooster presteren Indien je minder (werknemers-)uren doet, wordt je beschouwd als zelfstandige in hoofdberoep 4
Verplicht om aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds Hierdoor verkrijg je sociale rechten en ziekteverzekering (voor zelfstandigen) Uiterlijk aansluiten op de dag dat je de activiteit start, zo niet: Automatisch aangesloten bij de Nationale Hulpkas van het Rijk Boete van 200 tot 2.000 euro Sociale verzekeringsfondsen zijn privé-instellingen Je hebt de keuze bij wie je je aansluit Verplicht om 4 jaar bij dezelfde instelling te blijven (steeds vóór 30 juni overstap in orde brengen) 5
Hoeveel bedraagt je verplichte bijdrage? Om de 3 maanden sociale bijdrage betalen Wordt berekend op het inkomen van het jaar zelf: Tot 12.870 euro: minimumbijdrage van 22% op 12.870 euro Vanaf 12.870 tot 55.576 euro: 22% Vanaf 55.576 tot 81.902 euro (maximumplafond): 14,16% Voormelde percentages/bedragen steeds controleren: actueel? Je betaalt voorlopige bijdragen omdat inkomen lopend jaar niet gekend is Gevolg: steeds herberekening van je bijdrage OEFENING: Hoeveel bedraagt je sociale zekerheidsbijdrage als je het volgende jaarlijks inkomen hebt? a) 1.000 euro b) 5.000 euro c) 20.000 euro d) 50.000 euro e) 100.000 euro f) 1.000.000 euro 6
De voorgestelde voorlopige bijdrage Het sociaal verzekeringsfonds stelt de voorlopige bijdrage aan jou voor Berekend op basis van 3 jaar voordien De verhoogde voorlopige bijdrage Je kan voorgestelde voorlopige bijdrage laten aanpassen Verhoogde voorlopige bijdrage indien je inschat dat inkomsten hoger zullen zijn Zeer eenvoudig: je geeft geschat inkomen op en sociaal verzekeringsfonds past de bijdrage aan De verminderde voorlopige bijdrage Als je inkomen dit jaar uitzonderlijk lager ligt met 3 jaar geleden Indien je kan aantonen dat je inkomen onder één van de inkomstengrenzen zal vallen (drempels van 12.800 en 25.700 euro) Als je aan de hand van objectieve elementen dit aannemelijk kan maken Verhogingen aangerekend indien nadien blijkt dat toch te lage bijdrage werd betaald Tip: om zeker geen verhogingen op te lopen, betaal je altijd de voorgestelde bijdrage 7
Ben je zelfstandige in bijberoep? Zelfde principes als hoofdberoep, maar is een solidariteitsbijdrage Minder dan 1.423 EUR/jaar: geen bijdragen Je kan slechts genieten van het volwaardige statuut van zelfstandige als je de bijdrage van een hoofdberoeper betaalt Ben je beginnend zelfstandige? 8
Ben je student, getrouwd, weduwe of weduwnaar? Je kan gelijkstelling met een bijberoep aanvragen, ook al oefen je geen andere activiteit uit Voorwaarde: minder dan 6.742 euro/jaar verdienen, indien meer: bijdrage van zelfstandige in hoofdberoep Gevolg: minder bijdragen betalen, maar ook mindere bescherming Ben je gepensioneerde? Ofwel blijven werken en geen pensioen (normale bijdragen betalen, vermindering mogelijk) Ofwel werken combineren met pensioen (verminderde bijdragen + inkomensgrenzen mogelijk) 65 jaar oud of 45 jaar gewerkt: je mag onbeperkt bijverdienen in combinatie met je rustpensioen 9
Wanneer kun je vrijgesteld worden van de sociale zekerheid? Om sociale redenen: bijvoorbeeld wanneer je gezin behoeftig is Via het Sociaal Verzekeringsfonds Bij de Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen Wat indien je gedurende een bepaalde periode je beroep niet kunt uitoefenen? Je kan gelijkstelling voor deze periodes krijgen Kosteloze gelijkstelling: ziekte Betalende gelijkstelling: studiejaren laten meetellen voor beter pensioen 10
Gezinsbijslag: Kraamgeld Kinderbijslag Ziekteverzekering: Gezondheidszorgverzekering Uitkeringsverzekering Pensioen: Rustpensioen Overlevingspensioen Gewaarborgd minimumpensioen Faillissementsverzekering: Max. 4 kwartalen gezinsbijslag en gezondheidszorgen (zonder bijdrageverplichting) Max. 1 jaar 1.070-1.400 euro/maand een uitkering Aanvullende sociale verzekeringen: Laag pensioen/overlijden Inkomensverlies arbeidsongeschiktheid Ziektekosten 11
12