Colloquium De kerken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: cultusgebouwen en herbestemming Brussel, 17 december 2013 Thomas Coomans, KU Leuven, CRMS, RLICC Interna>onale voorbeelden van kerkgebouwen met alterna>ef gebruik Thomas Coomans, KU Leuven, CRMS, RLICC Exemples interna>onaux d usages alterna>fs d églises Colloque Les églises en région de Bruxelles Capitale: lieux de culte et réaffacta8on Bruxelles, 17 décembre 2013
Een verkeerd maatschappelijk debat Mont Saint Michel Schaarbeek Mechelen, Hotel Patershof Un débat de société mal posé Genève, campagne diocésaine s Hertogenbosch, Orangerie Den Bosch
AGraak en erfgoedverlies Luik (St Lambertuskathedraal), Koekelberg (St Anna), EWerbeek (St Geertrui) Destruc>on et perte patrimoniale
Een les uit het verleden: het pragma>sch recycleren Walcheren: vuurtoren; Mont St Michel: gevangenis; Leiden: Academiegebouw; Fontenay: papierfabriek; Bruxelles: Académie des beaux arts Une leçon du passé: le recyclage pragma>que
Erfgoedwording en gebruikswaarde 1. Oorspronkelijke bestemming: eredienst herinrich8ng 2. Voortbestaan van religieus gebruik, met andere focus: herorienta8e, hergebruik, valorisa8e, medegebruik, gedeeld gebruik, polyvalent gebruik 3. Herbestemming: priva8sering, semi publieke bestemming, publieke bestemming 4. Mulbunc8onele herbestemmingen en gedeeld gebruik Doornik: Sainte Catherine Anderlecht: Sint Franciscus Xaverius, Kuregem Patrimonialisa>on et valeur d usage
1. Kerk en eredienst: herinrich>ng en valorisa>e Brugge: Magdalenakerk, Yot Parijs: Jezuieten Watermaal Bosvoorde: Christ the King Willebroek: Sint Niklaaskerk Brussel: Begijnhoderk 1. Église et culte: réaménagement et valorisa>on
2. Heroriënta>e: urnenkerken Aachen, Grabkirche St. Josef Mülheim an der Ruhe, Urnenkirche Heilig Kreuz Günhoven, Sankt MaWhias 2. Réorienta>on: églises colombaires
2. Medegebruik Brussel: Sint Katelijne (2011) Schaarbeek: Sint Jan en Niklaas 2. Usage partagé Anderlecht: Sint Vincen8us a Paulo (2009)
2. Hergebruik Utrecht: Turkse moskee (vm. Gereformeerde Noorderkerk) Den Haag, Mescidi Aksa Moskee (vm. Hoogduitse synagoge) Toronto Jamie Mosque (vm. Hyde Park Presbyterian Church) 2. Réu>lisa>on Buffalo, Boeddhis8sche tempel (vm. Catholic St Agnes Church)
3. Herbestemming 3. Verdwijnen van religieus gebruik en herbestemming priva8sering semipubliek gebruik publiek gebruik 4. Mulbunc8onnele herbestemmingen en gedeeld gebruik Aachen (St. Alfons, Bürobasilika ) Maastricht (vm. Dominicanenkerk, boekhandel) 3. Réaffecta>on
3. Herbestemming priva>sering Utrecht (Mar8nushof), New York (Limelight Market Place), Brussel (EU pers), Montréal (St. Jean de la Croix), Poi8ers (hôtel Mercure) 3. Réaffecta>on priva>sa>on
3. Herbestemming met semipublieke culturele bestemming Brugge (vm. Jesuïetenkerk), Amsterdam (De Duif), Trier (St Maximin), Québec (Circusschool), Québec (Ver8ge Escalade) 3. Réaffecta>on à usage culturel semi public
3. Herbestemming met semipublieke sociale bestemming Amsterdam, schip met wooneenheden in de Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten (www.dvdt.com) Duinker van den Torre, 1994 3. Réaffecta>on à usage social semi public
3. Herbestemming met publieke culturele bestemming Angers (Galerie David d Angers) Mont sur Marchienne (Musée de la photographie) Parijs (Musée des Arts et Mé8ers) Utrecht (Buurkerk, orgelmuseum) 3. Réaffecta>on à usage culturel public
3. Herbestemming met publieke culturele bestemming Zutphen (bibliotheek Kloosterkerk), Byrr (vm. Klooster), Maastricht (Rijksarchief Limburg), Maastricht (UM Universiteit) Basse Wavre (kapel college) 3. Réaffecta>on à usage culturel public
4. Mul>func>onele herbestemmingen en alterna>ef medegebruik London (Lumen Church, 2009) Schaarbeek, OLV Helmet (Atrium, OZON 2010) 4. Réaffecta>on mul>fonc>onnelle et usage partagé Québec (ND Car8er)
4. Mul>func>onele herbestemmingen en alterna>ef medegebruik Berlin, Heiligen Kreuzkirche, 1996 4. Réaffecta>on mul>fonc>onnelle et usage partagé
4. Mul>func>onele herbestemmingen en alterna>ef medegebruik Amsterdam (Lutheraanse Kerk, UvA) Amsterdam (Vondelkerk) Tilburg (Hasseltse kerk) 4. Réaffecta>on mul>fonc>onnelle et usage partagé
Erfgoedwording, gemeenschap en algemeen belang Patrimonialisa>on, communauté et intérêt public
Erfgoedwording, gemeenschap en algemeen belang Het Engels model Patrimonialisa>on, communauté et intérêt public
Erfgoedwording, gemeenschap en algemeen belang www.openkerken.be/ RELIWIKI 2006 2007 Patrimonialisa>on, communauté et intérêt public
Kerken: een erfgoed met toekomst Les églises: un patrimoine avec de l avenir 1. De arraak van een kerk gebouw met hoge symbolische en culturele waarden is al8jd een belangrijk en onomkeerbaar verlies van erfgoed en iden8teit voor de maatschappij. 2. Bescherming lost het probleem van de bestemming niet op. 3. Talrijke (voormalige) kerken waarvan de erfgoedwaarde vandaag door iedereen aangenomen is, hebben hun bestaan enkel aan herbestemmingen te danken. 4. Er bestaat een lange westerse tradi8e inzake alterna8ef gebruik en herbestemming van kerkgebouwen. Vandaag wordt deze tradi8e opnieuw geac8veerd in het perspec8ef van nieuwe uitdagingen zoals iden8teit en duurzaam beheer. Caen, Abbaye d Ardenne (IMEC) Colmar, Musée Unterlinden
Kerken: een erfgoed met toekomst 4. 5. Voor kerken is een publieke herbestemming met sociocultureel karakter al8jd wenselijker en meer geschikt dan priva8sering. Ruimtelijkheid en toegankelijkheid zijn voor monumentenzorgers doorslaggevende factoren. Mul8func8onele herbestemmingen en alterna8ef medegebruik ( nevenbestemmingen ), zijn de meest belovende formules voor de toekomst. Zij impliceren veranderingen van methode en van mentaliteit. Het gaat om een maatschappelijke uitdaging die de erfgoed en de vastgoedsector overs8jgt. Les églises: un patrimoine avec de l avenir
Bedankt voor uw aandacht Vene8ë: Museo della Musica in de Chiesa di San Maurizio Merci pour votre intérêt