Kansendossier Bouw in België Kansen voor bouwend Nederland in de Belgische bouwsector
Inleiding Bouw in België Het kansendossier Bouw in België zet de potentiële kansen van de Belgische bouwsector voor bouwend Nederland uiteen. Het gaat om een tekort aan hoger opgeleide werknemers, duurzaam bouwen, het sportinfrastructuurplan, ontwikkelingen in de provincie Limburg en de bouw van scholen. Verder bieden grootschalige publieke projecten interessante mogelijkheden, ook voor onderaannemers of toeleveranciers. Hoewel in België de bouwsector ook in zwaar weer zit, wordt er toch nog meer gebouwd in onze zuiderbuur en liggen er specifieke kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Naast dit dossier bestaan er nog twee recentelijk gepubliceerde rapporten over kansen in de Belgische bouwsector: een bouw (materialen) rapport 1 van de Nederlandse Kamer voor Koophandel in België en een rapport van de ING 2. In dit dossier wordt met name de situatie in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest toegelicht. De bouwsector in Wallonië kwam aan bod in het dossier Kansensignalering Wallonië 3, dit rapport vindt u op de website van de ambassade en van Agentschap NL. Voordat dit alles besproken zal worden is het voor u als ondernemer belangrijk stil te staan bij hoe de Belgische staat is ingericht. Wees u er zich verder van bewust dat er (culturele) verschillen zijn in zakendoen tussen Nederland en België. Met het grootste deel inwoners van België mogen we dan wel dezelfde taal delen, de omgangsregels zijn anders. Handelsrelatie België-Nederland België is na Duitsland de belangrijkste handelspartner van Nederland. Volgens de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek exporteerde Nederland voor bijna 49 miljard naar België en importeerde 36 miljard aan goederen en diensten. Het merendeel van de export en import is voor Vlaanderen. Wallonië maakt recentelijk een voorspoedige ontwikkeling door, hierdoor wordt het in toenemende mate een kansrijke nabije markt. Politieke situatie België is een federale staat waarbij de centrale overheid door verschillende staatshervormingen grote delen van haar bevoegdheid heeft afgestaan aan drie gewesten en drie gemeenschappen. Het Vlaamse, Waalse en Brussels 1 Dit rapport kunt u bestellen via www.nkvk.be/bestelformulier-bouw 2 http://www.ing.nl/images/ing%20-%20exportkansen%20voor%20de%20nederlandse%20bouw%20- %20September%202013_tcm14-143461.pdf?id=20131024031915 3 http://www.agentschapnl.nl/sites/default/files/2013/09/kansdossier%20walloni%c3%ab%20september%202013. pdf Pagina 2 van 17
Hoofdstedelijke Gewest zijn bevoegd voor o.a. economie en werkgelegenheid. Dat betekent dat voor een groot deel het economische beleid, de buitenlandse handel en het aantrekken van investeringen door de individuele gewesten worden (uit)gevoerd. De gemeenschappen zijn ingedeeld op basis van taal (Nederlands, Frans en Duits) en zijn bevoegd voor onder andere cultuur en onderwijs. Beschrijving sector Zoals eerder aangegeven doet de Belgische bouwsector het relatief goed, zeker in vergelijking met Nederland. 4 Al zijn de meest recente berichten wat somberder. De afgelopen jaren boekte deze sector een groei van 0,9 procent, wat hoger is dan het gemiddelde Europese cijfer van -1,6%. Deze groei is voornamelijk te danken aan het feit dat de overheid haar investeringsniveau in de bouw de afgelopen jaren (2010 t/m 2013) op peil hield. Ook is er in België de traditie om een eigen huis te bouwen en te bezitten. Volgens een onderzoek van het Europese Centrale Bank bezit 95 % van de Belgische gezinnen een huis. De crisis gaat echter ook niet aan de Belgische bouwsector voorbij. Zo daalden in 2013 de overheidsinvesteringen in vergelijking tot de voorgaande jaren fors. In de eerste zes maanden van 2013 schreven de gemeenten slechts 691 aanbestedingen uit. Dat zijn er 39 % minder dan een jaar eerder. Echter, de verwachting is dat in de aanloop naar de verkiezingen van mei 2014 er extra investeringen in infrastructuur zal worden gedaan. De meest recente kwartaalcijfers van Standard & Poor 5 geven eveneens aan dat de vastgoedmarkt in België stabiel blijft ondanks de crisis. De verwachtingen zijn dat de huizenprijzen dit jaar met 0,5% zullen stijgen en volgend jaar met 1,5%. Op langere termijn wordt echter een daling verwacht door de stijging van de hypothecaire rente. 6 In vergelijking met Nederland: men verwacht dat de huizenprijzen in Nederland over het algehele jaar (2013) zullen afnemen met 5,5%, in 2014 wordt er een afname van 1% voorspeld. Structuur arbeidsmarkt Ook in België is de bouw een belangrijke werkgever, die ook buitenlandse werknemers aantrekt. Onderstaande tabel geeft daar een goed beeld van. Sinds 2002 is het aandeel buitenlandse werknemers in de bouwnijverheid gestegen. Afgelopen jaar werkten er ruim 4.800 Nederlanders op bouwwerven in de Limburgse en Antwerpse grensstreek. Dit waren er meer dan het aantal bouwvakkers uit Polen (4.600) en Portugal (4.200). 7 4 De analyse van de Belgische bouwsector is gebaseerd op het studierapport Arbeidsmarkt in de bouw van Confederatie Bouw: http://www.confederatiebouw.be/portals/0/documenten/jaarverslag/studierapport%202012-2013.pdf 5 http://www.standaard.be/cnt/dmf20130726_00671532 6 http://www.tijd.be/nieuws/ondernemingen_bouw/woningprijzen_gaan_15_procent_lager.9380885-3101.art 7 http://www.wijnoordholland.nl/nieuws-overzicht/24-04-2013-bijna-5000-nederlanders-aan-het-werk-belgischebouwsector-meer-dan-polen Pagina 3 van 17
Opvallend is ook het toenemend aantal gedetacheerden. Met detachering kan een werkgever zijn werknemers naar het buitenland sturen voor een bepaalde tijd. Hierbij moet het minimum loon van het gastland worden gerespecteerd, terwijl de sociale lasten in het land van herkomst moeten worden betaald. 8 Het overgrote deel van de gedetacheerden, 54%, komt wederom uit aangrenzende landen, voornamelijk uit Nederland. Een andere ontwikkeling op de arbeidsmarkt is het tijdelijk inschakelen van arbeiders (bouwinterim). In 2011 waren er 10.000 uitzendkrachten actief in de bouwsector, dat is zo n 1,3% van het aantal voltijds werknemers in de bouw. Dit heeft dus mogelijk een groeipotentieel waarmee er kan worden ingespeeld op de wisselende en seizoensgebonden vraag. De inzet van arbeidskrachten en het toepassen van de Europese detacheringsmogelijkheid staan echter de laatste tijd flink ter discussie in België. De concurrentiedruk vanuit het buitenland (ook Nederland) drukt zwaar op de Belgische bouwsector. Let er op dat u nauwgezet alle wettelijke bepalingen en regels volgt als u de Belgische markt betreedt. Nederlandse bedrijven in België In België zijn er al een aantal grote Nederlandse bouwondernemers actief. Als u van plan bent in België te gaan ondernemen kunnen deze ondernemers u een beeld geven over hoe (bouw) bedrijven de Belgische markt kunnen benaderen. Bekende Nederlandse spelers in de Belgische bouwsector zijn BAM, Heijmans, Grontmij en Strukton. Tevens zijn er grote architectenbureaus vanuit Nederland actief in België, zoals OMA (Rem Koolhaas) en Neutelings-Riedijk. Daarbij zijn er ook constructeurs/engineers die de grens oversteken, zoals Bartels Bouw en Infra. Wat opvalt, is dat de grote bouwbedrijven zichzelf voornamelijk toegang hebben verschaft tot de Belgische markt door lokale spelers over te nemen. De andere bedrijven hebben zichzelf op de markt gebracht door samenwerkingsverbanden aan te gaan en door mee te dingen in openbare aanbestedingen 8 Voor meer informatie zie http://www.belgium.be/nl/werk/arbeidscontract/detachering/ Pagina 4 van 17
1 Kansen De Nederlandse bouwmarkt heeft het zwaar te verduren waardoor ondernemers steeds vaker over de grenzen kijken. Doordat de bouwsector relatief weinig mogelijkheden biedt voor de-lokalisatie hebben Nederlanders een voordeel door hun geografische nabijheid bij de Belgische markt. Waardoor het, met name voor bedrijven uit de grensregio, mogelijk is om vanuit Nederland opdrachten in België uit te voeren. Dit maakt de Belgische bouwsector een potentiele markt voor bouwend Nederland. Hieronder worden de meest relevante kansen voor bouwend Nederland uiteen gezet. Het gaat om een tekort aan hoger opgeleide werknemers, duurzaam bouwen, het sportinfrastructuurplan, ontwikkelingen in de provincie Limburg en de bouw van scholen. Verder bieden grootschalige publieke projecten interessante mogelijkheden, ook voor onderaannemers of toeleveranciers. De regelgeving en praktische zaken met betrekking tot het ondernemen (zoals registratie en personeel) in België wordt onder het kopje praktische zaken besproken. 1.1 Kans: Hoger opgeleide arbeidskrachten De Belgische bouwsector heeft een tekort aan geschoolde arbeidskrachten. Onderstaande tabel 9 illustreert in welke mate de Belgische bouw gerelateerde bedrijven moeite hebben om vacatures in te vullen. In het voorjaar van 2013 werd door de Vlaamse Confederatie Bouw al actief gezocht naar Nederlandse werknemers. Hierbij ging het voornamelijk om banen zoals burgerlijk en bouwkundig ingenieur, projectleider, technisch tekenaar en architect. Deze werving was voor opdrachten in loondienst bij bestaande Belgische aannemers, niet via detachering of een zelfstandigenstatuut. Meer informatie over praktische zaken rond werken in België of grensarbeid vindt u onder hoofdstuk 3. 1.2 1.3 1.4 9 Studierapport Arbeidsmarkt in de bouw Confederatie Bouw, pagina 33 Pagina 5 van 17
1.5 Kans: Duurzaam en energiezuinig bouwen In België zijn, net als in Nederland, de laatste jaren nieuwe regels gekomen voor duurzaam en energiezuinig bouwen. Zo worden er in beide landen energielabels voor gebouwen gebruikt en bestaan er subsidies voor renovatie, nieuwbouw en het energiezuinig maken van de woning. Kortom, de Belgische bouwsector is niet onbekend met de verschillende technieken en producten met betrekking tot dit onderwerp. De doelstellingen om CO2 uitstoot te verminderen en energie te besparen creëert een stimulerende omgeving voor zowel de burger als de overheid om te investeren in isolatie en energiezuinig bouwen. Met name voor de renovatie van bestaande gebouwen liggen kansen. Aangezien het beleid voor duurzaamheid bij de gewesten ligt volgt hieronder een overzicht per gewest. Wallonië kwam aan bod in het eerder genoemde kansdossier voor Wallonië. 1.5.1 Vlaanderen Al sinds 2006 worden steeds strengere voorwaarden opgelegd voor duurzaam woningen, waardoor veel laaghangend fruit al is geplukt. Vanaf 1 januari 2014 gelden er in Vlaanderen weer nieuwe energieregels en energieprestatie eisen. Dit alles valt onder de zogenoemde Energieprestatie en Binnenklimaat eis (EPB). Deze EPB-eis maakt onderscheid tussen eengezinswoningen, grote woongebouwen, kantoren en scholen. 10 Deze maatregel is voornamelijk van toepassing op nieuwe gebouwen en gebouwen die ingrijpend verbouwd worden. De meeste kansen lijken dus in de nieuwbouw te liggen; in 2013 steeg dit segment met 13% in Vlaanderen. Bovendien zal de maximaal toegelaten E-peil (maatstaf voor energie-efficiëntie ) in 2014 verlaagd worden van E70 naar E60. Verder biedt het Vlaams Gewest een renovatiepremie aan die geldt voor woningen ouder dan 25 jaar en varieert op basis van gezinssamenstelling en inkomen. Daarnaast stimuleert Vlaanderen het isoleren van huizen en kan men bijvoorbeeld in aanmerking komen voor een hogere energiepremie als men tegelijk zijn muren isoleert en het vensterglas vervangt door hoogrendementsglas. Meer informatie over het beleid in het algemeen Aanvraag vergunning verbouwingen Details EPB eisen https://www.wonenvlaanderen.be/?page=275 http://www.ruimtelijkeordening.be/nl/beleid/vergunning/vergunningnodig http://www.energiesparen.be/epb/groeneenergie 1.5.2 Brussel Passief 2015 Vanaf 2015 moeten alle nieuwbouwprojecten en ingrijpende renovaties in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan een nieuwe hoge standaard voldoen met betrekking tot energiezuinigheid. Deze standaard wordt ook wel de Passief Standaard genoemd en is een verzamel term voor allerlei nieuwe energieprestatienormen en regelgeving. Deze regelgeving omvat onder andere normen 10 Voor details per categorie zie http://www.energiesparen.be/epb/groeneenergie Pagina 6 van 17
over isolatie, luchtdichtheid en ventilatie in gebouwen. 11 De normen verschillen voor enerzijds woningbouw en anderzijds utiliteitsbouw. Voor energiebesparende ingrepen kunnen inwoners van Brussel en Wallonië een groene lening aangaan zonder interest. De lening kan tussen de 500 en 20.000 euro zijn, afhankelijk van het inkomen en samenstelling van het gezin. groene leningen passiefstandaard: www.credal.be http://www.huisvesting.irisnet.be/dossier_nl/passief-bouwen 1.5.3 Dakisolatie Dakisolatie aanbrengen is een van de meest gemakkelijke en rendabele manieren om een gebouw energiezuiniger te maken. De Belgische Federale overheid steunt het aanbrengen van dakisolatie. Dit gebeurt door mensen die dakisolatie aanbrengen 30% van hun investering terug te geven via de belastingen. In Vlaanderen is onlangs besloten dakisolatie te verplichten: vanaf 2015 treedt in Vlaanderen de dakisolatienorm in. Deze norm maakt het mogelijk om gebouwen onbewoonbaar of ongeschikt te verklaren wanneer er geen dakisolatie aanwezig is. belastingvermindering Vlaamse dakisolatienorm http://financien.belgium.be/nl/particulieren/woning/bela stingverminderingen/energiebesparing/dakisolatie/ http://www.energiesparen.be/node/3537 1.5.4 Groene Daken In vergelijking met andere landen is het product groene daken in België relatief onbekend. Benchmarkcijfers zijn dan ook niet beschikbaar voor dit product. De overheid stimuleert de aanleg van groene daken door middel van subsidies. In Vlaanderen bedraagt deze subsidie 31 euro per m2. Gemeenten zijn vrij om te kiezen of ze deze subsidie beschikbaar stellen: momenteel doen hier 153 gemeenten aan mee. Sinds kort verplichten sommige gemeenten, zoals Antwerpen, de aanleg van groene daken bij nieuwbouw of bepaalde dakrenovatie. Onder andere op basis van deze gegevens stelt een onderzoeker van de Universiteit van Leuven over groene daken dat er wordt verwacht dat (..) de markt de komende vijf jaar zal verdubbelen. 12 Kortom, de Nederlandse bouwbedrijven met een specialisatie of ervaring in het aanleggen van groene daken kunnen hier een voordeel behalen. groene daken http://www.natuurenbos.be/nl BE/Natuurbeleid/Groen/Groendaken/Subsidies_groendaken.aspx 11 http://www.brusselpassief.be/sites/default/files/brussel%20passief%202015%20- %20De%20regelgeving%20in%20een%20notendop%20-%2020130501.pdf 12 http://www.veto.be/jg39/veto3916/groendaken-l-de-daken-van-de-toekomst Pagina 7 van 17
1.5.5 Cradle to cradle Cradle to cradle is een bekende term in Nederlandse bouwwereld waar de afgelopen jaren flink in is geïnvesteerd. Zowel in de ontwikkeling van duurzame bouwmaterialen als cradle to cradle ontwerpen van huizen. Volgens het Adviesrapport irg Bouw van de Vlaamse Raad voor Wetenschap en Innovatie is dit concept en haar betekenis niet of nauwelijks aanwezig in België. 13 In de huidige context van de steeds strenger wordende energie maatregelen en wetgeving ten behoeve van duurzaamheid wordt dit gezien als een gebied waar nog veel winst valt te behalen. Bij uitstek is er de behoefte om duurzame en recycleerbare bouwmaterialen te gebruiken, aangezien slechts 8% van de grondstoffen van de materialen in België zelf wordt gewonnen. Daarbij zijn vaak de eisen van de grotere bouw (en infra) projecten dat er duurzaam wordt gebouwd. Het is nog niet helemaal duidelijk of cradle to cradle opgepakt gaat worden, maar het concept maakt duidelijk een opmars in België hetgeen kansen biedt voor bedrijven met ervaring. 1.6 Kans: Provincie Limburg (SALK) De Belgische Provincie Limburg heeft recent een Strategisch Actieplan voor Limburg (SALK) opgesteld met aanbevelingen voor de bevordering van duurzame werkgelegenheid en economisch herstel n.a.v. de sluiting van de Ford-fabriek in Genk, waardoor zo n 10.000 arbeidsplaatsen verdwijnen. De financiering van dit plan, bijna 300 miljoen euro, bestaat uit gemeentelijke, Vlaamse en Europese steun. Een van de pijlers in dit plan is de bouw. Hierbij zal voornamelijk worden ingezet op woningrenovatie, versnelde invoer van innovatieve technieken in de woningbouw en de sector in het algemeen. De Provincie Limburg heeft tevens de ambitie om klimaatneutraal te worden en duurzaam bouwen is een activiteit waarop ingezet kan worden om deze ambitie waar te maken. Daarnaast zullen er op korte termijn verschillende vergunningen uitgegeven worden zoals de aanvraag voor de Ikea in Hasselt en het afvalverwerkingsproject Closing the Circle. Verder zullen verschillende voormalige mijnenterreinen herontwikkeld worden voor toeristische doeleinden, bedrijvenparken en wetenschapsparken. Tevens wordt een versnelde uitvoering van de reeds goedgekeurde infrastructuur-werken verwacht zoals de Noord-Zuid verbinding, Spartaxus 1 en de verhoging van de bruggen van het Albertkanaal. Kortom, Belgisch Limburg is een interessante provincie om in de gaten te houden. Het Actieplan vindt u op: http://assets.rug.be/img_art/site/images/e9c8dff3-5f6f-4788-96a9-76eb9e6d6bbd.pdf 1.6.1 Kans: Scholen In Brussel en de grote steden in Vlaanderen is er een nijpend tekort aan scholen, wat door de groeiende bevolking alleen maar erger wordt. In Brussel wordt er tegen 2015 een tekort tussen de 15.000 en 23.000 plaatsen in het basisonderwijs verwacht. 14 Om dit tekort op te vangen zullen er tot 2020 minstens tien scholen gebouwd moeten worden. In 2013 heeft de Vlaamse regering 13 http://www.vrwi.be/pdf/eindrapport%20irg%20bouw.pdf 14 http://www.skolo.org/spip.php?article1239&lang=es Pagina 8 van 17
46,4 mln vrij gemaakt voor de bouw van scholen, voor 2014 is 60 mln gereserveerd. 15 Voor de bouw kan een beroep worden gedaan op publiek-private samenwerking, zoals reeds in het verleden is gebeurd met het programma Scholen van Morgen. Dit programma bestaat uit 165 projecten ter waarde van 925 mln en is goed voor meer dan 200 nieuwe of gerenoveerde schoolgebouwen. 16 Een andere kans is de recente goedkeuring van de bouw van acht duurzame scholen waarvoor een aanbesteding georganiseerd zal worden voor ongeveer 70 mln. 17 1.7 Kans: Het Vlaams Sportinfrastructuurplan Een centraal element van het Vlaamse Sportbeleid is het Vlaams Sportinfrastructuurplan met een investeringswaarde van 225 mln. euro. Door middel van publiek-private samenwerking (PPS) probeert de Vlaamse Regering een inhaalbeweging in sportinfrastructuur te realiseren. Na de selectie van de private partners wordt er voor elke sector een private projectvennootschap opgericht. Hierna wordt met de lokale overheids besturen een individuele DBFM-overeenkomst (Design, Build, Finance, Maintenance) afgesloten, waarbij de private partner instaat voor het ontwerp, de bouw, de financiering en het onderhoud van de sportinfrastructuur gedurende 10 of 30 jaar. De lokale overheids besturen betalen een jaarlijkse beschikbaarheidsvergoeding, waarvan de Vlaamse Regering 30% subsidieert. In 2011 betaalde de Vlaamse overheid 92.000 aan subsidies uit, in 2012 was dat een bedrag van 725.000. De concrete uitwerking van het Vlaams Sportinfrastructuurplan gebeurt door Sportfacilitator 18 dat voor de sporttechnische en bouwtechnische aspecten van het project een beroep doet op Bloso, de sportadministratie van de Vlaamse overheid. Bloso stelt gedetailleerde informatie over de huidige staat en behoeftes van de Vlaamse sportinfrastructuur beschikbaar op haar website. Daarnaast publiceert het de toekomstige plannen van renovatie en nieuwbouw projecten van haar accommodaties waar private ondernemingen voor in aanmerking kunnen komen. Bloso http://www.bloso.be/pages/home.aspx Studies en rapporten http://www.bloso.be/sportinfrastructuur/onderzoekplanning/pages/default.aspx http://www.bloso.be/sportinfrastructuur/onderzoekplanning/pages/behoefteonderz oek.aspx http://www.bloso.be/sportinfrastructuur/nieuwbouwrenovatie/pages/default.aspx http://www.cjsm.vlaanderen.be/sport/sportinfrastructuurplan/index.shtml 15 http://www.standaard.be/cnt/dmf20130329_087 16 http://www.scholenvanmorgen.be/nl/over-het-programma 17 http://nollet.wallonie.be/nouvelles-places-et-r-novations-dans-les-coles-les-dossiers-avancent 18 Samenwerkingsverband tussen de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV), het kabinet van de Vlaamse minister van Sport, het Vlaams Kenniscentrum PPS en het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media. Pagina 9 van 17
1.8 Kans: Seriematige bouw in België in opkomst Traditioneel worden er in België veel alleenstaande huizen met particuliere opdrachtgevers gebouwd. Iets wat in Nederland relatief weinig voorkomt en waarin het gemiddelde Nederlandse bouwbedrijf niet echt in uit blinkt. Echter, volgens het ING Exportkansen voor Bouwend Nederland rapport, neemt in België de laatste jaren seriebouw van woningen toe. 19 Nederlandse bouwbedrijven hebben hierin grote expertise en ervaring en kunnen daardoor op dit terrein een streepje voor hebben op Belgische bouwbedrijven. 19 U vindt het ING rapport op: http://www.ing.nl/images/ing%20-%20exportkansen%20voor%20de%20nederlandse%20bouw%20- %20September%202013_tcm14-143461.pdf?id=20131024031915 Pagina 10 van 17
2 Praktische Zaken De wet- en regelgeving in België is anders dan in Nederland. Wanneer u als Nederlandse onderneming of zelfstandige werkzaamheden wil gaan verrichten in België moet u zich allereerst aanmelden bij een Belgisch ondernemingsloket. Hier kunt zich inschrijven als Europees bedrijf waarmee u uitgezonderd zult worden van bepaalde verplichtingen. Met deze aanmelding worden er verschillende procedures gestart, afhankelijk of u van plan bent zich te vestigen in België of slechts tijdelijk werkzaamheden zal verrichten. Hieronder worden de belangrijkste procedures kort besproken en wordt er een overzicht gegeven van waar men de openbare aanbestedingen kan vinden. 2.1 Detachering en in loondienst De Belgische bouwmarkt wordt steeds internationaler en er wordt regelmatig gewerkt met buitenlandse werknemers. Vaak zijn deze werknemers tijdelijk gedetacheerd voor maximaal 12 maanden. Wanneer u als werknemer gedetacheerd wordt in België of werknemers detacheert dient u zich te houden aan de Belgische wet en regelgeving. Als werknemer dient u zich in te schrijven via de Limosa website van de Federale Overheidsdienst voor Sociale Zekerheid en moet u het PDOK formulier invullen. Limosa is een digitaal loket voor buitenlands personeel. Wanneer u als werkgever personeel de grens over stuurt moet u zich niet alleen inschrijven bij Limosa, maar dient u zich ook aan te melden bij een ondernemingsloket, zoals hierboven vermeld. over de sociale zekerheid als u in België gaat wonen, werken of ondernemen vindt u bij het Bureau voor Belgische Zaken (BBZ) van de Sociale Verzekeringsbank. Op de grensportal van de Benelux vindt u praktische informatie voor grensarbeiders. De Confederatie Bouw Antwerpen heeft een presentatie beschikbaar gesteld over de belangrijkste administratieve formaliteiten bij het uitvoeren van bouwwerken in België door een Nederlandse onderneming met eigen personeel. Deze presentatie kunt u hier 20 downloaden. Overzicht van de Belgische ondernemingsloketten: Bureau Belgische zaken Portaal grensarbeiders Limosa PDOK formulier http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/leven_onderneming/ oprichting/ondernemingsloket/#.ulvms6wyrc5 http://www.svb.nl/int/nl/bbz/index.jsp http://www.benelux.int/nl/pub/pub_grensarbeiders.asp http://www.limosa.be/ https://www.socialsecurity.be/foreign/nl/employer_limosa/infos/ documents/pdf/opoc_form_n.pdf 20 http://belgie.nlambassade.org/binaries/content/assets/postenweb/b/belgie/ambassade-van-het-koninkrijk-der- nederlanden/import/de_ambassade/economie_en_handel/ondernemen-in-belgie/administratieve-formaliteiten- bouw-belgie-2.pdf Pagina 11 van 17
2.2 Rol en Registratie Architecten De rol van de architect in het Belgische bouwproces staat centraal. Als men een huis wil bouwen klopt men in België allereerst bij een architect aan. Traditioneel gezien krijgt deze bijna alle verantwoordelijkheid voor het bouwproces. Zo helpt de architect bij het aanvragen van een bouwvergunning en staat hij samen met de aannemer 10 jaar wettelijk garant voor het geleverde product. Het is dan ook verstandig hiervoor een verzekering af te sluiten. Let op, een architect mag alleen in België opereren als hij of zij lid is van de Orde van Architecten. Orde van Architecten http://www.ordevanarchitecten.be/index.html http://www.architect.be/architect/verzekering_beroep.php 2.3 Erkenning als Aannemer Voor het uitvoeren van opdrachten van een Belgische overheidsinstantie dient u als aannemer een erkenning te bezitten. Deze vereiste is geïntroduceerd om de kwaliteit in de Belgische bouw te waarborgen. Als aannemer voor particuliere bouwprojecten hoeft u deze erkenning niet te bezitten. Het is wel belangrijk om informatie in te winnen over wat uw wettelijke verplichtingen zijn als aannemer in België. Zo bent u als aannemer 10 jaar aansprakelijk op de kwaliteit van het gebouw en de gebruikte bouwmaterialen. Meer informatie over de wettelijke verplichtingen kunt u inwinnen bij de Federale Overheidsdienst Economie, de Confederatie Bouw en gespecialiseerde advocaten. Confederatie Bouw FOD Economie Aansprakelijkheid http://www.confederatiebouw.be/home/tabid/2126/language/nl -BE/Default.aspx http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/specifieke_domeine n/kwaliteit_bouw/#.up3xy6zdb0c http://www.federale.be/templates/content.aspx?langtype=206 7&id=562&menu=contractors 2.4 De Vlaamse en Brusselse Bouwmeesters De Bouwmeester is een relatief nieuw begrip in België en heeft de Nederlandse functie van Rijksbouwmeester. Deze Bouwmeester voeren het Architectonisch beleid van de Gewesten uit. Een van de belangrijkste taken van de Bouwmeester is het selecteren van ontwerpers voor overheidsopdrachten. Met de Open Oproep wordt er twee keer per jaar een lijst met projecten gepubliceerd waarvoor de ontwerpers zich kandidaat kunnen stellen. Pagina 12 van 17
Open oproepen Vlaamse bouwmeesters http://www.bmabru.be/ http://www.vlaamsbouwmeester.be/ 2.5 Aanbestedingen Voor alle Belgische overheidsopdrachten is er een officieel kanaal: de applicatie e- notification. Via deze website kunt u onder meer aangekondigde opdrachten opvragen, inclusief handleidingen met praktische tips, valkuilen e.d. Andere nuttige sites staan hieronder. Belgische overheidsopdrachten Bulletin der aanbestedingen Informatie over ondermeer architectuur wedstrijden Wetgeving overheidsopdrachten Aanbestedingen van de Europese Unie en andere internationale organisaties Europees Publicatieblad http://www.publicprocurement.be/portal/page/portal/pubproc http://www.bda-online.be/ http://www.bouwkroniek.be/ http://www.bestuurszaken.be/belgische-regelgeving. http://www.agentschapnl.nl/onderwerp/europese-unie-eigengebruik-inkoop-europese-instellingen http://ted.europa.eu Pagina 13 van 17
3 Beurzen en Activiteiten Omdat in België particulieren veel zelf bouwen, zijn beurzen de plekken waar zij advies inwinnen en ideeën opdoen met betrekking tot het uitvoeren van bouwprojecten. Deze beurzen bieden dan ook de kans om mensen met uw product/service kennis te laten maken. Tevens biedt het de mogelijkheid om kennis te maken met uw Belgische collega s. Hieronder staan enkele interessante beurzen genoemd. Bezoek voor een volledig overzicht: www.beurskalender.be Data Beurs Plaats 11/01-19/01 2014 Bouw & Reno: Bouw-, renovatie en immobeurs Publiek: particulieren http://www.bouwreno.be/ 25/01-02/02 2014 Wonen: Bouw- en interieurbeurs Publiek: particulieren http://www.wonen.eu/wonen2011_02.html 7-9/02 2014 Bouw innovatie: beurs(ver)bouwen in Limburg Publiek: bouwheren en bouwprofessionals http://www.bouwinnovatie.be/ 1-3 & 7-9/02 2014 Batimons: Bouw en wooncomfort Publiek: particulieren en bouwprofessionals http://www.batimons.be/ Antwerpen Mechelen Hasselt Mons 20/02-02/03 2014 Batibouw: De Belgische Bouwbeurs Publiek: bouwprofessionals http://www.batibouw.be/ Brussel 15-18&22/03 2014 Ideaal wonen in huis en tuin Publiek: particulieren http://www.ideaalwonen.be/ Leuven 23-24/04 2014 Architect@Work: innovatie en ontwerpers beurs Kortrijk Publiek: architecten, ontwerpers en ingenieurs http://www.architectatwork.be/ 3-5/05 2014 Passivehouse: Passief of energiezuinig (ver)bouwen Publiek: particulieren en bouwprofessionals Brussel http://www.passivehouse.be/nl/de-beurs 28-29/05 2014 Architect@Work: innovatie en ontwerpers beurs Publiek: architecten, ontwerpers en ingenieurs Luik http://www.architectatwork.be/ Pagina 14 van 17
4 Diensten Ambassade Mocht u na het lezen van dit kans dossier enthousiast zijn geworden om België te gaan verkennen dan willen wij u het volgende adviseren. Zoals in het begin al is opgemerkt is België een land met andere manieren en gebruiken. Daarom is het aan te raden eerst met België kennis te maken, bv door Belgische bouwbeurzen of voorlichtingsdagen te bezoeken. Daarbij biedt de Nederlandse overheid verschillende diensten aan om u te ondersteunen in het ondernemen in het buitenland. Mocht u nog vragen of opmerkingen hebben naar aanleiding van dit rapport aarzel dan niet om met de ambassade in Brussel contact op te nemen: Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden Economische en handelsafdeling Kortenberglaan 4-10 B-1040 Brussel Telefoon: (+32) 2 679 16 55/77 E-mail: bru-ea@minbuza.nl www.nederlandseambassade.be www.facebook.com/nederlandinbelgie In het voorjaar van 2014 zal de Nederlandse ambassade in Brussel samen met het Vlaams Architectuur Instituut een negental lezingen organiseren in het kader van Nederlands-Vlaamse samenwerking. Als u hier meer informatie over wenst kunt u mailen met bru-ea@minbuza.nl. Ook organiseert de ambassade handelsgerelateerde activiteiten, deze worden op de website aangekondigd. De Nederlandse Ambassade kan het volgende voor u doen: 4.1 Aanspreekpunt De ambassade is het aanspreekpunt voor individuele bedrijven. De economische afdeling verstrekt actuele en betrouwbare informatie over het exporteren naar en investeren in de Belgische markt, informatie over de ontwikkelingen binnen kansrijke sectoren en over wet- en regelgeving. Ook wordt de ambassade ingeschakeld bij het oplossen van concrete problemen die het Nederlands bedrijfsleven in België ondervindt. 4.2 Zakenpartnerscan Ziet u een kans op de Belgische markt voor uw bedrijf, maar zoekt u naar partners? Dan is de zakenpartnerscan iets voor u. De zakenpartnerscan is een persoonlijke introductie bij potentiële zakenpartners, speciaal voor ondernemers. Of u net komt kijken of al langer onderneemt in het buitenland, de zakenpartnerscan opent deuren naar distributeurs, importeurs, productiepartners of agenten in het buitenland. Deze dienst kost 500 Euro en wordt uitgevoerd in samenwerking met AgentschapNL. 4.3 Website Op haar website verzamelt de ambassade economische en handels gerelateerde informatie onder het kopje economie en handel. U vindt hier (Belgisch) economisch Pagina 15 van 17
nieuws, informatie over thema s en FAQ over zakendoen in België. Op de kalender vindt u een overzicht van alle handelsmissies, seminars, matchmakings en overige activiteiten die de ambassade organiseert. 4.4 Vraagbeantwoording en doorverwijzing Heeft u andere vragen waarmee u niet terecht kan op de website, dan kunnen wij u individueel verder helpen. Neem zeker contact met onze medewerkers. Onze dienstverlening voorziet zogenaamde eerstelijnszorg. Indien u behoefte heeft aan verdere of specialistische ondersteuning, verwijzen wij u door naar organisaties die u verder kunnen helpen. 4.5 Kansensignalering en activiteiten De ambassade speurt continu naar marktkansen voor Nederlandse ondernemers. Dit doet zij door de ontwikkelingen op de Belgische markt nauwlettend te volgen. De marktkansen worden vertaald in berichten die gepubliceerd worden op onze website en op de website van AgentschapNL. Op basis van de kansensignalering organiseert de ambassade regelmatig handelsbevorderende activiteiten zoals informatiesessies, contactdagen, missies, matchmakings, bezoeken en evenementen. 4.6 Nieuwsbrief De ambassade publiceert een 2-wekelijkse nieuwsbrief over marktevoluties, investeringsmogelijkheden en zakelijke opportuniteiten. U kunt zich abonneren op de nieuwsbrief door een e-mail te sturen naar bru-ea@minbuza.nl met de vermelding abonnement nieuwsbrief. Tevens vindt u op de website het laatste nummer van de nieuwsbrief en een archief van de vorige nummers. Pagina 16 van 17
Dit is een publicatie van: Agentschap NL NL EVD Internationaal Postbus 20102 2595 CL Den Haag www.agentschapnl.nl