Warmtenetwerk. Bijeenkomst Warmtetafel. Stand van zaken. Werkgroep februari 2017

Vergelijkbare documenten
Presentatie PILOT REGIONALE ENERGIESTRATEGIE

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector

Uitwerking categorie: Overig Hernieuwbaar (of wel de 186 PJ)

Transformatie van het Energiesysteem. Atelier Flevo-perspectieven

Klimaatakkoord. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus EK 'S-GRAVENHAGE

Jaarplan Programma Warmte en Koude Metropoolregio Amsterdam juni 2016 juni warmtekoude. metropoolregio amsterdam

Welkom Samen naar een klimaatneutraal Mariahoeve

Samen naar een duurzaam verwarmde gebouwvoorraad zonder aardgas. Hans Schneider (Liander) programma

Klankbordgroep aardgasvrij wonen

Dit is een achtergrondnotitie ten behoeve van de sectortafel Gebouwde omgeving

Alterna(even voor aardgas

Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Ingrid Giebels

Tussenstand onderzoek naar warmtetransitiemodellen voor de gebouwde omgeving

De snelste route naar aardgasvrije wijken

NeVER/VMR 18 juni Klimaatakkoord en omgevingsrecht vanuit energierechtelijk perspectief

VAN GAS LOS. Werkconferentie Warmtetransitie. 1 juni 2017, De Nieuwe stad, Zandfoort aan de Eem te Amersfoort

Ruimte voor Energie. Mariette Bilius DCMR/PZH/programmabureau Warmte Koude Zuid-Holland

Route naar een aardgasvrije wijk. Marjo Kroese, Procesbegeleider aardgasvrije wijken, Klimaatverbond Nederland

Van het aardgas af. Lokale warmtetransitie voor gemeentes

Berkum Energieneutraal Welkom!

Initiatieven CO2 reductie MVOI BV.

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Hoe zorgen we dat de woningeigenaar kiest voor klimaatneutraal verwarmen? Frans Rooijers 3 april 2018

Nationaal programma Regionale Energie Strategieën (NP RES) Samen aan de slag voor het klimaat

Energietransitie en gebiedsontwikkeling gaan in Zaanstad hand in hand. Marie-Louise Sanders 14 februari 2019 Congres Stedelijke Transformatie

Geothermie in de gebouwde omgeving

Warmte in de maatschappij. Financiële voor- en nadelen van warmtenetten voor de samenleving

Werkgroep Duurzaamheid en Financiële experts Bouwstenen voor Sociaal

Aardgasvrije nieuwbouw

Aardgasvrij en Bewoners

Statenwarmte/BES. Presentatie resultaten actieonderzoek. Deze versie is voor internet enigszins aangepast. Tom Egyedi. Stat4nWarmt4.

Energietransitie: één van de nieuwe opgaven in Omgevingsvisies en Omgevingsplannen

Regionale Energiestrategie NHZ

BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je?

Flexiheat Nationaal Warmtecongres 2013

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Van het aardgas af. Lokale warmtetransitie voor gemeentes

Notitie totale investeringen warmtetransitie provincie Noord-Holland

BUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. R. Klumpes (GroenLinks) (d.d. 29 februari 2016) Nummer Onderwerp Warmterotonde Zuid-Holland

Collectieve warmte naar lage temperatuur Een verkenning van mogelijkheden en routes Edwin van Vliet

Aardgasvrije gebouwde omgeving: De opgave, wetgeving, stimuleringsregelingen, en wat zijn de alternatieven?

Invulling van de 186 PJ - categorie Overige hernieuwbare energie

_ WARMTETAFEL WERKGROEP 3 BUSINESSCASE

Kansenstudie Aardgasloos Purmerend

Handreiking Nieuwbouw Aardgasvrij. 28 juni 2018

Tweede Kamer der Staten-Generaal

POKB Visitaties Uitleg over de voorbereiding en planning

Financiën. Omschrijving activiteit Bedrag in (x 1.000) Toelichting

Verlenging en wijziging Samenwerkingsovereenkomst duurzame Warmte en Koude Zuid-Holland

Earth is calling Twente Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij

Energietransitie Glastuinbouw en warmte

AANTREKKELIJKHEID COLLECTIEVE WARMTELEVERING. Werkgroep 2 Warmtetafel Presentatie Warmtenetwerk 1 februari 2017

Aquathermie. Warmte en koude uit water. KNW Najaarscongres 2018

Energietransitie vergt strategie. Voorjaarscongres VJK 23 mei 2019

1 december 2015 Provincie Zuid Holland

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur

Zaanstad collectief van t gas af MRA Warmte Koude Jan Schreuder, Programmamanager Duurzaamheid 28 februari 2019

3. De burgemeester verleent wethouder De Weger volmacht tot het ondertekenen van de Greendeal aardagasloze wijken NEE. wethouder de Weger

Verduurzaming bestaande gebouwde omgeving

Toekomst Tuinbouw. Internationaal perspectief Ondernemerschap Marktoriëntatie Noodzakelijke stappen. Regionale bijeenkomst Greenport 10 april 2017

Verlenging en wijziging Samenwerkingsovereenkomst duurzame Warmte en Koude Zuid-Holland

Aardgasvrij én democratisch? Dag van de Lokale Democratie, 16 november 2018

Presenta(e Warmtenetwerk 15 juni 2017

Strategische gebiedsontwikkeling vanuit energietransitie perspectief. Oktober 2016 Alliander

Energiecafé Bongerd Wingerd en omgeving

samenvatting 5 - Uitvoeringsplan Aardgasvrije wijk t Ven

DUURZAME WARMTEVOORZIENING

Wijzigingen aansluitplicht gas Wetsvoorstel VET

De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.

Tuinbouw fossielvrij. Energiek Event 2018 Feije de Zwart, Bram Vanthoor. Wageningen University & Research, NL

Sprekers Ivo Opstelten Jose van der Loop Sjoerd Klijn-Velderman

Samenhangende objectenregistratie

ECONOMISCH ONDERZOEK EN ADVIES. Maatschappelijk kosteneffectieve Energietransitie

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie

Omgevingsvisie en m.e.r.

ACHTERGROND FORUM

kijk Warmtegids Informatieavond Aa-landen / Holtenbroek 12 maart 2019 Raymond Frank, Energieadviseur Gemeente Zwolle

Bewonersbijeenkomsten januari 2018

ENSIA en Assurance. Ervaringen 2017 als basis voor uitvoering 2018 Drs. Ing. Peter D. Verstege RE RA. 31 oktober 2018

Gijs de Man 12 oktober 2010

Omgevingsvisie provincie Noord-Brabant

Energietransitie Caldomus

CELSIUS* *Combined Efficient Large Scale Integrated Urban Systems. Roland van Rooyen Oubbol Oung Astrid Madsen

Leiden, 13 april Geacht raadslid van de gemeente Leiden,

Regionale Energie Strategie

AGRIUS 1 Ketenpilot Gemeenschappelijke Invoer

Seminar Duurzame & Integrale Energievoorziening 29 november minut pitches

Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016

Regionale Energie Strategie

Planning 2019 tot 2022

Nul-op-de-Meter. Waardevolle ontwikkeling voor ontwikkelaars. Stroomversnelling

Net voor de Toekomst: samenvatting

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen

Regionale Energie- Strategieën

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

Ook de zorg van het aardgas af? Frans Rooijers directeur CE Delft

Inventarisatie huidige ondersteuningsaanbod voor gemeenten in de MRA bij de energietransitie

Verkenning restwarmtebenutting. Toelichting op het instrument

Transcriptie:

Warmtenetwerk Bijeenkomst Warmtetafel Stand van zaken Werkgroep 1 20 februari 2017 1

Integrale afweging van regionale warmte-opties (alle oplossingen) Achtergrond: De keuze voor welke combinatie aan maatregelen besparing/isolatie, warmte, (bio)gas of all-electric - het meest effectief is in de gebouwde omgeving, tuinbouw en industrie kan het beste lokaal worden gemaakt. Neem alle aspecten mee: de warmtevraag en het potentiele aanbod, voorziene investeringen in productieprocessen, herstructurering van woongebieden of bedrijfslocaties, vervanging van bestaande infrastructuur Het type maatregelen, bijvoorbeeld gebouwgebonden of gebiedsgebonden, bepaalt welke infrastructuur waar nodig is: verzwaren elektriciteitsnet, aanleg warmtenet, uitfaseren gasnet. Deze inzichten kunnen verwerkt worden in regionale warmteplannen, waarin (dwingend) keuzes op lokaal niveau worden gemaakt. 2

Nadere inkadering van de opdracht in juni 2016 Wat gaan opleveren: Uitwerking van een afwegingskader Afweging van opties voor governance van de te maken afweging Inventarisering van knelpunten in de wet- en regelgeving voor zowel besluitvorming als uitvoering van het besluit Aanpak: Breed samengestelde werkgroep Analyse van een drietal praktijkvoorbeelden (Leiden, Rotterdam, Zuid-Holland) Uitnodiging van vrije-denkers rond thema governance Uitnodigen van experts rond wet- en regelgeving 3

Breed samengestelde werkgroep Marijn Artz Hans Wouters Marjon Bosman Josefien de Bles-van de Ven Kees van Daalen Bauke Agema Astrid Madsen Ria Koppen Leo Brouwer Jaap Drooglever Frank Stevens van Abbe Gijs de Man Maya van der Steenhoven Jeroen Roos Lydia Dijkshoorn Mariette Bilius Roel Kaljee Miriam Knoerzer Eric Spaans Jacques van de Worp Toon Buiting Marcel Bakker Rafael Lazeroms Netbeheer Nederland Provincie Gelderland VNG Min EZ Enexis Gasunie Gemeente Rotterdam Haag Wonen Min BZK Min BZK Min IenM NVDE Projectbureau Warmte Koude Zuid-Holland Infinitus RVO DCMR Energie Nederland Engie VEME Radboud Ziekenhuis Engie Unie van Waterscahppen 4

Afwegingskader / resultaten van een leertraject Er is geen 1 afwegingskader, 1 rekenmodel of 1 effectief proces, daarom is een kader voor afwegingsprocessen opgesteld Dit kader geeft bouwstenen rond 3 fasen (met een lijst van vragen/aspecten): In kaart brengen van uitgangssituatie Momentum voor verandering Bepalen van duurzaam alternatief Gemaakte keuze zoveel mogelijk maatschappelijk geaccepteerd Daarnaast nog lessons learned vanuit de praktijkcases 5

Voorstellen voor governance 1. Oprichten van een Expertcentrum ter ondersteuning van de lokale afweging: Onafhankelijk en professioneel Toeleveren van kennis over proces en rekenmodellen, kentallen etc Stimuleren van leren en kennisoverdracht Maar niet: oplossen van geschillen/kwaliteitstoets 2. Wie initieert, wie neemt het besluit? 6

Meerdere varianten bekeken 7

Wie initieert, wie neemt besluit Leg initiatief bij lokale overheid Zorg voor concrete, gedepolitiseerde, nationale doelen Zorg voor heldere kwaliteitscriteria voor het afwegingsproces: brede betrokkenheid ruimte voor initiatief en innovatie differentiatie is de regel Richt onafhankelijk expertcentrum op Voorkom bureaucratische regelgeving en protocollen 8

Wie initieert, wie neemt besluit 9

Overzicht van knelpunten wetgeving Wie besluit (voor gas en elektra geen rol gemeente, voor warmte gedeeltelijk) Op basis waarvan (Bouwbesluit niet voor bestaande bouw) Is er sprake van een gelijk speelveld (energieprestatiewetgeving, EPV, saldering) Hoe de uitvoering te borgen ( gasaansluitplicht). 10

Werkgroep 1 : vervolgstappen Afwegingskader / resultaten van een leertraject: Nader uitwerken Volgen van toepassingen in de praktijk Governance: Verder uitwerken van de contouren, ook gericht op de verhouding tussen de gemeenteraad als besluitvormend orgaan, het expertcentrum en de onafhankelijke toets. Integrale kostenafweging: Welke parameters, uniforme set van getallen en aannames (bijv werkelijke kosten / tarieven) Wat zijn de gevolgen voor het systeem 11