Subclavia katheter Algemene informatie
Inleiding U behandelend arts heeft met u afgesproken om een zogenaamde 'subclavia katheter' in te brengen. Dit is nodig in verband met uw verdere medische behandeling. De arts heeft u al over de ingreep geïnformeerd. In deze folder hebben we de informatie over de ingreep en de gang van zaken nog eens voor u op een rijtje gezet. Een subclavia katheter Een subclavia katheter is een dun slangetje dat onder plaatselijke verdoving in een ader wordt gebracht (zie tekening). Daarna wordt het slangetje aangesloten op een infuus. Een subclavia katheter wordt meestal gebruikt om voldoende energie- en eiwitrijke vloeistoffen rechtstreeks in de bloedbaan te brengen (de zogenaamde 'parenterale voeding'). Meestal wordt deze katheter gebruikt bij patiënten met wat ernstiger vormen van darmontstekingen, alvleesklierontsteking (pancreatitis) of zogenaamde hoge fistels. In sommige gevallen gebruikt de arts de katheter ook wel om de druk in de centrale aderen te kunnen registreren. Een subclavia katheter Voorbereiding De ingreep vindt plaats in de operatiekamer of op Medische beeldvorming (Röntgenafdeling). Het inbrengen van de katheter dient, net zoals een operatie, een schone procedure te zijn. Dit betekent dat niet alleen het personeel van de operatiekamer, maar ook uzelf, een mutsje en een maskertje dragen. Verder draagt het personeel steriele jassen en handschoenen. Het dragen van sieraden of een horloge is in de operatiekamer niet toegestaan. Let op: wanneer u overgevoelig (allergisch) bent voor jodium of lokale verdoving dient u dit van tevoren aan te geven. Een verpleegkundige brengt u in uw bed naar de operatiekamer. Aan het bed is een infuusstandaard gemonteerd. 2
Het inbrengen van de katheter In de operatiekamer of op de afdeling Medische beeldvorming zal het personeel u vragen om plat op uw rug te gaan liggen met uw armen langs het lichaam en met de handpalmen naar boven gedraaid. Soms wordt er een opgerolde doek in de lengte tussen de schouderbladen gelegd voor een betere positie. Vervolgens wordt de huid op de plek waar de katheter wordt ingebracht, ingestreken met jodium. Meestal is dit onder het rechter sleutelbeen. Ook worden een drietal dekens over u heen gelegd en vastgeplakt. Hierdoor krijgt de arts een schoon werkterrein. Om te voorkomen dat u het benauwd krijgt, wordt de doek die over uw hoofd ligt wat weggelegd. Gewoonlijk mag u het hoofd naar links draaien. De arts zal u nu de plaatselijke verdoving toedienen waarna hij onder het rechter sleutelbeen de daar aanwezige ader aanprikt. Vervolgens brengt de arts de katheter in. Met behulp van een röntgenapparaat controleert hij of de katheter op de goede plek zit. Daarna wordt de katheter met een tweetal hechtingen vastgezet. Tenslotte wordt het infuus op de katheter aangesloten en het geheel verbonden. Na de ingreep brengt een verpleegkundige u weer terug naar de verpleegafdeling. Duur van de ingreep De hele procedure duurt ongeveer twintig tot dertig minuten. Enkele uren na de ingreep wordt ter controle een röntgenfoto gemaakt op de afdeling Medische beeldvorming (Röntgenafdeling). De verzorging van de katheter Uit hygiënisch oogpunt wordt de insteekopening van de katheter drie maal per week schoon gemaakt. Twee verpleegkundigen komen uw katheter verzorgen. Zij dragen tijdens de verzorging handschoenen, een mond/neus masker en een muts. U krijgt ook een muts en een mond/neus masker op. De insteekopening wordt schoongemaakt, met jodium ingestreken en er komt een nieuwe pleister op. Bij de verzorging ligt u op uw rug in bed. Het verzorgen is niet pijnlijk. De voeding wordt op een druppelregelaar (een soort pomp) aangesloten. Deze druppelregelaar zorgt ervoor dat de vloeistof gedoseerd wordt toegediend. Er zal twee keer per week bloed geprikt worden om te controleren of u voldoende vitamines, mineralen e.d. toegediend krijgt. Leefregels In de periode dat u een subclavia katheter heeft, dient u zich aan bepaalde regels te houden. Hoewel dit soms vervelend kan zijn, is het noodzakelijk deze op te volgen. U mag u niet zelfstandig douchen of wassen. Een verpleegkundige helpt u met de verzorging. U mag niet persen, bukken of ergens op gaan staan. Het is niet toegestaan de afdeling te verlaten. Wanneer u naar een onderzoek moet, zal een verpleegkundige u begeleiden. 3
Als de pomp alarmeert (pieptoon), waarschuw dan een verpleegkundige. Bedien niet zelf de knopjes! De pomp heeft een accu. U kunt gedurende een korte periode (ongeveer een kwartier) de stekker uit het stopcontact halen. Bijvoorbeeld als u naar het toilet wilt gaan. Als de pleister los laat verzoeken wij u een verpleegkundige te waarschuwen. Het is handig als u een pyjama met knoopjes draagt. U kunt dan namelijk zelf uw pyjama verwisselen. In principe is het niet toegestaan tijdens de periode dat u een subclavia katheter heeft, daarnaast nog te eten en te drinken. Al met al wees voorzichtig! Complicaties Hoewel de arts zijn uiterste best zal doen complicaties te vermijden, kunnen deze zich bij elke behandeling voordoen. Dus ook bij het inbrengen van de katheter. In sommige gevallen (1-4%) kan het gebeuren dat de longtop wordt aangeprikt, waardoor een klaplong kan optreden. Meestal herstelt dit spontaan. In de minderheid van de gevallen moet de longarts de klaplong behandelen. Een andere complicatie is infectie. Deze ontstaat bij sommige patiënten wanneer er bij het inbrengen of tijdens de behandeling (huid)bacteriën langs de katheter naar binnen komen. Er doet zich dan koorts voor waarvoor geen andere verklaring gevonden wordt. Voortijdige verwijdering van de katheter is dan noodzakelijk en gewoonlijk afdoende. Zelden zijn antibiotica nodig om de infectie te helpen oplossen. Het verwijderen van de katheter Als uw lichamelijke toestand is verbeterd zal een arts-assistent de katheter verwijderen. Hiervoor hoeft u niet naar de operatiekamer of de afdeling Medische beeldvorming maar kunt u gewoon op de verpleegafdeling blijven. Het verwijderen van de katheter is niet pijnlijk. Ook nu worden hygiënische maatregelen getroffen. Ook wanneer u hoge koorts ontwikkeld die mogelijk aan het infuus te wijten is, wordt de katheter verwijderd. Tenslotte Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, kunt u altijd terecht bij de verpleegkundige, de arts-assistent of de specialist. 4
Voorkom vertraging van uw onderzoek en/of operatie In het ziekenhuis krijgen we steeds meer te maken met bacteriën die ongevoelig zijn voor antibiotica. Deze bacteriën noemen we Bijzonder Resistente Micro Organismen (BRMO). Een voorbeeld van een BRMO is de MRSA-bacterie. De bacteriën kunnen een nadelig effect hebben op uw gezondheid of de gezondheid van andere patiënten. Wij doen er in Orbis Medisch Centrum alles aan om te voorkomen dat deze bacteriën zich verspreiden binnen ons ziekenhuis. In onderstaande tabel staan enkele vragen. Als u één vraag met Ja beantwoordt, behoort u tot een groep die meer risico heeft een ongevoelige bacterie bij zich te dragen. Geeft u dit door aan uw behandelend arts zodra deze vaststelt dat een onderzoek of operatie noodzakelijk is. Dit voorkomt onnodige vertraging. Als namelijk pas vlak voor aanvang van onderzoek of operatie blijkt dat u het risico loopt besmet te zijn, is het mogelijk dat de arts besluit niet door te gaan, voordat onderzocht is of u een bacterie bij u draagt. Wij beseffen dat het maken van kweken en eventuele isolatiemaatregelen ingrijpend en onaangenaam zijn. Het is echter de enige manier om u zo goed mogelijk te kunnen behandelen en om andere patiënten te beschermen tegen mogelijke besmetting met resistente bacteriën. Leest u onderstaande vragen goed voordat u deze beantwoordt. Weet u een antwoord niet, vul dan Nee in. Vragen Ja / Nee Bent u in de afgelopen 2 maanden opgenomen of behandeld geweest in een buitenlandse zorginstelling? Bent u langer dan 2 maanden geleden opgenomen of behandeld geweest in een buitenlandse zorginstelling en heeft u nog wondjes of infecties? Komt u voor het eerst met een buitenlands adoptiekindje naar ons ziekenhuis voor onderzoek of opname? Is al bekend dat u drager bent van een BRMO (of MRSA)? Woont u samen met of verzorgt u een persoon met BRMO? Werkt u met levende varkens of vleeskalveren? 5
Internet www.orbismedischcentrum.nl 285 04-2013