Dialysekatheter Radboud universitair medisch centrum

Transcriptie

1 Dialysekatheter

2

3 In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot de aanleg van een katheter. Deze is noodzakelijk om te kunnen dialyseren. Deze folder geeft informatie over de dialysekatheter, het inbrengen ervan, de verzorging en mogelijke complicaties. Als u nog vragen heeft na het lezen van deze folder, dan kunt u deze stellen aan de arts of verpleegkundige. Dialysekatheter Bij hemodialyse worden afvalstoffen en overtollig vocht verwijderd uit het bloed met behulp van een kunstnier. Om voldoende bloed naar de kunstnier te leiden is een goede toegang tot de bloedbaan nodig. Dit kan zijn: Een shunt, dit is een operatieve verbinding tussen een slagader en een ader in de arm, die bij elke dialyse met twee naalden wordt aangeprikt. Een dialysekatheter, dit is een kunststof slangetje in een groot bloedvat. Vanwege de mogelijke complicaties van een dialysekatheter gaat de voorkeur uit naar een shunt. Wanneer u acuut moet gaan dialyseren of wanneer er nog geen shunt kan worden aangelegd wordt er een dialysekatheter geplaatst. Op een aantal plaatsen in het lichaam kan direct voldoende bloed uit de ader verkregen worden zodat er gedialyseerd kan worden via een dialysekatheter. Het gaat hier om de aders in de lies, in de hals en onder het sleutelbeen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen tijdelijke en permanente dialysekatheters. Beide dialysekatheters zijn direct na inbrengen te gebruiken. Tijdelijke dialysekatheter Deze katheter is een lang hol plastic slangetje van ongeveer twintig centimeter. Die wordt in de liesader of in de halsader ingebracht. Na het inbrengen bevindt zich een deel van de katheter buiten het lichaam. Aan dit deel zitten twee uiteinden, ook wel lumen of lumina (meervoud) genoemd. Een lumen wordt gebruikt voor de aanvoer van bloed naar de dialyse-machine en een lumen voor de terugvoer van het bloed naar het lichaam. Twee hechtingen houden de katheter op zijn plaats, zodat deze vastzit en niet meer naar buiten kan schuiven. 1

4 Deze tijdelijke dialysekatheter heeft een korte verblijftijd van maximaal enkele weken zodat er gekeken moet worden naar een permanente toegang tot de bloedbaan. Tijdelijke dialysekatheters worden vooral gebruikt als u in het ziekenhuis ligt opgenomen. Het inbrengen van een tijdelijke dialysekatheter gebeurt meestal op de dialyseafdeling. Tijdens het inbrengen van de dialysekatheter wordt u verzocht plat in een bed te liggen. Omdat het inbrengen steriel moet gebeuren, wordt de plaats waar de katheter komt ruim afgedekt met steriele doeken. Deze plaats wordt plaatselijk verdoofd waarna een klein sneetje wordt gemaakt, zodat de katheter kan worden ingebracht. De plaats waar de katheter door de huid weer naar buiten komt heet de katheterpoort. Het inbrengen kan een vervelend of pijnlijk gevoel geven. Het duurt ongeveer een half uur. Permanente dialysekatheter Permanente dialysekatheters worden gebruikt voor een langere tijd. Hiervoor wordt op de dialyseafdeling de Tesiokatheter gebruikt. De Tesiokatheter bestaat uit twee katheters die in de halsader worden ingebracht. De katheters worden vanuit de hals onder de huid geschoven en komen ongeveer 10 cm lager op de borst uit de huid tevoorschijn. Dit wordt gedaan om de katheters vast te laten groeien en om infectie tegen te gaan. Men noemt dit een getunnelde katheter. De Tesiokatheter kan meerdere maanden tot een jaar blijven zitten. Met een Tesiokatheter kunt u naar huis. Het inbrengen van een permanente dialysekatheter gebeurt meestal op de dialyseafdeling. Soms moet het inbrengen van de dialysekatheter met behulp van röntgen gebeuren. Dit vindt dan plaats op de Röntgenafdeling of de operatiekamer. Het inbrengen kan een vervelend of pijnlijk gevoel geven. In overleg met uw behandelend arts krijgt u zonodig van tevoren rustgevende en/of pijnstillende medicatie. Tijdens het inbrengen van de dialysekatheter ligt u plat in een bed. Omdat 2

5 het inbrengen steriel moet gebeuren, wordt de inbrengplaats ruim afgedekt met steriele doeken. Bij het inbrengen van een dialysekatheter in de hals of onder het sleutelbeen wordt u aangesloten op een monitor die uw bloeddruk en hartslag in de gaten houdt. De plaats waar de dialysekatheter komt wordt plaatselijk verdoofd. Hierna wordt een klein sneetje gemaakt, zodat de katheter kan worden ingebracht. Na het plaatsen van de tesiokatheter heeft u een wondje in de hals. De hechtingen in dit wondje mogen na ongeveer een week verwijderd worden. De plaats waar de katheter door de huid weer naar buiten komt heet de katheterpoort. Het inbrengen van een permanente dialysekatheter duurt ongeveer een uur. Na het inbrengen van een dialysekatheter in de hals of in de sleutelbeenader wordt een controlefoto gemaakt op de röntgenafdeling om te beoordelen of de ligging van de dialysekatheter goed is. Na de ingreep kan uit het wondje in de hals of de katheterpoort nog wat bloed lekken. Dit is normaal. Indien nodig krijgt u pijnmedicatie na het inbrengen van de katheter. Verzorging katheters Om infecties van de plaats waar de dialysekatheter het lichaam verlaat te voorkomen moet deze verzorgd worden. Dit wordt tijdens de dialysebehandeling door de dialyseverpleegkundige gedaan. Er wordt dan ook gecontroleerd op tekenen van infectie of irritatie van de huid. Om infecties te voorkomen is persoonlijke hygiëne erg belangrijk. U mag met een tijdelijke katheter niet douchen. Indien u een permanente dialysekatheter heeft gekregen, dan krijgt u instructies van de dialyseverpleegkundige over het douchen. 3

6 Mogelijke complicaties van katheters Nabloeden uit de katheterpoort. Wat te doen? Druk de huid dicht met een gaasje. Neem contact op met de dialyseafdeling bij ernstige bloedlekkage die niet vermindert/stopt door middel van afdrukken. Losraken van de hechting of het gedeeltelijk of helemaal uit het bloedvat vallen van de dialysekatheter. Wat te doen? Druk de huid dicht met een gaasje en neem contact op met de dialyseafdeling Irritatie, roodheid of pijn van de opening van de katheter, koortsgevoel of koude rillingen. Wat te doen? Meet uw temperatuur op. Bij 38 graden of hoger contact opnemen met de dialyseafdeling. Stijf gevoel en (spier)pijn aan de kant waar de katheter is ingebracht. Er kan ook een blauwe plek (hematoom) ontstaan die soms pijnlijk is. Wat te doen? Dit stijf gevoel en (spier)pijn verdwijnt normaal spontaan binnen enkele dagen. Verwijderen dialysekatheter De dialysekatheter wordt door de arts op de dialyseafdeling verwijderd. Bij de permanente dialysekatheter maakt de arts onder plaatselijke verdoving eerst een klein sneetje om vervolgens de dialysekatheter te verwijderen. Na het verwijderen wordt op de opening gedurende een uur een zandzak gelegd om nabloedingen te voorkomen. Als de insteekopening niet meer nabloedt en er geen complicaties optreden mag u naar huis. 4

7

8 Adres Dialyseafdeling Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10, route GA Nijmegen Contact Secretariaat Dialyse: (bereikbaar maandag t/m zaterdag uur). Bij spoedgevallen op andere tijdstippen Verpleegafdeling Nierziekten: U wordt teruggebeld door de dienstdoende arts. Radboud universitair medisch centrum