Analyse externe veiligheid t.b.v. MER Maritieme Servicehaven Noordelijk Flevoland projectnummer 409509 definitief revisie 02 21 juni 2016
Analyse externe veiligheid t.b.v. MER Maritieme Servicehaven Noordelijk Flevoland projectnummer 409509 definitief revisie 02 21 juni 2016 Opdrachtgever Provincie Flevoland Postbus 55 8200 AB lelystad datum vrijgave beschrijving revisie 02 goedkeuring vrijgave Juni 2016 definitief V.A. Maronier J. Officier
Inhoudsopgave Blz. 1 Huidige situatie 2 1.1 Vervoer gevaarlijke stoffen 2 1.2 Risicovolle inrichtingen 2 1.3 Autonome ontwikkelingen 4 2 Effecten 5 2.1 Criteria 5 2.2 Effect beschrijving 5 2.2.1 Vervoer gevaarlijke stoffen 5 2.2.2 Bestaande risicovolle inrichtingen 5 2.2.3 Toekomstige risicovolle inrichtingen 6 3 Conclusies 8 3.1 Effectbeoordelingen 8 3.2 Nader onderzoek in het kader van verantwoordingsplicht PIP 8
1 Huidige situatie Met betrekking tot externe veiligheid is het vervoer van gevaarlijke stoffen (over weg, water, spoor en buisleidingen) de risicovolle inrichtingen en de aanwezigheid van de windturbines van belang. Onderstaand wordt hier op ingegaan. 1.1 Vervoer gevaarlijke stoffen Figuur 1.1 geeft een overzicht van de transportroutes die in de omgeving van het plangebied gelegen zijn. Dit betreffen de N351, de N352, de A6 en de Gasunieleiding. Deze transportaders inclusief aardgas transportleiding liggen op zodanige afstand, dat de locatie buiten het invloedsgebied ligt van een incident met gevaarlijke stoffen. N351 Plangebied N352 Leiding Gasunie A6 Figuur 1.1 Uitsnede risicokaart vervoer gevaarlijke stoffen Over het water (Keteldiep) worden ook gevaarlijke stoffen vervoerd. Dit vervoer kent geen 10-6 contour en het groepsrisico is verwaarloosbaar. 1.2 Risicovolle inrichtingen Uit de gegevens van provinciale risicokaart blijkt dat in de omgeving van het plangebied verschillende risicovolle inrichtingen aanwezig zijn. Figuur 1.2 geeft een uitsnede van de risicokaart met de locatie van de verschillende inrichtingen en de bijbehorende risicocontouren en effectafstanden. Daarnaast zijn er nog twee windturbines ter hoogte van het plangebied gelegen.
Figuur 1.2 Uitsnede risicokaart risicovolle inrichtingen Aangrenzend aan het plangebied is volgens de risicokaart een risicovolle inrichting gevestigd. Het betreft VDR Onions, Domineesweg 31 met een bovengrondse propaantank met een inhoud van 18 kuub. Informatie van de gemeente/omgevingsdienst leert echter dat dit bedrijf niet meer aanwezig is en de bovengrondse tank verwijderd is. Verder liggen er ten noorden van de Domineesweg nog een tweetal inrichtingen die risicorelevant zijn: N.V. Visafslag Urk, Westwal 2, Ammoniak; het plangebied ligt buiten de 10-6 -contour en het invloedsgebied. Neerlandia Urk B.V., Amsteldiep 2, Ammoniak: het plangebied ligt buiten de 10-6 - contour en het invloedsgebied. Windturbines Daarnaast bevinden er zich in de huidige situatie meerdere windturbines langs de dijk. De windturbines zijn in 2015/2016 gerealiseerd door verschillende private partijen (verenigd in de Koepel Windenergie Noordoostpolder) en zijn planologisch mogelijk gemaakt in een Inpassingsplan Windenergie langs de dijken van de Noordoostpolder [Ministerie van EZ, 2010]. Het totale project omvatte vijf verschillende locaties. Als onderdeel van de ontwikkeling werden de 5 bestaande turbines op de Zuidermeerdijk gesaneerd. In het onderzoek ten behoeve van het Provinciaal Inpassingsplan zijn de externe veiligheidsaspecten beschouwd. Echter er is geen onderzoek gedaan naar risicocontouren, omdat bij voorbaat duidelijk was dat te beschermen objecten op grote afstand lagen.
De windturbines die mogelijk zijn gemaakt betreffen het type Enercon E 126, met een masthoogte van 135 meter 1. De rotordiameter bedraagt 127 meter. Ter indicatie van de risico s is voor het MER een berekening van dit type windturbine gebruikt dat voor een locatie elders in Nederland is uitgevoerd (zie onderstaande figuur). Omdat de berekening echter windspecifiek is, mogen de uitkomsten niet zondermeer worden toegepast op andere locaties, als indicatie zijn de berekeningen echter bruikbaar voor het MER. In de grafiek is een uiteenzetting gedaan van de relatie tussen de afstand vanaf de windturbine (in meters) en het risico als gevolg van bladbreuk, mastbreuk of breuk van de gondel/rotor. Uit deze grafiek volgt een maximale werpafstand (2x nominaal) van 274 meter. De werpafstand bij nominaal vermogen is 147 meter. De 10-6 -contour is 143 meter en de 10-5 -contour is 34 meter 2. 1,00E+00 1,00E-01 1,00E-02 1,00E-03 1,00E-04 1,00E-05 1,00E-06 1,00E-07 1,00E-08 1,00E-09 1,00E-10 1,00E-11 1,00E-12 1,00E-13 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550 600 650 700 750 800 Totaal bladbreuk Totaal mastbreuk Totaal gondel/ rotor TOTAAL Figuur 1.3 Afstanden (m) vanaf windturbine in relatie tot risicocontour Enercon E 126 [berekening Antea Group, 2016] 1.3 Autonome ontwikkelingen Ten opzichte van de huidige situatie zijn geen wijzigingen te verwachten ten aanzien van externe veiligheid op basis van autonome ontwikkelingen. 1 2 De ashoogte bedraagt 139 meter vanwege een vier meter hoog funderingsblok. De grafiek laat een -5-contour zien met 2 snijpunten. Dit aspect is voor deze memo niet nader beschouwd.
2 Effecten 2.1 Criteria De beoordeling van externe veiligheid gaat in op het plaatsgebonden risico en groepsrisico van bestaande bronnen en op de risico s ten gevolge van de vestiging van nieuwe risicobronnen op het terrein zelf. Het thema externe veiligheid wordt op basis van de volgende criteria beoordeeld: Aspect Externe veiligheid Criteria Plaatsgebonden risico verkeer gevaarlijke stoffen Groepsrisico vervoer gevaarlijke stoffen Plaatsgebonden risico bestaande risicovolle inrichtingen Plaatsgebonden risico nieuwe risicovolle inrichtingen Groepsrisico nieuwe risicovolle inrichtingen De beoordeling is tot stand gekomen op basis van expert judgement. De effectbeoordeling is uitgevoerd conform de beoordelingsschaal die in het MER is toegelicht. 2.2 Effect beschrijving 2.2.1 Vervoer gevaarlijke stoffen Voor het huidige vervoer over de weg geldt dat de plaatsgebonden risicocontour (10-6 ) niet buiten de weg ligt. Aangezien de wegen buiten het plangebied liggen heeft het plaatsgebonden risico dan ook geen effect in het gebied. Omdat de afstand van de wegen tot het plangebied zo groot is, is de toename van het aantal personen in het plangebied daarnaast niet relevant voor het groepsrisico. Eenzelfde conclusie geldt voor het vervoer over het water en door transportleidingen. Het is nog onduidelijk in hoeverre transport van gevaarlijke stoffen naar het terrein plaats zal vinden. Dit is afhankelijk van de bedrijven die zich op het terrein zullen vestigen. Ook transportstromen naar de haven zijn van belang. In het traject van de vergunningverlening moet nader aandacht besteed worden aan deze transporten. 2.2.2 Bestaande risicovolle inrichtingen Zoals reeds beschreven is hoofdstuk 1 zijn in de omgeving van het plangebied verschillende risicovolle inrichtingen gelegen. Daarnaast liggen er ten noorden van de Domineesweg nog twee inrichtingen die risicorelevant zijn: N.V. Visafslag Urk, Westwal 2, Ammoniak; het plangebied ligt buiten de 10-6 -contour en het invloedsgebied. Neerlandia Urk B.V., Amsteldiep 2, Ammoniak: het plangebied ligt buiten de 10-6 - contour en het invloedsgebied. Het effect is niet onderscheidend en is neutraal beoordeeld voor beide varianten.
2.2.3 Toekomstige risicovolle inrichtingen Het nieuwe haventerrein kan plaats bieden aan risicovolle inrichtingen. Voor zover dit risicovolle activiteiten zijn waarop het Activiteitenbesluit van toepassing is, gelden de afstanden uit dit besluit. Voor zover de keuze wordt gemaakt dat Bevi-bedrijven zijn toegestaan, wordt in het PIP als eis gesteld dat de 10-6 -contour niet over andere bedrijfspercelen mag vallen. Gezien de populatiedichtheid in de omgeving valt bij voorbaat te constateren dat het groepsrisico laag zal zijn. Windturbines In figuur 2.1 zijn de indicatief doorgerekende risicocontouren van 10-5 (34 meter) en 10-6 (143 meter) ingetekend voor wat betreft de windturbines. Zichtbaar is dat beide contouren niet overlappen met de locatie van het beoogde buitendijkse bedrijventerrein. De windturbines vormen naar verwachting daarom bij beide varianten geen belemmering voor de ontwikkeling, omdat er geen sprake van een effect met betrekking tot (beperkt) kwetsbare objecten. In het kader van een zorgvuldige besluitvorming en verantwoordingsplicht ten behoeve van het PIP wordt wel geadviseerd om een kwantitatieve risicoanalyse (QRA) voor het VKA op te stellen om bovenstaande te bevestigen. Bunkerstation Daarnaast wordt mogelijk ook de bunkerstation gerealiseerd in de Servicehaven. Een bunkerstation is een drijvend tankstation met dieselolie en mogelijk GTL voor de binnenvaart. Shell GTL Fuel, een vloeibare brandstof gemaakt van aardgas, verbrandt schoner dan conventionele diesel uit aardolie, en produceert daardoor minder lokale uitstoot en minder zichtbare zwarte rook. De innovatieve brandstof is eenvoudig toe te passen in nieuwe en oudere zware dieselmotoren. Veiligheidstechnisch heeft GTL een impact vergelijkbaar met diesel. GTL is diesel gecreëerd met het fischer-tropsch proces. Hierbij worden kort ketige koolwaterstoffen (aardgas) aan elkaar gekoppeld, lang ketige koolwaterstoffen) om olie te maken. Hieruit wordt dan diesel, naphta en kerosine gemaakt. Dit houdt in, dat er minder verontreinigingen in de GTL-diesel zitten, omdat het vanuit een zuiverdere grondstof (gas vs olie) wordt gevormd.
Beoogd haventerrein Beoogd haventerrein Figuur 2.1 PR risicocontour windturbines in relatie tot de locatie van het bedrijventerrein (uitvergroting tekening in bijlage MER). Voor het bunkerstation kan indicatief worden uitgegaan van een effectafstand van 30 meter. In relatie tot het bunkerstation is de werpafstand van de windturbine een item. Risicobronnen die binnen de werpafstand liggen kunnen vanwege de windturbine een toegevoegd risico krijgen. Dit betekent dan dat de risicocontour van het bunkerstation groter wordt. Als het bunkerstation buiten een afstand van 247 meter van de dichtstbijzijnde windturbine wordt gerealiseerd kan er geen sprake van interactie zijn.
3 Conclusies 3.1 Effectbeoordelingen Voor het vervoer van gevaarlijke stoffen geldt een neutrale (0) beoordeling voor het plaatsgebonden risico, omdat de risicocontouren (of plasbrandaandachtsgebieden) buiten de grenzen van het plangebied liggen. Dit geldt ook voor het plaatsgebonden risico van de aardgastransportleidingen. Omdat de afstand van de wegen tot het plangebied zo groot is, is de toename van het aantal personen in het plangebied daarnaast niet relevant voor het groepsrisico. Eenzelfde conclusie geldt voor het vervoer over het water en door transportleidingen (0). Het plaatsgebonden risico voor bestaande risicovolle inrichtingen buiten het plangebied neemt niet toe, omdat de activiteiten in het plangebied geen risico toevoegen aan de bestaande risicovolle activiteiten. Dit is voor beide varianten neutraal (0) beoordeeld. De nieuwe invulling van het plangebied kan een toename geven van het plaatsgebonden risico. Dit risico wordt echter gelimiteerd doordat de eisen van het Activiteitenbesluit van toepassing zijn, dan wel dat de 10-6 contour van bedrijven niet over de perceelsgrens van andere bedrijven mag vallen. Dit is derhalve neutraal beoordeeld voor beide varianten (0). Omdat er risicovolle activiteiten bijkomen, neemt het groepsrisico wel toe. Gezien de lage populatiedichtheid van de omgeving zal dit echter een geringe toename zijn (-). Dit is niet onderscheidend tussen de varianten. Tabel 3.1 Beoordeling externe veiligheid Aspect Criteria Effectbeoordeling L-variant U-variant Externe Plaatsgebonden risico verkeer gevaarlijke stoffen 0 0 veiligheid Groepsrisico vervoer gevaarlijke stoffen 0 0 Plaatsgebonden risico bestaande risicovolle 0 0 inrichtingen Plaatsgebonden risico nieuwe risicovolle 0 0 inrichtingen Groepsrisico nieuwe risicovolle inrichtingen - - 3.2 Nader onderzoek in het kader van verantwoordingsplicht PIP Op basis van de analyse externe veiligheid die is uitgevoerd ten behoeve van het MER wordt geadviseerd om in het kader van de verantwoordingsplicht bij het PIP voor het VKA: een kwantitatieve risicoanalyse (QRA) op te stellen voor de windturbines
Over Antea Group Van stad tot land, van water tot lucht; de adviseurs en ingenieurs van Antea Group dragen in Nederland sinds jaar en dag bij aan onze leefomgeving. We ontwerpen bruggen en wegen, realiseren woonwijken en waterwerken. Maar we zijn ook betrokken bij thema s zoals milieu, veiligheid, assetmanagement en energie. Onder de naam Oranjewoud groeiden we uit tot een allround en onafhankelijk partner voor bedrijfsleven en overheden. Als Antea Group zetten we deze expertise ook mondiaal in. Door hoogwaardige kennis te combineren met een pragmatische aanpak maken we oplossingen haalbaar én uitvoerbaar. Doelgericht, met oog voor duurzaamheid. Op deze manier anticiperen we op de vragen van vandaag en de oplossingen van de toekomst. Al meer dan 60 jaar. Contactgegevens Beneluxweg 125 4904 SJ OOSTERHOUT Postbus 40 4900 AA OOSTERHOUT T. (036) 53 08 59 4 www.anteagroup.nl Copyright 2016 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de auteurs.