Lestip 'De grote hamster massamoord' Over het boek Anna moet voor school een opstel schrijven over Wat-ik-in-de-zomervakantie-heb-gedaan, maar eerst wil ze vertellen over iets anders. Over de Grote Hamstermassamoord, namelijk. Over hoe zij en haar broertje Tom twee hamsters kregen (en acht nakomelingen), hoe die plots vermoord in hun kooi lagen en hoe ze op onderzoek gingen. Wie is de schuldige? De Nieuwe Kat (bekend moordenaar), de buurman (berucht dierenhater) of Hamster Nummer Eén (gestrest beestje)? Dit is een ernstig detectiveverhaal, maar Anna vertelt het op een blije manier en met veel vrolijke tekeningen. En tussendoor leer je iets belangrijks bij over hamsters. Auteur(s) Katie Davies, Hannah Shaw (illustrator) Uitgeverij Gottmer / 2010 Aantal pagina's 190 p. ISBN 9789025748708 Genre Fictie Doelgroep 2de leerjaar, 3de leerjaar Trefwoorden humor, detectives, huisdieren Auteur lestip Miek Driessen Aan de slag Aanzet Maak een rooster met negen afbeeldingen: drie reeksen van drie afbeeldingen die iets met elkaar te maken hebben. Bijvoorbeeld: de pels van een hamster, een rad om in rond te lopen, hamstervoer, stekels, slakken, een auto met ontstoken koplampen, de slurf van een olifant, een brede rivier in de tropen, een sfeerbeeld van het regenwoud. Bedoeling is dat de kinderen ontdekken welke drie afbeeldingen bij elkaar horen, en naar welke dieren de afbeeldingenreeksen verwijzen (in dit voorbeeld : een hamster, een egel en een olifant). Ze zoeken verbanden door de afbeeldingen te bekijken, te benoemen en gemeenschappelijke elementen te omschrijven. Naast het
afbeeldingenrooster geef je hen ook de door elkaar gehusselde letters van de drie dieren waarnaar ze op zoek moeten op een strook papier (in dit voorbeeld : h l a m t o n s t e r i e g f e l a). In het gesprek achteraf schenk je vooral aandacht aan de manier waarop ze tewerk zijn gegaan en verbanden hebben gelegd. Kondig aan dat één van die drie dieren de hoofdrol speelt in het boek dat je tijdens de Jeugdboekenweek zal verwerken. Geef hints, en laat hen raden: dit vrouwtjesdier draagt haar jong geen 22 tot 23 maanden, dit dier bewaart voedsel in zijn wangen, Oplossing gevonden? Pols dan wat ze al weten over hamsters: Wat voor dier is een hamster? Tot welke familie behoort de hamster? Wat eten ze? Waren hamsters altijd al huisdieren? Hoe zou het komen dat ze van hamsters huisdieren hebben gemaakt? Ken je misschien bepaalde soorten hamsters? Noteer hun antwoorden op een grote flap. Tijdens het voorlezen noteer je wat ze nog meer te weten komen over hamsters. Lager - Wereldoriëntatie - Natuur (algemene vaardigheden) 1.1 Lager - Leren leren - 3 Lager - Sociale vaardigheden - domein gespreksconventies 2 Lager - Nederlands - Spreken 2.6 Lager - Nederlands - Spreken 2.7 Bekijk de cover: Wat zie je? Waarvoor zou het vergrootglas dienen? Wat stelt het blauwe schildje voor? Wat zijn die ringetjes aan de linkerzijkant? Wat zijn die kleine schelpjes? Zie je de schuine tanden van de hamster? Waarom heeft de hamster een pleister op zijn buik? Waarover gaat dit boek? Waarom denk je dat? Lager - Nederlands - Taalbeschouwing (taalgebruik) 6.3 Verwerkingsactiviteiten Opmerking vooraf Laat de kinderen een onderzoeksschriftje aanleggen. Na elke voorleesbeurt noteren ze (door te schrijven, te tekenen, een collage te maken ) daarin wat ze zelf belangrijk vinden. Voorzie voldoende tijd na elke voorleesbeurt. Vinden ze thuis extra info, dan mag die ook in het schriftje. In wat volgt worden verwerkingssuggesties bij enkele hoofdstukken gegeven. De overige hoofdstukken kan je de kinderen zelfstandig laten lezen. Lager - Nederlands - Schrijven 4.1
Lager - Nederlands - Schrijven 4.4 Lager - Nederlands - Schrijven 4.8 Lager - Nederlands - Lezen 3.5 Lager - Muzische vorming - Beeld 1.6 Hoofdstuk 1 (p. 7) Achterhaal samen de betekenis van een massa : Wanneer spreek je van een massa? Waar heb je al eens van een massa gehoord? Kan je een voorbeeld geven van een massa? Wat kan je in de klas of in de buurt als een massa omschrijven? Of heb je thuis een massa van iets? Laat hen het woord massa opzoeken in een woordenboek. Weten ze nu meer? Lager - Nederlands - Taalbeschouwing (overkoepelende attitudes) 6.1 Hoofdstuk 3 (p. 19) Dit hoofdstuk begint met de zin We kregen onze hamsters niet zomaar (p. 19): Wat kom je door die ene zin al te weten? Wat wil de zin zeggen? Na het lezen van het hele hoofdstuk ga je na hoe de kinderen uit het boek zich voelen bij de begrafenis van het konijn. Laat in een kringgesprek de klas haar eigen ervaringen rond afscheid nemen van een huisdier verwoorden. Boeken die dit gesprek kunnen voeden, vind je in de bibliografie. Bovendien zit Gijsje ook in dit boekenpakket. Lager - Muzische vorming - Attitudes 6.1 Lager - Muzische vorming - Attitudes 6.5 Lager - Wereldoriëntatie - Mens (ik en mezelf) 3.1 Lager - Wereldoriëntatie - Mens (ik en mezelf) 3.2 Tom en Anne hebben verschillende huisdieren, zo ontdek je na dit hoofdstuk: Wie heeft er huisdieren? Welke? Wie heeft er geen huisdieren? Waarom niet? Wat is er leuk aan een huisdier? Wat is minder leuk? Lager - Nederlands - Spreken 2.6 Lager - Nederlands - Spreken 2.7 Hoofdstuk 8 (p. 50) Vóór het lezen vraag je de kinderen hoe zij thuis hun zin proberen te krijgen. Ze bespreken hun techniek per twee. Elk duo zet zijn ervaringen om in een spelsituatie. Om de beurt spelen ze na voor de klas hoe zij hun zin proberen te krijgen. Sta stil bij de woorden die ze gebruiken, maar stimuleer hen ook om na te denken over hun lichaamshouding. Lager - Muzische vorming - Drama 3.2 Lager - Muzische vorming - Drama 3.5
Hoofdstuk 12 (p. 91) Tom en Anne krijgen dus toch een hamster. Een Russische dwerghamster nog wel. Vraag hen wat een dwerg is, en laat hen de link leggen met een dwerghamster. Laat hen afbeeldingen googelen. In een gesprek laat je hen verder verwoorden wat ze verstaan onder een dier verzorgen : Moet je naar de verzorgingsles als je een dier in huis neemt? Waar leer je een dier te verzorgen? Lees het hoofdstuk voor, stop op pagina 97. De volgende passage gaat over de inrichting van het hamsterhok: Wat hoort er thuis in zo n hok? Kan iemand een hamsterhok meebrengen van thuis? Vind je het kunnen dat dieren in een hok opgroeien? Laat hen opzoeken hoe hamsters in de vrije natuur leven. Daarop geïnspireerd ontwerpen (en maken) ze in groepjes de ideale woonplek voor hamsters in gevangenschap. Ze stellen hun hok voor aan de rest van de klas, en prijzen het aan, zoals échte verkopers doen. Wat ze opgezocht hebben, kan helpen om anderen te overtuigen. Lager - Muzische vorming - Drama 3.2 Lager - Muzische vorming - Drama 3.5 Lager - Muzische vorming - Beeld 1.6 Hoofdstuk 18 (p. 156) In dit hoofdstuk start het echte speurwerk. Nodig de kinderen uit om mee te speuren. Wat hebben ze nodig om op onderzoek te gaan? Kennen ze een bekende speurneus? En wat heeft die meestal bij zich? Verwijs naar de cover van het boek, en laat hen de lijst van speurdersspullen verder aanvullen. Vraag telkens waarom ze een bepaald voorwerp noemen. Check of iedereen de voorwerpen kent. Laat hen overleggen: wie verdenken ze en waarom? Laat hen ook hiervan een lijstje aanleggen. Geef hen de verdachtenlijst (p. 159) van Anna, Tom en Suzanne als aanvulling. Tijdens een kringgesprek proberen ze in overleg verdachten te elimineren. Wijs hen erop dat vermoedens niet genoeg zijn om iemand te beschuldigen (cf. de vriend van de moeder van Job-van-een-paarhuizen-verderop die verdacht wordt). Ga na of de kinderen het woord alibi begrijpen. Welke verdachten hebben een alibi? Welke niet? Lees nu het hoofdstuk voor. Las regelmatig een pauze in. Klopt de verdachtenlijst nog? Is hun mening over sommige verdachten veranderd? Zagen ze elementen over het hoofd? Zo benadruk je meteen het belang van aandachtig luisteren. Nederlands 1 Luisteren 1.6 Nederlands 3 Lezen 3.2 3.4 Sociale vaardigheden 3 Samenwerking Lager - Nederlands - Lezen 3.2 Lager - Nederlands - Lezen 3.4 Lager - Sociale vaardigheden - domein samenwerking 3 Lager - Nederlands - Luisteren 1.6 En verder Hamsteren Laat de kinderen in een woordenboek het werkwoord hamsteren opzoeken. Kunnen ze nu verklaren waarom men spreekt van hamsteren? Wat zouden zij graag hamsteren of verzamelen? Kennen ze nog woorden die afgeleid zijn van dieren (bijv.: schaapachtig, apetrots, beresterk, kattig, katten, bokken, bokkig )?
Lager - Nederlands - Taalbeschouwing (overkoepelende attitudes) 6.1 Bibliografie De mooiste begrafenis van de wereld / Ulf Nilsson, Eva Eriksson (ill.) en Femke Blekkingh-Muller (vert.), Lemniscaat, 2007 Gijsje / Lieke Van Duin en Sandra Klaassen (ill.), Lemniscaat, 2009 King / Ulf Stark, Ulf Crona (ill.) en Emmy Weehuizen-Deelder (vert.), Lemniscaat, 1997 Lobbes / Magda Ria Rapoye en Leen van Durme (ill.), De Eenhoorn, 2003 Moet dat nou zo??! / Peter Schössow en Edward van de Vendel (vert.), Gottmer, 2006 Tsjau, Hannah! / Kaat Vrancken en Thé Tjong-Khing (ill.), Querido, 1999