G e m e e n t e V o e r e n d a a l Voerendaal, d.d. 25 september 2006 Nummer 2006/8/10 Portefeuillehouder H.M.H. Bressers Sector Bedrijfsvoering Programma Openbare ruimte als visitekaartje Product Werk, inkomen en zorg Onderwerp Kaders voor aanvullend gemeentelijke armoedebeleid en Begrotingswijziging 2006-2 Kompas Aan de Raad. Voorstel 1. Het armoedebeleid zoals verwoord in bijgevoegde notitie kaders voor aanvullend gemeentelijk armoedebeleid Kompas vaststellen. 2. De categoriale regeling voor Chronisch zieken, Gehandicapten en ouderen met terugwerkende kracht per 1 januari 2006 invoeren. 3. De Extra Geld-regeling Kompas t.b.v. sociaal culturele activiteiten met terugwerkende kracht per 1 januari 2006 invoeren. 4. De compensatieregeling t.b.v. het niet-invoeren van de collectieve (aanvullende) ziektekostenverzekering in 2006 voor de periode 1 juli 2006 t/m 31 december 2006 invoeren. 5. Met betrekking tot de begrotingswijziging 2006-2 van Kompas als gevoelen kenbaar maken dat voor Voerendaal 5.000,00 extra bijgeraamd moet worden voor de uitvoering van de compensatieregeling zoals genoemd in punt 4 van dit besluit. Inleiding Via het Dagelijks Bestuur hebben het Algemeen Bestuur en de gemeenten aan Kompas verzocht om armoedebeleid te ontwikkelen met het oog op koopkrachtbehoud en verbetering voor de minima. Naar aanleiding van dit verzoek heeft Kompas bijgevoegde nota Kaders voor aanvullend gemeentelijk armoedebeleid opgesteld. Relatie met visiedocument/programmabegroting en relatie met de beoogde maatschappelijke effecten In de programmabegroting van de gemeente wordt onder het programma 9: Werk, inkomen en zorg gestreefd naar o.a. de volgende doelstellingen en maatschappelijke effecten die zijn verwerkt in bijgevoegd rapport inzake aanvullend gemeentelijk armoedebeleid.: Personen die langdurig op een minimum bestaansniveau leven in staat stellen om te blijven participeren in de samenleving. Toename van het aantal aanvragen bijzondere bijstand. Relevante regelgeving Wet werk en bijstand Historisch perspectief Bij de behandeling van de gemeentelijke begroting 2006 is een amendement aangenomen waardoor 30.000,00 is vrijgemaakt voor armoedebeleid. Bij de behandeling van het Beleidsplan 2007, Begrotingswijziging 2006-1 en ontwerpbegroting 2007 van Kompas in uw vergadering van 22 mei jl. is aangegeven dat aan het armoedebeleid wordt gewerkt. U heeft in deze vergadering besloten om het Beleidsplan 2007 van Kompas vast te stellen met dien verstande dat in het najaar van 2006 actualisering van een aantal rijksontwikkelingen en ontwikkelingen binnen de organisatie opnieuw worden besproken en ter vaststelling aan de raad worden voorgelegd. Een uitwerking van dit besluit dan wel een aanvulling op het Beleidsplan 2007 treft u in bijgevoegd rapport Kaders voor aanvullend gemeentelijk armoedebeleid aan. In de Begrotingswijziging 2006-2 vindt u de financiële vertaling. 1
Argumentatie Kompas heeft in beeld gebracht welke instrumenten / regelingen via deze organisatie (direct of indirect) aan de orde kunnen zijn, te weten: 1. Voortzetting regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. 2. Extra Geld-regeling Kompas t.b.v. sociaal culturele activiteiten. 3. Collectieve ziektekostenverzekering. 4. Langdurigheidstoeslag. 5. Kledingbank. 6. Voedselbank. 7. Financieel adviseur. 8. Aanbevelingen t.b.v. preventieve maatregelen. Ad. 1 Voortzetting regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen (czgo) Bij de invoering van de Wet werk en bijstand (WWB) is het juridisch kader voor categoriale regelingen ingetrokken. In plaats daarvan kwam voor de jaren 2004 en 2005 de mogelijkheid van een categoriale regeling voor bepaalde doelgroepen. Eind 2004 heeft u besloten om gebruik te maken van deze nieuwe mogelijkheid om voor chronisch zieken, gehandicpaten en ouderen categoriale vergoedingen te verstrekken. De Staatssecretaris van Sociale zaken en Werkgelegenheid heeft bij schrijven van 13 maart 2006 aan de Tweede Kamer medegedeeld dat het rijk niet van plan is om het juridische kader voor de regeling op korte termijn in te trekken met dien verstande dat daarvoor geen extra financiële middelen beschikbaar worden gesteld door het Rijk. Dit biedt de mogelijkhied om de regeling ook voor 2006 en volgende jaren te activeren. Voorgesteld wordt om voor alleenstaanden 140,00 en voor alleenstaande ouders/gezinnen 200,00 per jaar te verstrekken. Op basis van ervaringen uit 2005 blijkt dat voor de kosten een bedrag van 9.640,00 ten laste van de gemeente Voerendaal komt. De regeling zal ingaan met terugwerkende kracht per 1 januari 2006. De cliënt kan eenmaal per kalenderjaar een beroep doen op de regeling. Ad. 2 Extra Geld-regeling Kompas In het kader van het minimabeleid mogen aan burgers de kosten van deename aan sociaal culturele activiteiten worden vergoed (bijvoorbeeld sporten, attractiepark, schoolkamp). Over deze vergoedingen hoeft geen belasting te worden afgedragen en ze hoeven ook niet te worden gekort op de WWB-uitkeringen. Om in aanmerking te komen voor een uitkering moet de inkomensgrens op 120% van de voor de cliënt geldende bijstandsnorm liggen. Voor de vermogensgrens wordt aansluiting gezocht bij de vermogensvrijlating in de WWB. Een bepaalde groep personen is uitgesloten van gebruik van deze regeling zoals studenten en mensen die in een tehuis wonen. Voorgesteld wordt een maximum bedrag van 100,00 per persoon per jaar te verstrekken waarbij het niet verplicht is om het bedrag per persoon ook inderdaad aan elk van de gezinsleden te besteden (ouders kunnen hun bedrag besteden aan de kinderen). Op basis van ervaringen uit het verleden wordt bij de kostenraming uitgegaan van een bedrag ad. 11.460,00 voor de gemeente Voerendaal. De regeling zal ingaan met terugwerkende kracht per 1 januari 2006. Ad. 3 Collectieve (aanvullende) ziektekostenverzekering Het streven is om met ingang van 1 januari 2007 een (aanvullende) zorgverzekering te realiseren op Zuid-Limburgse schaal. De aanbestedingsprocedure hiervoor is in voorbereiding. In het eerste kwartaal 2005 is besloten om te komen tot een collectieve aanvullende zorgverzekering voor de minima in Simpelveld en Voerendaal. Dit vraagt echter heroverweging. De invoering van deze verzekering kan niet met terugwerkende kracht waardoor de verzekering nog maar voor korte duur geldt. De invoering betekent daarnaast een hoge administratieve last voor Kompas en Kompas is afhankelijk van de daadkracht van de verzekeringsmaatschappij. Tot slot leidt een snelle invoering tot mogelijk nadeel omdat in het kader van de ziektekostenverzekeringswet ook andere collectiviteiten bestaan (vakbond, ouderenbond). Er zijn nu 3 mogelijkheden: 1. De collectieve verzekering toch nog invoeren. 2. De collectieve verzekering niet meer invoeren in 2006 en daarvoor geen alternatief maken voor deze korte periode. Er zijn voor 2006 al andere mogelijkheden o.b.v. deze notitie. 2
3. de collectieve verzekering niet meer invoeren maar wel het effect van de verzekering op een andere manier regelen. Dat kan door de minima de premiekorting ad. 5,26 per persoon per maand voor de periode 1 juli 2006 t/m 31 december 2006 te verstrekken.voor deze periode wordt gekozen omdat de verzekering niet met terugwerkende kracht kan worden ingevoerd waardoor naar ons oordeel ook niet de compensatie verdere terugwerking dient te hebben. Dit betekent voor Voerendaal ongeveer een kostenpost ad. 5.000,00. Gezien de uitvoeringslasten, de korte periode warvoor de verzekering nog gaat gelden en de andere mogelijkheden van armoedebestrijding stelt Kompas ambtelijk voor om te kiezen voor optie 2. Omdat in 2005 al is besloten om voor de minima van de gemeente Voerendaal een dergelijke verzekering af te sluiten, dienen zij naar ons oordeel toch tegemoet gekomen te worden. Derhalve stellen wij optie 3 voor. Ad. 4 Langdurigheidstoeslag In de WWB is een regeling opgenomen voor categoriale bijstand aan burgers die meer dan 5 jaar een inkomen hebben dat niet hoger is dan het minimum. Door de strenge eisen kregen veel langdurige minima deze uitkering toch niet. Het rijk gaat de huidige regeling versoepelen. Zodra hierover meer duidelijkheid bestaat, wordt regionaal een werkgroep in het leven geroepen die voorstellen gaat doen. Naar verwachting zal dit na de zomervakantie worden opgestart. Ad. 5 Kledingbank Kompas gaat bij de cliënten schriftelijk informeren of zij van de diensten van de kledingbank gebruik zullen maken indien een dergelijke voorziening in de Kompasgemeenten beschikbaar komt. Na ontvangst van de reacties zal het bestuur worden geïnformeerd. Ad. 6 Voedselbank Onderzoek heeft onlangs uitgewezen dat 85% van de gebruikers van de voedselbanken schulden hebben. Kompas kan niet veel voor deze groep doen omdat de WWB regelt dat behoudens bijzondere omstandigheden geen bijstand kan worden verstrekt voor schulden, ook niet indirect door dan kosten te vergoeden. Het fenomeen voedselbank dient buiten de bijzondere bijstand om te worden gefinancierd. Dat is de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Ad. 7 Financieel adviseur In maart 2006 zijn 21 gezinnen aselect gekozen en zijn gevraagd mee te doen aan een onderzoek door een financieel adviseur. Deze onderzoekt of minima gelden waar ze recht op hebben laten liggen (b.v. belastingteruggave). Op basis van de eindrapportage van de financieel adviseur kan worden bezien of en op welke wijze minima kunnen worden ondersteund om niet-gebruik van voorzieningen tegen te gaan. In de vergadering van 12 juli 2006 heeft het DB Kompas de intentie uitgesproken om aan minima een abonnement bij een financieel adviseur c.q. serviceorganisatie aan te bieden. Uitgangspunt daarbij is dat de kosten uit de begroting van Kompas kunnen worden voldaan. Dat is momenteel in onderzoek. Ad. 8 Preventieve maatregelen Kompas beveelt aan om binnen de afdeling Welzijn van de gemeenten de regie te beleggen om binnen de contacten die er zijn met welzijnsinstellingen tot aanvullende maatregelen te geraken. Kompas zal als partner in dit proces meedoen. Uiteraard zorgt Kompas voor de nodige voorlichting (brochures) en toelichting om burgers bekend te maken met de mogelijkheden van voorzieningen die Kompas verzorgt. 3
Financiële, personele, organisatorische consequenties: Regeling Kosten a. Regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen (czgo) 9.640,00 b. Extra-geld regeling 11.460,00 c. Compensatie collectieve verzekering (is niet in de voorgestelde 5.000,00 begrotingswijziging van Kompas opgenomen) In de begroting 2006 van Kompas is reeds een bedrag 7.670,00 -/- opgenomen voor intensivering armoedebestrijding Totaal 18.430,00 Ad. a Dit bedrag is gebaseerd op ervaringen uit 2005. Ad. b De omvang van de totale doelgroep voor Kompas (Nuth, Simpelveld en Voerendaal) wordt geraamd op 800 personen. Op basis van ervaringen in het verleden gaan wij uit dat 50% van de doelgroep de vergoeding aanvraagt. Dit betekent dat wij uitgaan van een groep van 400 personen waarvoor het benodigde budget voor Voerendaal 11.460,00 bedraagt. Ad. c Dit bedrag is gebaseerd op het aantal minima dat voor deze regeling in aanmerking komt maal de premiekorting ad. 5,26 per persoon per maand voor de periode 1 juli 2006 tot en met 31 december 2006. In de voorgestelde en tevens bijgevoegde begrotingswijziging 2006-2 van Kompas is niet het bedrag voor de compensatie van de collectieve ziektekostenverzekering (Ad. c) opgenomen. Als uw raad ervoor kiest om deze compensatie voor 2006 te verstrekken, dient u in uw gevoelen m.b.t. de begrotingswijzing kenbaar te maken dat voor Voerendaal t.b.v. van deze regeling 5.000,00 extra geraamd moet worden. Daarnaast is in de begroting 2006 van Kompas al een bedrag opgenomen om intensivering van de armoedebestrijding te bekostigen. Dat extra bedrag is gebaseerd op de ervaringen uit 2005 bij de uitvoering van de regeling czgo voor Nuth en Voerendaal. Dit betekent dat voor de overige kosten een begrotingswijziging van Kompas aan de orde zal zijn. Deze kosten bedragen voor Voerendaal 18.430,00 die in 2006 gedekt kunnen worden uit het door uw raad (extra) beschikgestelde budget ad. 30.000,00 voor armoedebeleid. In de meerjarenbegroting van de gemeente zijn de voornoemde kosten ad. 18.430,00 (nog) niet opgenomen omdat Kompas eerst een inspanningsverplichting heeft. Als hieraan wordt voldaan, kunnen bij de voorjaarsrapportage van de gemeente de bovengenoemde kosten alsnog worden verwerkt. Risico s: Bij een cumulatie van huurtoeslag, kwijtschelding van gemeentelijke belastingen, waterschapsbelastingen en overige diverse verstrekkingen (zoals opgenomen in deze notitie) kan de situatie ontstaan dat het besteedbare inkomen in sommige gevallen daalt bij werkaanvaarding (= armoedeval). In de praktijk blijkt echter dat dit nauwelijks voorkomt waardoor er geen reden is omwille de armoedeval de regelingen zoals in deze nota zijn opgenomen, niet door te voeren. Communicatie en draagvlak: In de weekbladen worden deze regelingen gepubliceerd met vermelding van de voorwaarden. 4
Raadsbesluit: 1. Het armoedebeleid zoals verwoord in bijgevoegde notitie kaders voor aanvullend gemeentelijk armoedebeleid Kompas vaststellen. 2. De categoriale regeling voor Chronisch zieken, Gehandicapten en ouderen met terugwerkende kracht per 1 januari 2006 invoeren. 3. De Extra Geld-regeling Kompas t.b.v. sociaal culturele activiteiten met terugwerkende kracht per 1 januari 2006 invoeren. 4. De compensatieregeling t.b.v. het niet-invoeren van de collectieve (aanvullende) ziektekostenverzekering in 2006 voor de periode 1 juli 2006 t/m 31 december 2006 invoeren. 5. Met betrekking tot de begrotingswijziging 2006-2 van Kompas als gevoelen kenbaar maken dat voor Voerendaal 5.000,00 extra bijgeraamd moet worden voor de uitvoering van de compensatieregeling zoals genoemd in punt 4 van dit besluit. BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN VOERENDAAL, de secretaris, de burgemeester, Aldus besloten in de raadsvergadering van 25 september 2006 de griffier dhr. F.H.T.M. Aerts de voorzitter burgemeester D.A.M. Akkermans Bijlage(n): Notitie Kaders voor aanvullend gemeentelijk armoedebeleid Kompas juni 2006. Ter inzage: Begrotingswijziging 2006-2 Kompas 5