BIJLAGE C BIJ BESLUIT

Dienst uitvoering en toezicht Energie BIJLAGE C BIJ BESLUIT Nummer: 100947-183 Betreft: Behandeling inhoudelijke punten wettelijk overleg bij het besluit tot vaststelling van de methode tot vaststelling van de kwaliteitsterm ingevolge artikel 41, eerste lid, van de Elektriciteitswet 1998 voor de jaren 2004 tot en met 2006. 2 2.1 Voorstel DTe 4 2.2 Reacties respondenten 4 2.3 Afweging en motivering DTe 4 3 3.1 Voorstel DTe 5 3.2 Reacties respondenten 5 3.3 Afweging en motivering DTe 6 4 4.1 Voorstel DTe 6 4.2 Reacties respondenten 7 4.3 Afweging en motivering DTe 7 5 5.1 Voorstel DTe 8 5.2 Reacties respondenten 9 5.3 Afweging en motivering DTe 10 6 6.1 Voorstel DTe 11 6.2 Reacties respondenten 11 6.3 Afweging en motivering DTe 11 1

1. Inleiding 1. Vaststelling van de methode voor het vaststellen van de kwaliteitsterm q (hierna: methodebesluit) ingevolge artikel 41, eerste lid, van de Elektriciteitswet 1998 (hierna: E-wet) geschiedt na overleg met de gezamenlijke netbeheerders en met de representatieve organisaties van partijen op de elektriciteitsmarkt, waarbij de directeur DTe in het vaststellingsbesluit aangeeft welke gevolgtrekkingen hij heeft verbonden aan de uitkomsten van het overleg. Deze gevolgtrekkingen worden in deze bijlage bij het methodebesluit besproken. Deze bijlage C is onderdeel van besluit 100947-PM van PM 2004. 2. DTe heeft in november 2002 het Informatie -en consultatiedocument Maatstafconcurrentie, regionale netbeheerders Elektriciteit, tweede reguleringsperiode (hierna: consultatiedocument) uitgebracht. Dit consultatiedocument is gepubliceerd op de Internetpagina van DTe (www.dte.nl) en is voorts onder meer toegezonden aan de netbeheerders elektriciteit en aan de representatieve organisaties, waaronder de organisatie van de gezamenlijke netbeheerders elektriciteit (EnergieNed, sectie Netbeheer). In het consultatiedocument heeft DTe zijn visie op de reguleringsmethodiek voor de tweede reguleringsperiode uiteengezet, en belangstellenden gevraagd hun zienswijze te geven aan de hand van een aantal in het consultatiedocument gestelde vragen. Belangstellenden hebben tot en met 14 februari 2003 de tijd gekregen om schriftelijk hun zienswijze op het consultatiedocument uiteen te zetten. 3. In deze bijlage worden de reacties van respondenten op het consultatiedocument besproken ten aanzien van de in het consultatiedocument voorgestelde kwaliteitsregulering, voor zover relevant voor het onderhavige methodebesluit voor de tweede reguleringsperiode. De reacties zijn tevens gepubliceerd op de Internetpagina van DTe (www.dte.nl). Reacties ten aanzien van de in het consultatiedocument voorgestelde prijsregulering zijn reeds besproken in het methodebesluit tot vaststelling van de methode van de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering voor de tweede reguleringsperiode, met als kenmerk 100947-82. In onderstaande tabel staan de partijen die hebben gereageerd op het consultatiedocument. 2

Tabel C.1: overzicht respondenten. Respondenten Datum Kenmerk Netbeheerders elektriciteit Netbeheerder Centraal Overijssel B.V. 14-02-2003 3501/4501/U03.00402 DELTA Netwerkbedrijf B.V. 12-02-2003 910HKtr/MRP/Bch2003.53 ENECO Edelnet Delfland B.V. 14-02-2003 MO/MC/sc-07120812 ENECO Netbeheer B.V. 14-02-2003 MO/MC/sc-07120812 ENECO Netbeheer Midden-Holland B.V. 14-02-2003 MO/MC/sc-07120812 ENECO Netbeheer Weert N.V. 14-02-2003 MO/MC/sc-07120812 ENECO Netbeheer Zuid-Kennemerland B.V. 14-02-2003 MO/MC/sc-07120812 NRE Netwerk B.V. 14-02-2003 03_NN_100333 N.V. Continuon Netbeheer 19-02-2003 CN/AHvdB/200300125 EWR Netbeheer B.V. 19-02-2003 CN/AHvdB/200300125 Noord West Net N.V. 19-02-2003 CN/AHvdB/200300125 ONS Netbeheer B.V. 17-02-2003 D/HT/03/00216 ENBU B.V. 14-02-2003 ENBU/03.237/jvr/Cos/FG RENDO Netbeheer B.V. 13-02-2003 DN/SV/ES614 Essent Netwerk Brabant B.V. 14-02-2003 E03U0091 Essent Netwerk Friesland B.V. 14-02-2003 E03U0091 Essent Netwerk Limburg B.V. 14-02-2003 E03U0091 Essent Netwerk Noord N.V. 14-02-2003 E03U0091 InfraMosane N.V. 14-02-2003 E03U0091 Westland Energie Infrastructuur B.V. 14-02-2003 FB/ns/U0300843 B.V. Transportnet Zuid-Holland 14-02-2003 - Overige respondenten EnergieNed sectie Netbeheerders 6-02-2003 2003-23121 EnergieNed sectie Handel & Verkoop 14-02-2003 2003-23282 EnergieNed sectie Productie 14-02-2003 2003-23267 Intergas Netbeheer B.V. 5-02-2003 G9(n)CS/BvL/0308 Eneco Holding NV 14-02-2003 RA/EATV/03/00003 Tennet B.V. 29-01-2003 MR03-040 Prof. dr. B.M. Bert Balk (CBS) 26-11-2002 - VEMW 13-02-2003 Document1/VO VNCI 13-02-2003 Document1/VO PAWEX 13-02-2003 Document1/VO MKB-Nederland 14-02-2003 03.009/HdG/jb Europese Commissie 7-02-2003 - Finnish Energy Market Authority 31-01-2003 - The Italian Regulatory Authority for Electricity 30-01-2003 PB/MO3244/ao-md and Gas NIB Capital Bank 30-01-2003 RM/FH Stichting voor Economisch Onderzoek der 27-03-2003 - Universiteit van Amsterdam (SEO) Energie-Keuze.nl 27-01-2003-3

4. De respectievelijke netbeheerders van Eneco, Essent en Nuon hebben een gezamenlijke reactie gegeven op het consulatiedocument. Deze reacties worden hierna aangegeven met respectievelijk Gezamenlijke reactie netbeheerders Eneco, Gezamenlijke reactie netbeheerders Essent en Gezamenlijke reactie netbeheerders Nuon. De verenigingen VEMW, VNCI en PAWEX hebben tevens een gezamenlijke reactie gegeven. Deze reacties worden hierna aangegeven met Gezamelijke reactie VEMW, VNCI en PAWEX. 5. De reacties van respondenten worden hieronder per onderwerp besproken: Hoofdstuk 2: Kwaliteitsdimensies; Hoofdstuk 3: Kwaliteitsindicatoren; Hoofdstuk 4: Interne en externe onderbrekingen; Hoofdstuk 5: Initiële norm en normindex; en Hoofdstuk 6: Invoering kwaliteitsregulering. 2 Kwaliteitsdimensies 2.1 6. DTe heeft in het consultatiedocument voorgesteld om betrouwbaarheid als belangrijkste kwaliteitsdimensie te beschouwen. - Wat vindt u van de visie van DTe dat betrouwbaarheid de belangrijkste dimensie van kwaliteit is? 2.2 7. Een groot aantal respondenten 1 is van mening dat betrouwbaarheid de belangrijkste kwaliteitsdimensie is. Andere respondenten 2 zijn van mening dat betrouwbaarheid inderdaad een belangrijke dimensie van kwaliteit is, maar voltage kwaliteit en commerciële kwaliteit evenzeer belangrijke kwaliteitsdimensies zijn. Eén respondent 3 heeft aangeven dat kwaliteit vanuit verschillende perspectieven benaderd kan worden: vanuit de netbeheerders, de aandeelhouder en de individuele klant. Vanuit de verschillende perspectieven hoeft betrouwbaarheid niet de belangrijkste kwaliteitsdimensie te zijn. Verder zijn er respondenten 4 die pas tijdens de droogzwemperiode hun mening willen vormen ten aanzien van de kwaliteitsdimensie betrouwbaarheid. 2.3 8. DTe beschouwt betrouwbaarheid als de belangrijkste kwaliteitsdimensie. Uit de reacties kan worden opgemaakt dat deze visie breed gedragen wordt. DTe stelt overigens tevens regels aan de overige 1 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., Delta Netwerkbedrijf B.V., ONS Netbeheer B.V., Westland Energie Infrastructuur B.V., B.V. Transportnet Zuid-Holland en TenneT B.V, MKB Nederland, SEO. 2 Gezamenlijke reactie netbeheerders Eneco, ENBU B.V., EnergieNed sectie Netbeheerders, VEMW. 3 4 Gezamenlijke reactie netbeheerders Essent. 4

kwaliteitsdimensies. Regels ten aanzien van het toezicht op spanningskwaliteit en commerciële kwaliteit zijn beschreven in de technisch codes. 3 Kwaliteitsindicatoren 3.1 9. DTe heeft in het consultatiedocument voorgesteld om SAIFI, CAIDI en SAIDI als kwaliteitsindicatoren te betrekken in het systeem van kwaliteitsregulering. - Wat is uw mening over DTe s keuze om SAIFI, CAIDI en SAIDI te betrekken in het reguleringssysteem? 3.2 10. Vrijwel alle respondenten 5 zijn van mening dat de internationale kengetallen (hierna: kwaliteitsindicatoren) onderbrekingsverwachting (SAIFI), gemiddelde uitvalduur (CAIDI) en jaarlijkse uitvalduur (SAIDI) geschikt zijn voor de kwaliteitsregulering, omdat deze kwaliteitsindicatoren reeds bekend zijn bij de regionale netbeheerders elektriciteit. Echter, de totstandkoming van deze kwaliteitsindicatoren dient gebaseerd te zijn op een eenduidige begripsbepaling. De storingsrapportage van de netbeheerders elektriciteit dient consistent en vergelijkbaar te zijn. Respondenten zijn van mening dat de huidige storingsrapportage (tot 2001) nog niet consistent en vergelijkbaar is. 11. Een aantal respondenten 6 is van mening dat om een zo eenvoudig mogelijk systeem van kwaliteitsregulering in te voeren, slechts de kwaliteitsindicator SAIDI in de reguleringssystematiek betrokken hoeft te worden. Eén respondent 7 geeft de voorkeur om zowel SAIFI als CAIDI te betrekken in het systeem van kwaliteitsregulering. Eén respondent 8 meent dat de eenvoud van een model niet de doorslaggevende factor moet zijn bij de keuze voor de te hanteren kwaliteitsindicator(en). 12. Een aantal respondenten 9 geeft de voorkeur aan om de kwaliteitsindicatoren niet op te splitsen naar spanningsniveau en/of type afnemers, omdat dit het model onnodig complex maakt. Een aantal andere respondenten 10 heeft de voorkeur om de kwaliteitsindicatoren wel op te splitsen naar spanningsniveau. 5 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., Delta Netwerkbedrijf B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Eneco, Gezamenlijke reactie netbeheerders Nuon, ONS Netbeheer B.V., ENBU B.V., RENDO Netbeheer B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Essent, Westland Energie Infrastructuur B.V., B.V. Transportnet Zuid-Holland en SEO, VEMW, EnergieNed, MKB Nederland. 6 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., Delta Netwerkbedrijf B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Eneco, ENBU B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Essent, Westland Energie Infrastructuur B.V., en B.V. Transportnet Zuid-Holland. 7 ONS Netbeheer B.V.. 8 9 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., ONS Netbeheer B.V., Westland Energie Infrastructuur B.V., TenneT B.V.. 10 Gezamenlijke reactie netbeheerders Nuon, Delta Netwerkbedrijf B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Essent. 5

3.3 13. DTe zal de jaarlijkse uitvalduur (SAIDI) in de reguleringssystematiek te betrekken. DTe sluit zich op dit punt aan bij de mening van de respondenten. SAIDI dekt de lading van de onderbrekingsverwachting (SAIFI) en de gemiddelde uitvalsduur (CAIDI), omdat SAIDI het product is van SAIFI en CAIDI. Netbeheerders zijn reeds goed bekend met deze indicator en deze wordt eenduidig jaarlijks gerapporteerd in Nestor. 14. DTe deelt de mening van de respondenten dat de storingsrapportage van de netbeheerders consistent en vergelijkbaar moet zijn om als input te dienen voor het kwaliteitsreguleringssysteem. In het traject na de consultatie is na overleg met netbeheerders en representatieve organisatie besloten om de voor de kwaliteitsindicatoren geen gebruik te maken van gegevens vóór 2004. 15. In het consultatiedocument heeft DTe een systeem van kwaliteitsregulering voorgesteld waarbij netbeheerders zowel op de duur als op het aantal onderbrekingen worden beoordeeld. Uit de reacties van respondenten op het consultatiedocument en de bijeenkomsten van de contactgroep blijkt dat de voorkeur van de netbeheerders uitgaat naar een systeem van kwaliteitsregulering, waarbij netbeheerders gestuurd worden op de jaarlijkse uitvalduur (SAIDI) in plaats van op CAIDI en SAIFI. DTe is van mening dat het systeem van kwaliteitsregulering duidelijker en eenvoudiger is als er enkel op SAIDI wordt gestuurd. Een nadeel is dat de vaststelling van de parameter van waardering naar stroomonderbrekingen (hierna: ϕ paramater) complexer is omdat de waarderingsfuncties die door SEO zijn bepaald wel uitgaan van de afzonderlijke indicatoren CAIDI en SAIFI. 16. In het systeem van kwaliteitsregulering zal DTe SAIDI niet opsplitsen naar type afnemers, omdat Nestor geen onderscheid maakt tussen de verschillende type getroffen afnemers. Aangezien de kwaliteitsregulering betrekking heeft op afnemers die zijn aangesloten op laagspanning, is een onderscheid van onderbrekingen op spanningsniveau vereist. De huidige gegevens van Nestor hebben namelijk enkel betrekking op storingen die leiden tot een onderbreking bij een afnemer die is aangesloten op laagspanning. 4 Interne en externe onderbrekingen 4.1 17. DTe heeft in het consultatiedocument voorgesteld om alle storingen die leiden tot onderbrekingen in het laagspanningsnet te betrekken in het systeem van kwaliteitsregulering, tenzij redelijkerwijs wordt aangetoond of een onderbreking wel of niet onder force majeur valt. - Wat is uw mening over de onderverdeling die DTe maakt tussen interne en externe oorzaken van onderbrekingen? - Hoe moet DTe omgaan met onderbrekingen die door derden worden veroorzaakt? 6

- Welke suggesties heeft u met betrekking tot de wijze waarop DTe met Force Majeur zou kunnen omgaan? 4.2 18. Een aantal van de respondenten 11 is van mening dat een onderverdeling gemaakt moet worden tussen interne en externe oorzaken van onderbrekingen. Een aantal respondenten 12 merkt op dat het onderscheid tussen interne en externe oorzaken nog niet kan worden gemaakt met de Nestorgegevens. 19. Een aantal respondenten 13 is van mening dat de storingen die door derden worden veroorzaakt niet mee dienen te worden genomen in de kwaliteitsregulering, zolang de gemiste inkomsten verhaald kunnen worden op de veroorzakers. Een aantal respondenten 14 is van mening om de storingen die door derden worden veroorzaakt niet mee te nemen in de kwaliteitsregulering, omdat zij niet zeker zijn dat de gemiste inkomsten kunnen worden verhaald op de veroorzakers. Eén respondent 15 is van mening dat storingen veroorzaakt door derden beïnvloedbaar zijn (door bijvoorbeeld extra uitgaven aan toezicht en afdekplaten op kabels) en dus meegenomen dienen te worden in de statistieken. Eén respondent 16 meent dat het opnemen van storingen veroorzaakt door derden een prikkel geeft om de storingen sneller te verhelpen. 20. Een groot aantal respondenten 17 is het er over eens dat force majeur uitgesloten dient te worden. De voornaamste reden hiervoor is dat overmacht niet beïnvloedbaar is. Een aantal respondenten 18 menen dat een deskundige moet oordelen of er sprake is van force majeur. Andere respondenten 19 pleiten voor het opstellen van criteria voor force majeur om onduidelijkheden te voorkomen. Weer andere respondenten 20 willen slechts in uitzonderlijke gevallen force majeur van toepassing laten zijn. 4.3 21. DTe zal alle storingen die leiden tot onderbrekingen in het laagspanningsnet betrekken in het systeem van kwaliteitsregulering, tenzij de onderbreking is veroorzaakt in het hoogspanningsnet (> 50 kv). DTe zal in principe geen verder onderscheid maken naar de aard van de onderbreking, met uitzondering van force majeur. Ten eerste is het op dit moment niet mogelijk om op een betrouwbare manier onderscheid 11 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Nuon, ONS Netbeheer B.V., ENBU B.V., RENDO Netbeheer B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Essent, Westland Energie Infrastructuur B.V. en B.V. Transportnet Zuid-Holland en TenneT B.V.. 12 Gezamenlijke reactie netbeheerders Essent. 13 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Nuon, ONS Netbeheer B.V., ENBU B.V., RENDO Netbeheer B.V., Westland Energie Infrastructuur B.V., TenneT B.V. 14 Delta Netwerkbedrijf B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Eneco, Gezamenlijke reactie netbeheerders Essent. 15 B.V. Transportnet Zuid-Holland. 16 Stichting voor Economische Onderzoek de Universiteit van Amsterdam. 17 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., Delta Netwerkbedrijf B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Eneco, RENDO Netbeheer B.V., TenneT B.V.. 18 ONS Netbeheer B.V., ENBU B.V.. 19 Gezamenlijke reactie netbeheerders Essent, TenneT B.V.. 20 7

te maken, omdat Nestor géén onderscheid maakt tussen intern en extern veroorzaakte onderbrekingen. Ten tweede is het gewenst dat een afnemer te maken heeft met slechts één partij als het gaat om de leveringszekerheid. DTe sluit zich hierbij aan het advies dat de Energieraad gaf over aansprakelijkheid bij leveringsonderbrekingen 21 : Het is voor zowel de consument als de zakelijke klant ondoenlijk om zelf de oorzaak van de onderbreking te achterhalen en op de juiste plaats de schadeclaim neer te leggen. Het is daarbij duidelijk dat de netbeheerder voor het leveren van het product binnen de norm afhankelijk is van derden ( toeleveranciers zoals netbeheerders, producenten, maar ook gravers, etc.) Deze derden moeten dus door de netbeheerder aansprakelijk gesteld kunnen worden. De onderlinge vrijwaring voor aansprakelijkheid in de energiesector moet daarvoor worden afgeschaft. Voor gravers geldt een dergelijke vrijwaring nu al niet Het is volgens de Raad de verantwoordelijkheid van de netbeheerder en niet van de klant, om op andere partijen eventuele schade te verhalen. De netbeheerder verkeert in een veel betere positie (qua kennis, maar ook contractueel of vanuit het beheer) dan de klant om de oorzaak van de storing te achterhalen en zijn eigen schade en de uitgekeerde vergoedingen aan de klant succesvol te verhalen. 22. Een uitzondering op bovenstaande toekenning van verantwoordelijkheden voor de genoemde kwaliteitsdimensies zou kunnen worden gevormd door zogenaamde force majeur -incidenten. Onder force majeur of overmacht wordt in de literatuur over het algemeen verstaan een incident dat zo weinig voorkomt dat het oneconomisch zou zijn om daarmee rekening te houden in de reguleringssystematiek, en dat bovendien niet beïnvloed kan worden door de betreffende partij, in dit geval de netbeheerder. 23. Bij force majeur kan gedacht worden aan zaken als zware aardbevingen, grote overstromingen of oorlog. Het gaat meestal om incidenten die uitzonderlijk veel schade aan de voorziening toebrengen, die een substantieel deel van de afnemers treffen en waarvan de hersteltijd significant langer is dan gebruikelijk. Hierbij wordt uitgegaan van een omgekeerde bewijslast. Dat wil zeggen dat het uitgangspunt is dat de netbeheerder verantwoordelijk is voor alle genoemde kwaliteitsaspecten, tenzij hij redelijkerwijs kan aantonen dat sprake is van overmacht. De beoordeling zal per individueel geval plaatsvinden. Daarbij zal aansluiting worden gezocht bij de geldende juridische opvattingen met betrekking tot force majeur. 5 Initiële norm en normindex 5.1 24. DTe heeft in het consultatiedocument voorgesteld een initiële startnorm voor onbepaalde tijd vast te stellen en om deze jaarlijks te corrigeren met een normindex op basis van een voortschrijdend gemiddelde. - Dienen de initiële normen voor bepaalde of onbepaalde tijd te worden vastgesteld en op welke wijze zou de vaststelling dienen te gebeuren? 21 Aansprakelijkheid, helder als het licht uitgaat, Algemene Energieraad, oktober 2003. 8

- Kunt u aangeven welke factoren een mogelijke rol kunnen spelen bij het bepalen van bovenstaande correctie op de initiële norm? - Heeft u voorkeur voor een berekening van de normindex per jaar of heeft u voorkeur voor een berekening van de normindex op basis van een voortschrijdend gemiddelde? - Heeft een andere voorkeur voor de initiële schatting van de normindex? - Heeft u een andere voorkeur voor de verrekening van verschillen tussen schatting en uitkomst van de normindex? Zo ja, welke? - Welke van de twee beschreven alternatieve (SAIFI/CAIDI of SAIDI) heeft uw voorkeur en waarom? 5.2 25. Vrijwel alle respondenten 22 geven aan dat de kwaliteitsnorm voor een bepaalde tijd moet worden vastgesteld. Een aantal respondenten 23 geeft aan dat de huidige historische data onbetrouwbaar zijn. De kwaliteitsnorm dient daarom voor een bepaalde periode te worden vastgesteld, totdat de betrouwbaarheid van de data verbeterd is. Eén respondent is van mening dat de kwaliteitsnorm voor onbepaalde tijd kan worden vastgesteld, mits de correctie met de norm goed plaatsvindt 24. Eén respondent 25 is van mening dat het huidige kwaliteitsniveau als basis zou moeten dienen voor de kwaliteitsnorm; door bijvoorbeeld het gemiddelde van de periode 1999-2003 te nemen. Een respondent 26 geeft aan dat er een relatie zou moeten bestaan tussen de duur van de initiële norm en de looptijd van investeringen in kwaliteit. Een aantal respondenten 27 is van mening dat regionale verschillen een rol kunnen spelen bij het bepalen van een correctie op de kwaliteitsnorm, zoals aansluitdichtheid, leeftijd van de infrastructuur en bodemgesteldheid. 26. Vrijwel alle respondenten 28 geven de voorkeur aan een voortschrijdend gemiddelde voor de berekening van de aanpassing van de norm. De belangrijkste reden hiervoor is dat het stochastische element in het optreden van storingen gedempt wordt. Een aantal respondenten 29 is van mening dat de berekening van de aanpassing van de norm per jaar berekend moet worden indien de jaarcijfers stabiliteit vertonen. Een 22 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., Delta Netwerkbedrijf B.V., gezamenlijke reactie netbeheerders Eneco, gezamenlijke reactie netbeheerders Nuon, ONS Netbeheer B.V., ENBU B.V., RENDO Netbeheer B.V., Westland Energie Infrastructuur B.V., EnergieNed Sectie Productie, VEMW. 23 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., gezamenlijke reactie netbeheerders Eneco, ONS Netbeheer B.V., ENBU B.V., RENDO Netbeheer B.V. TZH, gezamenlijke reactie netbeheerders Essent, B.V. Transportnet Zuid-Holland, VEMW. 24 B.V. Transportnet Zuid-Holland. 25 MKB Nederland. 26 27 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., Delta Netwerkbedrijf B.V., gezamenlijke reactie netbeheerders Nuon, ONS Netbeheer B.V.. 28 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., Delta Netwerkbedrijf B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Eneco, ENBU B.V., RENDO Netbeheer B.V., Gezamenlijke reactie netbeheerders Essent, Westland Energie Infrastructuur B.V. en B.V. Transportnet Zuid-Holland. 29 9

andere respondent 30 is van mening dat de berekening van de aanpassing van de norm gebaseerd moet zijn op jaarcijfers omdat de klant een jaarafrekening krijgt. Indien de afrekening niet voor alle klanten op hetzelfde moment plaatsvindt, is deze respondent van mening dat de aanpassing van de norm bepaald moet worden op basis van een voortschrijdend gemiddelde. 27. Een aantal respondenten 31 is van mening dat de aanpassing van de norm voor de tweede reguleringsperiode te schatten op 1. Een aantal respondenten 32 meent dat de schatting van de aanpassing van de norm gebaseerd moet zijn op objectiveerbare regionale verschillen. Een aantal andere respondenten 33 is van mening dat de initiële schatting van de aanpassing van de norm gelijk moet zijn. 28. Een aantal respondenten 34 is van mening dat de methode om de verschillen tussen de schatting en de uitkomst van de aanpassing van de norm te verrekenen een goede methode is. Een aantal respondenten 35 stelt voor om deze methode te baseren op een bonus/malus-systeem met maximale bandbreedte. Eén respondent 36 vindt achteraf verrekenen onwenselijk, vanwege de vrees voor onduidelijkheid in de op te stellen jaarrekeningen. Eén respondent 37 is van mening dat de ontstane verschillen waarschijnlijk niet beïnvloedbaar zijn en dat de verschillen niet verrekend dienen te worden. Eén respondent 38 is van mening dat de verrekening jaarlijks plaats kan vinden bij een voortschrijdende aanpassing van de norm. 5.3 29. In het traject na de consultatie is na overleg met netbeheerders en representatieve organisaties besloten om de begrippen initiële norm en normindex te vervangen door de term kwaliteitsnorm. Er zal één kwaliteitsnorm komen voor alle netbeheerders, die per reguleringperiode zal worden aangepast op basis van een voorschrijdend gemiddelde. Op dit punt deelt DTe de mening van de meeste respondenten. Een initiële norm per netbeheerder maakt het systeem van kwaliteitsregulering complexer en moeilijk uit te leggen aan de klant. De huidige verschillen in kwaliteit tussen netbeheerders zullen bij individuele normen blijven bestaan. Om consistentie met de prijsregulering te houden acht DTe het van belang dat deze genoemde verschillen op den duur verdwijnen. Het gelijke speelveld voor netbeheerders is immers vastgesteld op basis van één eindpunt, namelijk de efficiënte kosten per samengestelde output. 30. Conform de reacties van respondenten zal de kwaliteitsnorm worden gebaseerd op de gemiddelde jaarlijkse uitvalduur per klant. Voor de tweede reguleringperiode is deze gelijk aan de gemiddelde jaarlijkse uitvalduur per aangeslotene van alle netbeheerders gemeten over de jaren 2004 en 2005. 30 ONS Netbeheer B.V.. 31 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., ONS Netbeheer B.V., ENBU B.V., RENDO Netbeheer B.V.. 32 Delta Netwerkbedrijf B.V.. 33 34 Netbeheer Centraal Overijssel B.V., REND.O Netbeheer B.V. 35 36 Westland Energie Infrastructuur B.V. 37 ENBU B.V. 38 B.V. Transportnet Zuid-Holland. 10

31. Door het invoeren van kwaliteitsregulering zal DTe bewerkstelligen dat netbeheerders in ieder geval de kosten van het huidige gemiddelde niveau van betrouwbaarheid terug kunnen verdienen via de tarieven. Kwaliteitsregulering geeft prikkels aan netbeheerders om de betrouwbaarheid te verhogen of eventueel te verlagen indien deze investering in kwaliteit efficiënt is. Opgemerkt dient te worden dat het niet alleen om investeringen gaat, maar ook om operationele zaken zoals onderhoud en storingsafhandeling. 32. DTe is zich bewust van het stochastische karakter van stroomonderbrekingen en zal daarom de individuele prestaties van bedrijven ten opzichte van de norm jaarlijks meten, maar per reguleringsperiode verrekenen om zo het effect van uitschieters te dempen. 6 Invoering kwaliteitsregulering 6.1 33. DTe heeft voorgesteld om het systeem van kwaliteitsregulering op 1-1-2004 in te voeren. - Welke aanwijsbare problemen ziet u indien het reguleringsmodel op 1-1-2004 wordt ingevoerd? 6.2 34. Vrijwel alle respondenten zijn van mening dat een periode nodig is om aan het systeem van kwaliteitsregulering te wennen, voordat de kwaliteitsregulering kan worden ingevoerd (hierna: droogzwemmen). Door een periode van droogzwemmen kunnen netbeheerders de benodigde voorbereidingen treffen voor het systeem van kwaliteitsregulering, zonder dat er financiële gevolgen aan verbonden zullen zijn. Bovendien kan het systeem tijdens de droogzwemperiode getest worden en zonnodig worden gecorrigeerd 39. Eén respondent 40 stelt een droogzwemperiode van minimaal één tot twee jaar voor. Een andere respondent 41 stelt voor om gedurende de hele tweede reguleringsperiode droog te zwemmen. Eén respondent 42 stelt voor om rekening te houden met omgevingsfactoren. Eén respondent 43 geeft aan eerst te willen droogzwemmen, voordat de toepassing op de omzet zal plaatsvinden. 6.3 35. DTe deelt de mening van respondenten en zal maatvoering en redelijkheid betrachten bij het invoeren van de financiële prikkels op kwaliteit van de tweede reguleringsperiode. Na overleg met netbeheerders elektriciteit en representatieve organisaties heeft DTe besloten om de kwaliteitsnorm niet vast te stellen op basis van historische gegevens zoals voorgesteld in het consultatiedocument, maar op basis van de gegevens voor de jaren 2004 en 2005. DTe zal de kwaliteitsregulering invoeren per 1 januari 2005. De periode na de publicatie van het consultatiedocument (november 2002) heeft DTe gebruikt om met 39 Gezamenlijke reactie netbeheerders Eneco. 40 Netbeheer Centraal Overijssel B.V.. 41 Delta Netwerkbedrijf B.V.. 42 Gezamenlijke reactie netbeheerders Essent. 43 ONS Netbeheer B.V. 11

netbeheerders en belanghebbenden te overleggen over het invoeren van een systeem van kwaliteitsregulering. In 2003 heeft DTe consultatierondes in geheel Nederland afgelegd om het systeem uit te leggen. Daarnaast zijn op 15 en 16 januari 2003 twee workshops gehouden waarvoor o.a. alle netbeheerders waren uitgenodigd. Met de contactgroep is vanaf juli 2001 maandelijks overlegd om mogelijke opstartproblemen te voorkomen. 36. Wegens het ontbreken van voldoende betrouwbare gegevens over storingen voor de jaren vóór 2004, wordt de q-factor voor de tweede reguleringsperiode op nul gesteld. In de tweede helft van 2004 kunnen netbeheerders kennis maken met het systeem van kwaliteitsregulering zoals beschreven in bijlage A van onderhavig besluit, zonder dat daar financiële gevolgen aan verbonden zijn. 12