1/12 De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Beraadslaging STAT nr 25/2011 van 27 juli 2011 Betreft: aanvraag van Expertisecentrum O&O Monitoring van de Vlaamse Gemeenschap (ECOOM UGent) om vanwege de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie mededeling te verkrijgen van gecodeerde microdata van de Enquête naar de arbeidskrachten (jaren 2009-2010) in het kader van een vergelijkend loopbanenonderzoek (arbeidsmarktpositie en loopbaananalyse van doctorandi en andere opleidingsniveaus) (STAT/MA/2011/018) De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (hierna "de Commissie"); Gelet op de wet van 4 juli 1962 betreffende de openbare statistiek (hierna "wet openbare statistiek"); Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "WVP"); Gelet op het koninklijk besluit van 13 februari 2001 ter uitvoering van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "koninklijk besluit van 13 februari 2001"); Gelet op het koninklijk besluit van 7 juni 2007 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van het Statistisch Toezichtscomité opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; Gelet op de aanvraag van Expertisecentrum O&O Monitoring (ECOOM UGent) ontvangen op 20/06/2011;
Beraadslaging STAT 25 /2011-2/12 Gelet op de aanvraag van het technisch en juridisch advies gericht aan de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie) op 27/06/2011; Gelet op het technisch en juridisch advies ontvangen op 19/07/2011; Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 27 juli 2011, na beraadslaging, als volgt: I. VOORWERP VAN DE AANVRAAG. 1. De aanvraag strekt ertoe om Universiteit Gent (Vakgroep Sociologie ECOOM), hierna de Onderzoeker genoemd, te machtigen om vanwege de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (hierna ADSEI) mededeling te bekomen van gecodeerde studiegegevens (EAK microdata 2009-2010) in het kader van een vergelijkend loopbanenonderzoek (arbeidsmarktpositie en loopbaananalyse van doctorandi en andere opleidingsniveaus). 2. De aanvraag strekt er tevens toe het ingevolge die mededeling af te sluiten vertrouwelijkheidscontract tussen ADSEI en de Onderzoeker goed te keuren. II. VOORAFGAANDE OPMERKING 3. Door de Onderzoeker werd eerder een aanvraag voor individuele gegevens in verband met bedoelde enquête (betreffende de referentiejaren 1999-2008) ingediend met volgende beslissing genomen door de Commissie: Beraadslaging STAT nr. 03/2010 van 24 februari 2010.
Beraadslaging STAT 25 /2011-3/12 III. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG A. TOEPASSELIJKE WETGEVING A.1. Wet openbare statistiek 4. Op grond van de artikelen 15 en 15bis van de wet openbare statistiek is ADSEI bevoegd, na toestemming van het Statistisch Toezichtscomité en mits een vertrouwelijkheidscontract goedgekeurd is door datzelfde Comité, gecodeerde studiegegevens te leveren aan de in de wet openbare statistiek vermelde bestemmelingen onder de in de wet openbare statistiek gestelde voorwaarden. 5. Op grond van artikel 16 van het koninklijk besluit van 7 juni 2007 is de Commissie, tot de installatie en de benoeming van de leden van het Comité, belast met de opdrachten die aan het Comité worden toebedeeld door de wet openbare statistiek. A.2. WVP en koninklijk besluit van 13 februari 2001 6. Op grond van artikel 1, 1 van de WVP en artikel 1, 3 van het koninklijk besluit van 13 februari 2001 zijn gecodeerde studiegegevens betreffende geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke personen persoonsgegevens, waarvan de verwerking slechts mag gebeuren onder de in de WVP en het koninklijk besluit van 13 februari 2001 gestelde voorwaarden. B. RECHTSBASIS 7. De Onderzoeker is één van de in de wet openbare statistiek opgesomde bestemmelingen van gegevens, meer bepaald één in de zin van artikel 15, eerste lid, 4 van de wet openbare statistiek. 8. De Onderzoeker komt derhalve principieel in aanmerking om gemachtigd te worden de gevraagde gegevens te ontvangen. C. FINALITEIT 9. Persoonsgegevens dienen voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden te worden verkregen (artikel 4, 1, 2 WVP).
Beraadslaging STAT 25 /2011-4/12 10. De gegevens zijn in casu bestemd voor statistische, wetenschappelijke en beleidsondersteunende analyses en studiewerk met algemene relevantie. Bedoeling van het onderzoek : - voor het jaar 2010: vergelijkende studie naar de arbeidsmarktposities, en -situatie (o.a. sectoren waarin men tewerkgesteld is) van de personen op beroepsleeftijd van verschillende opleidingsniveaus (op basis van de EAK-data) met de situatie van doctorandi (op basis van de Careers of Doctorate Holders-enquête) die werd uitgevoerd in 2010; - voor de jaren 1999-2010: vergelijkende studie naar de arbeidsmarktposities en situatie naar opleidingsniveau (doctorandi in vergelijking met respondenten met andere opleidingsniveaus) op basis van verschillende jaren (op basis van gepoolde EAK-data naar grotere cohorten om voldoende grote aantallen doctorandi te bekomen). 11. Deze doeleinden beantwoorden aan de voormelde vereisten van de WVP. 12. Op grond van artikel 15 van de wet openbare statistiek dienen de gecodeerde persoonsgegevens te worden verkregen voor statistische of wetenschappelijke doeleinden. 13. Volgens de beheersinstelling zullen de gegevens worden gebruikt voor wetenschappelijk en statistisch onderzoek, beleidsondersteuning en studiewerk met algemene relevantie. Het algemene doel van het onderzoek is gegrond. De gevraagde gegevens zullen hoofdzakelijk gebruikt worden voor statistische en wetenschappelijke doeleinden. De aanvraag stelt geen statistisch bezwaar. De Commissie sluit zich daarbij aan. D. GEGEVENS 14. De gevraagde gegevens betreffen jaarlijkse gegevens van de enquête naar de arbeidskrachten voor de jaren 2009 en 2010. Eind 2009 heeft ECOOM UGent reeds gegevens aangevraagd voor de jaren 1999-2008 (ontvangen in 2010). Dezelfde variabelen worden aangevraagd met toevoeging van de variabele over het nettoloon voor 2009 en 2010. De reeds ontvangen gegevens op basis van de vorige aanvraag zullen ook nog worden gebruikt. 15. Het zou meer concreet volgende variabelen betreffen: - de arbeidssituatie gedurende de referentieweek (vragen 1 tot 4); - de eerste werkkring (vragen 5 tot 16); - de duur en de kenmerken van de werktijd (vragen 17 tot 26 & 34 tot 36); - de eventuele tweede werkkring (vragen 27 tot 33);
Beraadslaging STAT 25 /2011-5/12 - het zoeken van een andere betrekking door de persoon met een betrekking (vragen 39 tot 42, 52 tot 58 & 62 tot 64); - het zoeken van een andere betrekking door de persoon zonder betrekking (vragen 43 tot 58); - de situatie 1 jaar voor de enquête (vragen 59 en 67 tot 71); - de vroegere werkervaring van personen zonder betrekking (vragen 60 en 61 & 67 tot 72); - het onderwijs en de opleiding (vragen 73 tot 89); - het subjectief statuut die de geïnterviewde kiest die hem/haar het best karakteriseert (vraag 90); - loon -en inkomensgegevens ('hoeveel ontvangt u als nettomaandloon van uw hoofdbetrekking?') (vraag 91). E. PROPORTIONALITEIT E.1. Ten overstaan van de noodzaak tot het verkrijgen van gecodeerde gegevens 16. De Onderzoeker mag de gecodeerde persoonsgegevens enkel ontvangen indien een verwerking van anonieme gegevens niet de mogelijkheid zou bieden de statistische of wetenschappelijke doeleinden die hij beoogt te verwezenlijken (artikel 4 WVP). 17. Enkel het gebruik van niet-geaggregeerde gegevens laat ter zake een zeer gedetailleerde analyse toe en de Commissie erkent bijgevolg de behoefte aan de gevraagde gecodeerde persoonsgegevens voor de beoogde onderzoeksdoelstellingen. Een mededeling van louter anonieme informatie kan hier niet volstaan. 18. De doeleinden rechtvaardigen dus de verwerking van gecodeerde persoonsgegevens. E.2. Ten overstaan van de hoeveelheid aan gegevens 19. Er wordt aangetoond in de aanvraag waarom de gevraagde gegevens van de EAK volgens de Onderzoeker de meest geschikte enquête om dit vergelijkend loopbanenonderzoek op te baseren- nodig zijn om de hierboven omschreven doelstellingen te verwezenlijken. Uit deze motivering leidt de Commissie af dat de mededeling van de gevraagde gegevens een wezenlijk deel uitmaakt van de nagestreefde statistische doelstellingen. 20. Volgens ADSEI wordt de evenredigheid aangetoond per groep van opgevraagde variabelen, behalve voor de toegevoegde variabele in verband met het nettoloon, waarbij de beheersinstelling aanneemt dat het de bedoeling is om het nettoloon van doctorandi met dat van andere opleidingsniveaus te vergelijken.
Beraadslaging STAT 25 /2011-6/12 21. De dataset die voor het onderzoek zal meegedeeld worden, is relevant en derhalve toereikend, ter zake dienend en niet overmatig in de zin van artikel 4, 1, 3 van de WVP. E.3. Levertermijn voor de gegevens 22. De gegevens kunnen geleverd worden ten laatste 1 maand na het ondertekenen van het vertrouwelijkheidcontract, aldus de beheersinstelling. E.4. Ten opzichte van de bewaartermijn van de gegevens 23. Persoonsgegevens mogen niet langer worden bewaard dan voor de verwezenlijking van de doeleinden waarvoor zij worden verkregen of verder worden verwerkt, noodzakelijk is (artikel 4, 1, 5 van de WVP). 24. De gegevens zullen bewaard worden tot het einde van de opdracht van de Onderzoeker (2013). Bijkomende golven van de EAK zullen jaarlijks worden aangevraagd (in 2012 zal een nieuwe machtigingsaanvraag gebeuren voor EAK-data 2011) om voldoende grote aantallen doctorandi te bekomen waardoor robuustere analyses mogelijk worden en om trendanalyses te doen. 25. Het technisch en juridisch advies aanziet deze bewaringstermijn als billijk. De Commissie sluit zich hierbij aan. 26. Na deze bewaartermijn, uiterlijk gesteld op het einde van de opdracht van de Onderzoeker (2013), moeten de gegevens en back-ups door de Onderzoeker volledig vernietigd worden. Het is niet toegestaan de gecodeerde studiegegevens voor dezelfde doeleinden langer te blijven gebruiken, behoudens toegekende verlenging. Mochten de doeleinden reeds vóór het vervallen van die termijn zijn bereikt, dienen de gegevens en back-ups nog voor afloop van deze termijn door de Onderzoeker te worden vernietigd, met name meteen nadat de doeleinden zijn verwezenlijkt. F. AANGIFTE 27. De Onderzoeker dient, voordat wordt overgegaan tot één of meer volledig of gedeeltelijk geautomatiseerde verwerkingen van de gevraagde gecodeerde gegevens die voor de verwezenlijking van de vooropgestelde doeleinden bestemd zijn, daarvan aangifte te doen bij de Commissie.
Beraadslaging STAT 25 /2011-7/12 G. BEVEILIGING G.1. Consulent inzake informatieveiligheid 28. Uit de door de Onderzoeker meegedeelde stukken blijkt dat hij over een consulent inzake informatieveiligheid beschikt, wiens identiteit tevens werd meegedeeld. De Commissie neemt daar akte van. G.2. Veiligheidsbeleid 29. Uit het veiligheidsevaluatieformulier dat de aanvraag tot mededeling van de gegevens en het vertrouwelijkheidscontract vergezelde, kan opgemaakt worden dat de 14 veiligheidsmaatregelen die door de Commissie in het algemeen worden aanbevolen bij de verwerking van persoonsgegevens, zijn gerealiseerd. In een addendum worden de 14 maatregelen bovendien nader van commentaar voorzien. 30. Volgens het technisch en juridisch advies lijken de voorgestelde veiligheidsmaatregelen toereikend, hetgeen een positief advies verantwoordt. De door de Onderzoeker geboden veiligheid bereikt een zeer hoog peil, voor zover het formulier waarheidsgetrouw en correct werd ingevuld. De Commissie deelt deze mening. G.3. Verantwoordelijke natuurlijke persoon 31. De identiteit van de verantwoordelijke natuurlijke persoon werd meegedeeld. Deze persoon is persoonlijk verantwoordelijk voor het naleven van alle verplichtingen m.b.t. de uitvoering van de wet openbare statistiek, de WVP, hun uitvoeringsbesluiten, elke andere wettelijke of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, de bepalingen van de onderhavige beslissing van de Commissie, en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract. 32. Deze persoon zal daadwerkelijk toezicht uitoefenen op de rechtmatige aanwending van de verstrekte gegevens. 33. De maatregelen waarvan sprake in G. 1. t.e.m. G.3., die de bescherming en de veiligheid van de verstrekte studiegegevens moeten verzekeren, zoals vereist door artikel 16 WVP en artikel 15bis wet openbare statistiek, zijn doeltreffend, indien ze strikt worden gecontroleerd en (op)gevolgd in de praktijk.
Beraadslaging STAT 25 /2011-8/12 G.4. Scheiding van andere verwerkingen 34. De Onderzoeker dient onderhavige gegevensverwerking voor de bedoelde doeleinden gescheiden te houden van de andere verwerkingen van persoonsgegevens waarvoor hij eventueel verantwoordelijk is. G.5. Verbod op decodering 35. De Onderzoeker dient er zich contractueel toe te verbinden alle mogelijke middelen te zullen inzetten om te vermijden dat de identiteit van de personen op wie de meegedeelde persoonsgegevens betrekking hebben, zou worden achterhaald. Volgens de beheersinstelling is het risico op indirecte identificatie zo goed als onbestaande. De enquête is gebaseerd op een toevalssteekproef op basis van het Rijksregister. De gegevens worden bovendien gegroepeerd tot op het niveau van de provincie. G.6. Koppelverbod 36. De Onderzoeker mag geen pogingen ondernemen om de bekomen persoonsgegevens te koppelen aan persoonsgegevens die reeds met toepassing van andere machtigingen aan hem werden overgemaakt. G.7. Vertrouwelijkheid 37. De Onderzoeker verbindt er zich toe de vertrouwelijkheid van de studiegegevens in acht te nemen en ervoor te zorgen dat de studiegegevens uitsluitend gebruikt worden door leden van zijn/haar eigen personeel, met het oog op de uitvoering van het bedoelde onderzoek. In casu zou het gaan om het onderzoeksteam van ECOOM UGent. Uit het addendum bij het veiligheidsevaluatieformulier kan afgeleid worden dat de lees- en schrijftoegang tot het databestand is beperkt tot volgende met name genoemde personen in de aanvraag: het hoofd van ECOOM, één senior researcher, drie junior researchers en de automatiseerder van ADSEI (deze laatste echter zonder naam). G.8. Personen die de studiegegevens gebruiken en de lijst van deze personen 38. De bevoegde personen die de studiegegevens gebruiken zijn met name opgesomd in de aanvraag, met uitzondering van de automatiseerder van ADSEI (zie randnummer 37).
Beraadslaging STAT 25 /2011-9/12 H. ANDERE GEBRUIKSVOORWAARDEN H.1. Verspreiding resultaten 39. De stukken vermelden dat in de rapportering datacellen met minder dan 10 observaties niet worden opgenomen zodat identificatie van personen niet mogelijk is. 40. De Onderzoeker moet er inderdaad voor zorgen dat, na analyse en gebruik van de gegevens, de gepubliceerde resultaten anoniem en globaal blijven, zodat de individuele gegevens er niet rechtstreeks of onrechtstreeks uit geïdentificeerd kunnen worden. De resultaten mogen dus enkel onder globale en naamloze vorm worden verspreid. 41. Tenminste vijftien dagen vóór de verspreiding moet de Onderzoeker de voorgenomen publicatie overigens aan ADSEI ter inzage voorleggen. H.2. Wetenschappelijk doel, wetenschappelijke normen en analysemethoden 42. Voor de Onderzoeker, bestemmeling van gegevens in de zin van artikel 15, eerste lid, 4, van de wet openbare statistiek, stelt zich de eis tot beschrijving van de analysemethoden die zullen aangewend worden bij het onderzoek en het bewijs dat het onderzoeksproject beantwoordt aan de geldende wetenschappelijke normen. 43. Wat betreft de analysemethoden die zullen worden aangewend, wijst de Onderzoeker op het gebruik van beschrijvende kwantitatieve analyses. 44. Wat betreft de geldende wetenschappelijke normen waaraan het onderzoek moet beantwoorden, wijst de Onderzoeker erop dat het onderzoeksproject kadert in de opdracht van het Expertisecentrum O&O Monitoring van de Vlaamse Gemeenschap (ECOOM), een interuniversitair consortium waarin de UGent als opdracht heeft om het menselijk potentieel van kennis en innovatie in kaart te brengen. 45. Volgens de beheersinstelling wordt bij de analyse met gepoolde data en cohortes gewerkt. De data worden in geaggregeerde vorm gepubliceerd. Voor zover de Commissie kon oordelen kan de wetenschappelijkheid van zowel de finaliteit als de methodologie van het onderzoeksproject inderdaad niet betwist worden.
Beraadslaging STAT 25 /2011-10/12 H.3. Controle 46. De Onderzoeker stemt er uitdrukkelijk mee in dat vertegenwoordigers van de Commissie, te allen tijde zonder voorafgaande ingebrekestelling toegang krijgen tot de lokalen en tot de informatica-infrastructuur waar de verstrekte gegevens worden bewaard, om na te gaan of de bepalingen van de beslissing van de Commissie, de bepalingen van de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluiten, alsook de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract worden uitgevoerd. 47. Op eenvoudig verzoek kan de Commissie toegang krijgen tot andere lokalen en ICT-systemen om te controleren of er geen inbreuk gepleegd wordt op de bepalingen van de beslissing van de Commissie, de bepalingen van de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluiten en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract. I. HET VERTROUWELIJKHEIDSCONTRACT 48. De studiegegevens worden medegedeeld aan de Onderzoeker krachtens een vertrouwelijkheidscontract tussen ADSEI en de Onderzoeker. 49. Het vertrouwelijkheidscontract, dat als bijlage werd gevoegd bij de aanvraag tot mededeling van de gegevens, legt de voorwaarden vast waaronder de gegevens door ADSEI doorgegeven en door de Onderzoeker gebruikt mogen worden. 50. Aangezien ECOOM een interuniversitair consortium is met deelname van alle Vlaamse universiteiten (K.U.Leuven, Ugent, VUB, UA en Uhasselt) dient er volgens de beheersinstelling een vertrouwelijkheidscontract te worden gesloten tussen ADSEI en elk van de universiteiten die toegang krijgen tot de door ECOOM verkregen gegevens. Hoe dan ook moeten de gegevens eveneens geraadpleegd worden bij ECOOM. De Commissie deelt dit standpunt. 51. Het vertrouwelijkheidscontract bevat minstens de wettelijk verplichte vermeldingen als bepaald in artikel 15bis wet openbare statistiek, waaronder de duur van het vertrouwelijkheidscontract, dat, in de ogen van de Commissie, wordt gesloten tot het einde van de opdracht van de Onderzoeker (2013). Dit laatste betekent geenszins dat na afloop van deze contractuele termijn, de vertrouwelijkheid van de gegevens zelf mag worden doorbroken. Die laatste moet dus onbeperkt in de tijd worden gerespecteerd. 52. De contractuele bepalingen die te maken hebben met privacy en vertrouwelijkheid die in het vertrouwelijkheidscontract staan, zijn opgenomen in onderhavige beslissing van de Commissie,
Beraadslaging STAT 25 /2011-11/12 waardoor personen vreemd aan het vertrouwelijkheidscontract zich ook kunnen wenden tot de Commissie, die aldus de naleving van de voorwaarden waaronder de gegevens door de Onderzoeker gebruikt mogen worden kan controleren. VI. ALGEMEEN BESLUIT 53. De Onderzoeker dient bij de verwerking van de verkregen persoonsgegevens rekening te houden met de WVP, de wet openbare statistiek, hun uitvoeringsbesluiten en elke andere wettelijke of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, de bepalingen van de onderhavige beslissing van de Commissie, en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract tussen ADSEI en de Onderzoeker. V. SPECIFIEK BESLUIT 54. De Commissie is van oordeel dat: - de Onderzoeker over een rechtsgrond beschikt om de verzochte gecodeerde studiegegevens op te vragen; - de mededeling door ADSEI van de gevraagde gecodeerde studiegegevens (2009-2010) aan de Onderzoeker toegelaten is met het oog op de voormelde finaliteiten; - de onderzoeksduur, de bewaarduur van de gegevens en dus de duur van het vertrouwelijkheidscontract beperkt is tot het einde van de opdracht van de Onderzoeker (2013), na afloop waarvan de vertrouwelijkheid van de gegevens zelf onbeperkt in de tijd moet worden gerespecteerd; - er een vertrouwelijkheidscontract dient te worden gesloten tussen ADSEI en elk van de universiteiten die toegang krijgen tot de door ECOOM verkregen gegevens; - de gegevens hoe dan ook moeten geraadpleegd worden bij ECOOM.
Beraadslaging STAT 25 /2011-12/12 OM DEZE REDENEN, De Commissie, machtigt ADSEI om de hogervermelde persoonsgegevens onder de hogervermelde voorwaarden mee te delen aan ECOOM UGent ; keurt het vertrouwelijkheidscontract dat er bij hoort onder de hogervermelde voorwaarden goed. Voor de Administrateur m.v., De Voorzitter, (get) Patrick Van Wouwe (get.) Willem Debeuckelaere