Instelling Sirius.Legal Onderwerp Juridische tips voor webshops: de wettelijke garantie Datum 16 november 2016 Copyright and disclaimer De inhoud van dit document kan onderworpen zijn aan rechten van intellectuele eigendom van bepaalde betrokkenen, Er wordt u geen recht verleend op deze rechten. M&D Seminars geeft u via dit document informatie, maar verstrekt geen advies. M&D Seminars garandeert niet dat de informatie in dit document foutloos is. U gebruikt de inhoud van dit document op eigen risico. M&D Seminars, noch een van haar directieleden, aandeelhouders of bedienden zijn aansprakelijk voor bijzondere, indirecte, bijkomstige, afgeleide of bestraffende schade, noch voor enig ander nadeel van welke aard ook bij het gebruik van dit document en van de inhoud van dit document. M&D Seminars 2016 M&D SEMINARS Bollebergen 2a bus 33 BE-9052 Zwijnaarde (Gent) T 09 224 31 46 F 09 225 32 17 info@mdseminars.be www.mdseminars.be
Juridische tips voor webshops: de wettelijke garantie Over de wettelijke garantie op consumptiegoederen bestaan nogal wat misverstanden. Heel wat van de webshops die door onze handen gaan blijken op het vlak van de wettelijke garantieplichten de mist in te gaan. Nochtans zijn de regels niet zo ingewikkeld. We zetten ze hieronder nog even op een rijtje en geven meteen wat recente Europese rechtspraak (9 november 2016) over garantieverplichtingen mee, samen met een update over de toekomstige Europese richtlijn die de verschillen tussen EU lidstaten op vlak van wettelijke garantie in de toekomst moet wegwerken. Wettelijke garantie in België Het Burgerlijk Wetboek in België is erg duidelijk wat de wettelijke garantie betreft. De wet legt aan de professionele verkoper een wettelijke garantieplicht op bij de verkoop van zowat alle consumptiegoederen aan een consument die voor privédoeleinden koopt. Volgens deze wet is de eindverkoper aansprakelijk voor elk gebrek aan overeenstemming dat bestaat bij de levering van de goederen en dat zich manifesteert binnen een termijn van twee jaar te rekenen vanaf voornoemde levering. Deze termijn kan voor tweedehandsgoederen contractueel worden beperkt tot minimum 1 jaar. De wet voorziet slechts een paar uitzonderingen waarin geen garantie verschuldigd is: Bij de verkoop van specifiek voor de klant vervaardigde producten of producten op maat (bvb ramen op maat) Bij verkoop van water, gas en elektriciteit;
Bij verkoop van goederen die in uitvoering van een beslag of gerechtelijk zijn verkocht; Bij verkoop van onroerende goederen. In geval van defect dat onder garantie valt, heeft de consument de keuze tussen herstel, vervanging of terugbetaling. Enkel indien de door de consument gekozen optie buiten proportie is, kan deze door de verkoper geweigerd worden (bvb vervanging van een ganse laptop omwille van defect in de voedingskabel). Als de consument schade heeft geleden door het defect, kan hij daarvoor bovendien ook schadevergoeding vragen. Heel wat fouten die we zien houden verband met de informatieplicht die een webshop heeft: De verkoper moet de consument informeren over zijn recht op wettelijke garantie. De natuurlijke reactie bij heel wat webshops is om liever niet nodeloos de aandacht van hun klanten te trekken op garantieverplichtingen, retourrechten of klachtenbemiddeling omdat ze vrezen op die manier meer klachten te ontvangen. De wet is echter erg duidelijk wat betreft het recht van de consument om geïnformeerd te worden. Een andere veel voorkomende fout is het verkopen van garanties die de consument sowieso al geniet op basis van de wet. Koop een tweede jaar garantie is een klassieker wat dat betreft, maar zulke voorstellen zijn zonder enige twijfel in strijd met de wet. Garantieverplichtingen in onze buurlanden en voorstellen van de Europese Commissie om regels te harmoniseren De wettelijke garantieregeling is gebaseerd op een Europese Richtlijn en je zou kunnen veronderstellen dat de regels in de ganse EU gelijk zijn. Niets is echter minder waar vandaag. De manier waarop de wettelijke garantieregels toegepast worden in de praktijk verschilt van land tot land. Dat betekent meteen ook dat online verkopers het risico lopen om onder verschillende wettelijke regimes te vallen voor wat hun garantieplichten betreft. In Nederland bijvoorbeeld heeft de overheid ervoor gekozen om de verplichte garantie niet te beperken tot 2 jaar. De verkoper heeft er de verplichting om een deugdelijk product te leveren dat voldoet aan de normale verwachtingen van de consument. Dat betekent dat de garantietermijn er veel langer kan zijn dan twee jaar voor producten die een langere te verwachten levensduur hebben. Een wasmachine bijvoorbeeld moet deugdelijk werken voor de volledige normaal te verwachten levensduur ervan en die is natuurlijk veel langer dan twee jaar. De Franse wetgever heeft dan weer besloten dat het vermoeden in het voordeel van de consument dat het gebrek aan de verkoper te wijten is niet beperkt is tot zes maanden, maar de volle twee jaar bedraagt. Heel wat andere kleine verschillen bestaan in andere landen. De vraag bijvoorbeeld of de termijn van twee jaar doorloopt nadat een consument een garantieprobleem gemeld heeft wil weleens verschillen van lidstaat tot lidstaat. De Europese Commissie heeft het voorbije jaar die verschillen in kaart gebracht en uit haar onderzoeken blijkt dat de onduidelijkheid over garantieplichten of -rechten één van de hinderpalen is
voor consumenten om cross border te kopen. Het is precies daarom dat de Europese Commissie in het kader van haar Digital Single Market strategie een ontwerp van richtlijn klaar heeft dat de garantieverplichtingen in gans Europa gelijk moet terekken. Spijtig genoeg geldt deze richtlijn vooralsnog enkel voor online aankopen en niet voor fysieke aankopen in winkels, waardoor de onduidelijkheid voor de consument nog een hele poos zal blijven bestaan. Sirius Legal volgt overigens samen met SafeShops.be en de Europese sectorfederatie Emota de totstandkoming van deze richtlijn van zeer nabij op. Wanneer u de (eind) verkoper bent bij wie de consument zijn aankoop verricht heeft, dient u aan het gebrek aan overeenstemming tegemoet te komen op basis van de wettelijke bepalingen betreffende de wettelijke waarborg van de consument. Het is nog even wachten op de definitieve teksten, maar vooralsnog zit het ernaar uit dat in gans Europa een termijn van twee jaar zal gelden en dat ook het vermoeden in het voordeel van de consument zal opgetrokken worden naar twee jaar, naar Frans voorbeeld. Inhoudelijk zijn er niet zo erg veel wijzigingen te verwachten voor Belgische webshops verder. Onze Belgische regelgeving is al behoorlijk streng en komt in grote lijnen overeen met de nieuw voorgestelde regels. We komen op deze nieuwe regels in detail terug zodra een definitieve tekst voor de richtlijn voorligt. Dat zal wellicht in de loop van 2017 het geval zijn. Wie moet garantie verlenen: het Europees Hof van Justitie verduidelijkt Een vaak voorkomend misverstand bestaat erin dat webshops denken dat niet zij, maar de producent of invoerder moeten zorgen voor de nodige garantie ten aanzien van hun klanten. Niets is echter minder waar, aangezien het in alle gevallen de eindverkoper (en dus de is webshop in het geval van online verkoop) die de garantie moet geven. De webshop kan dus de consument niet verplichten om zich tot de fabrikant te wenden om de wettelijke waarborg te regelen. De webshop kan natuurlijk wel de fabrikant zelf raadplegen om inlichtingen in te winnen over de technische mogelijkheid tot herstelling of over de evenredigheid van een wijze van herstelling ten opzichte van de andere en kan duidelijke contractuele afspraken maken met zijn leverancier over back-to-back engagementen op vlak van garantie. Een interessant arrest van het Hof van Justitie (zaak C-149/15 Wathelet/Garage Bietheres & fils sprl) verduidelijkte afgelopen week het begrip eindverkoper zeer duidelijk (weliswaar niet in een online omgeving). Mevrouw Wathelet had in april 2012 als consument een tweedehandswagen van de garage Bietheres gekocht. Mevrouw Wathelet had het bedrag van 4 000 euro, dat overeenkwam met de verkoopprijs van dat voertuig, aan de garage Bietheres betaald (zonder ontvangstbewijs, bewijs van betaling of verkoopfactuur van de garage overigens!). De garage Bietheres heeft het voertuig op eigen kosten technisch laten keuren. Zij heeft de DIV om inschrijving van het voertuig verzocht en mevrouw Wathelet heeft de kosten hiervoor betaald. In juli 2012 trad er een defect op aan de motor het voertuig en heeft mevrouw Wathelet, die nog steeds geen factuur had ontvangen, het voertuig voor herstel bij de garage Bietheres afgeleverd. Toen mevrouw Wathelet haar herstelde voertuig wenste op te halen, werd haar een herstellingsfactuur van 2 000 euro voorgelegd. Zij heeft geweigerd die factuur te betalen, omdat die kosten moesten worden gedragen door de garage Bietheres, zijnde de verkoper van het voertuig onder de wettelijke waarvborg van één jaar op tweedehandsvoertuigen. Mevrouw Wathelet werd op dat moment op de hoogte gebracht van het feit dat haar voertuig nooit had toebehoord aan de garage Bietheres, die zegt het niet voor eigen rekening maar voor rekening van Marie-Claire Donckels te hebben verkocht, die zelf een gewone particulier is. De garage Bietheres was immers naar eigen zeggen slechts tussenpersoon en aangezien de verkoper een particulier was, is er geen wettelijke garantie verschuldigd. Deze geldt immers enkel voor professionele verkopers.
Bart Van den Brande Lees alle posts van Bart Het Europees Hof van Justitie maakt hier komaf mee. De bescherming van de consument vereist volgens het Hof dat hij enerzijds wéét wie de verkoper is en dat hij anderzijds mag uitgaan van het bestaan van een garantie als hij koopt van of via een professionele verkoper. Wie niet duidelijk maakt dat hij niet de werkelijke verkoper is, kan door de consument als verkoper beschouwd worden. Het Hof oordeelt dan ook dat het begrip verkoper in de zin van artikel 1, lid 2, onder c), van richtlijn 1999/44/EG van het Europees Parlement en de Raad van 25 mei 1999 betreffende bepaalde aspecten van de verkoop van en de garanties voor consumptiegoederen moet aldus worden uitgelegd dat het mede ziet op een handelaar die tussenpersoon voor een particulier is en die de consument niet naar behoren op de hoogte heeft gebracht van het feit dat de eigenaar van het verkochte goed een particulier is, hetgeen de verwijzende rechter dient na te gaan, rekening houdend met alle omstandigheden van het concrete geval. Voor deze uitlegging maakt het geen verschil of de tussenpersoon al dan niet voor zijn bemiddeling wordt vergoed. Opletten geblazen voor marktplaatsen en platformwebsites Met andere woorden: wie als tussenpersoon optreedt voor de verkoop van (al dan niet tweedehandse) goederen voor een derde (particulier of professioneel) zal zeer duidelijk moeten vermelden dat hij niet de eigenaar/verkoper is van de goederen en dat de verkoop rechtstreeks tot stand komt tussen de koper en een derde-verkoper. Dit is met name bijzonder relevant voor marktplaatsen en platformwebsites, waar het vaak bijzonder onduidelijk is wie nu precies de verkoper is. Wie met een marktplaats of platform aan de slag wil, zorgt dan ook best voor zeer duidelijke communicatie aan de consument en voor zeer duidelijke algemene voorwaarden om te voorkomen dat de website verantwoordelijk wordt als verkoper voor alle producten die haar gebruikers aanbieden op de website. Vragen over e-commerce of consumentenbescherming? Bart Van den Brande is graag beschikbaar voor verdere toelichting op bart@siriuslegal.be of op 0486 901 931.