Nieuwsbrief Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen Mei 2010 Themabijeenkomst baart opzien Onderwerp: Verkeer & Platteland Datum: 22 maart 2010 Gastsprekers: Lia Roefs (Tweede Kamerlid PvdA), Job Klaasen (gedeputeerde Provincie Overijssel), Hans van t Noordende (Veilig Verkeer Nederland) Of de kilometerheffing definitief van de baan is? Hoe dan ook, over een ding liet PvdA-kamerlid Lia Roefs geen misverstand bestaan: willen we het fileprobleem beheersbaar houden, dan valt aan de een of andere vorm van betalen naar gebruik niet te ontkomen. Lia Roefs was door de OVKK uitgenodigd om een toelichting te geven op de kilometerheffing, een wetsvoorstel dat inmiddels is afgevoerd van de politieke agenda. Proefballon Eerdere proefballonnen hebben het evenmin gehaald: rekeningrijden, tolpoorten, een spitsvignet Toch heeft de kilometerheffing nog een grote kans van slagen. Anders dan bij haar voorgangers ligt aan de heffing een behoorlijk maatschappelijk draagvlak ten grondslag. Lia Roefs maakte ook duidelijk dat het autorijden er niet duurder om hoeft te worden. Voor het platteland geldt een laag basistarief. Het omslagpunt ligt rond de 18.000 kilometer. De BPM en de houderschapsbelasting komen te vervallen. Wirwar Gedeputeerde Job Klaasen vroeg aandacht voor de risico s die aan de invoering van de kilometerheffing zijn verbonden, zoals de hoge aanloopkosten en de onzekerheid over het beoogde effect. Ook voorzag hij een wirwar van verschillende tarieven, die het zicht op de kosten van het autorijden vertroebelt. Uit de zaal klonk bezorgdheid over de privacy, waarop Lia Roefs verwees naar het College Bescherming Persoonsgegevens, dat erop toeziet dat persoonsgegevens zorgvuldig worden gebruikt en beveiligd; nu en in de toekomst. Eenvoudigweg de accijns verhogen is geen oplossing, antwoordde Lia Roefs op een vraag uit de zaal. In de grensstreken zou dat leiden tot gedupeerde pomphouders en toenemend grensverkeer. Onthutsend Het programma na de pauze was Lees verder op pagina 2 Voormalige pastorie uit 1835 in Oud Overeest De ziel van Overijssel Expeditie naar de ziel van een provincie, zo luidt de subtitel van het boek Overal in Overijssel. Twee kunstenaressen prikten blindelings 28 keer op de provinciale kaart, waarna de locaties werden verkend. De indrukken die ze opdeden zijn vervolgens op kunstzinnige wijze weergegeven in de vorm van foto s, essays, interviews en gedichten. Zelfs is er een poging gedaan het landschap te koppelen aan de streekaard. Twente: noaberschap. Stegeren en Blankenham: overleven op de vlakte. Steenwijkerland: vrijbuiters. Van het boek bestaat een website: www.overalinoverijssel.nl. Auteurs: Heleen Bosma en Alied van der Meer. Te bestellen bij uitgeverij Artnik te Deventer. 1
Vervolg van pagina 1 gewijd aan het landbouwverkeer in relatie met de verkeersveiligheid. Veilig Verkeer Nederland gaf een presentatie die voor menigeen onthutsende feiten opleverde. Tot veler verbazing mogen 16-jarige kinderen met een tractor of combine de weg op. Een eenvoudig certificaat, te behalen op een AOC, volstaat. Overbodig te vermelden dat de verkeersveiligheid in het geding is. Jongeren zonder rijervaring zijn zich niet altijd bewust van het snelheidsverschil met het overige verkeer. Bovendien lokt de maximumsnelheid van 25 km p/u van een landbouwvoertuig levensgevaarlijke inhaalmanoeuvres uit. de Europese regelgeving, die op dit punt zal worden aangepast. Voorts pleitte VVN voor een duurzame scheiding bussen landbouwverkeer en de kwetsbare verkeersdeelnemers (fietsers en voergangers), bijvoorbeeld door landbouwverkeer te weren uit de bebouwde kom. Een ander voorstel, een APK voor landbouwvoertuigen, vond in de zaal geen weerklank. De voorkeur ging uit naar een beter toezicht op naleving van de bestaande regels. In de pas Het voorstel van VVN is om de maximum snelheid van landbouwvoertuigen te verhogen naar 40 km p/u. Met deze snelheid zouden deze voertuigen in de kentekenregistratie komen te vallen. Het besturen van een voertuig met kentekenplaat mag alleen met een volwaardig rijbewijs. Nederland zou met deze maatregel in de pas komen te lopen met Zelf bouwen in je dorp Veel kleine kernen kampen met hetzelfde probleem: de woningen zijn veelal te duur voor starters. Het dorp loop daardoor leeg en het draagvlak voor voorzieningen en het verenigingsleven kalft af. Collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) is een bouwmethode die daar verandering in kan brengen. Bij CPO-projecten treden particulieren zelf op als opdrachtgever annex projectontwikkelaar. Hoe werkt het? De aspirant-zelfbouwers richten een vereniging of stichting op. Het gezamenlijk wensbeeld over de eigen woning wordt de basis van een bouwplan. Vervolgens worden afspraken gemaakt met de gemeente over de bouwlocatie en over de beoogde woningen. De CPO-groep gaat als opdrachtgever hun gezamenlijke woningbouwplan zelf uitwerken en tot uitvoering brengen. Doordat veel werk in eigen beheer wordt verricht, worden kosten bespaard. Bij het proces kan de hulp worden ingeschakeld van een onafhankelijk adviesbureau dat gespecialiseerd is in de begeleiding van CPO-projecten, bijvoorbeeld bij de keuze van een architect, vergunningverlening en gezamenlijke inkoop van materialen. Aan de andere kant kan zo n bureau ook de gemeenten en dorpsraden op weg helpen met het werven van deelnemers en het oprichten van een kopersvereniging. In de praktijk De provincie Overijssel stimuleert het collectief particulier opdrachtgeverschap door subsidieverlening. De subsidie bedraagt 2.500 per woning tot een maximum van 25.000 per project en is bedoeld voor de inzet van professionele begeleiding tijdens de opstartfase van het bouwproces. In meerdere Overijsselse gemeenten zijn al initiatieven genomen of staan initiatieven op stapel, zoals in Sint Jansklooster en Diepenheim, waar projecten van 8 à 9 woningen gerealiseerd worden. Waar moet ik zijn? Op de website van de provincie Overijssel kunt u meer informatie vinden over CPO. Kijk daarvoor op www.overijssel.nl en tik in het zoekvenster de letters CPO. Contactpersoon bij de provincie is Betty Jelier, telefoonnummer (038) 499 81 76. Op de website www.iceb.nl is informatie te vinden over advies en begeleiding bij CPO-projecten. Tenslotte is het mogelijk om een informatieavond in uw dorp te laten plaatsvinden. Neem hiervoor contact op met de OVKK. 2
SDO Plannen voor een Kulturhus in Heeten Sinds jaar en dag is dorpshuis t Trefpunt het bruisende hart van Heeten. Het gebouw is echter verouderd, waardoor niet meer voldaan kan worden aan de eisen van de huidige tijd. Inmiddels wordt nagedacht over de mogelijkheid van een Kulturhus: een gemeenschapsvoorziening waar verschillende diensten onder een dak zijn gehuisvest. Als randvoorwaarde is gesteld dat de ontwikkeling hiervan niet concurrerend mag zijn met andere initiatieven die spelen in het dorp, zoals: het Natuurhûs, de uitbreiding van sportfaciliteiten of horeca. Haalbaarheidsonderzoek Meerdere adviesbureaus werden uitgenodigd om een offerte in te dienen voor een haalbaarheidsonderzoek. De keuze viel uiteindelijk op de Grontmij; niet alleen vanwege de prijs, maar vooral ook om de heldere manier van communiceren naar het dorp toe. De opdrachtgever is het Plaatselijk Belang Heeten, dat samenwerkt met de gemeente en t Trefpunt. Het onderzoek kent de volgende etappes: Individuele gesprekken met betrokken partijen. Workshop bijeenkomsten met mogelijke participanten in het Heeten, Dorpshuis 't Trefpunt Kulturhus. Thema s die aan de orde komen zijn: visie, samenwerking, programmering, exploitatie, beheer en ruimtevraag. Uitwerking van huisvestingsscenario s met financiële gevolgen. Onderzoek naar mogelijkheden voor financiering. SDO Tips en weetjes tijdens Regiobijeenkomsten In april heeft de OVKK haar jaarlijks terugkerende Regiobijeenkomsten georganiseerd. Op vier locaties konden organisaties van plaatselijk belang en besturen van dorpshuizen, multifunctionele accommodaties en Kulturhusen kennis op doen en informatie verstrekken over elkaars activiteiten. Leren van elkaar is daarbij het leidende motto. Op elke avond kwamen twee inleiders aan het woord. Zij gaven een presentatie van een projectactiviteit en hun ervaringen daarmee. Wanneperveen De eerste Regiobijeenkomst vond plaats in Wanneperveen, waar Henk Selles verslag deed van de voorbereidingen ten behoeve van een dorpsommetje rond Kamperzeedijk. Hoe pak je zoiets aan en waar krijg je onderweg zoal mee te Een pronkstuk van het dorp, zo mag het dorpshuis De Wanne met recht genoemd worden. In 2008 is het dorpshuis ingrijpend verbouwd, om te worden tot wat het vandaag de dag nog steeds is: een sfeervol en modern pand. maken? Een van de vele tips: maak in ieder geval de afspraak om het project tot het eind toe met dezelfde mensen te doen. Als werkgroepleden tussentijds afhaken, geeft dat onnodig vertraging en kennisverlies. Regi Oppatja maakte de aanwezigen deelgenoot van de plannen om de multifunctionele accommodatie van Blokzijl opnieuw op de kaart te zetten. Dit gebeurt in samenspraak met het hele dorp. Zo is er een dorpsenquête gehouden. De bevinding hierbij was overigens dat het uitwerken van de enquêteresultaten veel vergt. Wel levert een enquête veel informatie op en wordt met een enquête draagvlak onder de bevolking gecreëerd. Mariënheem Tijdens de bijeenkomst in Mariënheem vertelde Arjan Pakkert wat er komt kijken bij het houden van een leefbaaheidsenquête. Daarbij werden de kinderen niet overgeslagen. Kinderen uit groep vijf tot en met acht mochten een opstel schrijven, waarin ze hun wensen en Lees verder op pagina 4 3
SDO Bestuurslid gevraagd SDO Besparen op energiekosten Graag wil de OVKK haar bestuurscapaciteit versterken. We zijn op zoek naar kandidaten voor de functie van: Algemeen bestuurslid OVKK. Het algemeen bestuur komt zes keer per jaar bijeen. Naast de algemene bestuurstaken wordt ook verwacht, dat de kandidaat bereid is om zitting te nemen in het Platform Dorpshuizen Nederland. Dit landelijke platform komt drie keer per jaar bijeen. Commissielid voor de SDO. Vanuit diverse disciplines (exploitatie, verbouwing, programmering etc.) vraagt de OVKK u om uw specifieke kennis en ervaring te delen met leden van de OVKK. In overleg met het algemeen bestuur vergaderen de commissieleden enkele malen per jaar. Wilt u een nader contact of meer informatie: bel 06-55 560 204 of raadpleeg onze website: www.ovkk.nl. U kunt zich ook aanmelden via: bosch543@zonnet.nl. Besparen op de energiekosten; dat is het doel van het project Energieke dorpshuizen & Kulturhusen. Als eerste stap wordt geprobeerd inzicht te krijgen in het huidige energieverbruik van dorpshuizen, multifunctionele accommodaties en Kulturhusen. Die zijn de afgelopen tijd per telefoon benaderd met de vraag om medewerking. Vervolgens is hun een vragenlijst toegestuurd. De reacties zijn zonder uitzondering positief te noemen. We kunnen daarom stellen dat het onderwerp energie leeft onder de bestuurders van de Overijsselse dorpshuizen. Geen wonder, want wie wil er nu niet bezuinigen op energiekosten? Met de gegevens uit de inventarisatie kunnen de onderhandelingen starten met energieleveranciers om tot gezamenlijke inkoop van energie te komen. Via gezamenlijke inkoop kan korting bedongen worden op de energieprijs. Het is trouwens de bedoeling om, na de inventarisatiefase, te kijken of er nog meer energiebesparende maatregelen voor de dorpshuizen mogelijk zijn. Momenteel zijn alle inventarisatielijsten verzonden aan de dorpshuizen, multifunctionele accommodaties en Kulturhusen die bij de OVKK bekend zijn. We hopen dat alle besturen zich de waarde van dit project realiseren en snel de gevraagde informatie leveren. Mocht u dit lezen en geen inventarisatielijst ontvangen hebben, laat het ons dan per ommegaande weten. We sturen u er graag een toe. Het project wordt uitgevoerd door Doedens & Partners en Woertman & Massop Projects; met medewerking van de OVKK en Variya. Voor vragen of verdere informatie kunt u overdag en s avonds telefonisch terecht bij 06 212 68 067 (Dominique Doedens) of 06 125 00 376 (Marco Massop). Of stuur een e-mail naar info@doedens.eu SDO Vervolg van pagina 3 opmerkingen over het dorp kwijt konden. Walter Liebregts gaf tekst en uitleg bij de verbouwingsplannen voor het multifunctioneel centrum De Wiekelaar in Oudleusen. Naast vele nuttige tips klonk er ook een waarschuwing: denk niet te licht over een verbouwing en stel je in op een langdurig traject, dat niet binnen twee jaar afgerond zal zijn. Nieuw-Heeten De Regiobijeenkomst in Nieuw-Heeten bood informatie over de totstandkoming en exploitatie van het Broeklandse Kulturhus. Jos Elshof gaf talloze tips en drukte de aanwezigen op het hart om vooral te blijven uitkijken naar nieuwe kansen en mogelijkheden. Mocht eens een huurder afhaken, dan zou het Kulturhus daar niet door mogen omvallen. Voorts informeerde Arnold Geerdink de zaal over de voorbereidingsactiviteiten voor de herinrichting van het dorpscentrum van Heeten. Ook lichtte hij het initiatief toe dat geleid heeft tot een busverbinding tussen Heeten en Raalte. Rossum Tijdens de Regiobijeenkomst in Rossum werd aandacht geschonken aan de realisatie van het Kulturhus in Reutum. Het Kulturhus is gevestigd in een voormalig Rabobankpand. Op het gebouw rusten geen hypotheeklasten, zodat de kosten om het gebouw draaiende te houden laag kunnen blijven. De begroting van het Kulturhus is jaarlijks maar zo n 6.000 a 7.000 euro, zo vertelde Huub Stevelink, die nog talloze andere tips en weetjes had over de financiering en exploitatie van het Kulturhus. Ton Boerkamp legde uit hoe het wandelommetje rond Beuningen tot stand kwam. Daar was het plan ontstaan om een wandelroute te realiseren, compleet met een brug over de Dinkel. Aan het plan werd een educatieproject van school gekoppeld, wat leidde tot een thematische route met als onderwerp: de overtocht over de Dinkel door het leger van prins Maurits. Het idee kwam zodoende in aanmerking voor Leaderfinanciering. Compleet verslag Wilt u het complete verslag toegezonden krijgen, stuur dan een e-mail naar de OVKK: info@ovkk.nl 4
Twee dorpsommetjes feestelijk geopend Sinds april is het Overijsselse buitengebied twee ommetjes rijker geworden. In Hoge Hexel en in Bornerbroek hebben bewoners en vrijwilligers schitterende routes uitgezet, waarbij ze ondersteund werden door de OVKK, Landschap Overijssel en hun gemeente. De opening van het ommetje van Hoge Hexel vond plaats op 10 april; dat van Bornerbroek een dag later. Dit gebeurde onder grote publieke belangstelling. Vaak zijn oude zandwegen en kerkenpaden door bijvoorbeeld de ruilverkaveling verdwenen. Hierdoor is het landelijk gebied steeds minder toegankelijk geworden voor de inwoners van de stad of het dorp. In Bornerbroek en Hoge Hexel hebben de bewoners zelf gezorgd voor een goede, bewegwijzerde wandelmogelijkheid in het landschap rond hun dorp. de Schaapskooi, waar naast koffie en thee ook een toiletgelegenheid voorhanden is. In Bornerbroek start het ommetje bij de Stephanuskerk. De wandelingen nemen ruim een uur in beslag. financiële mogelijkheden voor de uitvoering. Meer informatie? Neem dan contact op met het OVKK-kantoor: 0548-634445 of mail: info@ovkk.nl Aan de wandel Wilt u een van deze ommetjes lopen? Dat kan natuurlijk. De bijbehorende routefolders zijn verkrijgbaar bij het lokale VVV-kantoor of te downloaden via het internet. De wandelingen zijn echter ook in het veld bewegwijzerd. Het ommetje in Hoge Hexel start bij Inmiddels is de OVKK doende om ook aan andere ommetjesinitiatieven ondersteuning te kunnen bieden. Hiervoor is een apart project ontwikkeld: Beleef het boerenlandschap. Initiatiefnemers ontvangen dan hulp bij het zowel bij het rond krijgen van de plannen, als bij het scheppen van Dorpsloket Overijssel in de praktijk Heeft u plannen voor de bouw van een kulturhus, een dorpsommetje of bijvoorbeeld de restauratie van een monument? Dan kan het Dorpsloket Overijssel u verder helpen. Het loket is er voor iedereen met een plan om de leefbaarheid op het Overijsselse platteland te verbeteren. Denk aan plaatselijk belangenorganisaties, dorpshuizen en verenigingen. Iedereen met vragen op het gebied van leefbaarheid op het platteland kan kosteloos bij het loket terecht. Gezicht achter het Dorpsloket Overijssel is Giny Wagemans. Zij is bereikbaar via telefoonnummer (06) 1348 8937 of per mail gwagemans@stimuland.nl Soms komt er een vraag uit een dorp, waarbij de kerk een rol speelt. Wilt u bijvoorbeeld een activiteit in de kerk ondernemen of zou u de kerk graag betrekken bij uw lokale initiatief, maar weet u niet goed wie u waarvoor moet benaderen? Of weet u niet goed wat de mogelijkheden zijn? Het KCWO kan u wellicht van zinvol advies voorzien. KCWO is de afkorting van Katholiek Centrum voor Welzijnsbevordering Overijssel. KCWO ondersteunt en begeleidt groepen die vrijwilligerswerk doen ter bevordering van welzijn en solidariteit in de samenleving. Voor meer informatie kunt u terecht op de website www.kcwo.nl. LNV-subsidie voor landelijke vereniging De komende jaren kan de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen rekenen op een subsidie van het ministerie van LNV, zo maakte minister Verburg op 10 mei aan de Tweede Kamer bekend. Zij hecht grote waarde aan het landelijke PlattelandsParlement, dat iedere twee jaar door de LVKK wordt georganiseerd. Dit evenement en de provinciale parlementsbijeenkomsten en activiteiten die er aan voorafgaan, leveren volgens haar waardevolle informatie op. Burgers agenderen zelf actuele ontwikkelingen en uitdagingen in het landelijk gebied bij met name lokale en regionale bestuurders. De actieve betrokkenheid van burgers beschouwt zij als een groot goed. Daarnaast spreekt het betreffende kamerstuk van activiteiten rond de thema s Topdorpen en bevolkingskrimp, ten dienste waarvan de LVKK eveneens inzet levert. 5
Plattelandssymposium in Blokzijl In het kader van haar 10-jarig bestaan organiseerde Wetland Wonen vrijdag 23 april een symposium over de rol van woningcorporaties op het platteland. Het symposium vond plaats in voormalig kerkgebouw De Zaaier in Blokzijl. Wetland Wonen heeft deze kerk aangekocht met het doel er twaalf verpleeghuisplaatsen voor ouderen in te realiseren. Marcel Timmerman, directeurbestuurder van Wetland Wonen, legde uit dat dit eveneens de rol van een corporatie kan zijn: cultureel erfgoed een nieuwe maatschappelijke bestemming geven. Het kerkje zat vol met mensen die allemaal vanuit hun eigen organisaties een visie hebben op de plattelandsproblematiek. Aanwezig waren bestuurders van gemeenten, provincie, zorg- en welzijnsorganisaties, huurdersverenigingen, collega-plattelandscorporaties en natuurlijk ook bestuursleden van de OVKK. Alle sprekers gaven hun eigen kijk op de rol van de corporatie op het platteland. Hoewel de meningen van de aanwezigen op details verschilden, was men het in grote lijnen met elkaar eens: de plattelandscorporatie moet investeren in het verbeteren van de kwaliteit en duurzaamheid van bestaande bouw en in complexen voor senioren. Investeringen op gebied van leefbaarheid kunnen legitiem zijn, maar de beoordeling hiervan verschilt per kern. Diverse leefbaarheiditems passeerde de revue. Een greep hieruit: Stimuleren van de sociale binding door het faciliteren van vrijwilligerswerk en het verenigingsleven Bewoners de kans geven een eigen woonvisie voor hun dorp te maken Investeren in plaatsen met veel jeugd Jongeren behouden voor het dorp door woningbouw op maat; met verschillende prijsklassen Investeren in ruimtelijke kwaliteit door streekeigen bouwen Adequaat voorzieningenniveau Goede samenwerking is volgens alle sprekers noodzakelijk. Dit begint met de toekomstige bewoners. Daarnaast is de relatie tussen corporatie en overheden cruciaal. Beleef het boerenlandschap Op vrijdag 16 april vond in Hoge Hexel de startbijeenkomst plaats van het project Beleef het Boerenlandschap, ommetjes in Salland. Met dit project wordt tegemoet gekomen aan de wensen van burgers voor een wandelmogelijkheid door het landschap rond hun dorp. In het project gaan initiatiefgroepen aan de slag met het maken van een ommetjesplan, waarbij ze ondersteund worden door Landschap Overijssel, de OVKK en Stimuland. De dorpen die meedoen zijn Bathmen, Schalkhaar, Welsum, Wesepe, Nieuw Heeten en Luttenberg. Het is de bedoeling dat de ommetjesplannen komend najaar worden aangeboden aan de Provincie Overijssel, die dit project financieel mogelijk heeft gemaakt. Zoals gezegd vond de startbijeenkomst plaats in Hoge Hexel. Hier werd een bezoek gebracht aan het pas gereedgekomen dorpsommetje. Niet zonder trots gaf een van de initiatiefnemers tekst en uitleg over de manier waarop dit ommetje tot stand is gekomen. Na een inspirerende middag vol goede ideeën, nuttige tips en informatie gaan de initiatiefnemers nu aan de slag met het uitwerken van hun plan. Ook zin om een ommetje te maken? Momenteel vindt Beleef het boerenlandschap plaats in de gemeenten Deventer, Raalte en Olst-Wijhe. Inmiddels wordt al nagedacht om het project in andere Overijsselse gemeenten te laten plaatsvinden. Wij houden u op de hoogte. Vrienden van de OVKK Waterschap Groot Salland Beter Wonen IJsselmuiden De Woonplaats Enschede Salland Wonen Raalte Wetland Wonen Vollenhove Woningstichting Hellendoorn Woonconcept Meppel Stichting Woonbeheer Borne Colofon Kernpunt is een uitgave van de Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen en verschijnt 4 x per jaar. OVKK Postbus 228 7440 AE Nijverdal 0548-634 445 info@ovkk.nl www.ovkk.nl Redactie Kor Pollema Vormgeving Wil Scholten Grafisch Ontwerp Bestuur P.J.J. Boerman Basse, Tel. 0521-588527 A.G.J. Bosch, voorzitter Welsum, Tel. 06-55560204 R.J. Ossel Losser, Tel. 053-5387556 H.J. Ploeg, penningmeester Ambt Delden, Tel. 074-3841226 M.M. Timmerman, Vollenhove, Tel. 0527-249710 B.J. Warmelink, secretaris Stegeren, Tel. 06-54347956 T.M.W.A. Ibes, erelid Luttenberg, Tel. 0572-301244 6