Lijst met wijzigingen Datum Persoon Omschrijving 2008-01-12 Aanmaak document Update na enkele vragen/bemerkingen in de MAR Items te doen Datum toegevoegd Persoon Omschrijving Milieubeambte van Bierbeek opnieuw contacteren en vragen voor informatie ivm. prijzen (inzameling, transport, containers), aantallen, EcoWerf Oud-Heverlee contacteren en bevragen ivm. mogelijkheden tot aparte inzameling. 2 van 22
Inhoudsopgave Lijst met wijzigingen... 2 Items te doen... 2 Inhoudsopgave... 3 1 Introductie... 5 2 Ekol NV... 6 2.1 Informatie van de website... 6 2.1.1 Verwerking dicht bij huis... 6 2.1.2 Eco efficiëntie... 6 2.1.3 Aannamevoorwaarden... 6 2.1.4 Sorteerhulp... 9 2.1.5 Productie: algemeen concept... 9 2.1.6 Productie: het productieproces... 10 2.1.7 Producten... 10 2.1.8 Contact... 10 3 Samenwerken met Ekol NV... 11 3.1 Verbranding van plastics... 11 3.1.1 Waarom omvat de P van PMD niet alle plastics?... 11 3.1.2 Waarom dan wel of niet verbranden?... 12 3.2 Sortering en aflevering... 12 3.3 Samenwerkingsverband... 12 3.4 Een superrecyclage bedrijf?... 13 3.5 Concurrentie... 13 4 Fost Plus... 15 5 Gemeentelijke samenwerking in de praktijk... 16 5.1 Gemeente Bilzen... 16 5.2 Gemeente Bierbeek... 16 5.2.1 Vervoer... 17 6 Besluit... 18 6.1 Samenvatting van de voordelen... 18 6.2 Samenvatting van de nadelen... 18 3 van 22
6.3 Algemeen besluit... 18 7 Kunststoffen tabel... 20 8 Bronvermeldingen... 21 9 Andere... 22 4 van 22
1 Introductie Tijdens het lezen van De Tijd kwamen we op een interessant artikel [03] uit over een bedrijf dat (niet-pmd) plastics recycleert tot bruikbare kunststof materialen. Na een korte bevraging op de MAR van Oud-Heverlee zijn we te weten gekomen dat er momenteel niets gedaan wordt met de betreffende plastics. Al deze plastics worden bij het gewone (rest)afval verwerkt. Uit ervaring weten we dat er hier betere oplossingen voor bestaan, reeds gehanteerd in andere gemeenten. In dit document proberen we een bedrijf in het licht te brengen dat zich profileert als de ideale recycler. Dit document is geen onafhankelijke studie van de mogelijkheden op gebied van recyclage van plastics en biedt daarom ook maar een single point of view op een oplossing voor de problematiek. Allereerst ga je de informatie terugvinden die algemeen beschikbaar is op de website van het bedrijf Ekol NV, vervolgens vind je conclusies terug genomen na een persoonlijk gesprek met de directeur, Bart Van Gorp. Het is ook belangrijk om de situatie eens te bekijken vanuit het perspectief van de klant, namelijk de gemeente. Hiervoor zijn de milieubeambten van de gemeentes Bilzen (Limburg) en Bierbeek (Vlaams-Brabant) persoonlijk gecontacteerd. In een document als dit is de bronvermelding belangrijk. Veel informatie heb ik opgezocht op het Internet en bekomen van informatieve websites al dan niet van officiële Belgische instanties. Telkens wanneer er hieruit iets gebruikt wordt, is de bronvermelding als [xx] vermeld. Dit document heeft als doelpubliek leden van de Milieuadviesraad van Oud-Heverlee. Opmerkingen, addities, zijn altijd welkom via email: karelnijs@gmail.com 5 van 22
2 Ekol NV 2.1 Informatie van de website [04] http://www.ekol.be 2.1.1 Verwerking dicht bij huis De verwerking van het kunststofafval tot bruikbare materialen en producten moest bij voorkeur in de nabijheid van de inzameling gebeuren. In 1991 werd een pilootinstallatie in dienst genomen, gelegen op de terreinen van de toenmalige koolmijn van Beringen. De ervaringen opgedaan in deze installatie hebben geleid tot de bouw van de huidige productie-eenheid te Houthalen. De nieuwe gebouwen en installaties werden in augustus 2000 in dienst genomen. Zij werden medio 2001 plechtig ingehuldigd door toenmalig Vlaams minister-president Patrick Dewael. De installatie te Beringen werd ontmanteld. 2.1.2 Eco efficiëntie In het ontwerp van de installaties werd zeer veel aandacht besteed aan de eco-efficiëntie van het recyclageproces, alsook aan de algemene milieuzorg in en rond de fabriek. Zwerfvuil en visuele hinder worden vermeden door opslag in een gesloten hal, regenwater - via grachten en een vijver gerecupereerd wordt als waswater gebruikt en lozingen van het gezuiverde waswater zijn tot nul herleid. De jaarlijkse verwerkingscapaciteit van de fabriek bedraagt 10.000 ton ruw kunststofafval. Dit komt overeen met het huishoudelijk kunststofval van ongeveer 1 miljoen burgers en met drie maanden verbrandingscapaciteit van de huisvuilverbrandingsoven te Houthalen. 2.1.3 Aannamevoorwaarden EKOL verwerkt enkel kunststofafval van huishoudens. Kunststof uit de professionele land- en tuinbouw wordt niet aanvaard, enkel uit de hobbytuin. EKOL aanvaardt volgende kunststofsoorten voor recyclage : PVC, PET, PS, LDPE, LLDPE, HDPE, PP. Zij kunnen voorkomen in volgende verschijningsvormen, zoals bij voorbeeld: folies, bussen, flessen, kuipjes, vlootjes, schalen, potjes, rekfolie, krimpfolie, zakjes, draagtassen. emmers, vaten (tot 200 L), kratten, bidons, bloempotten, compostzakken, wasmanden. buizen, profielen, latten, goten,... met een maximumlengte van 1,5 m. stoelen, tafels, zandbakken, paletten,... verpakking rond paletten (vb. bouwhoezen). kleerhangers, speelgoed. 6 van 22
kuilfolie, aardbeifolie,...(steeds borstelschoon en droog). Voorwaarde is steeds dat het kunststofafval vooraf ontdaan wordt van onderdelen die niet uit kunststof vervaardigd zijn, bij voorbeeld: hengsel van emmer haak van kapstok (kleerhanger) elektrische motor in speelgoed assen van plastic tractor metalen ophanghaak van dakgoten, gespen, haken,... Deze opsomming is richtinggevend, niet beperkend. Wat niet aanvaard wordt en steeds maximaal moet vermeden worden: autobumpers (want steeds metalen onderdelen), dashboarden. drankkartons (brik). aluminiumfolie, zilverpapier, aluminiumkuipjes en borden, gemetalliseerde folie. textiel, vodden, lompen, tapijten, vloerbekleding... schoeisel, laarzen,... rubber (binnen- en buitenband van een fiets). metalen verpakkingen (blik, spuitbussen,...) papier, karton,... steen, glas, hout, zand. organische vervuiling pampers, luiers. bruingoed en witgoed (computer, printer, ijskast,...) 7 van 22
Op de pagina 'Sorteerhulp' vindt u foto's van ongewenst afval. VOLGENDE KUNSTSTOFFEN MOGEN ZICH NIET IN HET AANGEVOERDE AFVAL BEVINDEN: textielkunststoffen: allerlei geweven materialen zoals bigbags, rugzakken, boekentassen, tenten, dekzeilen, netten, touwen en omsnoeringsbanden (straps) magnetische banden van video- en audiocassettes CD s, DVD s, tuinslangen, zwembaden, luchtmatrassen,... glasvezelversterkte kunststoffen (golfplaten,...) verpakking van strobalen (hoezen en netten) Ter controle van het afval, zowel op het containerpark als bij EKOL, is het wenselijk dat het "los" wordt aangevoerd d. w.z. uit de (grijze) zak geschud. Deze zak kan u dan opnieuw gebruiken 8 van 22
Indien u twijfelt of uw afval al dan niet thuis hoort bij het kunststofafval, gooi het dan aub bij het restafval. Fout gesorteerd afval brengt nodeloze kosten met zich mee voor de gemeente, en dus ook voor u. 2.1.4 Sorteerhulp Wat al dan niet aanvaard wordt vindt u in grote lijnen op deze handige poster. U kan een pdf versie hier downloaden. Raadpleeg ook de pagina 'Aanname voorwaarden' voor meer info. 2.1.5 Productie: algemeen concept Kunststofafval, selectief ingezameld via containerparken of inzamelingen huis aan huis, wordt gestockeerd in een wind- en regendichte opslaghal. Het afval wordt verkleind tot vuistgrootte en via een tussensilo naar de eerste reinigingstrap gebracht. In deze eerste trap wordt een scheiding gerealiseerd tussen kunststof en gravitair zware verontreiniging zoals stenen, metaal, glas e.d. Een magneetband recupereert de magnetische metalen uit de zware stroom. In de tweede reinigingsstap worden papier en (an-)organische vervuiling van de kunststof verwijderd door middel van een frictiewasser. De vervuiling blijft achter in het proceswater dat naar de waterzuivering wordt gestuurd. Na een tweede verkleiningsstap worden de gewassen kunststoffen naar een scheidingstank gebracht. Op basis van dichtheidsverschillen tussen de verschillende kunststofsoorten ontstaan twee kunststofstromen: een zware (zinkende) stroom die vnl. PET, PS en PVC bevat, en een lichte (drijvende) stroom die vnl. PE en PP bevat. Beide stromen worden apart uit de scheidingstank geëvacueerd en op centrifugale wijze gedroogd. De zware stroom ondergaat een bijkomende ontijzering, wordt vermalen tot 8 mm en wordt opgeslagen in silo s. De lichte stroom wordt bijkomend thermisch gedroogd en in een windzifter opgedeeld in een harde stroom (vnl. HDPE) en een zachte stroom (vnl. PE-folies). De zachte stroom wordt geagglomereerd tot ruwe korrels. Beide stromen worden apart in silo s opgeslagen. Vanuit de silo s met de drie verschillende kunststoftypes worden mengsels aangemaakt ten behoeve van de verschillende productielijnen. EKOL beschikt over twee extrusielijnen voor de productie van relatief dunwandige lineaire producten (continu extrusie: afdekplaten, holle profielen) en een extrusielijn voor de productie van dikwandige, niet-lineaire producten (batch extrusie of intrusie: straatmeubilair, verkeerstechnische toepassingen, geluidswanden). 9 van 22
De proceswaters die in de diverse stadia vrijkomen worden met mechanische en fysisch-chemische technieken gezuiverd en voor 100% opnieuw gebruikt in het wasproces. 2.1.6 Productie: het productieproces Dit proces wordt gevisualiseerd op: http://www.ekol.be/ekol_nl/productieproces.htm 2.1.7 Producten Meer weten over de belangrijkste nuttige toepassingen van de EKOL eindproducten? Klik dan hieronder op de gewenste Techn. fiche - PDF! De prijzen bevinden zich eveneens op de laatste bladzijden van elke technische fiche. 2.1.8 Contact Directie Bart Van Gorp Algemeen directeur Algemene leiding, personeelszaken, financiën bartvangorp@ekol.be Productie Stany Janssen Leiding productie en techniek stanyjanssen@ekol.be Verkoop en administratie Sabine Boschmans Anja Lindelauf Tel. + 32 (0) 11 45 41 46 Fax + 32 (0) 11 43 23 94 info@ekol.be 10 van 22
3 Samenwerken met Ekol NV Ekol NV is een bedrijf dat enkel in de recyclage voorziet. De gemeente is zelf verantwoordelijk voor: de inzameling van het afval; de opslag van het afval in het containerpark (plaats + container); het transport van het afval naar Ekol NV (afstand Oud-Heverlee Houthalen = 72,4km enkel). Het komt er op neer dat alle kosten voor de gemeente zijn en er dus niets direct "te verdienen" valt met deze aparte sortering. Wanneer we echter de huidige situatie bekijken, kunnen we vaststellen dat er op de huidige werkwijze wel bespaard kan worden: Een deel van de kosten is recupereerbaar: per ton afval is er een retributie van FostPlus 1. Het verbranden van plastics belast de thermische oven zwaar 2. Voor één ton plastic afval kan je tot drie ton normaal afval verbranden. Met deze aparte verzameling voert de gemeente Oud-Heverlee geen pionierswerk uit: er zijn reeds meerdere Belgische gemeentes die met Ekol NV samenwerken. In ons buurland, Nederland, is het sinds 2008 zelfs verplicht om de mogelijkheid aan te bieden om kunststoffen apart op te vangen [06]. 3.1 Verbranding van plastics 3.1.1 Waarom omvat de P van PMD niet alle plastics? Er zijn verschillende redenen waarom de selectieve inzameling zich beperkt tot plastic flessen en flacons [01]: We vinden de flessen en flacons slechts in enkele belangrijke homogene stromen terug. Andere plastic verpakkingen zijn samengesteld uit tientallen soorten plastic en komen slechts in kleine hoeveelheden voor De kleine plastic verpakkingen zijn vaak vervuild door eetresten en ze uitspoelen is op ecologische vlak geen goede oplossing, gezien de watervervuiling die deze operatie met zich meebrengt 1 Zie "4 Fost Plus". 2 In sommige gevallen is dit echter gewenst, zie "3.1 Verbranding van plastics". 11 van 22
De recyclage-procédés voor kleine plastic verpakkingen en films zijn zeldzaam, duur en exclusief ontwikkeld voor zeer kleine hoeveelheden : hun toepassing is dus economisch gezien niet verantwoord. 3.1.2 Waarom dan wel of niet verbranden? Het verbranden van plastics heeft op zowel op korte als op lange termijn grote gevolgen voor het milieu [02]: Bij de verbranding van PE, PP en PET komen er broeikasgassen vrij. De verbranding van PET vraagt veel energie en draagt dus nog eens extra bij aan de broeikasgassen. Bij de verbranding van PVC ontstaan schadelijke stoffen zoals zoutzuur en gechloreerde verbindingen, waaronder het giftige dioxine. Verbranding heeft daarentegen natuurlijk ook zijn voordelen voor bepaalde toepassingen zoals kalkovens, cementovens, energierecuperatie, Ook wordt verbranding van restplastics soms aangewend om een betere verbranding te verkrijgen van het restafval. 3.2 Sortering en aflevering De controle op de sortering is volledig in de handen van de gemeente. Ekol NV biedt echter wel informatiebrochures en pamfletten aan die op de containers bevestigd kunnen worden. Ekol NV controleert het te recycleren afval dat hun bezorgd wordt door de gemeente. Er zullen altijd wel residuen ongewenst in aanwezig zijn, maar dit dient door de gemeente tot een minimum beperkt te worden 3. Bij een overtreding wordt de gemeente gewaarschuwd. Bij recurrente problemen kan de samenwerking beëindigd worden. Ekol NV is niet op de hoogte van gemeentes die samenwerken om de leveringskosten te drukken maar vermeldt dat dit op InterCommunaal niveau geregeld wordt. 3.3 Samenwerkingsverband Momenteel is het niet mogelijk om, wanneer goedgekeurd, samen te gaan werken met Ekol NV. Het recycleren van plastics is populair en Ekol NV zit nu al aan maximale capaciteit voor de jaren 2008 en 2009. Er zijn investeringen gepland om het bedrijf uit te breiden, maar een echte samenwerking kan pas ten vroegste vanaf 2010 het licht zien. Dit wil echter niet zeggen dan we tot 2010 de mogelijkheid hebben om te wachten: steeds meer gemeentes zullen gebruik willen maken van de services die Ekol NV aanbiedt. Best dienen we zo vlug mogelijk ons dossier in! 3 Volgens Ekol NV is het haast niet mogelijk om perfect afval te leveren. 12 van 22
Met de uitbreiding van het gemeentelijke containerpark van Oud-Heverlee in het achterhoofd kunnen we nu al opteren om een plaats te voorzien voor een container voor de inzameling van dit afval. De samenwerking met de gemeentes wordt jaarlijks contractueel vastgelegd. Hierin wordt de prijs en hoeveelheid afgesproken. Soms worden ook de aannamevoorwaarden gespecificeerd. 3.4 Een superrecyclage bedrijf? Ekol NV hanteerde het cradle-to-cradle [07] principe al avant la lettre. Aan de producten worden géén additieven (staal, glasvezel, ) toegevoegd. Hierdoor zijn alle eigen producten voor 100% recycleerbaar door Ekol NV zelf. Verder wordt ook al het productie afval 100% herbruikt en gerecycleerd. Ekol NV heeft een eigen waterzuivering en vangt regenwater op. Overtollig regenwater wordt niet in de riolering geloosd. Er wordt zelfs enkel maar het sanitair geloosd. Dit maakt het bedrijf een officiële nullozer. Ekol NV is een officiële nullozer: tijdens het productieproces wordt er niets in de riolering geloosd (enkel het sanitair wordt geloosd). Ook het regenwater wordt opgevangen en gebruikt. Het overschot wordt niet in de riolering geloosd, maar verspreid over de terreinen. 3.5 Concurrentie EKOL NV claimt de enige actieve kunststofafvalverwerker te zijn in België. Op het Internet komen we er nog andere tegen, doch zijn alle slechts gespecialiseerd in bepaalde takken: KURIO-recycling: Recovinyl: SITA o recyclage van PVC kunststofleidingsystemen o http://www.pvcinfo.be/home.asp?page=62 o vereniging van PVC recyclerende bedrijven o http://nl.recovinyl.com/ o Algemene afval verwerker. o Commercieel verantwoordelijk voor de overheid: Piet Flipkens. o SITA neemt volgende plastics aan: harde kunststoffen; bloempotjes en plantentrays; zuivere folies. 13 van 22
o http://www.sita.be Group Gallo Recycling o Verwerking van folies en homogene stromen kunststofafval. Werkt niet met verontreinigde stromen afval zoals huishoudelijk afval. o Gelegen te Menen, West-Vlaanderen. o http://www.galloo.com/ 14 van 22
4 Fost Plus Zoals eerder vermeld voorziet Fost Plus een retributie voor gemeentes die de restplastics apart inzamelen en recycleren 4. Om hier meer over te weten te komen, hebben we Lieven Carbon van Fost Plus gecontacteerd. De samenwerking met Fost Plus loopt via een partner, namelijk EcoWerf. Fost Plus zelf heeft geen rechtstreeks contact met de gemeentes. Om recht te maken op de retributie moet er bij EcoWerf jaarlijks een dossier ingediend worden. In dit dossier wordt onder andere de prijs van de retributie vastgelegd. Momenteel bedraagt deze retributie 92 / ton restplastics. De retributie wordt jaarlijks geïndexeerd. Ter informatie: de gemiddelde prijs voor de huisvuilverwerking, met naleving van de meest geavanceerde veiligheidsvoorschriften bij het storten of verbranden bedraagt tussen de 100 en 125 /ton, en België produceert dagelijks meer dan 8.500 ton [08]. Fost Plus bevestigd dat Ekol NV op dit moment het enige recyclage bedrijf is dat huishoudelijke restplastics verwerkt. 4 Deze retributie is ook beschikbaar voor aparte inzameling en recyclage van piepschuim en Klein Gevaarlijk Afval (KGA). 15 van 22
5 Gemeentelijke samenwerking in de praktijk Ekol NV werkt samen met haast alle gemeentes in Belgisch Limburg (een tiental niet). Enkele voorbeelden hiervan zijn Bilzen, Hoeselt, Zutendaal, Bocholt, Ook zijn er voorbeelden uit andere provincies: Sint-Genesius Rode, Beersel, Bierbeek, 5.1 Gemeente Bilzen Met de milieubeambte van Bilzen, Filip Konings, hebben we contact gehad in verband met de samenwerking met Ekol NV. Enkele gegevens: De gemeente telt ongeveer 30 000 inwoners. Ze hebben 300 ton kunststofafval per jaar. Er is één perscontainer beschikbaar op het gemeentelijke stort. De gemeente ontvangt geen vergoeding van Ekol NV. De gemeente werkt niet samen met buurtgemeentes voor het vervoer van het afval. De gemeente is echter niet tevreden met de samenwerking en vindt de verwerking 1 tot 2 BEF/kg (0,0248 tot 0,0496 /kg) te duur. Door middel van een betere scheiding zou het wel goedkoper kunnen. Momenteel is de gemeente Bilzen aan het onderhandelen om de kunststofafvalverwerking aan SITA Maasmechelen uit te besteden. 5.2 Gemeente Bierbeek De gemeente Bierbeek is dichter bij Oud-Heverlee (en verder van de vestiging van Ekol NV) gelegen en kan daarom nuttiger zijn om een vergelijking op te maken. Enkele gegevens die we naar aanleiding van een gesprek met de milieudienst terug gekregen hebben: De gemeente telt ongeveer 9 500 inwoners. De gemeente tracht zoveel mogelijk fracties aan te bieden aan haar inwoners. Dit sorteren wordt door de inwoners als makkelijker aanvaardt. Het volume van een zak restplastic is vergelijkbaar met het volume van een zak restafval. Het gewicht van een zak restplastic is lichter dan deze van een zak restafval. Na het sorteren is het restplastic enkel bruikbaar voor laagwaardige producten, maar het plastic krijgt wel een nuttige toepassing in plaats van gewoon verbrand te worden. 16 van 22
De prijs voor de recyclage van restplastics is ongeveer hetzelfde als deze van de verbranding. Verder krijgt de gemeente nog eens korting bij aankoop van recyclage producten van Ekol NV 5. 5.2.1 Vervoer De gemeente recycleert jaarlijks ongeveer 100 ton restplastics. Om de transportkosten te drukken, is er een perscontainer aangekocht. De perscontainer kan 4 tot 5 ton afval verwerken. Voor het vervoer werkt de gemeente niet samen met omliggende gemeentes, maar heeft ze een samenwerkingsverband met EcoWerf. EcoWerf biedt een gemiddelde prijs per transport aan. Hierdoor is de afstand niet zo belangrijk en kan de gemeente er voordeel uit putten. Er kan besloten worden dat, door de samenwerking met EcoWerf, de transportkosten doenbaar zijn voor de gemeente. 5 De gemeente kan hier maar beperkt gebruik van maken omdat ze de aangeboden producten niet altijd nodig heeft. 17 van 22
6 Besluit 6.1 Samenvatting van de voordelen 1. Het totale volume en gewicht van de restafval fractie van de gemeente vermindert: a. De gemeente moet minder restafval ophalen. b. De inwoners moeten minder gebruik maken van de dure 6 bruine zakken voor restafval. 2. Er moet minder afval verbrand worden: a. De verbrandingsovens worden thermisch minder belast. b. Verbranden van zuiver restafval is goedkoper dan wanneer er plastics in zitten. c. Recycleren van plastics is beter voor het milieu dan verbranden. 3. Er is een retributie voor het inzamelen en recycleren van restplastics. 4. De kwaliteit van het PMD afval zal verbeteren: de bewoners weten nu duidelijker wat in de PMD zak moet en waar de andere plastics heen moeten. 5. Nuttige producten: a. Het nutteloze afval wordt tot nuttige dingen verwerkt. b. De gemeente kan de producten via Ekol NV met korting aankopen. 6. We geven een positief signaal vanuit het gemeentebestuur naar de inwoners van de gemeente. 6.2 Samenvatting van de nadelen 1. Er moet een container en/of perscontainer voorzien worden. 2. De gemeente moet instaan voor de transportkosten naar Ekol NV. 6.3 Algemeen besluit In deze case study hebben we geprobeerd de lezer een beeld te schetsen van een bedrijf dat pionierswerk aan het verrichten is op gebied van kunststofafval recyclage in België. We hebben de informatie van het bedrijf Ekol NV zelf aangeboden en deze aangevuld met de notities van een in-diepte gesprek met de bedrijfsleider, Bart Van Gorp. Verder zijn enkele gemeentes gecontacteerd om hun ervaringen te delen met de lezer. Hierbij werd de case bekeken vanuit twee standpunten: een tevreden en een iets minder tevreden klant. 6 De prijs hiervan is onlangs opgeslagen tot 2 voor een grote zak. Ondanks deze prijsverhoging is nog steeds niet de volledige kost gedekt. 18 van 22
Er zijn echter twee algemene standpunten die van belang zijn hier: het financiële en het milieuvriendelijke 7. Zelfs al zou het apart verwerken van de restplastics financieel iets duurder zijn, dan toch is het de moeite om deze verwerking te bekijken. Op lange termijn zal er immers toch gekozen moeten worden om deze producten op een betere manier te verwerken dan slechts uit gemakzucht te verbranden. Met de huidige milieuproblematiek in het vooruitzicht, is de kleine meerkost geen goede uitvlucht meer en moet verbranding als allerlaatste optie beschouwd worden. 7 Er is hier niet gekozen voor het woord "milieubewuste" omdat eender standpunt van de milieuraad milieubewust geacht wordt. 19 van 22
7 Kunststoffen tabel Bron: [09] 20 van 22
8 Bronvermeldingen Nr Bron [01] http://www.fostplus.be/tpl/page.cfm?lg=nl&pagid=26&espid= [02] http://www.ecoline.org/verde/infobladen/09plastic.shtml [03] "Afvalverwerking hoeft nier per se vuil te zijn", "Uw onderneming", De Tijd, 2007-10-06 [04] http://www.ekol.be [05] http://www.fostplus.be [06] http://www.milieucentraal.nl/pagina?onderwerp=kunststof [07] http://www.positieve-economie.be/portaal_content.php3?id_article=282 [08] http://www.ecoline.org/verde/publicaties/eco7/verpakking.shtml [09] http://www.milieucentraal.nl/pagina?onderwerp=kunststof 21 van 22
9 Andere Handige kunststof links: http://www.essenscia.be/nl/essenscia/links/kunststoffen/page.aspx/1655 De ongemakkelijke waarheid over plastics: http://www.peakoil.nl/2008/01/12/de-ongemakkelijke-waarheid-over-plastics/ Een andere kijk op het verbranden van plastics: http://www.vpro.nl/data/herbert-blankesteijn-archief/plastic.htm 22 van 22