INHOUDSTAFEL Voorwoord 13 Fiche kwaliteitsbewust handelen 15 Correcte handhygiëne 17 Het jonge kind 19 1 De kleine zorgen: het reinigen van neus, ogen, nagels, navel, haren 20 1.1 Voorbereiding 20 1.2 Uitvoering 20 1.3 Nazorg 21 2 Het verwisselen van een urineluier 22 2.1 Voorbereiding 22 2.2 Uitvoering 22 2.3 Nazorg 23 3 Het verwisselen van een stoelgangluier 24 3.1 Voorbereiding 24 3.2 Uitvoering 24 3.3 Nazorg 25 4 Het verzorgen van luieruitslag (intertrigo) 26 5 Het opnemen van de temperatuur 27 5.1 Voorbereiding 27 5.2 Uitvoering 27 5.3 Nazorg 28 6 Het aan- en uitkleden 29 6.1 Voorbereiding 29 6.2 Uitvoering 29 6.3 Nazorg 29 7 Het toedienen van een babybadje - techniek met twee washandjes 30 7.1 Voorbereiding 30 7.2 Uitvoering 30 7.3 Nazorg 32 3
8 Het toedienen van een babybadje - techniek met één washandje 33 4 8.1 Voorbereiding 33 8.2 Uitvoering 33 8.3 Nazorg 34 9 Het toedienen van een toilet zonder badje 35 9.1 Voorbereiding 35 9.2 Uitvoering 35 9.3 Nazorg 36 10 Het verzorgen van de navel van de pasgeborene 37 10.1 Voorbereiding 37 10.2 Uitvoering 37 10.3 Nazorg 37 11 Het babybedje opmaken 38 11.1 Voorbereiding 38 11.2 Uitvoering 38 11.3 Nazorg 38 12 Het toedienen van een zetpil 39 12.1 Voorbereiding 39 12.2 Uitvoering 39 12.3 Nazorg 39 13 Het toedienen van neusdruppels 40 13.1 Voorbereiding 40 13.2 Uitvoering 40 13.3 Nazorg 40 14 Het toedienen van oogdruppels of oogzalf 41 14.1 Voorbereiding 41 14.2 Uitvoering 41 14.3 Nazorg 42 15 Het toedienen van oordruppels 43 15.1 Voorbereiding 43 15.2 Uitvoering 43 15.3 Nazorg 43 16 Gorgelen en mondspoeling 44 16.1 Voorbereiding 44 16.2 Uitvoering 44 16.3 Nazorg 44 17 Het instrijken van de mond met gel 45 17.1 Voorbereiding 45 17.2 Uitvoering 45 17.3 Nazorg 45
18 Het opnemen van niet-steriele stalen (urine) 46 18.1 Voorbereiding 46 18.2 Uitvoering 46 18.3 Nazorg 46 19 Het meten van de schedelomtrek 47 19.1 Voorbereiding 47 19.2 Uitvoering 47 19.3 Nazorg 47 20 Het wegen van een jong kind 48 20.1 Voorbereiding 48 20.2 Uitvoering 48 20.3 Nazorg 48 21 Het toedienen van flesvoeding 49 21.1 Voorbereiding 49 21.2 Uitvoering 49 21.3 Nazorg 50 22 Het toedienen van lepelvoeding 51 22.1 Voorbereiding 51 22.2 Uitvoering 51 22.3 Nazorg 52 23 Probleem bij de voeding: verslikken 53 24 Probleem bij de voeding: reflux* 55 25 Probleem bij de voeding: voedselvergifting 56 5
De oudere zorgvrager 57 1 Het bed afhalen en met twee opmaken terwijl de zorgvrager opstaat 59 1.1 Voorbereiding 59 1.2 Uitvoering 59 1.3 Nazorg 61 2 Het bed afhalen en met twee opmaken terwijl de zorgvrager blijft liggen 62 2.1 Voorbereiding 62 2.2 Uitvoering 62 2.3 Nazorg 64 3 Het aanbrengen van zalven en crèmes 65 3.1 Voorbereiding 65 3.2 Uitvoering 65 3.3 Nazorg 65 4 De observatie van de huid 66 4.1 Voorbereiding 66 4.2 Uitvoering 66 4.3 Nazorg 66 5 Het geven van een bedbad 67 5.1 Voorbereiding 67 5.2 Uitvoering 67 5.3 Nazorg 70 6 Het geven van een toilet aan de wastafel 71 6.1 Voorbereiding 71 6.2 Uitvoering 71 6.3 Nazorg 73 7 Het geven van een voetbad 74 7.1 Voorbereiding 74 7.2 Uitvoering 74 7.3 Nazorg 75 8 Het geven van een douche 76 8.1 Voorbereiding 76 8.2 Uitvoering 76 8.3 Nazorg 77 6
9 Het geven van een ligbad 78 9.1 Voorbereiding 78 9.2 Uitvoering 78 9.3 Nazorg 79 10 Het aan- en uitkleden 80 10.1 Voorbereiding 80 10.2 Uitvoering 80 10.3 Nazorg 80 11 Het aan- en uittrekken van compressiekousen* 81 11.1 Voorbereiding 81 11.2 Uitvoering 81 11.3 Nazorg 81 12 Het zelfstandig aantrekken van compressiekousen m.b.v. de kousenhouder 82 12.1 Voorbereiding 82 12.2 Uitvoering 82 12.3 Nazorg 82 13 De baardverzorging (scheren) 83 13.1 Voorbereiding 83 13.2 Uitvoering 83 13.3 Nazorg 83 14 De nagelverzorging 84 14.1 Voorbereiding 84 14.2 Uitvoering 84 14.3 Nazorg 84 15 De neusverzorging 85 15.1 Voorbereiding 85 15.2 Uitvoering 85 15.3 Nazorg 85 16 De oogverzorging 86 16.1 Voorbereiding 86 16.2 Uitvoering 86 16.3 Nazorg 86 17 Het correct aanbrengen, verwijderen en onderhouden van bril en/of contactlenzen 87 17.1 De bril 87 17.2 Contactlenzen 87 7
18 Het reinigen van de oorschelp en de uitwendige gehoorgang 89 18.1 Voorbereiding 89 18.2 Uitvoering 89 18.3 Nazorg 89 19 Het aanbrengen, verwijderen en onderhouden van het hoorapparaat 90 19.1 Voorbereiding 90 19.2 Uitvoering 90 19.2.1 Dagelijks onderhoud van een achter het oor -toestel 90 19.2.2 Dagelijks onderhoud van een in het oor -toestel 90 19.2.3 Dagelijks onderhoud van een CIC 91 19.2.4 Reiniging van het oorstukje 91 19.2.5 Plaatsing van een in het oor -apparaat 92 19.2.6 Reiniging van een in het oor -apparaat 92 20 Het onderhoud van tanden, tong en kunstgebit 94 20.1 Voorbereiding 94 20.2 Uitvoering 94 20.3 Nazorg 95 21 Het geven van een haarwassing in bed 96 21.1 Voorbereiding 96 21.2 Uitvoering 96 21.3 Nazorg 97 22 Het uitvoeren van bijzondere huidzorgen: smetten 98 22.1 Voorbereiding 98 22.2 Uitvoering 98 22.3 Nazorg 98 23 Het aanleggen van verbanden 99 23.1 Voorbereiding 99 23.2 Uitvoering 99 23.2.1 Een zwachtel aanleggen, verwijderen en oprollen 99 23.2.2 Het spiraalverband 101 23.2.3 Het kruisverband aan de hand 101 23.2.4 Het kruisverband aan de voet 102 23.2.5 De draagdoek 103 23.2.6 Het scharnierverband aan de knie of elleboog 104 23.2.7 Het kousverband: een vingertopverband met applicator* aanleggen 104 23.3 Nazorg 105 8
24 Het geven van hulp bij mictietraining 106 24.1 Voorbereiding 106 24.2 Uitvoering 106 24.3 Nazorg 106 25 Het aanleggen en verwijderen van een urinaal* 107 25.1 Voorbereiding 107 25.2 Uitvoering 107 25.3 Nazorg 108 26 Het plaatsen en verwijderen van een bedpan 109 26.1 Voorbereiding 109 26.2 Uitvoering 109 26.3 Nazorg 109 27 Het installeren van een zorgvrager op een toiletstoel 110 27.1 Voorbereiding 110 27.2 Uitvoering 110 27.3 Nazorg 111 28 Het aanbrengen van een condoomkatheter 112 28.1 Voorbereiding 112 28.2 Uitvoering 112 28.3 Nazorg 112 29 Het ledigen van een urinecollector met aftapsysteem* 113 29.1 Voorbereiding 113 29.2 Uitvoering 113 29.3 Nazorg 113 30 Het manueel verwijderen van feces* 114 30.1 Voorbereiding 114 30.2 Uitvoering 114 30.3 Nazorg 115 31 Het geven van stomazorg* 116 31.1 Voorbereiding 116 31.2 Uitvoering 116 31.3 Nazorg 117 32 Het opnemen van niet-steriele stalen (urine) 118 32.1 Voorbereiding 118 32.2 Uitvoering 118 32.3 Nazorg 119 33 Het opnemen van een stoelgangstaal 120 33.1 Voorbereiding 120 33.2 Uitvoering 120 33.3 Nazorg 120 9
34 Het geven van hygiënische zorgen bij een zorgvrager met verlammingen 121 34.1 Voorbereiding 121 34.2 Uitvoering 121 34.3 Nazorg 121 35 Het geven van eenvoudige hulp bij het aanbieden en toedienen van maaltijden 122 35.1 Voorbereiding 122 35.2 Uitvoering 123 35.3 Nazorg 124 36 Het geven van hulp bij het voeden van halfzijdig verlamde zorgvragers 125 36.1 Voorbereiding 125 36.2 Uitvoering 125 36.3 Nazorg 125 37 Het geven van hulp aan zorgvragers die moeilijk of niet alleen kunnen eten 126 37.1 Voorbereiding 126 37.2 Uitvoering 126 37.3 Nazorg 126 38 Het geven van hulp bij het voeden van slechtzienden of blinden 127 38.1 Voorbereiding 127 38.2 Uitvoering 127 38.3 Nazorg 127 39 Het opnemen van de pols 128 39.1 Voorbereiding 128 39.2 Uitvoering 128 39.3 Nazorg 128 40 Het opnemen van de ademhaling 129 40.1 Voorbereiding 129 40.2 Uitvoering 129 40.3 Nazorg 129 41 Het opnemen van de temperatuur met digitale thermometer 130 41.1 Voorbereiding 130 41.2 Uitvoering 130 41.3 Nazorg 130 10
42 Het opnemen van de temperatuur met oorthermometer 131 42.1 Voorbereiding 131 42.2 Uitvoering 131 42.3 Nazorg 131 43 De orale toediening van medicatie in opdracht van de arts of verpleegkundige 132 43.1 Voorbereiding 132 43.2 Uitvoering 132 43.3 Nazorg 132 44 De rectale toediening van medicatie in opdracht van de arts of verpleegkundige 133 44.1 Voorbereiding 133 44.2 Toediening 133 44.3 Nazorg 133 45 De toediening van medicatie via inhalatie 134 45.1 Voorbereiding 134 45.2 Uitvoering 134 45.3 Nazorg 135 46 De toediening van oogdruppels of -zalf 136 46.1 Voorbereiding 136 46.2 Uitvoering 136 46.3 Nazorg 136 47 De toediening van oordruppels 137 47.1 Voorbereiding 137 47.2 Uitvoering 137 47.3 Nazorg 137 48 De toediening van neusdruppels 138 48.1 Voorbereiding 138 48.2 Uitvoering 138 48.3 Nazorg 138 49 Het uitvoeren van eenvoudige schoonheidszorgen 139 49.1 Voorbereiding 139 49.2 Uitvoering 139 49.3 Nazorg 139 50 De toediening van een lavement* 140 50.1 Voorbereiding 140 50.2 Uitvoering 140 50.3 Nazorg 141 11
51 Het nemen van de bloeddruk 142 51.1 Voorbereiding 142 51.2 Uitvoering 142 51.3 Nazorg 142 52 Het bepalen van de glycemie* 143 52.1 Voorbereiding 143 52.2 Uitvoering 143 52.3 Nazorg 144 53 De toediening van zuurstoftherapie 145 53.1 Voorbereiding 145 53.2 Uitvoering 146 53.3 Nazorg 147 54 Het uitvoeren van bijzondere huidzorgen: decubitus 148 54.1 Voorbereiding 148 54.2 Uitvoering 148 54.3 Nazorg 149 55 De toediening van hygiënische zorgen bij een zorgvrager met een diabetische voet 150 55.1 Voorbereiding 150 55.2 Uitvoering 150 55.3 Nazorg 150 56 Het waken bij een stervende 152 56.1 Omgaan met stervenden 152 56.2 Verschijnselen bij een naderende dood 152 56.3 Verschijnselen in het laatste stadium 152 56.4 Tekenen van een waarschijnlijke dood 153 56.5 Tekenen van een zekere dood 153 57 Het verzorgen van de lijktooi 154 57.1 Voorbereiding 154 57.2 Uitvoering 154 57.3 Nazorg 155 58 Rituelen bij overlijden 156 Verklarende woordenlijst 159 Bronnen 165 12