Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Het maken van een spreekbeurt is eigenlijk niets anders dan het schrijven van een informatieve tekst (weettekst). Het is daarom handig om net zo te werk te gaan als een schrijver die een weettekst wil schrijven. Hieronder volgt een stappenplan, dat je kan gebruiken bij de voorbereiding van je spreekbeurt. Het doel van het maken van een spreekbeurt is zelf onderzoek doen en daarmee een eigen verhaal maken. Door een spreekbeurt in de klas te houden willen we je leren om een serieus verhaal te presenteren. Stap 1- een onderwerp kiezen. Kies een onderwerp. Vanaf groep 6 mag je je spreekbeurt niet meer over een (huis-)dier houden. Er blijven dan natuurlijk nog genoeg onderwerpen over! Kijk maar eens in de kast bij de bibliotheek; het werkt heel goed als je daar op een woensdagmiddag rondsnuffelt. Heel handig: als je een geschikt onderwerp vindt, kun je de boeken meteen meenemen. Stap 2- Wat weet ik al van mijn onderwerp? Maak een overzicht van wat je al weet over je onderwerp. Een handige manier om dit aan te pakken is een woordweb of mind-map. Zet je onderwerp in het midden, en schrijf alles op wat je al weet. Dit kun je gewoon op een los papiertje doen, maar er zijn ook computerprogramma s voor; die kan je vaak via het internet opsporen. Een leuke site is bijvoorbeeld: https://bubbl.us/ Stap 3- Wat weet ik nog niet zo goed, of nog helemaal niet? Als een schrijver een opdracht krijgt om een tekst te schrijven, begint zijn onderzoek altijd met het stellen van vragen (denk aan de lessen begrijpend lezen). Dat ga jij nu ook doen voor je spreekbeurt. Bedenk daarbij eerst dat je alles duidelijk moet kunnen uitleggen aan mensen die helemaal niets van je onderwerp weten; jij bent de expert, en jij moet ze alles van begin tot eind uitleggen. Blz. 1
Vragen stellen is heel simpel. Je hoeft alleen maar geïnteresseerd te zijn. Kijk maar: - Wat is een vulkaan? - Waar komen vulkanen voor? - Hoe oud zijn vulkanen? - Komen er alleen vulkanen voor op aarde? - Zijn vulkanen gevaarlijk? Waarom wel/niet? - Hoe werkt een vulkaan? - Werkt een vulkaan altijd? - Zijn er veel verschillende vulkanen? - Waarom wil ik het gaan hebben over vulkanen? - Wat is de grootste vulkaanuitbarsting aller tijden? Denk bij het stellen van vragen aan de het beroemde zestal: wie wat - waar - wanneer - waarom - hoe? En zo kan je natuurlijk nog wel even doorgaan. Je schrijft al deze vragen op. Maar: kijk eerst even bij stap 4! Stap 4- een voorlopige indeling Als je de vragen opschrijft, probeer je ze meteen in een bepaalde voor jou logische- volgorde te zetten; bijvoorbeeld zo: Vulkanen (dit wordt later- hoofdstuk 1) Hoe ziet een vulkaan eruit? Wat is een vulkaan? Zijn er verschillende soorten? (en dit misschien wel hoofdstuk 2) Werkt een vulkaan altijd? Hoe werkt een vulkaan? Hoe ziet een vulkaan er van binnen uit? Wat komt er uit een vulkaan? Enzovoorts.als je hier wat aandacht aan besteed, zie je een eigen overzicht ontstaan. De spreekbeurt deelt zich zo als het ware zelf in. Deze stap is misschien wel de belangrijkste van allemaal: alle tijd die hier in steekt, krijg je (drie-)dubbel terug als je eenmaal aan het schrijven bent!! Blz. 2
Als je twijfelt of denkt is dit wel goed?, kom dan met je schema naar de meester of juf. Hij/zij kan je altijd verder helpen. Kom wel op tijd!! Stap 5 onderzoek doen Deze stap kost waarschijnlijk het meeste tijd; je kan hem als je wilt combineren met stap 6. Onderzoek doen kan op vele manieren: Feiten vind je in boeken, op internet, maar je kan ook mensen of organisaties opzoeken en ze bijvoorbeeld interviewen. Voor je spreekbeurt ben je echter verplicht om minstens drie boeken te lezen/gebruiken. Maak van dingen die je belangrijk vindt, aantekeningen. Dit zijn korte notities, die je er later nog eens bij kan pakken als je je spreekbeurt gaat schrijven. Let wel op met internet: er staat veel troep en onzin op het web!!! TIP: kies 3 boeken uit en haal daar je informatie vandaan. Het handigste is om het internet hiervoor NIET te gebruiken!!!! Afbeeldingen kun je natuurlijk in boeken vinden, maar hiervoor is internet natuurlijk handiger. Zorg dat je afbeeldingen groot genoeg zijn voor gebruik in de klas (ook als met Powerpoint wil gaan werken!). Kijk of je voorwerpen kan vinden/maken die je kan gebruiken tijdens je spreekbeurt in de klas. Om bij het voorbeeld te blijven; je kan bijvoorbeeld een model van een vulkaan maken. Stap 6 schrijf je spreekbeurt helemaal op Je kan eerst het hele onderzoek afronden en dan pas gaan schrijven, maar je kunt ook steeds een stukje onderzoek doen, en dan een stukje spreekbeurt schrijven. Doe wat je zelf prettig vindt, of wat mogelijk is. Hier heb je er veel profijt van als je stap 4 goed hebt uitgevoerd. Je spreekbeurt is na deze stap af. Tenminste, dat lijkt zo. Maar: een goede tekst op papier is niet automatisch een goede spreekbeurt. De naam zegt het al: je moet spreken, voordragen. Als je je weettekst voorleest, ligt iedereen na drie minuten te snurken. Dus er moet nog wel iets gebeuren. Blz. 3
Stap 7 de weettekst wordt een spreekbeurt Begin met het doorlezen van je eigen tekst. Welke dingen wil je per se vertellen? Probeer deze dingen eens duidelijk uit te leggen aan jezelf (in de spiegel), je ouders of de hond. Als je dat een paar keer gedaan hebt, maak je van je verhaal een trefwoorden-overzicht. Schrijf dus niet hele zinnen op!! Want dan ga je door de zenuwen- automatisch voorlezen. En dat is saaaaaai.. Als je alleen trefwoorden opschrijft, moet je zelf zinnen maken, terwijl je de spreekbeurt houdt. Dat is veel prettiger om naar te luisteren. Als je trefwoorden-overzicht af is, kun je het gebruiken om thuis voor de spiegel of voor je ouders te oefenen. Probeer dat enkele keren te doen. Hoe vaker je het doet, hoe makkelijker het wordt! Helemaal aan het einde vind je een voorbeelden van goede lijsten met trefwoorden van een spreekbeurt (die ooit is gepikt van leerlingen met een 10 of iets in die richting). Mag ik een powerpoint-presentatie maken? Vragen Ja, dat mag. Je bent van harte uitgenodigd om het digibord te gebruiken. Het hoeft niet! Maar let wel op: het gaat om de inhoud!! Besteed daar het meeste tijd aan. Ook al ziet het er nog zo mooi uit je krijgt een cijfer voor de inhoud. We hebben op school Powerpoint 2010. Mag ik andere materialen van school gebruiken? Ja, dat mag. Als je landkaarten, een DVD-speler of iets anders nodig hebt, vraag het dan op tijd aan de meester of juf (dus niet 5 minuten voor je spreekbeurt begint!). Hoe lang moet een spreekbeurt duren? Je moet proberen om een spreekbeurt te maken van ongeveer 10 minuten. Dat lijkt misschien kort, maar vergis je niet: in 10 minuten kan je heel veel vertellen! Als je een stukje film wilt laten zien, dan moet dat natuurlijk niet te lang zijn; ga maar uit van 1 minuut maximaal. Moet ik echt minstens 3 boeken gebruiken? Ja, dat moet echt! Blz. 4
Tips - Hou het simpel! Als je wilt uitleggen hoe groot Frankrijk is, kun je zeggen dat de oppervlakte van dat land 543.965 vierkante kilometer is. Veel duidelijker is: Nederland past 14 keer in Frankrijk. Dat blijft beter hangen. - Kijken naar iemand die iets doet (een proefje bijvoorbeeld) is leuker dan alleen maar moeten luisteren. Wissel je verhaal dus af met doedingen (als dat kan). - Kijk de klas in (en rond), terwijl je praat, en: lees niet voor, maar vertel!!!! (zie stap 7). - Bedenk daarbij eerst dat je alles duidelijk moet kunnen uitleggen aan mensen die helemaal niets van je onderwerp weten. Stel je voor dat er een UFO landt op het schoolplein. Daaruit stapt een stel marsmannetjes, en die moet jij uitleggen wat vulkanen zijn, bijvoorbeeld, wat nou precies zoogdieren zijn, of wie Karel de Grote was Wat ik daarmee wil zeggen is dit: ga er dus niet van uit dat je publiek al bepaalde dingen weet of snapt; probeer te bedenken dat ze juist niets weten! Jij bent de expert, en jij moet ze alles uitleggen. Van begin tot eind!! Veel plezier bij het maken van je spreekbeurt!! Blz. 5