Bedrijfsplan Lokaalweg 10 7381 BC Klarenbeek Bedrijfsplan i.v.m. het voornemen om de varkenshouderij op de locatie Lokaalweg 10 te Klarenbeek uit te breiden. Opgesteld door: Ing. T. van de Beek Juni 2009
Inhoudsopgave Inleiding... 1 1 Algemene gegevens... 2 1.1 Naam van de initiatiefnemer...2 1.2 Adres van de initiatiefnemer...2 1.3 Soort activiteit en beschrijving...2 1.4 Plaats activiteit...3 1.5 Tijd 3 2 Motivering van de activiteit...... 4 2.1 Aanleiding...4 2.2 Voorgenomen activiteit...5 3 Saldoberekening...... 6 4 Bouwperceel... 8 Bijlage 1 Veebestand volgens vergunning 15 april 2009...... 10
Inleiding Het Voorsterland, voorheen de Mts. J.J.W ter Riele en M.J.F. ter Riele-Huisman, exploiteert op de locatie de Lokaalweg 10, 7381 BC Klarenbeek een varkensbedrijf. Voor het bedrijf is op 15 april 2009 een milieuvergunning verleend die het houden van 4.998 vleesvarkens, 10 zoogkoeien en 13 stuks vrouwelijk jongvee toestaat. De stalruimte die op het bedrijf aanwezig is biedt aan 1999 vleesvarkens onderdak. Voor de overige dieren zal een nieuwe stal gerealiseerd moeten worden. Het geldende bestemmingsplan staat de bouw van de nieuwe stal niet toe. Daarom dient het bestemmingsplan te worden gewijzigd. Uit het vooroverleg daarover met de gemeente is gebleken dat een bedrijfsplan waarin aandacht wordt besteed aan de landschappelijke inpassing noodzakelijk is om de procedure op te kunnen starten. Met dit bedrijfsplan is beoogd de voor de wijzigingsprocedure benodigde informatie te verschaffen. Landschaparchitect Floris Bouwman van het bureau B4O heeft een studie uitgevoerd naar de landschappelijke inpassing van het bedrijf en de nieuwbouw. Separaat van dit bedrijfsplan wordt de studie Landschappelijke inpassing uitbreiding agrarische bedrijf Lokaalweg 10, Klarenbeek van 12 juni 2009 ingediend. 1
1 Algemene gegevens 1.1 Naam van de initiatiefnemer De initiatiefnemer is Het Voorsterland. 1.2 Adres van de initiatiefnemer Postadres: Holthoevensestraat 3-b, 7384 SP WIlp Telefoon: 055 3231626 Fax: 055-3231523 Locatie: Lokaalweg 10, 7381 BC Klarenbeek Op onderstaand kaartje is de ligging van het bedrijf in de regio met de rode markering aangegeven. 1.3 Soort activiteit en beschrijving In bijlage 2 is de voorgenomen bedrijfsomvang weergegeven. De categorieaanduiding, de omschrijving van de diersoort en de ammoniakuitstoot per dier zijn ontleend aan de Richtlijn ammoniak en veehouderij. De omrekenfactor om de geuruitstoot uitgedrukt in odour units per seconde (ou E/ s) te berekenen is ontleend aan de Wet geurhinder en veehouderij. Op de locatie Lokaalweg 10 te Klarenbeek worden reeds 1.999 vleesvarkens gehouden. De bedoeling is een uitbreiding van het aantal vleesvarkens met 2.999 vleesvarkens. 2
1.4 Plaats activiteit Het adres van de inrichting is Lokaalweg 10, 7381 BC Klarenbeek. De kadastrale aanduiding is gemeente Beekbergen, sectie A, nummers 4554, 4555, 5527 en 6534. 1.5 Tijd De tijd waarop met de aanleg van de voorgenomen activiteit wordt gestart, hangt samen met het moment waarop de vergunningen onherroepelijk van kracht zijn. Er van uitgaande dat de procedures vlot doorlopen worden, zal de realisatie begin 2010 starten. De bouw van de nieuwe stal zal ca. 6 maand in beslag nemen. Daarna zal het bedrijf van start gaan in de voorgenomen omvang. Er is geen zicht op een einddatum voor de activiteit. Een belangrijke reden voor de uitbreiding is de bedrijfscontinuïteit op lange termijn. De activiteit wordt derhalve opgezet om het bedrijf ook in de toekomst financieel gezond te houden. 3
2 Motivering van de activiteit 2.1 Aanleiding Het doel van de uitbreiding is het verbeteren van het financieel economisch resultaat waardoor de continuïteit van het bedrijf op langere termijn gewaarborgd blijft en een gunstige concurrentiepositie ontstaat. Zowel door het vergroten van de omvang op zich als door schaalvoordelen die door de grotere omvang worden behaald, wordt het doel bereikt. Opbrengstprijzen en daardoor de marges in de agrarische sector staan door allerlei externe factoren onder druk. Dat geldt ook voor de varkenshouderij. Het vergroten van het productievolume leidt tot meer opbrengsten. Vooral milieu- en dierenwelzijneisen leiden in de varkenshouderij tot een hogere kostprijs. Hierbij kan worden gedacht aan eisen voor het minimum oppervlakte per dier of aan maximale ammoniak uitstoot. Deze eisen leiden tot een hoger investeringsniveau en daarmee tot hogere kosten. Tegenover deze meerkosten staan geen meeropbrengsten. Zonder meer investeren in dergelijke maatregelen leidt daardoor uiteindelijk tot een negatief bedrijfsresultaat. Met de uitbreiding van het bedrijf is het mogelijk schaalvoordeel te behalen. Door de schaalvoordelen is het ondanks de dalende marges mogelijk de noodzakelijke investeringen te doen. Vleesvarkensbedrijven genereren inkomsten door biggen van een varkensbedrijf aan te kopen en zelf af te mesten. Door de grootte van bedrijven is het echter mogelijk om zowel aan de kosten- als aan de opbrengstenkant schaalvoordelen te behalen. Aan de kostenkant zit dat met name in het afnemen van grote partijen product of diensten ineens. Aanbieders zijn genegen een lagere prijs voor producten en diensten in rekening te brengen als het om grote hoeveelheden ineens gaat. Bovendien ontstaat de mogelijkheid om meerdere aanbieders in te laten schrijven op het leveren van een product of dienst. Bij kleinere bedrijven zal een dergelijke werkwijze niet tot het gewenste resultaat leiden omdat de marktpartijen minder geïnteresseerd zijn. Als gevolg van de schaalgrootte kunnen derhalve de kosten voor veevoeders, voor transport, voor diergezondheid en voor huisvesting laag gehouden worden. Ook aan de opbrengstkant zijn schaalvoordelen te behalen. Opbrengsten ontstaan voornamelijk door het afleveren van vleesvarkens. Doordat meer vleesvarkens op het bedrijf aanwezig zijn kunnen grote groepen varkens in één keer afgeleverd worden. Het opleggen van grote groepen biggen tegelijkertijd leidt tot een kleinere spreiding in de aflevertijd. De vleesvarkenshouder kan daardoor komen tot een optimale hokbezetting. Bovendien kunnen vleesvarkenshouders het aflevertijdstip nauwkeuriger plannen, wat ook voor de slachterijen een voordeel is. De afnemers zullen hierdoor geneigd zijn meer voor de varkens te betalen. Als de activiteit niet wordt uitgevoerd, is het niet rendabel om in dierenwelzijn en milieu te investeren. Doordat marges kleiner worden neemt bij een gelijke productiecapaciteit het bedrijfsresultaat bovendien af. Niet uitbreiden leidt 4
derhalve op termijn tot een beëindiging van de agrarische activiteiten. Het bedrijf heeft de ambitie om de varkenshouderij voort te zetten en de positie van het bedrijf te versterken. Gezien die ambitie en de investeringen die al in de bestaande locatie zijn gedaan is niet investeren geen optie. 2.2 Voorgenomen activiteit In de vorige paragraaf is aangegeven met welk doel de voorgenomen activiteit plaatsvindt. Het doel is het verbeteren van het financieel economisch resultaat waardoor de continuïteit van het bedrijf op langere termijn gewaarborgd blijft. Tevens zijn een aantal problemen zoals die in de varkenshouderij voorkomen beschreven. De opbrengstprijzen zijn nauwelijks te beïnvloeden en de kostprijs stijgt vooral als gevolg van investeringen die noodzakelijk zijn in het kader van milieu- en dierenwelzijnwetgeving. Tegenover de meer kosten staan geen extra opbrengsten. Het vergroten van het bedrijf is de enige oplossing voor de geschetste problemen. Alleen door de uitbreiding kunnen extra opbrengsten worden gegenereerd die het gevolg zijn van het grotere productievolume en schaalvoordelen. Niet investeren leidt ertoe dat het bedrijf op korte termijn niet kan voldoen aan wettelijke vereisten. Sluiting zal het gevolg zijn. Investeren om te voldoen aan de eisen voor milieu en dierenwelzijn zonder uit te breiden is geen optie. De kosten zullen stijgen terwijl de opbrengsten gelijk blijven. Dit leidt op termijn tot een negatief bedrijfsresultaat met alle gevolgen van dien. Investeren op een andere plek is wel mogelijk maar ligt niet in de rede. Op de bestaande locatie is een varkensbedrijf aanwezig. Bovendien ligt het bedrijf op grote afstand van woonbebouwing. Ergens anders een nieuwe locatie ontwikkelen leidt, afgezien van de ruimtelijke bezwaren, tot een veel hogere investering. Op de huidige locatie bijbouwen is daarom veel efficiënter. Het is denkbaar dat de redenen die nu spelen om het bedrijf te vergroten in de toekomst opnieuw zullen gaan spelen. Zeker in de agrarische sector waar financiële resultaten in toenemende mate onder druk staan geldt dat stilstand achteruitgang is. Uiteraard zal het bedrijf blijven zoeken naar mogelijkheden om het bedrijfsresultaat verder te verbeteren. Met de voorgenomen uitbreiding ontstaat echter een omvang waarbij het bedrijf naar verwachting ook op langere termijn voldoende continuïteit heeft. 5
3 Saldoberekening Een saldoberekening van een bepaalde activiteit geeft een goede indicatie van de toegevoegde waarde van die activiteit. In een saldoberekening worden de kosten voor arbeid en voor kapitaal (rente) niet meegerekend. Ook de kosten voor gebouwen zijn in de saldoberekening niet meegenomen. Voor het bedrijf worden biggen aangekocht op een gewicht van 25 kg. Na een periode van ruim 3 maanden worden deze biggen (vleesvarkens) afgeleverd op een gewicht van 115 kg. Het geslacht gewicht van een vleesvarken van 115 kg bedraagt zo n 90 kg. Om het varken te laten groeien van 25 naar 115 kg wordt het dier gevoerd. De voederconversie is een kengetal dat aangeeft hoeveel kg voer er nodig is om het dier 1 kg te laten groeien. De voederconversie die Het Voorsterland in de huidige omvang realiseerd, bedraagt 2,8. Bij een toename van het gewicht van 90 kg betekent dit dat het dier 252 kg voer nodig heeft. Het bedrijf heeft tevens te maken met de kosten van het transport van de dieren. Verder moet rekening gehouden worden met het feit dat er op het bedrijf een aantal dieren uitvallen. Naast deze kosten moeten ook de kosten van de gezondheidszorgen, elektra, verwarming, water, afzet van mest en de rentekosten meegenomen worden. In tabel 1 is de saldo berekening voor het bedrijf weergegeven. Omschrijving Hoeveelheid Prijs (euro s) Bedrag (euro s) Opbrengsten Afgeleverd vleesvarken 90 kg 1,40 126,00 Totaal opbrengsten 126,00 Kosten Opgelegde big (25 kg) 1 50,00 50,00 Transport 1 1,00 1,00 Voer 252 kg 0,22 55,44 Uitval 3,0 % 65,00 2,00 Gezondheidszorg 2,30 Heffing gezondheidszorg 0,20 Elektriciteit 1,50 Verwarming 1,10 Water 0,70 Afzet mest 6,00 Totaal kosten 120,24 Saldo per afgeleverd vleesvarken 5,76 Tabel 1: Saldo berekening 6
Uit de saldo berekening blijkt dat er per afgeleverd vleesvarken een saldo wordt behaald van 5,76. Gemiddeld vinden er 3,09 rondes per jaar plaats. In de huidige situatie zijn er 1.999 vleesvarkens op het bedrijf aanwezig. Met een uitvalspercentage van 3,0% betekent dit dat er per ronde 1.939 vleesvarkens worden afgeleverd en op jaarbasis 5.991 vleesvarkens. Het totaal saldo van het bedrijf per jaar bedraagt dan 34.508,16. Dit is een dermate laag saldo dat het bedrijf in de toekomst geen bestaansrecht meer zal hebben. Met de bouw van de nieuwe stal voor 2.999 vleesvarkens mogen op het bedrijf in totaal 4.998 vleesvarkens aanwezig zijn. Met een uitvalspercentage van 3,0% betekent dit dat er per ronde 4.848 vleesvarkens worden afgeleverd en op jaarbasis 14.980 vleesvarkens. Het totale saldo van het bedrijf komen dan uit op 86.284,80. Dit is een inkomen dat perspectief biedt voor het bedrijf in de toekomst. In het genoemde saldo is nog geen rekening gehouden met de schallvoordelen die worden behaald. Dardoor zal het totale saldo gunstiger uitkomen. De gegevens die gebruikt zijn in de saldoberekening zijn afkomstig uit het KWIN boek 2006-2007 aangevuld met actuele prijzen voor biggen, varkens en voer en informatie van de initiatiefnemer. 7
4 Bouwperceel De nieuw te bouwen stal wordt naast de reeds aanwezige bebouwing geplaatst. De breedte van het bouwperceel bedraagt hierdoor ongeveer 145 meter. De diepte van het bouwperceel bedraagt ongeveer 130 meter. Wanneer op het perceel een bouwperceel in de vorm van een vierhoek wordt aangegeven moet het bouwperceel minimaal 1,9 hectare bevatten. Met dit bouwperceel kan de voorgenomen situatie gerealiseerd worden. Uitbreiding van het bedrijf is dan niet meer mogelijk. Per 1 januari 2013 treedt de nieuwe welzijnswet in werking. In de wet is geregeld dat vleesvarkens vanaf 85 kg gehouden moeten worden op een oppervlakte van 1,0 m² per dier. Op dit moment is dat 0,8 m² per dier. Om aan deze wetgeving te voldoen moeten er dieren uit de hokken gehaald worden. Dit heeft tot gevolg dat er minder dieren op het bedrijf aanwezig zijn. Voor dit bedrijf betekent dit dat er na 1 januari 2013 nog maar 4.108 vleesvarkens op het bedrijf aanwezig mogen zijn. Dit is een afname van 18% op het aantal aanwezige varkens op het bedrijf. Dit heeft tot gevolg dat het inkomen van de ondernemer ook met 18% zal afnemen per 1 januari 2013. Om ervoor te zorgen dat het bedrijf ook in de toekomst bestaanszekerheid heeft is het voor het bedrijf nodig dat het een bouwperceel heeft van 2,5 hectare. Op die manier ontstaat er een mogelijkheid om in ieder geval nieuwbouw te plegen ter vervanging van de dierplaatsen die per 1 januari 2013 komen te vervallen. Daarnaast is er nog enige ruimte voor uitbreiding van het bedrijf in de toekomst. Nieuwbouw ter vervanging van vervallen dierplaatsen alleen is niet rendabel. De kosten voor nieuwbouw van een vleesvarkensstal bedragen 450,00 per dierplaats. Per 1 januari 2013 vervallen er op het bedrijf 890 dierplaatsen Om voor deze dieren een nieuwe stal te bouwen bedragen de kosten 400.500,00. Dit zijn extra kosten die gemaakt moeten worden zonder dat er voor het bedrijf extra inkomsten te genereren zijn. Nieuwbouw ter vervanging van dierplaatsen kan om die reden dan ook alleen samengaan met uitbreiding van het bedrijf. Op die manier kunnen de extra investeringskosten verspreid worden over meerdere dierenaantallen. Het saldo per vleesvarkens zal hierdoor afnemen. Door het houden van meer dieren kan toch een gelijkwaardig inkomen worden behaald. Naast het bouwperceel is ook het bebouwingspercentage van het bouwperceel van belang. Op dit moment is op het perceel ongeveer 3.600 m² bebouwd. De nieuw te bouwen stal heeft ongeveer een oppervlakte van 3.350 m². Na realisatie van deze stal zal ongeveer 6.950 m² op het perceel bebouwd zijn. De laatst gerealiseerde stal voor 1.019 vleesvarkens heeft een oppervlakte van ongeveer 1.315 m². Wanneer op 1 januari 2013 de nieuwe welzijnswet in werking treed kunnen in deze stal nog 837 dieren gehuisvest worden. Dit betekent dat het bruto vloeroppervlak van een vleesvarkensstal 1,57 m² per vleesvarken bedraagt. Zoals eerder aangegeven vervallen er op het bedrijf 890 dierplaatsen als gevolgen van de welzijnswet. Nieuwbouw ter vervanging van de vervallen dierplaatsen 8
levert om die reden een toename op van ongeveer 1.400 m² aan bebouwingsoppervlak. Het totale bebouwingsoppervlak zal hiermee uitkomen op ongeveer 7.500 m². Op dit moment moet op agrarische bedrijven voor 9 maanden mestopslag aanwezig zijn. Op dit moment voldoet het bedrijf hieraan. Er gaan echter stemmen op om bedrijven te verplichten een mestopslagcapaciteit van te hebben voor een periode van 1 jaar. Dit betekent dat op het bedrijf een extra mestopslag gerealiseerd moet worden. Tevens is het niet ondenkbaar dat in de aankomende jaren het verplicht wordt om de aan- en afvoer plaatsen van dieren te overkappen om op die manier geluidsoverlast te beperken. Hetzelfde geldt voor de spoelplaats. Al deze maatregelen zorgen ervoor dat op het bedrijf extra bebouwingsoppervlakte noodzakelijk is zonder dat het dierenaantal wordt uitgebreid. Ook voor eventuele uitbreidingsmogelijkheden van het bedrijf moet voldoende bebouwingsoppervlak aanwezig zijn. Het is om die reden noodzakelijk dat het bedrijf, bij een bouwvlak van 2,5 hectare, een bebouwingsoppervlak mag realiseren van 50% van het bouwvlak. 9
Bijlage 1 Veebestand volgens vergunning 15 april 2009 Veebestand volgens vergunning 15 april 2009 Categorie Omschrijving conform Rav Aantal NH3/dier oue/dier/s NH3 oue/s A 2 Zoogkoeien ouder dan 2 jaar 10 5,3 0 53,0 0,0 A 3 Vrouwelijk jongvee tot 2 jaar 13 3,9 0 50,7 0,0 D 3.2.9.1 Vleesvarkens, opfokberen en -zeugen gedeeltelijk 680 0,8 16,1 544,0 10948,0 roostervloer; chemisch luchtwassysteem 70% emissiereductie (Groen Label BB 96.10.043V1; BB 96.10.043V1/A 99.06.074); hokoppervlak maximaal 0,8 m² D 3.2.7.2.1 Vleesvarkens, opfokberen en -zeugen gedeeltelijk 4318 1,2 17,9 5181,6 77292,2 roostervloer; mestkelders met (water- en) mestkanaal, met roosters anders dan metalen driekant op het mestkanaal (Groen Label BB 99.02.070) emitterend mestoppervlak maximaal 0,18 m² BWL 2004.05 Totaal 5829,3 88240,2 10