Onderzoeksverslag AirView

Vergelijkbare documenten
Informatie over regelgeving en verzekeringen. Oktober Zicht op drones

Drones of Onbemande Luchtvaartuigen?

DRONES Ontwikkelingen regelgeving in Nederland. Hanneke van Traa-Engelman Journée Schadee 13 april 2017

Drones in Natuuronderzoek

WHITE PAPER DRONES 1

Drones bij Defensie. De stand van zaken ONGERUBRICEERD. DO / AMO / ISR Majoor Boudewijn Roddenhof HOT Projectteam invoering MALE UAS

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

RPAS in België. AGIV-Trefdag 28 november Vereniging zonder winstoogmerk Association sans but lucratif

Mag ik vliegen met mijn Drone? Versie Maart 2014

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Instelling bijzondere luchtverkeersgebieden Arnhem en Ede (Raven)

Tweede Kamer der Staten-Generaal

REGELGEVING CERTIFYING STAFF

Wat doen wij Wie zijn wij Ons mission statement

TERUGBLIK. Elfwegentocht IN DEZE EDITIE:

Onbemande Luchtvaart beroepsmatige inzet en spelregels

Introductie nieuwe technologie, kansen met oog voor nieuwe risico s. Hans Huisman Smash-up Human Factors in Autonomous Shipping

DJI Phantom 2 Vision

Instelling. Onderwerp. Datum

WERKDOCUMENT. NL In verscheidenheid verenigd NL

Tweede Kamer der Staten-Generaal

IMELDA SCHUTTE EN MANON VAN WESTEN 3T4

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Bescherming tegen kleine onbemande luchtvaartuigen

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Minister van Infrastructuur en Waterstaat;

(3) De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Comité douanewetboek, Artikel 1

«waakzaam en clienstbaar»

Plan van aanpak. Werktitel van het project Het gebruik van drones

Datum 8 mei 2013 Onderwerp Beantwoording kamervragen onbemande vliegtuigen Drones vaker in Nederland worden ingezet als opsporingsmiddel

VEILIGHEIDS REGLEMENT

technische publicatie Remotely Piloted Aircraft Systems (RPAS) Nederlandse Ve Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers

STEM Workshop Drones 15 maart 2017

ROC Eagle Eye Inspection Services B.V.

ROC 09/2016 NLR DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU,

Certificering NDT personeel Aerospace industrie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Datum Betreft Antwoorden op vragen over voorstudie project MALE UAV

Drones: wat zegt de wet? Hilke Van Ostaeyen 5 december 2017

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;

SPACE 53 Workshop RPAS Luchtvaartregelgeving

KB afstandsbestuurde luchtvaartuigen - Opmerkingen Vlaamse Regering

Oktober 2014: Regeerverklaring : reglementair kader omtrent drones. veiligheid op de grond en in de lucht. economische ontwikkeling

Lichte onbemande luchtvaartuigen

Gelet op artikel 5.7 van de Wet luchtvaart en artikel 56 van het Luchtverkeersreglement;

Luchtvaartveiligheidsinformatiefolder (ASIL): besturen van een drone

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Minister van Infrastructuur en Waterstaat;

Integratie van afstandbestuurde luchtvaartuigen in niet-afgescheiden luchtruim

Voorstelling Raven 31 augustus Heverlee. Dames en Heren in uw titels, graden en hoedanigheden, Defensie is een verhaal van mensen en middelen.

AFKONDIGINGSBLAD VAN SINT MAARTEN

Tweede Kamer der Staten-Generaal

De belangrijkste vragen én antwoorden op een rij over vliegen met drones

Belgian Unmanned Aircraft Systems Association. VVSG Drones en andere luchtactiviteiten 22 september 2015

DRONES. Regelgeving in de Europese Unie. Hanneke van Traa-Engelman NVV 14 september 2017

DJI Phantom 2 Vision

Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Wijziging van de Wet luchtvaart en enkele andere wetten (Verzamelwet luchtvaart)

Artikel 11 van het Besluit bewijzen van bevoegdheid voor de luchtvaart wordt als volgt gewijzigd:

Bestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing. Netwerkkaart 19 Burgerluchtvaart

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat;

Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken Algemene Directie Crisiscentrum Geïntegreerde permanentie

Ministerie van Verkeer en Waterstaat

PRIVACY & PAKKETBEZORGING PER DRONE

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelezen het verzoek van het Korps commandotroepen van 30 augustus 2011;

DE MINISTER VAN DEFENSIE, het verzoek van het Defensie Helikopter Commando van 4 oktober 2012;

Concept ten behoeve van internetconsultatie juli-augustus 2017

Inspectie & Handhaving met drones

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Maak uw eigen SECURITY DRONE VLOOT

Slimme toepassingen met Unmanned Aerial Vehicles (UAV s) Studie dag Big Data Aansluitingsnetwerk vo-ho Fryslân 24 juni 2016

nr. 178 van MATTHIAS DIEPENDAELE datum: 14 december 2015 aan PHILIPPE MUYTERS DronePort Brustem - Opzet, financiering en objectieven

Juridische Aspecten van Drones in Vogelvlucht

Naar aanleiding van de vele vragen die we krijgen, heeft het ILT onderstaand voor u de meest voorkomende vragen incl. antwoord op een rij gezet.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

DMO\DB\ Vragen VCD aangaande lucht-grondwaarnemingscapaciteit ISAF III.

Politiecongres 2013 Technologie en Innovatie

SBIR "Bescherming tegen onbemande mobiele systemen"

20 JULI BOUDEWIJN, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, ONZE GROET.

Uitzonderingen op vandaag om te RPAS vliegen? - Binnen

Oktober 2014: Regeerverklaring : reglementair kader omtrent drones. veiligheid op de grond en in de lucht. economische ontwikkeling

DE MINISTER VAN DEFENSIE, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;

AANGENOMEN TEKSTEN. Veilig gebruik van systemen van op afstand bestuurde luchtvaartuigen (RPAS) op het gebied van burgerluchtvaart

Ontheffing Tijdelijk en Uitzonderlijk Gebruik (artikel 8a.51)

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

beschikking 3 1 MEI 2017 Nummer Betreft 31 MEI 2017 Inspectie Leefomgeving en Transport Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Privacyrechtelijke aspecten van drones

Lennard Verhoeff. NLR Drone 8 mrt RTG

Statistische gegevens van het Nederlandse register voor burgerluchtvaartuigen Statistics of the civil aircraft register of the Netherlands

EMERGENCY AND MILITARY - DYNAMIC AIR SHELTERS POLICE HIGH- SPEC ANTI--DRONE

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Hoofdstuk 2 : nationaal wettelijk kader 1. Aanvraagprocedure vergunning Type vlucht? a) Test vluchten:

A 2015 N 60 PUBLICATIEBLAD

Imagine. er zijn geen rechtsregels over drones

DRONES IN BEVEILIGING. Don t let the fear of falling keep you from flying

Beleidsvoornemen Veiligheidsregelgeving drones

*Z084CD5B499* Gemeenteraad van Goeree-Overflakkee Postbus AA MIDDELHARNIS. Geachte raad,

Het gebruik van drones

Cameratoezicht in Nederland. Een schets van het Nederlandse cameralandschap. Sander Flight. Samenvatting RAPPORT

Arnout Martens student Landmeten. Landmeten met drones

Transcriptie:

Onderzoeksverslag AirView Drones Een onbemand luchtvaartuig of "drone" is een luchtvaartuig zonder piloot aan boord. De toestellen worden vaak op afstand bestuurd, waarbij de bestuurder zich in de nabijheid kan bevinden, maar ook op duizenden kilometers afstand. Er zijn ook autonomere toestellen, die volgens een geprogrammeerde opdracht handelen. Er bestaan verschillende namen waaronder een dergelijk toestel bekend is: UAV (Unmanned Aerial Vehicle) of RPAS (Remotely Piloted Aircraft Systems), Micro Air vehicle (MAV), Autonomous Aerial Robotics (AAR), Small Unmanned Aircraft System (SUAS), microcopter, mini UAV of small UAV, rotor- UAV of RUAV. Het woord drone is oorspronkelijk een Engels woord dat dar betekent (mannetjesbij). In het Nederlands wordt ook wel eens het woord droon gebruikt. "Drone" is oorspronkelijk een militaire luchtvaartterm voor een onbemand vliegtuig dat dient als 'vliegend doel' om uit te schakelen bij oefeningen; het zijn vaak aangepaste voorheen bemande uitgefaseerde straaljagers zoals de F-16 Fighting Falcon en in de toekomst de F35 ofwel JSF. In de luchtvaart spreekt men voor de algemenere betekenis ondertussen conform de regels van de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie (ICAO) over RPAS.

Framework Drones worden samengesteld met een framework waarbij deze door de keuzevariatie aan hardwareen software componenten geoptimaliseerd kan worden voor een bepaald doel zoals in open source robotics (en closed source robotics). De huidige populariteit van UAV's komt door de daling van de prijzen en het gewicht van o.a. camera's, data opslag, sensoren, GPS, GLONASS, Beidou en radar door massaproductie voor mobiele telefoons en is ook gecombineerd gebruik mogelijk zoals in dit voorbeeld met een Nokia 1020 waarvan de camera in het UAV framework gebruikt wordt. Een voorbeeld van een geoptimaliseerde drone is de Titan Solara UAV die tot 5 jaar in de lucht kan blijven. Een UAV is meestal voorzien van video besturing ofwel First-person view (FPV) via wifi, radiofrequenties of een satelliet waarbij de beelden van de videocamera te zien zijn op het grondstation. Onderzoekers aan de Zhejiang University in Hangzhou, China demonstreerden een drone die werkt met een brain-computer interface gebaseerd op elektro-encefalografie voor de aansturing. Evenals de University of Minnesota en de University of Texas. Er zijn ook versies met een head-mounted display. Qua vliegtechniek onderscheidt men het onbemande vliegtuig en de onbemande helikopter (rotor- UAV, RUAV), de configuratie zoals de bi-copter, tri-copter, quadcopter, hexacopter, octocopter fixed wing, of flexible wing plane en de wijze van opstijgen, een Vertical Take-Off and Landing Unmanned Aerial Vehicle (VUAV), ofwel VT-UAV, is een onbemand luchtvaartuig dat een verticale take-off heeft, kan hoveren en verticaal daalt (VTOL). Civiele Markt De markt voor alleen civiele toepassingen in de VS zou binnen 10 jaar een omvang van 10 miljard dollar hebben[8][9] en volgens de non-profitorganisatie AUVSI[10] zou het binnen 3 jaar 70.000 banen opleveren in de Amerikaanse markt met een waarde van 13,6 miljard, met meer dan 100.000 banen en een markt van 82 miljard in de VS in 2025.[11] De Aerospace States Association heeft een oproep gedaan aan alle belanghebbenden om een voorstel in te dienen waarin persoonlijke privacy, transparantie en werkgelegenheid meegenomen worden. In 2017 zullen er naar verwachting in de VS 10.000 commerciële drones rondvliegen. De Federal Aviation Administration heeft op 15 februari 2012 met de FAA Modernization and Reform Act of 2012 opdracht gekregen van het Amerikaans Congres om de UAV uiterlijk in september 2015 in het nationale luchtvaartruim te integreren en heeft op 7 november 2013 een Roadmap hiervoor gepubliceerd. Tot er nieuwe regulering is van de FAA is elk commercieel gebruik zonder ontheffing in de VS verboden en alle bedrijven die sinds de jaren 80 met UAV's werkten, sluiten hun bedrijven, ontslaan het personeel en wijken uit naar landen zoals Engeland, Frankrijk en China die nieuwe wetgeving ontwikkeld hebben die niet alleen commercieel gebruik toestaat maar dit gebruik zelfs aanmoedigt.

Een aanvraagverwerking voor ontheffing op het verbod bij de FAA duurt maximaal 2 maanden en per 15 februari 2013 zouden er landelijk 327 COAs (ontheffingen) afgegeven zijn voor gebruik boven 400 feet, organisaties zoals de ACLU die zich bezighouden met burgerrechten en privacy hebben de FAA gevraagd om de namen van de bedrijven met een ontheffing vrij te geven maar dat werd afgewezen. Op 10 januari 2013 startte de EFF een Freedom of information act rechtszaak waarna de FAA een lijst vrijgaf. In Europa heeft de Europese Commissie een stuurgroep opgericht om het Europese luchtruim open te stellen voor civiele drones in een Staff Working Paper op 4 september 2013 met de naam "Towards a European strategy for the development of civil applications of Remotely Piloted Aircraft Systems, volgens de plannen zal er een European Steering Group (ERSG) ofwel Europese RPAS (Remotely Piloted Air Systems) stuurgroep opgericht worden met als doel het Europese luchtruim tegen 2016 open te stellen voor drones. De Europese UAV industrie doet hiervoor aanbevelingen via organisaties zoals UVS-international. De European Aviation Safety Agency (EASA) is de organisatie voor de Europese regelgeving voor de civiele luchtvaart en deze werkt samen met de nationale luchtvaart organisaties zoals de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer in België en de Inspectie Leefomgeving en Transport in Nederland. EASA certificaten zijn geldig in alle Europese landen. Eurocae werkt aan de Europese standaard WG-73 UAV Systems. De advies organisatie JARUS publiceerde Certification Specification for Light Unmanned Rotorcraft Systems" (CS-LURS) bestaande uit twee boeken Boek 1 Airworthiness Code en boek 2 Acceptable Means of Compliance in oktober 2013. Op 16 december 2013 bracht de Italiaanse overheid via Ente Nazionale per l'aviazione Civile (ENAC) de eerste versie van de richtlijn uit voor civiel gebruik in Italië. Overheid Militair Een belangrijke toepassing van de UAV is voor militaire doeleinden door speciale eenheden. Op een hoogte van 300 meter zijn ze vanaf de grond al onzichtbaar met het blote oog en nagenoeg onhoorbaar. Uitgerust met een ARGUS-IS-camera is er een HD-livestream van 55 vierkante kilometer, waarmee via "pattern-of-life data" personen afzonderlijk gevolgd kunnen worden. Observatie betreft vaak waarneming ter verkenning, waaronder militaire verkenning met een Unmanned Reconnaissance Aerial Vehicle (URAV), de RQ-4A Global Hawk en de MQ-4C Triton kunnen op 18000 meter hoogte een persoon bij bewolkt weer volgen. Uitgerust met nachtzichtapparatuur zoals een infraroodcamera met zender voor het live doorstralen van de beelden, zijn deze helikopters ook 's nachts goed inzetbaar voor onopvallende surveillance van een gebied, met als belangrijk voordeel de veiligheid (afwezigheid) van menselijke bemanning. Sommige modellen zijn ontwikkeld om er uit te zien als een vogel zoals de Prioria Robotics Maveric met een cardanische ophanging voor de camera en de Black Hornet Nano. Belangrijk voordeel van deze machines is hun geringe formaat.

De Joint Special Operations Command is in de VS verantwoordelijk voor de gewapende of ongewapende militaire inzet van drones. In Nederland heeft het 107 Aerial Systems Battery onderdeel van het Joint ISTAR-commando van het ministerie van Defensie 75 Ravens en 12 ScanEagles. In 2016 worden deze aangevuld met vier MQ-9 Reapers die voorzien kunnen worden van verschillende soorten wapens waaronder de AGM-114 Hellfire of een lasergeleide bom (LGB). De MIVD heeft het verbod op het maken van foto's en video's vanuit de lucht per 1 juni 2013 ingetrokken. In Nederland kunnen alle civiele autoriteiten zoals hoofdofficieren van Justitie, de 25 directeuren van de Veiligheidsregio's en burgemeesters zonder rechterlijke toetsing militaire drones inzetten. Het Belgische Luchtcomponent van Defensie beschikt over 12 B-Hunters vanaf de Vliegbasis Florennes, bij het 80e squadron UAV. Grensbewaking Voor de beveiliging en bewaking van de landsgrenzen heeft de EU aangegeven dat voor grensbewaking de Medium Altitude Long Endurance (MALE) UAV's van militaire kwaliteit met een vluchttijd van 24-48 uur en een vlieghoogte van 10,000 tot 30,000 feet de beste optie is. Ordediensten Het gebruik van UAV's door ordediensten zoals de politie en de Koninklijke Marechaussee neemt toe. De militaire Ravens worden ingezet voor toezicht op verkeersstromen. In september 2013 werd bekend dat soms weken achtereen met cameravliegtuigjes boven woonwijken gevlogen wordt zonder dat burgers dit weten. Gedurende de maand december 2013 heeft burgemeester Eberhard van der Laan geheel Amsterdam-Noord onder controle van defensie gesteld tegen inbraken. Op 31 december 2013 werd op verzoek van de burgemeester van Veen tussen Nijmegen en Waalwijk een Raven van defensie ingezet ter opsporing. Het OM van Curaçao zet voor 3 maanden in 2014 een Raven in om roofovervallers te volgen. Indien de politie eigen drones inzet, vallen deze onder de regeling geheim cameratoezicht en is dit in de huidige vorm bij wet verboden. Door deze politietaken door defensie uit te laten voeren, is het probleem opgelost. Volgens het Ministerie van Veiligheid en Justitie zou er 3 keer per week een drone gelanceerd worden, afhankelijk van het type kan een drone tot 20 dagen in de lucht blijven. Volgens Minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie heeft de politie wel een aantal onbemande vliegtuigjes, maar die worden enkel gebruikt voor innovatiedoeleinden en onderzoek, op termijn komt er een speciale drone-eenheid voor de politie. Vanwege het belang in het gebruik van een gewone UAV als bijzonder opsporingsmiddel worden er in het algemeen geen toelichtingen gegeven. Een sheriff uit Montgomery, Texas gaf aan met een subsidie van het Department of Homeland Security een drone te willen met traangas, rubberen kogels en een taser.

Om de rechten van burgers op het gebied van privacy te waarborgen is er door de ACLU een rapport met aanbevelingen voor het gebruik van drones door overheden ingediend. Privacywetgeving Standaard kunnen drones gebruikt worden met gezichtsherkenningssystemen, automatische kentekenplaatherkenning, thermografische of FLIR-camera's, nachtzichtapparatuur en Wireless LAN sniffers waardoor een groot aantal staten in de VS via wetgeving uit privacy- en transparantieoogpunt elk gebruik door opsporende instanties blokkeren of onder specifieke voorwaarden toestaan. Het Wetsvoorstel flexibel cameratoezicht met o.a. militaire drones is in fase 3 aan de Tweede Kamer voorgelegd waarin De bestaande mogelijkheid tot inzet voor cameratoezicht in de openbare ruimte in artikel 151c van de Gemeentewet wordt verruimd met een mogelijkheid tot inzet van tijdelijk en flexibel cameratoezicht in een vooraf aangewezen gebied (veiligheidsrisicogebied) voor de duur van maximaal drie maanden. Verschillende logo s