Veiligheid en milieu De chemische industrie stelt zichzelf hoge milieu- en veiligheidseisen. De belangrijkste gegevens voor veiligheid en milieu zijn afkomstig uit. Een veilige werkomgeving, binnen en buiten de fabriekspoort, was en is prioriteit nummer één in de branche, en met succes. In kende de sector 1,9 verzuimongevallen per miljoen gewerkte uren (ltir). Daarmee werd het lage niveau van geëvenaard. Met een ltir van 2,5 deden de aannemers het in aanzienlijk beter dan het jaar daarvoor, toen de ltir 3,5 bedroeg. Constant werken aannemers en opdrachtgevers, door bijvoorbeeld certificering van aannemers, verplichte veiligheidscursussen en de invoering van een veiligheidspaspoort, aan een verdere verbetering van de veiligheid. Overzicht ongevallen met verzuim Verzuim ongevallen per miljoen gewerkte mensuren 12 10 8 6 4 2 0 1994 1995 verloop chemie verloop aannemers Op milieugebied scoort de chemische industrie ook hoog. Sinds de jaren zeventig voert de industrie een actief energiebeleid. Daardoor kon de sterke groei van de industrie samen gaan met een beperkte toename van het energieverbruik en een vrijwel constante uitstoot van CO 2 uit energieopwekking. Energie Efficiency Index 100 80 Procent 60 2005 verloop (MJA-1 is 1989) verloop (MJA-2 is )
De uitstoot van veel van de aangemerkte verzurende en/of milieubelastende stoffen is ver teruggedrongen. In waren de emissies voor 61 van de 74 aangemerkte stoffen zover teruggedrongen dat de doelstellingen voor 2010 al zijn behaald. De resultaten van de reductie van milieubelastende stoffen naar water zijn vergelijkbaar met de getoonde tabel van verspreiding naar lucht. De chemische industrie: veilig! Reductie emissie verzurende stoffen ten opzichte van doelstelling 2010 Zwaveloxide Stikstofoxide Ammoniak VOS 0 20 40 60 80 100 Reductiepercentage Doelstelling 2010 Reductiepercentage Reductie verspreiding van milieubelastende stoffen ten opzichte van doelstelling 2010 naar lucht Chroom Koper Kwik Lood Nikkel Zink 0 20 40 60 80 100 Reductiepercentage Doelstelling 2010 Reductiepercentage
Feiten over de Nederlandse chemische industrie De chemische industrie: basis van welvaart, bijdrage aan welzijn. De chemische industrie speelt met een jaaromzet van 40 miljard euro een belangrijke rol in de Nederlandse economie. Na de voedings- en genotmiddelenindustrie, is het de grootste industriële bedrijfstak in Nederland. De chemische sector hanteert hoge veiligheidsen milieueisen. De uitstekende prestaties blijken onder meer uit een constante daling van het aantal verzuimongevallen. De chemische industrie opereert ook milieubewust. Inmiddels heeft ze veel van de gestelde emissiedoelstellingen voor het jaar 2010 al gehaald. Bij de meer dan 500 chemische bedrijven (met meer dan 10 werknemers) die in Nederland gevestigd zijn, werken in totaal circa 77.000 mensen. Gezamenlijk vertegenwoordigen zij 10% van de directe werkgelegenheid in de industrie. De chemische industrie genereert 3% van het Nederlandse Bruto Nationaal Product. De exportwaarde van de Nederlandse chemische producten bedraagt ruim 53 miljard euro. Van het totale budget voor ontwikkeling en innovatie afkomstig uit de Nederlandse industrie, neemt de chemische industrie 25% voor haar rekening. Deze Facts & Figures geeft een overzicht van de belangrijkste en meest recente feiten en cijfers over de Nederlandse chemische industrie. Colofon Copyright 2006 VNCI, afdeling Communicatie, Leidschendam Hoewel de uiterste zorg aan deze folder is besteed, kan voor eventuele (druk-)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden auteur(s), redacteur(en) en uitgever geen aansprakelijkheid. Brongegevens: vnci, cbs, Cefic Ontwerp: ZOZ grafische productie en bureau Op Stand www.bureau-opstand.nl
De chemische industrie in Nederland FACTS & FIGURES
Nederland chemieland! Nederland voldoet aan een groot aantal gunstige voorwaarden voor de ontwikkeling en het behoud van een gezonde chemische industrie. Grondstoffen zoals zout en aardgas zijn volop beschikbaar, de grote moderne havens zorgen voor aanvoer van grondstoffen en een uitgebreid transportnetwerk naar het Europese achterland staat ter beschikking. Daarnaast behoren het chemische onderzoek en de opleidingen tot de wereldtop. Deze voorwaarden, tezamen met de Nederlandse cultuur en mentaliteit, zorgen voor een sterke chemische industrie die een drijvende kracht vormt achter de Nederlandse economie. De chemische industrie: maakt mogelijk! Omzet De chemische industrie is een van de weinige industrieën waarvan de productie in de afgelopen vijf jaar gemiddeld meer is gegroeid. Ook de omzet is de afgelopen jaren meer gestegen dan het gemiddelde van de industrie. In 2005 was de omzet 40 miljard, 9% meer dan het jaar ervoor. De Nederlandse chemische industrie genereert in haar directe bijdrage ongeveer 3% van het Nederlandse BNP. Dit percentage bedraagt zelfs 10 tot 20% wanneer de indirecte bijdrage wordt meegerekend. De verwachtingen voor de toekomst zijn economisch gezien positief. De Nederlandse chemische industrie verwacht in 2006 zowel een stijging van de volumes als een verdere toename van de afzetprijzen. Daardoor zal ook de omzet weer groeien. Omzet Nederlandse chemische industrie 40000 35000 In miljoenen euro 30000 25000 0 2005 Circa 60% van de omzet bestaat uit basischemicaliën. Andere sectoren waar de Nederlandse chemische industrie sterk in is, zijn: high performance materialen (zoals vezels), coatings (waaronder verven) en ingrediënten voor voedingsmiddelen. Chemische producten maken tevens het bestaan van vele andere sectoren mogelijk.
Bestemming Europese chemische producten Textiel en kleding (6,3%) Agricultuur (6,4%) Elektrische apparaten (3,9%) Machines (2,6%) Metaal producten (2,5%) Diensten (16,4%) Bouw (5,4%) Automobiel industrie (5,3%) Papier en printing (4,5%) Consumenten producten (30,3%) Overige maakindustrie (6,1%) Overige industrie (10,3%) Het productievolume Het productievolume groeide in 2005 niet en bleef staan op 114 indexpunten. De ontwikkeling van het productievolume blijft daarmee achter bij de andere Europese landen, maar ligt gemiddeld over de afgelopen vijf jaar nog altijd hoger ten opzichte van de gehele Nederlandse industrie. De verwachting is dat de productie in 2006 wel stijgt. Index productievolumen Nederlandse chemische industrie 120 CBS productie index (=100) 100 80 2005 Export Circa driekwart van de in Nederland vervaardigde chemische producten wordt geëxporteerd: 60% naar Europa en 15% daarbuiten. Chemische industrie: basis van welvaart, bijdrage aan welzijn!
Exportverdeling Nederlandse chemische industrie in 2005 Duitsland (19%) België (14%) Frankrijk (10%) Verenigd Koninkrijk (8%) Rest van Europa (31%) Afrika (2%) Verenigde Staten (5%) Amerika overig (3%) Azië (8%) Rest (1%) De export, inclusief doorvoer van chemische producten vanuit Nederland, stijgt jaarlijks aanzienlijk met gemiddeld 7%. In 2005 vertegenwoordigde deze een waarde van 53 miljard euro, een toename van 9%. De Nederlandse chemische industrie genereert circa 17% van de waarde van de Nederlandse goederenexport. Internationaal gezien bedraagt de totale waarde van de Nederlandse chemieexport (inclusief doorvoer) 9,4% van de totale export van de EU-landen. Daarmee is Nederlandse chemie-export één van de omvangrijkste ter wereld. De import kende ook een toename en steeg met 12% naar een omvang van 37,4 miljard euro. De chemische industrie levert dus met 15,7 miljard euro een forse en toenemende bijdrage aan een positieve Nederlandse handelsbalans. Bijdrage Nederlandse chemische industrie aan de handelsbalans 20 15 Miljard euro 10 5 2005 Investeringen Gemiddeld investeert de chemische industrie jaarlijks zo n 1,6 miljard euro. Een vergelijkbaar bedrag verwacht de sector minimaal ook in de toekomst te investeren. Bedrijven investeerden de afgelopen jaren veel in nieuwe fabrieken van wereldschaal, waardoor de installaties in Nederland nog relatief jong zijn. Daarnaast is voor vele miljarden geïnvesteerd in de infrastructuur waaronder het pijpleidingennet dat de diverse productielocaties verbindt.
Werkgelegenheid De directe werkgelegenheid neemt de laatste jaren langzaam af. In waren er 77.000 mensen direct werkzaam in de chemische industrie. De afname van de werkgelegenheid kent twee oorzaken: activiteiten die niet tot de hoofdactiviteit behoren worden uitbesteed en de arbeidsproductiviteit stijgt. Van de werknemers heeft 38% een hogere opleiding (hbo en hoger). De meeste chemiebanen zijn te vinden rondom de grote havens, in Brabant en in Limburg. Bedrijvigheid aantal bedrijven met meer dan 10 werknemers (per provincie) Groningen (30 vestigingen) Zeeland (15 vestigingen) Noord-Holland (60 vestigingen) Zuid-Holland (95 vestigingen) Friesland (15 vestigingen) Overijssel (30 vestigingen) Flevoland (15 vestigingen) Utrecht (30 vestigingen) Gelderland (50 vestigingen) Noord-Brabant (100 vestigingen) Drenthe (10 vestigingen) Limburg (50 vestigingen) De chemische industrie: inventief! Onderzoek en ontwikkeling De chemische industrie in Nederland geeft ongeveer 2,5% van de omzet uit aan onderzoek en ontwikkeling binnen het eigen bedrijf wat neerkomt op 900 miljoen euro. Daarnaast wordt er nog eens voor ongeveer 200 miljoen euro aan onderzoek en ontwikkeling uitbesteed. Zowel de bestedingen aan innovatie als aan R&D bedragen ongeveer 25% van het totale industriële budget voor deze onderdelen. Samen met de overheid ontwikkelt de chemische industrie momenteel plannen om de innovatiekracht van de sector naar een nog hoger plan te brengen.