adviezen MIC-KEY button na een voedingssonde hernia-operatie ZorgSaam 1
Wat is een MIC-KEY button? Een MIC-KEY button is een voedingssonde die door de buikwand, via een al bestaande fistel in de maag geplaatst wordt. Deze voedingssonde kan alleen geplaatst worden als u al een PEG-sonde heeft. De MIC-KEY (MIC-KEY is de merknaam) is gemaakt van siliconen. Aan het uiteinde van de sonde in de maag zit een opblaasbare ballon en op de buik (het externe basisdeel) zit een voedingspoort en een ballonventiel. Met behulp van een verlengslang kunnen via de voedingspoort de benodigde hoeveelheden voeding en vocht en de maag ingebracht worden. Via het ballonventiel wordt de ballon met vloeistof gevuld. De MIC-KEY is beschikbaar in verschillende maten. Zowel de diameter van de voedingssonde als de lengte kan verschillen. De uiteindelijke maat voor de sonde wordt pas bepaald tijdens de plaatsing. 2
De MIC-KEY voedingssonde bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Het ballonventiel De siliconenballon wordt met vloeistof (meestal water) gevuld en geleegd via het ballonventiel. In dit ballonventiel bevindt zich een mechanisme dat er voor zorgt dat het water niet zomaar uit de ventiel kan teruglopen. Het ventiel mag alleen gebruikt worden bij het controleren van de balloninhoud en bij het vervangen van de button. Er mag nooit voeding of medicijnen via het ballonventiel gegeven worden. 2. De voedingspoort De voedingspoort is de opening in het externe basisdeel dat door middel van een afsluitdopje geopend en gesloten kan worden. De voedingspoort geeft toegang tot de maag. Met behulp van een verlengslang die op deze voedingspoort gekoppeld kan worden, kunt u vocht, voeding en eventueel medicijnen toedienen. Deze verlengslang moet u altijd gebruiken en na gebruik goed schoonmaken. In de voedingspoort zit ook een klepje dat er voor zorgt dat er geen maaginhoud terug naar buiten kan lopen als het afsluitdopje open staat. 3
3. Het externe deel (datgene dat u ziet op de buik) Het externe basisdeel houd de voedingssonde op zijn plaats. Daarnaast zorgt dit gedeelte er door middel van een afsluitdopje voor dat de voedingssonde geopend en gesloten kan worden. De onderkant van het basisdeel moet zich net boven het huidoppervlak bevinden. Op deze manier blijft de huid eromheen bereikbaar voor frisse lucht. Een goede afstand vanaf de huid is 3 mm; dat is ongeveer de dikte van een munt. 4. De ballon De voedingssonde wordt door een met vloeistof gevulde ballon die in de maag zit op zijn plaats gehouden. Het inbrengen van de MIC-KEY button De MIC-KEY wordt voor de eerste keer in het ziekenhuis geplaatst. Daarvoor wordt eerst de PEG-sonde verwijderd door middel van een gastroscopie. Omdat de MIC-KEY er in verschillende maten bestaat wordt pas na de verwijdering van de PEG-sonde de definitieve lengte van de button bepaald. Uiteindelijk wordt de button in de al bestaande stoma geplaatst. In het vervolg kunt u zelf een nieuwe MIC-KEY button inbrengen. U krijgt instructies hoe en hoe vaak u de button moet vervangen. Zorg ervoor dat u altijd een reserve button in huis hebt! 4
Vervangen van de MIC-KEY button Was altijd eerst de handen met water en zeep voordat u de button gaat vervangen, zorg ervoor dat u altijd de nieuwe button in huis hebt voordat u de oude button verwijderd. Verwijder de button uit de verpakking. Controleer de ballon door er 5ml water in te spuiten, controleer of de ballon niet lekt en of deze zich mooi rond vult. Zuig de ballon weer leeg. Maak de huid rondom de sonde met een draaiende beweging en met een gaasje met lauwwarm water schoon. Spuit wat cathetergel op de huid rondom de fistel. Haal de ballon van de MIC-KEY die in de maag zit leeg en controleer een paar keer of al het water eruit is door er met de spuit krachtig aan te zuigen. Haal de button voorzichtig met een draaiende beweging uit de fistel en houdt met de andere hand de buikwand tegen. Spuit weer cathetergel op de fistel en druk de nieuwe button voorzichtig,met een licht draaiende beweging, door de fistel in de maag. Plaats de spuit met 5ml water op het ventiel en vul de ballon voorzichtig. Verwijder tot slot de overtollige cathetergel. 5
Aandachtspunten voor de verzorging van de MIC-KEY Draai de button één keer per dag rond, zo voorkomt u dat de ballon kan gaan ingroeien. Controleer voor elke voeding of de voedingspoort open is. Dit doet u door 2-5ml water door te spuiten via de voedingspoort. Na evt toediening van medicatie moet u de voedingssonde met 10-20ml water doorspuiten. Controleer de stoma elke dag op roodheid, zwelling en andere bijzonderheden Controleer wekelijks de hoeveelheid water in de ballon en ververs het water. Vul de ballon nooit met meer dan 10ml water (volgens gebruiksaanwijzing). Gebruik nooit een oliehoudend glijmiddel, hierdoor kan de ballon beschadigen, gebruik een glijmiddel op waterbasis, zoals cathetergel. Bewaar accessoires zoals slangetjes, spuiten e.d. na het schoonmaken op een schone, koele en droge plek. Vervang minimaal iedere drie weken deze accessoires. Zorg ervoor dat de huid onder het fixatieplaatje na het baden of zwemmen goed wordt drooggedept. Dit om huidbeschadiging of huidirritatie te voorkomen. 6
Problemen, oorzaken en eventuele oplossingen Lekkage van de fistel Oorzaak: 1. De ballon is niet voldoende gevuld. 2. De MIC-KEY is te lang en steekt tevens naar buiten. Oplossing 1. Controleer de ballon en spuit er zonodig 2ml extra water in (zodat er 7ml inzit). 2. Tussen het externe fixatieplaatje en de huid moet ongeveer 3mm zitten. Mocht de MIC- KEY button naar uw idee te lang of te kort zijn dan kunt u het beste zelf contact opnemen met de leverancier ven de MIC-KEY button. Zij kunnen u dat rechtstreeks een kleinere of een grotere maat opsturen. De MIC-KEY zit verstopt Oorzaak 1. De MIC-KEY is niet regelmatig of onvoldoende doorgespoten met water. 2. Het toedienen van voeding met vezels of poedervormige medicatie. Oplossing 1. Probeer de MIC-KEY voorzichtig met lauw water door te spuiten. 2. Na het geven van sondevoeding of medicatie altijd met ruim water doorspoelen. Alleen vloeibare of zeer fijngemalen medicijnen toedienen. (overleg zonodig met uw apotheek voor mogelijkheden van andere toedieningsvormen). 7
Irritatie van de huid Oorzaak 1. Lekkage van de fistel. 2. Overgevoeligheid voor het materiaal. 3. Een ontsteking. Oplossing 1. Controleer of er een goede MIC-KEY geplaatst is, deze moet goed passen. Controleer of de ballon voldoende gevuld is. 2. Zorg dat de huid onder het fixatieplaatje na zwemmen of baden goed wordt drooggedept. Plaats zonodig een klein gaasje onder het externe fixatieplaatje. 3. Bescherm de huid rondom het stoma met wat zinkzalf. Neem contact op met de huisarts, stomaverpleegkundige of specialist. Drukplek rondom de fistel Oorzaak 1. MIC-KEY is te kort. Oplossing 1. Een langere sonde plaatsen, die u zelf kunt bestellen bij de leverancier van uw MIC-KEY button. (bij gewichtstoename kan de button te kort worden, neem contact op met uw arts of wijkteam voor nieuwe meting). 8
Licht bloeden van de fistel Oorzaak 1. Meestal door de groei van wild vlees rondom de stoma. Oplossing 1. Stop het bloeden door met een gaasje licht druk uit te oefenen op de stoma. Overleg met uw huisarts of stomaverpleegkundige of u het wild vlees kunt aanstippen met zilvernitraatstift (pas op niet de huid aanstippen, alleen het wild vlees )tweemaal per week, gedurende enkele weken, of dat er een andere oplossing is. Het water kan niet uit de ballon verwijderd worden Oorzaak 1. De spuit zit niet goed op het ventiel. 2. Het ventiel werkt niet goed meer. Oplossing 1. De spuit een kwartslag dieper in de opening van het ventielgat plaatsen. 2. Het ventiel met bijvoorbeeld de (botte) achterkant van een satéprikker voorzichtig doordrukken. 9
Wanneer er problemen zijn met de MIC-KEY button of wanneer u het prettig vindt om de MIC-KEY button nog eens opnieuw te leren inbrengen kunt u contact opnemen met de stomaverpleegkundige Tel: 0115-688323 Zij is aanwezig: maandag in Terneuzen locatie De Honte dinsdagmorgen Terneuzen locatie De Honte donderdag in Oostburg locatie Antonius Bij problemen met de MIC-KEY button en voor vragen kunt u bellen met uw wijkteam., tel:... U heeft een afspraak voor controle op.dag,.., om..uur. Bij drs.. Route.. Voor het plaatsen van de MIC-KEY button kunt u zich melden bij de afdeling Functieonderzoek Route 53 Tel: 0115-688742 10
Rechten en plichten Als patiënt heeft u bepaalde rechten en plichten binnen de gezondheidszorg. Dit is vastgelegd in de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO, in werking sinds 1 april 1995). In deze folder geven wij een korte omschrijving van één van de belangrijkste punten uit deze wet: informatie en toestemming. U hebt recht op informatie over uw ziekte, de onderzoeken en de behandeling. U kunt dan ook altijd aan uw specialist, de spreekuurassistente, een verpleegkundige of andere hulpverlener om een andere toelichting vragen wanneer u iets onduidelijk is. Een onderzoek of behandeling zal pas ingesteld worden nadat u daarvoor toestemming heeft gegeven. U hebt het recht een onderzoek of behandeling te weigeren. Anderzijds heeft u als patiënt de plicht om naar beste weten inlichtingen te geven aan uw arts en om de medewerking te verlenen die de hulpverlener voor het uitvoeren van een onderzoek of behandeling nodig heeft. Meer informatie over dit onderwerp kunt u tevens lezen op onze website: www.zorgsaam.org Zie hiervoor de rubriek rechten en plichten. ZorgSaam houdt zich aan de Wet Bescherming Persoonsgegevens. 11
ZorgSaam Ziekenhuis Wielingenlaan 2 4535 PA Terneuzen Tel. (0115) 68 80 00 Fax (0115) 62 08 34 ZorgSaam Ziekenhuis Pastoor van Genklaan 6 4501 AJ Oostburg Tel. (0117) 45 90 00 Fax (0117) 45 40 15 12 ZorgSaam Ziekenhuis Lyceumstraat 20 4561 HV Hulst Tel. (0114) 37 30 00 Fax (0114) 31 27 90 ZorgSaam Ziekenhuis maakt deel uit van Stichting ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen. Meer informatie vindt u op onze website www.zorgsaam.org 244832.01.11