ONDERZOEK VAN BRANDOORZAKEN DEEL 2 Cursus Onderluitenant Ing. Luc Defever 1. Doel van een brandonderzoek 2. Structuur van het deskundig onderzoek, beschikbare technieken 3. Onderzoek van de brandplaats 4. Motivatie om brand te stichten 5. Aanwijzingen voor brandstichting knipperlichten 6. Mogelijke accidentele brandoorzaken 7. Operationele knipperlichten Doel van brandtechnische of pyrotechnische analyse: "het ontdekken van de waarheid", het vinden van de mogelijke, de vermoedelijke of de zekere brandoorzaak. Steunt op wedersamenstelling: van de originele situatie, van de feiten en handelingen vóór de brand, van het brandverloop zelf. 2 1 3 4 5 1
Reconstructie opgebouwd vanuit: onvolledige overblijfselen en sporen, subjectieve getuigenissen (over de brand, over de originele situatie,...) van getuigen, bewoners, werkgever, werknemers,... waarnemingen verschillende aanvaardbare verklaringen. Onderscheidt van brand met andere ongevallen : door vernieling van de materiële gegevens: brand vernietigt zijn eigen sporen en oorzaak. door de blusoperaties : bluswater, opruiming, zoeken naar verborgen haarden, (redding) door instorting: de brandhaard bedolven wordt en verborgen onder puin. hoe heviger en omvangrijker een brand hoe belangrijker het is de juiste oorzaak te kennen, hoe moeilijker het wordt deze te achterhalen "verdachte" elementen, anomalieën, n, het normale, het gewone. Basis: waarnemen van "verdachte" elementen, anomalieën, n, het normale, het gewone. 2
Branddeskundige, in samenwerking met de politionele diensten de brandweer gerechtelijke geneeskunde laboratoriumonderzoek de verzekeraar politie, gerechtelijke politie: ondervraging van betrokken personen, schadeleiders, getuigen aanleggen fotodossier inbraaksporen vingerafdrukken, voetsporen buurtonderzoek financiële toestand sociale, economische, en verzekeringstechnische toestand de brandweer: algemeen: eerste vaststellingen verloop van de brand verloop van de bluswerken detail: zie operationele knipperlichten gerechtelijke geneeskunde: onderzoek van gekwetsten : brandwonden, verstikkingsverschijnselenverschijnselen autopsie (uitwendige en inwendige lijkschouwing) van dodelijke slachtoffers toxicologisch onderzoek : CO, alcohol, drugs,... 3
laboratoriumonderzoek: gerechtelijke politie analyse van brandresten naar brandversnellers allerlei onderzoeken op elektrisch, scheikundig, metaalkundig,... gebied de verzekeraar: dekkingen polisvoorwaarden schadeeisen. eisen. Het aanduiden van een brandoorzaak = antwoord op de vragen : Welke brandbare stof is beginnen branden? Welke is de ontstekingsbron? (vlam, hittepunt, warmtebron) Is de temperatuur van de ontstekingsbron groter dan de ontbrandingstemperatuurtemperatuur van de brandbare stof? Fysische gegevens over: de ontbrandingstemperatuur van de brandbare stof de temperatuur van de ontstekingsbron. 4
Vaste stoffen Ontbrandingstemperatuur ( C) Nylon 50 Polycarbonaat 570 Polyethyleen 350 Polystyreen (isomo) 490 Polyurethaan 420 PVC 470 Teflon 600 Vaste stoffen Ontbrandingstemperatuur ( C) Hout 250 350 Papier 200 350 Katoenweefsel 300 400 Wol 570 Paraffine / Stearine 160 Rubber 360 Kunstrubber 200 400 Houtskool 140300 Steenkool circa 350 Hooi 230 Turf 230 450 Stro 240 Was 300 400 Lucifers 160180180 Ontbr. Temp. C Vlampunt C Damp dichtheid Explosie grenzen Gassen en vloeistoffen: Ontbrandingstemperatuur, Vlampunt, Explosiegrenzen, Dampdichtheid Methaan Propaan Butaan Pentaan Benzeen Benzine Diesel Aceton Waterstof 600 450 370 250 500 500 250300 600 560 < 40 14 40 50 20 515 2.19.5 1.98.5 1.47.8 1.47 17 0.57 213 475 0.55 1.56 2.09 2.5 2.7 3.5 8 2 0.07 methaan Butaan, propaan 5
Vloeistof: bvb benzine, Ontstekingsbron Temperatuur ( C) Lucifer 800 Lucifer bij het aansteken 1500 Sigaret 300 400 Brandend hout 100014001400 Soldeerbrander 1500 Soldeerbr. op 50 cm vd vlam 250 Kaarsvlam 7001400 Kaars op 15 cm vd vlam 200 HRR: Heat Release Rate Ontstekingsbron Temperatuur ( C) Gasvlam 100015001500 Las/snijbrander 2000 3000 Elektrische vonk of boog 4000 Gloeilamp (glastemperatuur) 170200 Infraroodstraler 180350 Kachel (keramisch materiaal) 500 600 Alcoholvlam 120017001700 De strengheid van de brand is afhankelijk van : De verbrandingswarmte (J/kg) De verbrandingssnelheid (kg/s) HRR Het product levert de snelheid van warmte ontwikkeling of calorisch debiet (Watt, KWatt, MWatt): HRR Heat Release Rate is een vermogen (warmte of energiedebiet): indien een voorwerp brandt, zet het met een bepaalde hoeveelheid energie vrij per seconde (kj/sec = kw) De Heat Release Rate (rate of heat release) bepaalt de strengheid, de dynamica van de brand. HRR = verbrandingswarmte x verbrandingssnelheid eenheid: [ Joule per seconde = K Watt] 6
Voorbeelden van HRR Kamer 4 x 4, bemeubeld Stookketel Lucifer 5 paletten Zetel (één zit) Zetel (tweezit) (loveseat!) Matras Matras in katoen Matras in polyurethaan Bestelwagen 4.000 kwatt 40 kwatt 0.050 kwatt 1.800 kwatt 2.000 kwatt 2.8003.000 kwatt 1.000 kwatt 40970 kwatt 8102630 kwatt 35.000 kwatt HRR De Heat Release Rate (rate of heat release) bepaalt de strengheid, de dynamica van de brand. Het theoretisch blusvermogen van water door koeling begrensd tot 2,6 MW/l/sec. Op het internet : www.bfrl.nist.gov www. firedynamics. Com In de praktijk slechts 0.84 MW/liter/sec. 7