DIALOOGNAMIDDAG KEMPEN Samenwerken aan een sterk lokaal sociaal beleid 29/09/2016 VERSLAG Aanwezig: Vertegenwoordigers van 10 welzijnsschakelgroepen uit Olen, Rijkevorsel, Mol, Herselt, Hulshout, Westerlo, Balen, Ravels, Kasterlee, Beerse. Vertegenwoordigers van 13 OCMW s uit Olen, Rijkevorsel, Retie, Mol, Herselt, Hulshout, Westerlo, Balen, Ravels, Geel, Merksplas, Laakdal, Kasterlee. Medewerkers van Welzijnsschakels, Welzijnszorg Kempen en Welzijnszorg. Bijlagen: deelnemerslijst, begeleidende power point presentatie, stappenplan samenwerken aan een sterk lokaal sociaal beleid (met bijlagen) 1. Welkom Eric Nysmans (directeur Welzijnszorg Kempen) gaf het officiële startschot voor de dialoognamiddag Samenwerken aan een sterk lokaal sociaal beleid. Vervolgens verwelkomde Clyde Tai-Apin (OCMW-voorzitter Westerlo) de deelnemers in het lokaal dienstencentrum Ter Harte in Westerlo. 2. Kennismaking aan de tafels Aan de 6 gesprekstafels (Olen-Vorselaar, Rijkevorsel-Ravels, Retie-Mol, Herselt-Hulshout-Westerlo, Balen, Geel-Merksplas-Laakdal-Kasterlee-Beerse) maakten de deelnemers 10 minuten kennis met elkaar vanuit de vragen: wie ben je en waar dacht je aan op weg naar hier? 1
3. Kader Bert D hondt (politiek medewerker Welzijnszorg) en Jozefien Godemont (stafmedewerker educatie Welzijnsschakels) schetsten het kader van de dialoognamiddag. De centrale vraag tijdens de dialoognamiddag was: hoe kunnen welzijnsschakels en OCMW s beter samenwerken om de participatie van mensen met armoede-ervaring aan het lokaal sociaal beleid te vergroten? Jozefien stond stil bij de voorwaarden tot samenwerking tussen welzijnsschakels en OCMW s die de deelnemers tijdens de contactgroep van Welzijnsschakels Antwerpen (28 januari 2016) benoemden. Ze presenteerde kort eerste bevindingen uit de online bevraging bij lokale groepen over hun verhouding tot het OCMW. Bert gaf toelichting bij de geplande inkanteling van de OCMW s in de gemeentes. Hij schetste de kansen en bedreigingen voor mensen in armoede. Vervolgens ging Jozefien in op het lokaal sociaal beleid. Ze gaf een omschrijving en stond stil bij mogelijke thema s en werkvormen van lokaal sociaal beleid. Ten slotte zette Jozefien kort uiteen wat participatie inhoudt, welke bijdrage mensen in armoede daartoe kunnen leveren en wat de succesfactoren zijn van een participatief lokaal sociaal beleid. 4. Gespreksmoment 1: hoe participatief verloopt het lokaal sociaal beleid in jullie gemeente? Tijdens de tafelgesprekken vulden de deelnemers per gemeente de participatieladder (informeren, raadplegen, adviseren, coproduceren, meebeslissen) aan met thema s en werkvormen van participatie aan het lokaal sociaal beleid. Daarna wisselden de deelnemers uit verschillende gemeentes met elkaar uit over de vragen: in welke mate worden mensen in armoede betrokken?, 2 wat was het effect?, komt hun participatie in gevaar door de inkanteling?
Ten slotte deelde elke gesprekstafel in de minuut een goede praktijk waarin mensen in armoede participeren aan het lokaal sociaal beleid. Goede praktijken: - De welzijnsschakel organiseert een denkdag en voert samen met mensen in armoede een SWOT-analyse uit over haar eigen werking en ruimer, het lokaal sociaal beleid. - De welzijnsschakel is alert voor signalen over het lokaal sociaal beleid bij mensen in armoede. - Het OCMW en de welzijnsschakel werken samen om gezinnen in armoede materieel te ondersteunen, gekoppeld aan ontmoetings- en signaleringskansen. - Het lokale bestuur start een welzijnsschakel op die autonoom kan werken om de participatie van mensen in armoede aan het lokaal sociaal beleid te realiseren. - Het OCMW informeert de welzijnsschakels proactief over haar werking en aanbod, en omgekeerd. - Het OCMW en de welzijnsschakel werken samen binnen thematische werkgroepen waar mensen in armoede aan deel nemen. - De welzijnsschakel en het OCMW zijn partners in het lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie. 3
5. Gespreksmoment 2: hoe stijg je samen op de participatieladder? De gesprekstafels bogen zich over de vraag naar de ideale wereld. Stel, we zijn 5 jaar verder en jullie gemeente is een voorbeeld op vlak van participatie. De inwoners van de gemeente, en mensen met armoede-ervaring in het bijzonder, participeren aan het lokaal sociaal beleid. Hoe ziet dat eruit? Wat is de rol van het OCMW en die van de welzijnsschakel? Vervolgens dachten de deelnemers na over de vereiste acties om de ideale situatie te realiseren. Ten slotte deelde elke gemeente één engagement om de participatie van mensen in armoede aan het lokaal sociaal beleid te verbeteren. Engagementen: - Balen: de welzijnsschakel en het OCMW werken samen aan de oprichting van een gemeentelijke adviesraad van ervaringsdeskundigen. - Ravels: het OCMW en de welzijnsschakel brainstormen over een eerste actie die mensen in armoede betrekt bij het lokaal sociaal beleid. - Rijkevorsel: het OCMW en de welzijnsschakel informeren mensen in armoede beter over premies en kortingen o.v.v. vrijetijdsparticipatie. - Merksplas: de welzijnsschakel en het OCMW zoeken samen naar een goede samenwerking met als eerste actie het openstellen van ontspanningskansen voor mensen in armoede via vrijetijdsparticipatie. - Kasterlee: het OCMW en de welzijnsschakel brengen de drempels en verbeterpunten op vlak van OCMW-dienstverlening in kaart en werken aan verbeteracties. - Geel: het OCMW maakt het team warm voor het aanbod van de welzijnsschakel met het oog op betere toeleiding en samenwerking. 4
Engagementen (vervolg): - Laakdal: het OCMW laat mensen in armoede advies uitbrengen en/of mee beslissen over de besteding van de middelen i.k.v. socio-culturele participatie. - Beerse: de welzijnsschakel gaat samen met mensen in armoede in dialoog met het OCMW over de zaken die voor hen bijdragen tot een menswaardig leven (bv. huisdieren). - Mol: de welzijnsschakel en het OCMW werken samen met mensen in armoede aan een engagementsverklaring om een structureel armoedebestrijdingsbeleid te garanderen in de volgende legislatuur (bv. schepen voor armoedebestrijdingsbeleid). - Retie: het OCMW werkt een ondersteuningskader uit voor een nog op te starten welzijnsschakel die autonoom kan werken en waarin mensen in armoede het woord opnemen. - Herselt: op het team van de maatschappelijke werkers (op 17/10!) maakt het OCMW concrete afspraken over de opstart van een welzijnsschakel. - Hulshout: het team van maatschappelijk werkers van het OCMW bekijkt de mogelijkheden om mensen met armoede-ervaring te betrekken bij adviescommissies in het OCMW. - Westerlo: de welzijnsschakel en het OCMW leren elkaar beter kennen met oog op een betere samenwerking en putten inspiratie uit goede praktijken in de Kempen. - Vorselaar: het OCMW werkt de actiepunten uit het samenwerkingscharter met de welzijnsschakel verder uit, te beginnen met de opstart van een beleidsgroep mens en samenleving waarin mensen met armoede-ervaring zich kunnen uitspreken over de OCMW-dienstverlening en het beleid. - Olen: de welzijnsschakel en het OCMW organiseren ontmoetingskansen tussen mensen in armoede en maatschappelijk werkers tijdens een informeel moment (ontmoetingscafé) teneinde de drempel tot het OCMW te verlagen. 5
Wordt vervolgd met Brams belronde! Bram Verbiest, programmamedewerker Lokaal Verbinden bij Welzijnsschakels, belt de deelnemende welzijnsschakels en OCMW s binnen 3 maanden op met de volgende vragen: - Hoe hebben jullie jullie engagement opgenomen? - Kan Welzijnsschakels ondersteuning bieden? Zelf aan de slag met het stappenplan samenwerken aan sterk lokaal sociaal beleid (zie bijlage) Ondersteuning nodig in de tussentijd? Bram.verbiest@welzijnsschakels.be 04/74.41.06.44 02/548.26.77 6. Slotwoord Eric Nysmans (directeur van Welzijnszorg Kempen) verzorgde het slotwoord. Hij stelde vast dat de armoede in de Kempen, maar ook elders in Vlaanderen en België, toeneemt. Daarna schetste hij de geschiedenis van solidariteit in de strijd tegen armoede en uitsluiting in de Kempen, o.m. via de gemene gronden. Gaandeweg evolueerde de armoedebestrijding van liefdadigheid of caritas naar een meer institutionele aanpak met o.m. de Commissies van Openbare Onderstand (COO s), de huidige OCMW s. De vermaatschappelijking van de zorg lijkt die voorzieningen en diensten nu af te bouwen door steeds meer verantwoordelijkheid van de zorg bij de burgers zelf te leggen. We zien dit o.m. in Nederland met haar participatiesamenleving. Het belang van een sociaal netwerk wordt in deze context steeds belangrijker. Welzijnsschakelgroepen bieden ontmoetingskansen en vormen in die zin een opstap om je sociale netwerk uit te breiden. Elk lokaal bestuur heeft baat bij een welzijnsschakelgroep in zijn gemeente. Vandaag zijn er heel wat contacten gelegd tussen OCMW s en welzijnsschakels en hopelijk kunnen ze in de toekomst verder werken op dit elan. 6