2015 in vogelvlucht Plaats de Wereld jaarverslag 2015
1. Introductie We may not have it all together, but together we have it all. autor unkown Bovenstaande quote typeert 2015: We zijn als organisatie goed op weg ook al zijn we er nog lang niet. In het samen optrekken ligt onze kracht en voldoening. Naast organisatie is Plaats de Wereld vooral een community met onderlinge betrokkenheid, gemotiveerd vanuit solidariteit met de wereld om ons heen, dichtbij en ver weg. Na 2014, een jaar waarin we vooral investeerden om de werk- en pleisterplaats van de grond te krijgen en goed te organiseren, stond 2015 vooral in het teken van samenwerking en verbinding met de wereld om ons heen. Ondanks dat er nog steeds veel aandacht was voor de ontwikkeling van een gezonde en duurzame organisatie was de focus meer buiten gericht. We hebben mooie partners gevonden in dorp en gemeente waarmee gezamenlijke activiteiten zijn ontplooid en er heeft inspirerende uitwisseling plaatsgevonden met projecten in Zuid Afrika en Chili. Er was een gestage groei van activiteiten en bezoekers. Naast de groei en mooie resultaten hebben we ook geworsteld: duurzaamheid in inkomsten blijft een aandachtspunt evenals continuïteit in de huisvesting. Maar ondanks dat. we may not have it all together, but together we have it all. We nemen u in dit verslag graag mee op vogelvlucht door 2015. Jaarverslag 2014 2
2. Inhoudsopgave 1. Introductie... 2 2. Inhoudsopgave... 3 3. Paspoort Stichting Plaats de Wereld... 4 Kernwaarden... 4 Visie... 4 Kernactiviteiten... 5 De organisatie... 5 4. Wat aan deze reis vooraf ging... 6 5. De rode draad voor 2015: focus en speerpunten... 7 Werk & pleisterplaats... 7 De Dorpstuin en het open atelier... 7 Educatie rond wereldburgerschap & duurzaam leven... 7 Organisatie... 7 6. Het traject: De ontwikkelingen & activiteiten op hoofdlijnen... 8 Het gebouw... 8 Werk- en pleisterplaats... 8 Educatie rond wereldburgerschap & duurzaam leven...12 Organisatie...14 Financieel...16 7. Hoogtepunten in beeld...20 8. Het reisgezelschap: team, bestuur en vrijwilligers...24 Raad van Toezicht...24 Vrijwilligers...25 8. Pitstops: kengetallen...26 9. Routeplanner: Conclusie en vooruitblik...28 10. Meerjarenplanning...30 11. Jaarplan Stichting Plaats de Wereld 2016...31 1. Gebouw...31 Buitenterrein...32 2. Werk- en pleisterplaats...32 3. Organisatiestructuur & vrijwilligerscoördinatie...32 4. Financieel: verdienmodel en sponsoring...33 5. Educatief aanbod...33 6. Buitenlandconnectie: projectbezoek...33 Jaarverslag 2014 3
3. Paspoort Stichting Plaats de Wereld Plaats de Wereld is een gastvrije stichting, die vanuit wereldwijde verbondenheid inspireert en mensen een handreiking biedt om: te genieten van de veelkleurigheid van de schepping, te ontdekken hoe ze een betekenisvol leven kunnen leiden bij te dragen aan eerlijke kansen wereldwijd. Dit doen we middels een werk- en pleisterplaats en educatieve activiteiten. Kernwaarden Solidariteit: maatschappelijke dienstbaarheid en bijdragen aan eerlijke kansen. In al haar activiteiten tracht de stichting verbindingen tussen mensen tot stand te brengen, dichtbij en ver weg. Gerechtigheid: mensen een steun in de rug geven bij het opbouwen van een zinvol bestaan, juist degenen die kwetsbaar zijn. Rentmeesterschap: opereren met zorg en respect voor de planeet (duurzaamheid en milieuvriendelijke bedrijfsvoering waarin hergebruik een grote rol speelt). Visie Plaats de Wereld is bezig om een open erf te realiseren met de veelkleurigheid van de wereld in een notendop, waar solidariteit met de medemens dichtbij en ver weg handen en voeten krijgt. Onze organisatie wil het decor zijn voor: dynamische educatie rond (wereld)burgerschap en zorg voor de planeet wereldgastvrijheid en plek voor ontmoeting begeleiding van mensen richting maatschappelijke betrokkenheid en participatie (Specifieke ondersteuning voor mensen die hierbij ondersteuning nodig hebben) Wij zijn verbonden met kleinschalige projecten in andere continenten en investeren zo ook in betere kansen wereldwijd. Jaarverslag 2015 4
Kernactiviteiten Onze visie geven we invulling in de volgende kernactiviteiten: 1) Educatie rond (wereld)burgerschap & duurzaam leven Wereldactiviteiten voor kinderen, o.a. thema-schoolreisjes, cursus wereldburgerschap, maandelijkse kinderclub en allerlei educatieve activiteiten en evenementen. Daarnaast hebben we een activiteitenprogramma voor volwassenen, variërend van groepsactiviteiten met teambuilding en een educatief aanbod in workshops en lezingen. 2) Wereldgastvrijheid en open erf Plaats de Wereld is een werk- en pleisterplaats voor dorp en regio waar mensen en kinderen terechtkunnen om anderen te ontmoeten, mee te werken in de dorpstuin of in het atelier met creatieve en praktische activiteiten en inspiratie op te doen voor eerlijk en duurzaam leven. Hierbij richten we ons op het tot stand brengen van verbindingen tussen groepen die elkaar normaliter minder treffen, o.a. ouderen en jongeren, autochtonen en allochtonen, mensen met grote afstand tot de arbeidsmarkt en mensen met een actief maatschappelijk leven. 3) Begeleiding en maatschappelijke participatie Mensen met een beperking, hetzij psychisch, sociaal of lichamelijk, vinden bij Plaats de Wereld een plek om hun mogelijkheden in te zetten en te ontwikkelen, anderen te ontmoeten en betekenisvol bezig te zijn. Ook mensen die uit het arbeidsproces zijn geraakt of zich (her)oriënteren op een plek in de maatschappij kunnen als vrijwilliger meewerken en worden waar nodig begeleid om de draad van het maatschappelijk leven weer op te pakken. De organisatie Bij de ideële doelstelling van Plaats de Wereld past de rechtspersoon van een stichting. Stichting Plaats de Wereld wordt bestuurd door een directie. Als directeur is Johan Westerhof aangesteld. De Raad van Toezicht, bestaande uit vier leden, houdt toezicht op de algemene gang van zaken. In de statuten zijn taken en verantwoordelijkheden vastgelegd. Verder worden de werkzaamheden uitgevoerd door vrijwilligers. Het vrijwilligersbeleid beschrijft hoe kwaliteit en zorg voor vrijwilligers is gewaarborgd. Plaats de Wereld streeft ernaar zoveel mogelijk financieel zelfvoorzienend te zijn. We zijn geen gesubsidieerde instelling ook al doen we voor specifieke projecten een beroep op fondsen en subsidieregelingen. Totdat het inkomstenniveau stabiel en voldoende is om een salarisverplichting aan te gaan, dient de directeur urendeclaraties in voor de werkzaamheden die hij verricht. In de statuten is vastgelegd dat het batig saldo van de stichting maximaal 75.000 mag bedragen, want enige reserve is wenselijk om investeringen te kunnen doen. Jaarverslag 2015 5
4. Wat aan deze reis vooraf ging In april 2010 is Plaats de Wereld op initiatief van Johan en Yvonne Westerhof met een handjevol mensen van start gegaan. De eerste jaren werden op 'nomadische' wijze activiteiten uitgevoerd op het gebied van wereldeducatie binnen scholen, bedrijven, sociale projecten en wereldevenementen. Het idee was om toe te werken naar een eigen plek waar bezoekers en medewerkers de wereld in een notendop kunnen beleven, waar mensen elkaar ontmoeten en ontdekken hoe solidariteit en duurzaam leven handen en voeten kunnen krijgen. Al snel groeide de kerngroep van een handjevol mensen uit tot een netwerk van vrijwilligers uit de hele regio Noord- Drenthe en Groningen. In 2012 werd Plaats de Wereld een stichting en kreeg de ANBI-status. Vanaf medio 2013 heeft Plaats de Wereld haar intrek in de voormalige gemeentewerf in het centrum van Vries. Om het gebouw heen is een dorpstuin met eetbare gewassen gerealiseerd en het leegstaande pand is met veel inzet van vrijwilligers en uitsluitend gekregen materialen opgeknapt en weer bewoonbaar gemaakt. Al snel werd deze plek een werk- en pleisterplaats met in het eerste jaar al tegen de 4000 bezoekers. Het jaar 2015 was een jaar van consolidatie en samenwerking, daarover gaat dit verslag. Jaarverslag 2014 6
5. De rode draad voor 2015: focus en speerpunten De speerpunten uit ons jaarplan voor 2015 waren: Werk & pleisterplaats Het gebouw Verder opknappen en inrichten van het gebouw met als aandachtspunten: de keukenvoorziening, ruimte voor tuinactiviteiten onderdak en de missie van Plaats de Wereld beter zichtbaar maken in het gebouw. De Dorpstuin en het open atelier Uitbreiding van de dorpstuin en stappen richting inkomensgeneratie van de tuin. We continueren het atelier volgens frequentie en ingezette lijn uit 2014. 25% van de kosten van het atelier dekken we met verkoop producten, ook via externe verkoop. Educatie rond wereldburgerschap & duurzaam leven Educatief aanbod Continuering & uitbreiding kinderactiviteiten, o.a. meer kinderfeestjes, wereldavonturenclub en activiteiten voor scholen. Volwassenaanbod: meer deelnemers en minder activiteiten op locatie. Buitenlandconnectie Nadrukkelijk meer aandacht voor projecten wereldwijd die bijdragen aan betere kansen van kwetsbare groepen. Enerzijds ondersteunen van initiatieven vanuit Nederland, anderzijds buitenlandse projecten 'dichterbij' brengen. Voortrekkersrol van millenniumcampagne Tynaarlo Wereldwijd! wordt afgebouwd. Bij voldoende draagvlak totstandkoming zelfstandig platform Tynaarlo Wereldwijd. Organisatie Organisatiestructuur Verzelfstandiging vrijwilligersteams, taken en functies beschrijven en gericht werven van vrijwilligers. Hierdoor zorgen voor voldoende menskracht en effectieve inzet van mensen binnen de organisatie. Raad van Toezicht uitbreiden naar 4 à 5 personen. Externe contacten/samenwerking Uitbreiding samenwerking met andere organisaties om de eigen kwaliteit te verhogen en onze doelgroep te vergroten. Financieel Groei in inkomsten en sponsoring. Gerichte strategie ontwikkelen voor fondsenwerving en stabiliteit in inkomen. Communicatie Nieuwe communicatiestrategie met communicatie en agenda met als doel hogere bezoekerscijfers en meer naamsbekendheid. Jaarverslag 2015 7
6. Het traject: De ontwikkelingen & activiteiten op hoofdlijnen Het gebouw De gemeente Tynaarlo is eigenaar van het gebouw. Onze gebruiksovereenkomst loopt tot eind 2016. In 2015 hebben we in gesprek met de gemeente mogelijkheden geëxploreerd voor continuïteit in de huisvesting. Dit heeft nog niet geleid tot concrete afspraken en de gesprekken gaan in 2016 verder. Het gebouw is in slechte staat van onderhoud en met de middelen die we hebben is ook in 2015 geïnvesteerd in het bruikbaar houden en verbeteren van het pand. Zo hebben we de verwarmingsketel laten repareren, hebben we het schilderwerk binnen bijgehouden en de nodige kleine reparaties verricht. De lekkage van het dak is echter niet eenvoudig te verhelpen evenals de slechte staat van onderhoud van buitenschilderwerk en hiermee samenhangende houtrot. De behoefte aan een keuken is groot: de vraag naar culinaire educatie en samen koken blijft groeien, hetzij benefietdiners, leren verwerken van groente uit de dorpstuin of wereldkoken met kinderen. Er is vooral behoefte aan een aanrecht met stromend water en ruimte om samen in de keuken bezig te zijn. Nu is de enige keukenvoorziening in een kleine woonwagen met fornuis en oven, zonder stromend water of afvoer. Derhalve hebben we veel aanvragen voor activiteiten op dit vlak moeten afwijzen. We hebben wel alvast vooronderzoek gedaan naar het verbouwen van een van de loodsen tot een keuken. Een student van de Hanzehogeschool heeft in samenwerking met professionals een plan en kostenberekening gemaakt. Maar omdat we nog geen afspraken met de gemeente voor na 2016 hebben kunnen maken, hebben we nog geen verdere stappen gezet om een keuken in het gebouw te realiseren. Werk- en pleisterplaats De Dorpstuin Begin 2015 kwam een flink stuk grond grenzend aan de dorpstuin beschikbaar doordat loodsen die hierop stonden werden gesloopt. Dit stuk grond is ontgonnen en ingericht met een speelgedeelte, een proeftuin wisselteelt en een kas. Met de actie Jaarverslag 2015 8
NL- doet is op het kinderspeelveld een wilgentenen hut gebouwd en een speelhuisje neergezet. Een zandbak maakt het kinderveldje compleet. Regelmatig komen mensen met kleine kinderen naar de dorpstuin om hun kinderen hier te laten spelen, terwijl ze zelf in de tuin rondkijken of lekker op het terras zitten. In 2015 was voor de dorpstuin nog financiële ondersteuning vanuit het Oranjefonds, het VSB-fonds en het SKAN-fonds. Voor het zelfvoorzienend maken van de tuin en het beschrijven van de gevolgde methodiek is een subsidie toegekend door de provincie Drenthe en de gemeente Tynaarlo. In 2015 hebben we een begin gemaakt met het verkopen van groente en ingemaakte producten uit de dorpstuin aan bezoekers en op locatie (o.a. op een evenement van de Welkoop). Ook hebben we een try-out gedaan met het aanbieden van een seizoenpakket met ingemaakte producten. Het aantal dagdelen dat er in de tuin werd gewerkt is licht gestegen ten opzichte van 2014: van 111 naar 134 dagdelen. Het aantal mensen dat als deelnemer in de tuin werkte is gegroeid van 22 naar 28 personen. Gemiddeld bracht iedere deelnemer 17 dagdelen door in de tuin. Opvallend is dat er 4 allochtone deelnemers, uit 3 verschillende landen in de dorpstuin bij zijn gekomen. Enerzijds kwamen ze om Nederlands te oefenen en mensen te leren kennen. Inmiddels zijn ze deel geworden van de tuin-community en zijn warme contacten ontstaan ook buiten de tuin om. We zijn blij met deze kleurrijke inbreng. Ook is de tuin het toneel geworden voor stages voor meervoudig gehandicapte jongeren via Kentalis. De ervaringen van de eerste try-out waren voor beide partijen Jaarverslag 2015 9
dermate positief dat we ook in 2016 hiermee door zullen gaan en de stageplekken binnen Plaats de Wereld ook zullen uitbreiden. De verzelfstandiging van het dorpstuinteam is minder voorspoedig verlopen dan gepland. Het was de bedoelding dat de tuin aan het eind van dit jaar overwegend door de vrijwilligers van het tuinteam zou worden aangestuurd, maar door allerlei persoonlijke tegenspoed binnen het dorpstuinteam hadden de vrijwilligers minder aandacht en ruimte voor de tuin dan de bedoeling was. Ook het aantal deelnemers dat extra begeleiding nodig heeft vanwege taal, fysieke of psychische beperking had, maakt dat de aansturing hogere eisen stelt aan de vrijwilligers. We hebben een aantal dorpstuinmaaltijden georganiseerd voor de deelnemers aan tuin en atelier. Deze waren een groot succes. Door gebrek aan een keuken hebben we dit slechts gedaan op momenten dat we buiten konden koken. Het waren wel ontzettend leuke evenementen waarin deelnemers familie en vrienden meebrachten en we bijvoorbeeld tijdens het laatste diner van 4 nationaliteiten aan tafel zaten. Jaarverslag 2015 10
Open atelier We blijven enthousiast over het thematisch werken binnen het atelier: 2 à 3 keer per jaar starten we een nieuw (landen)thema gekoppeld aan de project in een ander deel van de wereld. In maart gingen we van start met de Ubuntu-expositie, gekoppeld aan het Hill Crest Aidscentrum in Zuid Afrika dat Zulu-Aid vanuit Nederland ondersteunt, in september met de Patagonië-expositie gekoppeld aan een welzijnsproject in Zuid Chili dat door stichting Development Support Front wordt ondersteund. Boeiend waren de nieuwe technieken die in het atelier aan bod kwamen: van Afrikaanse batik tot Chileens plankbreien, ecoprinting op papier tot het Patagonisch vilten van wandkleden. De input bij beide thema s kwam voor een deel vanuit de projecten uit Zuid Afrika en Chili. Nieuw in het atelier was het maken van ecoproducten als bijenwasddoek als alternatief voor plastic vershoudfolie en huidverzorgingsproducten met kruiden uit de tuin. Het aantal deelnemers aan het open atelier blijft ongeveer gelijk: 33 in 2015 ten opzichte van 30 in 2014. Dit komt omdat de capaciteit niet groter is: zo gauw er weer een plek vrijkomt wordt dit ingenomen door mensen die op de wachtlijst staan. Het atelier is van 49 dagdelen in 2014 uitgebreid naar 74 dagdelen in 2015. Naast de dinsdagochtend en de maandelijks avond, is een groepje zelfstandig werkende deelnemers ook op donderdagochtend bezig met arbeidsintensievere activiteiten zoals weven en borduren. Ook binnen het atelier doen 3 allochtone deelnemers mee. Continueren atelier volgens frequentie en ingezette lijn uit 2014. 25% van de kosten van het atelier dekken met verkoop producten, ook via externe verkoop. De verkoop van gemaakte werkstukken is geïntensiveerd: 5 dagen hebben we op een markt gestaan, de expositieruimte in het gebouw wordt frequenter bezocht door bezoekers die speciaal hiervoor komen én we hebben onze producten twee maanden lang in een pop-upwinkel Mooi verhaal! In Assen te koop gehad. Naast de werkstukken uit het open atelier hebben we ons aanbod uitgebreid met huisgemaakte producten die passen bij een duurzame leefstijl, bijv. bijenwasdoek als alternatief voor plastic vershoudfolie en kruidencosmetica. Jaarverslag 2015 11
Educatie rond wereldburgerschap & duurzaam leven Educatief aanbod Kinderen blijven een belangrijke doelgroep en in 2015 hebben we er meer over de vloer gehad dan voorgaande jaren. In totaal namen 1053 kinderen deel aan de activiteiten, dat zijn er ongeveer 100 meer dan in 2014. Drie scholen kwamen met een of meerdere klassen bij ons op schoolreis, we verzorgden evenementen voor meerdere kinderopvangorganisaties uit Groningen en de maandelijkse wereldavonturenclub bleef goed bezocht. De contacten met scholen en kinderopvangorganisaties is verder uitgebreid en strekt zich uit over de drie Noordelijke provincies. Nieuw project: De wereld in de poppenkast! Om het aanbod aan educatieve werkvormen uit te breiden zijn we begonnen met een nieuw project dat wordt gefinancierd door het prins Bernhard Cultuurfonds en de gemeente Tynaarlo. Er is een poppenkast gebouwd, er zijn in het atelier handpoppen gemaakt en onder leiding van No-Label, dans- en theaterproducties is een team zich aan het bekwamen in poppentheater. Naast een educatieve doelstelling heeft dit project ook als doel om mensen met verschillende achtergronden samen in de kast te krijgen en mensen die weinig buiten de deur komen hier een rol in te geven. De try-out was in oktober en het eerste optreden van het poppentheater heeft in november plaatsgevonden bij een kinderopvangorganisatie in Groningen. Jaarverslag 2015 12
Workshops Het aantal creatieve en culturele workshops en bedrijfsactiviteiten was in 2015 lager dan voorgaande jaren, terwijl de belangstelling voor benefietdiners en andere culinaire educatie juist groter was. Dit komt waarschijnlijk omdat we voor de geprogrammeerde workshops en voor bedrijfsuitjes minder aan publiciteit hebben gedaan. Omdat in de media veel aandacht was voor gezond eten, kookprogramma s en de link met zelf groente verbouwen, was er meer vraag naar de culinaire programma s, demonstraties en workshops. Dit bracht een dilemma met zich mee: hoe doen we dit zonder keuken? We hebben ervoor gekozen geen culinaire workshops binnenshuis te geven: dus alleen buiten koken en kookdemonstraties op locatie. De behoefte aan een keuken in het gebouw is groot: we staan te popelen om meer kennis over te dragen over gezonde en duurzame voeding en het samen verwerken van groente uit de dorpstuin voor gezamenlijke maaltijden. Buitenlandconnectie Ook in 2015 hebben we nadrukkelijk aandacht gevraagd voor projecten wereldwijd die bijdragen aan betere kansen van kwetsbare groepen. De eerste helft van het jaar hebben we het project van Zulu-Aid in Zuid Afrika onder de aandacht gebracht en een dorpstuin project daar financieel, in oktober startte het tweede thema, Patagonië waarbij we kennis, werkvormen en ervaringen uitwisselden met een welzijnsproject in Zuid-Chili. De projectcoördinatoren van dit project, Rosio en Ana Maria waren drie weken bij ons te gast en draaiden mee in de activiteiten van Plaats de Wereld. In totaal hebben we bijna 7500,- gestoken in deze beide projecten. Jaarverslag 2015 13
Op 31 december 2015 liep de Millenniumcampagne van de gemeente Tynaarlo af. Wij hebben de afgelopen vijf jaar in het deel van deze campagne Tynaarlo Wereldwijd!, met veel plezier een voorstrekkersrol gehad: de eerste vier jaar met financiële tegemoetkoming van de gemeente, het laatste jaar op eigen kosten. In het afgelopen jaar hebben we samen met de deelnemende werkgroepen ontwikkelingssamenwerking geïnventariseerd en voorwerk gedaan voor een zelfstand platform Tynaarlo Wereldwijd! Het doel van zo n platform is uitwisseling van ervaring en gezamenlijke acties organiseren. In november hebben we de millenniumcampagne formeel afgerond en hiermee is ook een einde gekomen aan onze rol als voortrekker. Organisatie Organisatiestructuur We zijn in een paar jaar tijd gegroeid tot een vrijwilligersorganisatie met 90 vrijwilligers, waarvan 75 structureel meewerken binnen de organisatie. Terwijl in 2014 wekelijks nieuwe mensen mee kwamen doen, hebben we in 2015 vooral gericht vrijwilligers geworven voor essentiële onderdelen van de organisatie. Het werken in 5 teams is verder geformaliseerd, te weten: educatie, organisatie & bestuur, administratie & secretariaat, atelier en tuin. Het vrijwilligersbeleid is verder uitgewerkt zodat het effectiever zorgt dat vrijwilligers passend ingezet worden, het werk en de activiteiten effectief georganiseerd zijn en we gericht mensen werven voor bepaalde functies. Hierbij is de cultuur van de organisatie gericht op ontmoeting en community. Er is veel zorg en belangstelling onderling en ook mensen met een beperking kunnen volop meedoen binnen de organisatie. Een knelpunt was het vinden van vrijwilligers voor ondersteunende taken als schoonmaak, onderhoud en voor op kantoor. Deze vacatures zijn in 2015 slechts ten dele ingevuld. Jaarverslag 2015 14
Gemêleerd gezelschap De leeftijden van de vrijwilligers variëren van 13 tot 83, het opleidingsniveau van een paar jaar lagere school tot academici. De achtergrond van rasechte Vriezenaren tot nieuwkomers uit 5 verschillende landen, minima en royale inkomens, ziek en gezond, maatschappelijk actief tot mensen in een isolement. De onderlinge verschillen tussen de deelnemers en vrijwilligers zijn groot maar desondanks voelt men zich thuis bij elkaar. Het afgelopen jaar werd ook gekleurd door ziekte en verlies binnen de groep vrijwilligers: ongevallen, ernstige ziekte en ontwrichtende gezinsproblemen hebben ons allemaal geraakt. De onderlinge zorg vond niet alleen plaats bij Plaats de Wereld maar ook daarbuiten zochten mensen elkaar op en hielpen elkaar waar nodig. Jaarverslag 2015 15
Financieel Samenvatting financieel jaarrapport Baten eigen fondsenwerving Baten eigen acties Uitgaven Vrienden acties en giften 8003 Fondsen en subsidies 9127 verkoop atelier 3768 Verkoop tuin 1700 Educatie 4356 Workshops & evenementen 4302 Begeleiding 850 Inkomsten Projecten Dorpstuin 22300 Kosten Personeelskosten directeur Overige vergoedingen Projectkosten hovenier Vitaal Platteland 10400 30600 515 6372 Kosten atelier 6352 Kosten workshops & evenementen 6029 Kosten dorpstuin 6430 Giften aan projecten (Zulu-Aid, DSF Zuid- Chili) 7559 Organisatiekosten 1279 Gebouw 1 428 Totaal 65564 64806 1 De factuur voor de huur van het gebouw valt onder het boekjaar 2016 Jaarverslag 2015 16
Toelichting Groei en stabiliteit in inkomen was een belangrijk doel voor 2015 omdat het inkomstenniveau de afgelopen jaren een voortdurend punt van stress was. Veel van de dagactiviteiten van Plaats de Wereld voorzien in een sociale behoefte maar deze functie van werk- en pleisterplaats levert weinig inkomsten op en dekt slechts een deel van de basale organisatiekosten. De activiteiten waarmee inkomsten worden verdiend vinden vooral s avonds of in het weekend plaats. Om ook inkomsten te genereren met de werk- en pleisterplaats is in 2015 een begin gemaakt met dagbesteding en begeleiding. Kentalis maakte als eerste gebruik van dit aanbod De inkomsten uit verkoop van producten uit atelier en tuin zijn licht gestegen ten opzichte van voorgaande jaren. Het aantal vrienden is gegroeid van 45 tot 61. Gelden uit subsidies en fondsen zijn lager dan in 2014 en gemaakte kosten voor het runnen van Plaats de Wereld en de activiteiten zijn gelijk gebleven. De enige betaalde functie binnen Plaats de Wereld is die van directeur. Per week is gemiddeld 50 uur gestoken in aansturing en coördinatie (2600 uur per jaar). Van deze uren is slechts een deel vergoed (gemiddeld 2500,- per maand). We eindigen 2015 met een klein batig saldo dat bestaat uit fondsengelden voor de dorpstuin voor de periode januari tot maart 2016. Voor het hele financiële plaatje verwijzen we graag naar het financiële jaarverslag dat uiterlijk 1 juni op de website is te vinden onder het tabblad Organisatie. Het verder groeien en stabiliseren van het inkomstenniveau is een essentieel aandachtspunt voor 2016. Communicatie Nieuwe communicatiestrategie met communicatie en agenda met als doel hogere bezoekerscijfers en meer naamsbekendheid. Het werken met een communicatieteam met vertegenwoordigers van de verschillende teams kwam niet goed van de grond. Het verzorgen van de publiciteit en de communicatie bleef vooral bij de initiatiefnemers van Plaats de Wereld, Johan en Yvonne Westerhof liggen. Inhoudelijk hebben we in 2015 nog meer publiciteit gehad dan voorgaande jaren. Met name de lokale kranten en de website Vries.nu besteedden veel aandacht aan onze activiteiten. In 2015 besteedde de geschreven pers 20 artikelen aan Plaats de Wereld en haar activiteiten, waarvan 2 artikelen met foto in het Dagblad van het Noorden. Verder gingen 10 artikelen in de regionale pers over activiteiten die we in samenwerking met andere organisaties organiseerden.. De lokale website Vries.nu plaatste 19 artikelen over Plaats de Wereld op de website. Jaarverslag 2015 17
Samenwerking Het aantal partijen waarmee we samenwerken is in 2015 gegroeid. Ook de aard van de samenwerking is geïntensiveerd: Naast overleg en naar elkaar doorverwijzen is een aantal activiteiten waaronder de vakantiespeldagen in samenwerking met meerdere partijen georganiseerd. organisatie Gemeente Tynaarlo Sociaal team Kentalis doveninstituut Dorpskerk te Vries IVN Basisscholen & kinderopvang Kornoeljehof Theaterbedrijf No-Label inhoud De relatie met de gemeente Tynaarlo ervaren we als positief en steunend. We waren blij met de belangstelling van het College van Burgemeester en Wethouders dat enkele malen bij ons op bezoek kwam en ook het college van gedeputeerde staten van de provincie Drenthe bij een gelegenheid introduceerde evenals vertegenwoordigers van de Duitse gemeente Wardenburg die op werkbezoek was in Tynaarlo. Na de kennismaking met het Sociaal Team van de gemeente Tynaarlo heeft regelmatig contact en overleg plaatsgevonden. Op het terrein van Koninklijke Visio De Brink in Vries is de dovenschool van Kentalis gevestigd. Zij zijn regelmatig met hun leerlingen in de dorpstuin te vinden in het kader van stage en voorbereiding op dagbesteding. Met de dorpskerk is veel contact. Ten behoeve van de voedselbank heeft de diaconie regelmatig groente en jam van ons afgenomen en samen hebben we een kerkdienst rond het thema duurzaamheid voorbereid. In het organiseren van de vakantiespeldagen hebben we nauw samengewerkt, evenals bij de kerstwandeling die in december plaatsvond. In 2015 zijn 2 gezamenlijke activiteiten georganiseerd: een workshop Koken uit de Natuur en de vakantiespeldagen. Ook maakte het IVN gebruik van onze atelierruimte voor workshops herfstbladwandeling & schilderen De relatie met de basisscholen in Vries, Eelde, Paterswolde en Zuidlaren zijn goed en 4 scholen hebben gebruik gemaakt van ons educatieve aanbod. Ook met 2 organisaties voor kinderopvang is positief contact en voor beide hebben we activiteiten georganiseerd. Er breiden ook in 2015 dames uit het verzorgingscentrum in Vries (Kornoeljehof) voor leeftijdsgenoten in andere delen van de wereld. Wij zorgen dat die gebreide dekens op de juiste plek terechtkomen en doen hier verslag van met een fotopresentatie voor de handwerkgroep van Kornoeljehof. Die dekens zijn van grote betekenis voor zowel de breisters als voor degenen die ze ontvangen. Om nieuwe werkvormen te kunnen inzetten in de wereldeducatie hebben we Marjan Oostmeijer van No Label in de arm genomen voor een aantal workshops. In samenwerking met No Label hebben we in oktober Jaarverslag 2015 18
Vereniging voor Volksvermaken Platform Tynaarlo Wereldwijd! Vries.nu een Theater-in-de-tuin-fair georganiseerd. In Vries speelt deze vereniging een grote rol in het organiseren van markten en evenementen. We hebben elkaar afgelopen jaar beten leren kennen door samen te werken in de organisatie van de Vakantiespeldagen, een idee waar beide organisaties mee rondliepen. Die samenwerking zal ook in 2016 gecontinueerd worden. Met een tiental stichtingen en werkroepen die actief zijn op het gebied van internationale samenwerking en duurzaamheid is in 2015 samengewerkt en overlegd over het vormen van een zelfstandig platform Tynaarlo Wereldwijd! Er hebben dit jaar geen gezamenlijke activiteiten plaatsgevonden, maar de intentie ook in 2015 bij elkaar betrokken te blijven en samen op te trekken is onverminderd. De lokale website met nieuws uit Vries steunt Plaats de Wereld met free publicity maar ook met input, advies en morele steun. We stellen dit erg op prijs. Jaarverslag 2015 19
7. Hoogtepunten in beeld NL.doet: landelijke vrijwilligersactie Voorjaarsfair met opening Afrika-expositie en wilgenhut Bezoek burgemeester, college van B&W, College van gedeputeerde staten van Drenthe en delegatie uit Wardenburg. Jaarverslag 2015 20
Workshop koken uit de natuur op Hemelvaartsdag in samenwerking met het IVN. 6 x op markten gestaan Dorpstuindiners, lunches en andere gezamenlijke maaltijden Vakantiespeldagen i.s.m Volksvermaken Vries en de Dorpskerk. Jaarverslag 2015 21
Stage van leerlingen Kentalis Theater in de Tuin-fair in oktober, i.s.m. No Label Drieweeks bezoek van projectcoördinatoren Rosio en Ana Maria uit Zuid Chili Jaarverslag 2015 22
2 maanden verkoop en presentatie in Pop-upwinkel Mooi verhaal! In Assen Kerstborrel met vrijwilligers & vrijwilligersavond Jaarverslag 2015 23
8. Het reisgezelschap: team, bestuur en vrijwilligers Het team van Plaats de Wereld bestaat uit de directeur Johan Westerhof en vrijwillige medewerkers. De Raad van Toezicht houdt zoals de naam al zegt toezicht. De initiatiefnemers voor Plaats de Wereld, Johan en Yvonne Westerhof, zijn full-time actief binnen de stichting en sturen de activiteiten aan. Raad van Toezicht De Raad van Toezicht vergadert minimaal 3 keer per jaar samen met de directeur. De vergaderingen hebben plaatsgevonden in februari, mei en november. Er is ook regelmatig informeel overleg met de Raad van Toezicht geweest. In de vergadering beoordeelt de Raad van Toezicht of de activiteiten die uitgevoerd worden passen binnen de doelstelling van Plaats de Wereld. De raad van toezicht wordt gevormd door: 1. Dr. H.D.G. Leuvenink, voorzitter: universitair hoofddocent aan de faculteit Medische Wetenschappen van het Universitair Medisch Centrum Groningen, vakgebied Geneeskunde, Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek, en Transplantatie 2. Ing. A.E. van der Horn, secretaris: chemisch ingenieur bij Kisuma Chemicals BV in Veendam, verantwoordelijk voor optimaliseren en begeleiden van productieprocessen. Ook ervaring in organiseren logistieke noodhulp en waterprojecten in Afrika via MedAir 3. De heer W. de Lange, algemeen lid: registeraccountant, consultant en manager, directeur Infactovisie, gespecialiseerd in complexe managementvraagstukken 4. Mevrouw B.Drijver, algemeen lid, GZ-psycholoog o.a. werkzaam bij Psy-zo in Groningen. Nieuw lid van de Raad van Toezicht sinds 2015. Jaarverslag 2015 24
Vrijwilligers Het aantal vrijwilligers dat op structurele basis meewerkt is gegroeid tot 74 personen. Hiernaast staan nog 20 vrijwilligers op de lijst die op oproepbasis beschikbaar zijn voor klussen, educatieve activiteiten of evenementen. Het vrijwilligersbeleid dat we in 2014 hebben geprofessionaliseerd is verder geconsolideerd. Met iedere vrijwilliger en deelnemer die binnenkomt heeft de vrijwilliger coördinator een gesprek om de juiste plek binnen de organisatie te bepalen. Ook wordt minimaal een keer per jaar met de vrijwilliger geëvalueerd. Onderstaand diagram van de structurele vrijwilligers laat zien dat een groot deel van de vrijwilligers tot doelgroepen behoren die extra zorg nodig hebben. Bijzonder om te zien hoe mensen, ongeacht achtergrond of beperking bij Plaats de Wereld uit de verf komen en een zinvolle bijdrage leveren aan de organisatie. > 65 jr met beperking < 65 jr met beperking nieuwkomers maatschappelijk actieve mensen 70+ Jaarverslag 2015 25
8. Pitstops: kengetallen Activiteit 2012 2013 2014 2015 personen Bedrijfsactiviteiten & 8 (110) 10 (226) 10(187) 5 103 teambuilding Reisvoorbereidings-cursus 2 (60) 1(15) 1(15) - - Benefietdiners en andere culinaire educatie - 4 (215) 7(225) 8 309 Evenementen & fairs 9 (1100) 7 (1600) 8(1200) 7( 1 op 1046 (95% op (75% op 10% op locatie) locatie) locatie) locatie Workshops 14 (56) 8 (30) 19 (273) 15 152 Educatieve 30 (900) 15 (835) 12(678) 21 959 lessen/schoolreisjes basisscholen Kinderfeestje 8 (70) 2 (17) 4(40) 4 43 Wereldavonturenclub 11(175) 10 151 Jongerenbijeenkomsten 12 (120) 8 (128) 1(12) - - Informatieavond-open 3 (100) 8 (300) 8(168) 7 173 huis-vriendenavond Bijeenkomsten Tynaarlo Wereldwijd! 2 (40) 5 (110) 5(90) 4 50 Overig NL-doet - 1(12) 1(18) 2 23 Breiproject Kornoeljehof - 2 (25) 2(25) 2 30 Opzet repaircafé - 2(15) - - Samenwerkingsoverleg 21 93 markten 3 2 3 5 - Project Mooi Verhaal Assen 2 maanden doorlopende presentatie & verkoop Begeleiding Kentalis/Visio - - - 14 66 Bezoekers buiten activiteiten om \ Totaal 91 (2776) 73 (3513) 94(3085) 150 (4% op locatie) 250 3448 Vaste activiteiten Open atelier 40 (220) 47 (525) 49(640) 74 983 Dorpstuindagdelen - - 111(432) 134 502 Overige vrijwillige inzet in dagdelen 137 437 4157 5370 Jaarverslag 2015 26
Vrijwilligers 2014 totaal Struct. 2015 totaal Bestuur & directie 4 4 5 5 Onderhoud /klussen 9 3 13 5 Administratie & ICT 4 4 6 6 dorpstuin 22 22 28 30 Educatie & training 9 6 13 6 Open atelier 30 25 32 30 Communicatie 6 6 3 3 Oproeppool educatie, evenementen, NL-doet (daadwerkelijke inzet) 25-15 Totaal 109 70 125 74 Struct.(9 vrijwilligers doen mee in meerdere teams) Voor financiële kengetallen verwijzen we graag naar ons financiële jaarverslag dat door Smits Financieel beheer uit Vries wordt opgesteld en dat uiterlijk half juni 2016 op onze site is te vinden. Jaarverslag 2015 27
9. Routeplanner: Conclusie en vooruitblik Wellicht is de meest opvallende conclusie dat Plaats de Wereld in 2015 verder vorm heeft gekregen als eigenwijze organisatie. Nog steeds met minimale middelen, nog steeds met oog voor iedereen die participeert of die op bezoek komt en ook nog steeds met heel veel plezier. Mensen verbinden blijft het centrale motto omdat we alleen samen de wereld mooier kunnen maken, dichtbij en ook ver weg. De informele zorg en samenhang die uit dit motto voortvloeit is mooi meegenomen en tegelijkertijd meer nodig dan ooit nu veel vanzelfsprekende zorgsystemen veranderen of verdwijnen. Niet alleen de wereld binnen Plaats de Wereld is klein genoeg zodat mensen elkaar weten te vinden. Ook de connecties wereldwijd hebben ons afgelopen jaar geïnspireerd en gemotiveerd. Met veel plezier hebben we bijgedragen aan het opstarten van een dorpstuin in Zuid Afrika en aan creatieve workshops in Zuid Chili die vrouwen handvatten geven om hiermee inkomen te verwerven. We gaan door, samen.. Samen met alle vrijwilligers en deelnemers die Plaats de Wereld vormgeven, samen met de gemeente Tynaarlo met wie we de uitdaging van de huisvesting komend jaar hopen op te lossen, samen met partners en sponsors Want.. We may not have it all together, but together we have it all. Jaarverslag 2014 28
bijlagen
10. Meerjarenplanning Korte termijn: In de eerste vier jaar ligt de prioriteit op het inrichten en realiseren van het werelderf en het vorm geven aan de drie kernactiviteiten. Als het erf op hoofdlijnen is gerealiseerd willen we (na 3-5 jaar) ons aanbod voor maatschappelijk kwetsbare groepen uitbreiden Fase 1: Najaar 2012 Verhuizing naar locatie We zoeken een landelijk gelegen ruime locatie nodig om de educatieve activiteiten die we aanbieden te kunnen continueren en de kernactiviteiten te realiseren. Fase 2: 2013-2014 Opbouw erf en kernactiviteiten De eerste twee jaar zullen in het teken staan van het erf : de aanleg van een dorpstuin, de (ver)bouw van een herberg (groepsruimte) en tenslotte de bouw van model wereldhuisjes voor educatieve doeleinden of inrichting van het gebouw in wereldthema s. Deze volgorde betekent dat we direct de educatieve activiteiten kunnen intensiveren, de begeleidingstrajecten kunnen starten en we successievelijk toewerken naar de activiteiten voor bijzondere doelgroepen. Stap 3 2014-2017 Uitbreiding maatschappelijke ondersteuning en duurzaamheid Bij de uitbreiding van ons aanbod voor maatschappelijk kwetsbare groepen denken we o.a. aan een aanbod voor bijzondere kinderen en uitbreiding van de begeleidingstrajecten. Na vijf jaar willen we de duurzaamheidscomponent verder vormgeven met themaonderdelen de waterplaats en alternatieve energievoorziening en de bijbehorende educatie. Op lange termijn hebben we visie om het concept Plaats de Wereld in zijn geheel of in elementen overdraagbaar te maken, en kennis en ervaring te delen. Jaarverslag 2015 30
11. Jaarplan Stichting Plaats de Wereld 2016 Dit jaarplan voor 2016 is afgeleid van het meerjarenplan dat voor de periode 2012 tot 2017 is geschreven en het is gebaseerd op de ervaringen die we de afgelopen jaren hebben opgedaan. In dit jaarplan hebben we op hoofdlijnen beschreven welke rode draad we gaan volgen. De grootste uitdaging voor komend jaar ligt op het gebied van huisvesting en hiermee samenhangend de financiering. Omdat dit bepalend is voor alle aspecten van de organisatie, beginnen we hiermee. De rode draad van wereldwijde verbondenheid zowel dichtbij als ver weg, wordt duidelijk in zowel de vormgeving op ons erf als wel in de activiteiten. In de activiteiten willen we geen grote veranderingen doorvoeren, slechts verdere oriëntatie en uitbreiding van begeleiding en dagbesteding waarmee we in 2015 een voorzichtige start hebben gemaakt. De stappen die we het afgelopen jaar hebben gezet richting meer structuur in de organisatie en professionalisering zullen in 2016 een vervolg krijgen. We laten onderstaande onderdelen de revue passeren: gebouw: aanpassing & inrichting werk- en pleisterplaats: begeleiding & dagbesteding organisatiestructuur: vrijwilligerscoördinatie financieel: verdienmodel educatief aanbod buitenlandconnectie De begroting voor 2016 maakt dit jaarplan tenslotte compleet. In onze jaarkalender nemen we de voorgenomen activiteiten op. De vaste onderdelen van Plaats de Wereld en de meerjarenprojecten zoals de dorpstuin en het poppentheater worden volgens uitgezette lijn en projectplan gecontinueerd. 1. Gebouw Het gebouw aan de Westerstraat 26 in Vries biedt veel ruimte en heeft de afgelopen jaren voorzien in een sfeervolle, ruime warme en functionele plek voor onze activiteiten In een overeenkomst met de gemeente Tynaarlo is afgesproken dat we onze activiteiten hier mogen continueren tot 31 december 2016. Inmiddels heeft de gemeente aangegeven graag te willen dat we onze activiteiten vanuit dit pand continueren en heeft ons het pand te koop aangeboden. 2016 onderzoeken we de haalbaarheid om dit gebouw van de gemeente Tynaarlo te kopen en alternatieven. Hiervoor willen we eerst een haalbaarheidsonderzoek doen i.v.m.de bouwkundige staat van het pand én financiële mogelijkheden. Mochten we dit project van aankoop & exploitatie haalbaar achten dan zullen we aan de hand van een projectplan deze kans voorleggen c.q. bespreken met fondsenwervers én potentiele financiers. Ook onderzoeken we alternatieve huisvestingsmogelijkheden Mochten we besluiten om het pand te kopen of dient zich een andere mogelijkheid voor om langdurig in dit pand te kunnen blijven, dan heeft de investering in een fatsoenlijke keukenvoorziening prioriteit omdat we hiermee ook de inkomsten van Plaats de Wereld omhoog kunnen schroeven. Groot onderhoud is bovendien nodig: er is lekkage van het dak en het buitenschilderwerk is aan een grondige beurt toe. Jaarverslag 2015 31
De lijn die is ingezet om het pand in wereldstijl in te richten en onze missie zichtbaar te maken in het gebouw zal worden voortgezet. Buitenterrein Het tuinontwerp waarmee we in 2015 een begin hebben gemaakt en dat op hoofdlijnen is gerealiseerd, zal verder worden uitgewerkt in 2016. Hierbij zal de nadruk liggen op de educatieve functie van de tuin d.m.v. bewegwijzering en informatie én verkoop van tuinproducten. 2. Werk- en pleisterplaats Zowel de dorpstuin als het atelier voorzien in de functie van ontmoetingsplek. Naast ontmoeting zijn de activiteiten in de dorpstuin en het open atelier gericht op inspiratie tot een duurzame leefstijl en onderlinge betrokkenheid (dichtbij én in de wereld). Ook zijn tuin en atelier een plek waar kwetsbare deelnemers een netwerk opbouwen of uitbreiden en vanuit een beschutte plek gestimuleerd worden om maatschappelijk actief te zijn of te blijven. Het atelier zal in 2015 worden gecontinueerd in zijn huidige vorm. Een nieuw atelierteam zal vanaf januari 2016 de verschillende gildes van het atelier aansturen en hiermee de projectcoördinator ruimte geven zich meer bezig te houden met het verder uitwerken van het verdienmodel van het atelier en nieuwe atelier-gerelateerde projecten te initiëren. We onderzoeken de mogelijkheden van verkoop van werkstukken elders en via internet. Begeleiding en dagbesteding De werk- en pleisterplaats met tuin en atelier biedt goede mogelijkheden voor dagbesteding, betaalde stagetrajecten en begeleiding richting maatschappelijke activering. We hebben hier de afgelopen jaren veel ervaring mee opgedaan. Doelgroepen allochtonen, mensen met een psychiatrische of lichamelijke beperking, ouderen en jongeren met een Wajong-uitkering en langdurig werkelozen werken in tuin, atelier en educatie structureel mee. In 2015 hebben we onderzoek en try-outs gedaan naar de mogelijkheden om het product van dagbesteding en begeleiding aan te bieden aan relevante organisaties. De uitkomsten van dit onderzoek is dat we vooral kansen zien om dagbesteding aan te bieden aan mensen met een PGB uit diverse doelgroepen én betaalde stages en begeleidingstrajecten vanuit zorginstellingen. 3. Organisatiestructuur & vrijwilligerscoördinatie Het afgelopen jaar is het aantal vrijwilligers gestaag verder gegroeid van 50 structurele vrijwilligers in 2014 tot 75 structurele vrijwilligers in 2015. De koers die vorig jaar is ingezet om gericht mensen te werven voor vacatures binnen de organisatie zullen we continueren zodat de verschillende teams over voldoende menskracht beschikken om de activiteiten en taken te verrichten. Het model van registratie en coördinatie van vrijwilligers(gegevens) en taken dat in 2015 is ontwikkeld zal in 2016 worden gebruikt en waar nodig verder worden ontwikkeld. Verdere groei van aantal vrijwilligers is geen doel op zich, wel het effectiever inzetten van mensen. Zwaartepunt ligt hierbij op de ondersteunende afdelingen van de organisatie: administratie & secretariaat, PR & publiciteit, gastvrijheid & onderhoud. Jaarverslag 2015 32
Comité van aanbeveling Gezien de verwachte ontwikkelingen op het gebied van huisvesting en hierbij behorende fondsenwerving én de uitbreiding op het gebied van begeleidingstrajecten, willen we het comité van aanbeveling een meer prominente rol geven en uitbreiden en vormgeven met betrokken professionals uit voor ons relevante werkvelden. 4. Financieel: verdienmodel en sponsoring Het werven van voldoende inkomsten om de organisatie goed te kunnen draaien blijft een belangrijk doel waarop we in 2015 slechts geringe vooruitgang hebben geboekt. Zonder significante stappen op dit gebied komt de levensvatbaarheid van Plaats de Wereld in gevaar. In 2015 hebben gezocht naar manieren om de inkomsten van de dorpstuin en het atelier te vergroten, maar ondanks de inspanningen is de groei aan de inkomstenkant (nog) niet relevant. Hoge prioriteit geven we daarom in 2016 aan uitbreiding van betaalde begeleiding en dagbesteding én externe verkoop in combinatie met hogere inkomsten uit sponsoring, giften en fondsen. Bij het ontwikkelen van dit verdienmodel en de uitwerking hebben we hulp van een auditor/organisatiedeskundige en ondernemer. 5. Educatief aanbod Het educatieve workshopaanbod blijft synchroon lopen met de wereldthema s die we volgen. We zoeken naar een evenwicht in workshops en activiteiten op het gebied van (wereld)ambacht, duurzaam & groen leven en cultuur. Afgelopen jaar bleek het te intensief om zelf alle workshops en activiteiten te verzorgen. We willen wel een uitgebreid activiteitenaanbod blijven bieden, maar hiervoor meer externe mensen voor inzetten c.q. inhuren. Educatie voor scholen Educatie voor scholen en groepen kinderen blijven we belangrijk vinden ook al in het financieel niet rendabel. Om dit onderdeel te kunnen blijven verzorgen, zoeken we hier gericht sponsoring voor. Een voorbeeld is het educatieve poppentheater dat in 2016 gefinancierd wordt door fondsen. 6. Buitenlandconnectie: projectbezoek Rond de kerst in 2016 willen we in samenwerking met de dorpskerk in Vries een jongerenreis naar Roemenië organiseren. Enerzijds om jongeren de kans te geven over de grenzen van hun comfortzone heen kennis te maken met een andere realiteit waarin leeftijdsgenoten leven. In deze samenwerking met de kerk zullen wij het interculturele gedeelte en de reisvoorbereiding verzorgen en de kerk het praktische en financiële gedeelte. Vanuit het project in Chili ligt de vraag om nieuwe materialen, workshops en training en ook met het project in Kirgizië zijn warme contacten en de gelegenheid om het project te bezoeken. In 2016 willen we tot beleid komen hoe we contacten met de buitenlandse projecten onderhouden en of en hoe we projectbezoek kunnen integreren in de organisatie. Jaarverslag 2015 33