Het pestprotocol 1
Inhoudsopgave Inleiding 3 Het verschil tussen plagen en pesten 4 Cyberpesten 5 Het pestprotocol 6 1. Afspraken van/voor leerlingen 6 2. Afspraken/acties van leerkrachten 7 3. Afspraken/acties van leerkracht/school naar ouders 9 4. Afspraken/acties van ouders 10 5. Sanctiebeleid 11 6. Social-Media beleid 12 2
Inleiding Pesten kan zich voordoen in verschillende vormen. De bekendste zijn; bedreigen, uitlachen, chanteren, eigendommen wegnemen, beschadigen of verstoppen, maar ook buitensluiten, overslaan, niet mee mogen spelen of juist alleen mee mogen doen onder voorwaarde,pesten op internet, is een fenomeen. Er zijn 3 partijen direct betrokken bij het pesten: Hetkind dat gepest wordt Het kind/de kinderen die pesten De zwijgende omstanders (groep) Omdat bij pesten kinderen blijvende psychische of fysieke schade kunnen oplopen, is het van groot belang er met elkaar duidelijke afspraken te maken en vervolgens elkaar ook aan te spreken op het naleven hiervan. Belangrijk is het dat in elke klas het onderwerp pesten bespreekbaar blijft. Ook is het goed om samen met de kinderen in de klas regels op te stellen voor (cyber)pesten en kinderen aan te moedigen om elkaar aan te spreken als regels niet worden opgevolgd. Hierdoor zijn ze meer betrokken bij de regels dan wanneer ze deze opgelegd krijgen. Om er voor te zorgen, dat de afspraken ook leven en echt begrepen worden, hebben we in alle klassen een pestprotocol hangen (in de onderbouw met beeldmateriaal) en worden deze regels regelmatig met iedereen besproken. Pestprotocol op de Flamingo Wij vinden het belangrijk dat we met elkaar duidelijke afspraken maken en dat we met elkaar voor zorgen dat ze nageleefd worden. Het pestprotocol bestaat uit 4 delen: 1. Afspraken van/voor leerlingen 2. Afspraken/acties van leerkrachten 3. Afspraken/acties van leerkracht/school naar ouders 4. Afspraken/acties van ouders 5. Social-Media beleid 3
Het verschil tussen plagen en pesten Plagen en pesten lijken soms erg op elkaar, maar zijn niet hetzelfde. Hieronder zie je de verschillen: Plagen Gebeurt onbezonnen en spontaan. Heeft geen kwade bijbedoelingen (opzettelijk iemand pijn doen bijv.). Duurt niet lang, gebeurt niet vaak en is onregelmatig. Speelt zich af tussen gelijken. Het slachtoffer kan vaak meelachen. Is meestal te verdragen of zelfs plezierig. Meestal één tegen één. De rollen liggen niet vast: de ene keer is de een plager, de andere keer iemand anders. De pijn, lichamelijk of geestelijk, is draaglijk en van korte duur. Soms wordt ze als prettig ervaren ( plagen is kusjes vragen ). De relaties worden na het plagen meteen hervat. Het geplaagde kind blijft een volwaardig lid van de groep. De groep lijdt niet onder plagerijen of vindt nadien meteen haar draai terug. Pesten Gebeurt met opzet: de pestkop weet vooraf wie hij/zij zal pesten, op welke manier en wanneer. Bewust kwetsen of kleineren. Kan lang blijven duren, gebeurt meer dan eens, is systematisch. Houdt niet vanzelf op na een poosje. De strijd is ongelijk: de pestkop heeft altijd de bovenhand. De pestkop voelt zich zo machtig als het slachtoffer zich machteloos voelt. De pestkop heeft geen positieve bedoelingen, wil pijn doen, vernielen of kwetsen. Meestal een groep (pestkop, supporters en meelopers) tegenover één geïsoleerd slachtoffer. Heeft een vaste structuur. De pestkoppen zijn meestal dezelfde personen, de slachtoffers ook. Als de slachtoffers wegvallen, kan de pestkop op zoek gaan naar een nieuw slachtoffer. Als er niet op tijd wordt ingegrepen, kunnen de lichamelijke en geestelijke gevolgen bij het slachtoffer ingrijpend zijn en lang nawerken. Het is niet makkelijk om na het pesten een evenwichtige relatie te vinden: het herstel gaat moeilijk en traag. Het gepeste kind is geïsoleerd, voelt zich eenzaam en voelt dat het niet meer bij de groep hoort. De groep lijdt onder een dreigend, onveilig gevoel. Iedereen is angstig, kinderen vertrouwen elkaar niet meer, ze zijn niet erg open en spontaan, er zijn weinig echte vriendjes in de groep. 4
Cyberpesten Cyberpesten, ook wel online of digitaal pesten, komt met name in de hogere klassen van de basisschool voor. Cyberpesten is het versturen van kwetsende of bedreigende e-mails of bedreigen of lastigvallen. Er kunnen beledigende pagina s met foto s, video's of persoonlijke gegevens van het slachtoffer op internet geplaatst worden. Het gebeurt vaak anoniem, via chatsites, waar daders zich veilig en onherkenbaar voelen. Ook kan het voorkomen op twitter, e-mail of profielsites zoals Facebook, waardoor het slachtoffer weet wie de dader is. Cyberpesten kan soms harder en gemener zijn dan "gewoon" pesten. Omdat de dader en het slachtoffer niet face to face contact met elkaar hebben, kan de dader zich ongeremd voelen en gaat hij of zij verder in het pesten dan dat hij of zij in een normale situatie zou gaan. Het kind dat slachtoffer is van online pesten voelt zich vaak onveiliger dan bij gewoon pesten, omdat het pestgedrag hem of haar op meerdere plekken kan bereiken; zelfs thuis, waar een kind zich veilig zou moeten kunnen voelen. Preventie Leerkrachten en ouders hebben een belangrijke rol in het tegengaan van cyberpesten. Cyberpesten heeft in zijn voordeel dat de dader onbekend blijft en dat niemand er iets vanaf hoeft te weten. Door het kind te begeleiden bij het internetten en er voor te zorgen dat er openheid is over wat hij of zij doet op internet of wat er gebeurt, kunnen leerkrachten en ouders op de hoogte blijven. Voorlichting over hoe kinderen moeten omgaan met wachtwoorden, persoonlijke gegevens en het plaatsen van informatie of foto s kan ze helpen weerbaarder te worden op internet. Een belangrijk onderdeel in de preventie van cyberpesten is de verantwoordelijkheid van de kinderen. Als kinderen verantwoordelijk gesteld worden voor wat zij doen op internet en weten dat er bepaalde regels zijn over hoe om te gaan met anderen op internet, zullen ze zich ook verantwoordelijk gedragen en minder snel online pesten. Het is belangrijk dat er concrete regels en consequenties zijn, in het geval dat kinderen zich misdragen en anderen pesten op het internet. De term cyberpesten is voor kinderen erg vaag. Zij gebruiken eerder het woord online pesten. Dit is belangrijk om te weten als er voorlichting wordt gegeven, omdat informatie beter aankomt bij de kinderen als het in hun taal wordt uitgelegd. Zie punt 5: Social-media beleid. 5
Het pestprotocol 1. Afspraken van/voor leerlingen Wij hebben respect voor elkaar -We zijn allemaal anders en dit is goed en juist leuk! Ik heb respect voor een ander. - Ik houd rekening met de gevoelens van een ander. - Ik laat een ander in zijn/haar waarde, ik lach of scheld niemand uit. - Ik geef complimenten over iemands kleding of uiterlijk, in plaats van een kwetsende opmerking - Als iemand zegt dat ik moet ophouden (met plagen), doe ik dit meteen. - Ik duw, schop of sla een ander niet. Ik vertel aan de juf/meester/vertrouwenspersoon/thuisals er iemand gepest wordt (dit is geen klikken!) -Ik praat erover als ik weet dat iemand gepest wordt. - Als ik zelf gepest wordt, vertel ik dit aan iemand die mij hierbij kan helpen (juf/meester, thuis of vrienden). Ik help de ander als hij of zij hulp nodig heeft -Als ik weet dat iemand wordt gepest, vertel ik dit aan hem of haar en laat ik weten dat ik diegene zal helpen. - Ik help de ander door voor hem of haar op te komen als er weer gepest wordt. Iedereen hoort erbij - Iedereen mag meespelen, als er aan de regels van het spel wordt gehouden - Iedereen mag een eigen mening hebben - Ik luister naar een ander, ook al ben ik het niet met hem of haar eens Ik bedreig of chanteer een ander niet -Ik dwing een ander niet om iets te doen Ik laat de spullen van anderen met rust - Als ik iets willen lenen van een ander, vraag ik eerst of dit mag - Ik verstop andermans spullen niet - Ik maak geen dingen van anderen (expres) kapot - Als ik iets kapot maak, zeg ik sorry en dit meen ik ook. 6
2. Afspraken/acties van leerkrachten Ik stel samen met de kinderen uit mijn klas regels ten aanzien van pestgedrag op - De regels zijn positief geformuleerd (zie 1. Afspraken van/voor de leerlingen) - De regels zijn concreet en duidelijk - Ik laat de kinderen hun eigen opgestelde regels ondertekenen, zodat ze weten hoe serieus ik dit neem en zodat ze, als ze zich er niet aan houden, er op gewezen kunnen worden - Ik spoor de kinderen aan om samen te zorgen dat ze zich aan de regels houden (met nadruk op elkaar aanspreken als het niet goed gaat) - Ik pas de regels consequent toe Als ik hoor/zie/merk dat een kind gepest wordt of dat een kind pest, maak ik dit bespreekbaar - Ik bespreek eerst de situatie met het gepeste kind en ga na wat er precies aan de hand is - Ik vertel dat ik de situatie ga bespreken met een collega, maar maak duidelijk dat de naam van het kind hierbij niet genoemd hoeft te worden als het kind dit niet wil - Ik bespreek de situatie met de pester en pas regels tegen pesten consequent toe Ik bespreek elke melding met collega s - Ik leg de situatie (zo nodig zonder de naam van het kind te noemen) uit aan een collega en bespreek de mogelijke vervolgstappen Ik bespreekelk geval van pesten in de groep, in overleg met het gepeste kind - Ik ga na wat de groep van het pesten weet - Ik ga na wat de groep gedaan heeft en/of had kunnen doen - Ik vraag waarom de groep niets gedaan heeft, als dit zo is - Ik praat met de groep over hoe het pestgedrag in de toekomst kan worden tegengegaan Ik bespreekhet pestgedrag met ouders van het gepeste kind en ouders van de pester - Ouders worden ingelicht over de situatie en worden actief betrokken bij het traject dat volgt (begeleiding van gepeste kind en pester) Ik bespreek het pestgedrag met de vertrouwenspersoon - Ik doe verslag van de gesprekken met pester en gepeste, dit wordt bijgevoegd in het dossier van het kind - Ik bespreek van de gang van zaken in de klas - Ik bespreek van de voortgang van de situatie en het pestgedrag - Indien nodig vraag ik advies aan de aandachtsfunctionaris (Monique Tervoort), contact vertrouwenspersoon (Lieza Walvis) of gedragsspecialist (Lieza Walvis) Ik pasde afgesproken sancties consequent toe - Ik pas de afgesproken straf zo snel mogelijk toe - Sancties zijn afhankelijk van leeftijd pester en ernst van de situatie/het pestgedrag - Na de opgelegde en uitgevoerde straf kan het kind de weg terugverdienen door iets 7
goeds (met de achterliggende gedachte dat een kind niet altijd een pestkop blijft) Ik zorg voor begeleiding van het gepeste kind en de pester - In samenwerking met de functionaris wordt een adequate vorm van begeleiding gezocht (intern of extern) 8
3. Afspraken/acties van leerkracht/school naar ouders De leerkracht heeft een gesprek met de ouders van het gepeste kind - We informeren de ouders over de situatie - We kijken met de ouders naar eventuele meespelende factoren, om het inzicht in de situatie en het probleem te vergroten - We proberen duidelijkheid krijgen over de omvang en/of feiten - We gaan in overleg over vervolgstappen (na overleg met IB-er en/of directie) en betrekken ouders bij de begeleiding die volgt De leerkracht heeft een gesprek met de ouders van het pestende kind - We informeren de ouders over de situatie - We kijken met de ouders naar eventuele meespelende factoren, om het inzicht in de situatie en het probleem te vergroten - We proberen duidelijkheid krijgen over de omvang en/of feiten - We beslissen over sancties en betrekken ouders bij het vervolgtraject, om te zorgen dat het pestgedrag stopt De leerkracht overlegt met de IB-er en/of directie over vervolgstappen - Wat gaat de leerkracht verder in de groep doen? - Moet de IB-er iets met gepeste, pester of groep doen? - Onderneemt de directie actie om overige ouders op dehoogte te stellen i.v.m. pedagogisch klimaat in de groep en zo ja op welke wijze? - Op grond van de bovenstaande vragen: vervolgstappen vastleggen De leerkracht houdt een tweede gesprek met ouders van direct betrokkenen - We brengen de ouders op de hoogte van plan van aanpak - We nemen de maatregelen door - We betrekken de ouders bij het vervolgtraject en bespreken eventuele ondersteunende actie door ouders van beide leerlingen 9
4. Afspraken/acties van ouders In de opvoeding maken wij duidelijk dat we absoluut tegen pesten zijn en dat dit gedrag niet getolereerd kan worden Als wij, als ouders de indruk hebben dat ons kind minder graag naar school gaat of vage klachten heeft, nemen wij contact op met de leerkracht - We stellen de leerkracht op de hoogte - We overleggen met de leerkracht over wel/niet ondernemen van (welke) actie (hierbij kan de leerkracht om advies vragen bij collega s) - We bespreken de kijk op en de ideeën over het gesignaleerde probleem van de leerkracht Als wij, als ouders de indruk hebben dat ons kind gepest wordt, zelf pest of dat er in de groep van ons kind gepest wordt, nemen wij dit serieus - We stellen de leerkracht meteen op de hoogte - We maken het waargenomen probleem bespreekbaar bij eigen kind - We luisteren zo objectief mogelijk naar de verhalen van het kind Wij werken mee aan door school voorgesteld overleg over de situatie en een met ons besproken plan van aanpak - We zijn bereid alles te doen om het pesten tot staan te brengen - We hebben een open, reële houding naar school en kind Voor ouders en kinderen geldt: als je je niet tot de eigen leerkracht wilt/kan wenden, neem je contact op met een andere leerkracht, de intern begeleider of de directie - We zijn bereid er in elk geval melding van te maken - We onderschrijven het belang om over pestgedrag te praten 10
5.Sanctiebeleid Om pestgedrag consequent tegen te gaan, is er een sanctiebeleid opgesteld. Het moet voor iedereen duidelijk zijn welke maatregel bijwelk gedrag genomen wordt. Het moet ook duidelijk zijn wie in welke situatie een sanctie kanopleggen. Gedrag Sanctie Door wie Eenmalig geconstateerd Gesprek over Leerkracht pestgedrag omgangsregels. Bespreken van het protocol/ Pesten blijft doorgaan Pesten blijft toch doorgaan 1906Negatief gedrag blijft gehandhaafd. Geen verbetering merkbaar. Ingaan op eventuele sancties Straffend gesprek - lezen boek over pesten of pestgedrag - opstel schrijven over pesten - gesprek met ouders over pesten. Gesprek met ouders/verzorgers. Afspraken over te verwachtengedrag worden schriftelijkvastgelegd en getekend.straf gaat door. Schorsing-verwijdering. Kindergedragsprotocol. Leerkracht Uitdelen van een gele kaart. Leerkracht in overleg met intern begeleider en/of directie. Uitdelen van een oranje kaart. Directeur in overleg met het schoolbestuur Uitdelen van een rode kaart. Het sanctiebeleid is conform het gedragsprotocol op de Flamingoschool. De leerkracht kan overgaan tot het geven van een gele, oranje of zelf rode kaart. Is het pesten gestopt, is er een positieve verbetering dan krijgt de leerling een groene kaart. 11
6.Socia-Media beleid De rol van de ouders: Allereerst ligt hier een taak voor de ouders. Ouders die hun kinderen wegwijs kunnen maken op het web, uitleg kunnen geven bij televisieprogramma s en grenzen kunnen stellen aan de tijdsduur van het mediagebruik en online sociaal gedrag. Kinderen hebben thuis toegang tot openbare media gebruik zoals, Facebook, hyves, instagram,whatsapp,you-tube en twitter. Met de opkomst van het mobiel internetten is de tijd die kinderen besteden aan social media makkelijker, sneller en meer geworden. Ouders hebben het overzicht en toezicht hoe kinderen thuis omgaan met de social media. De rol van de school: Ook de school draagt verantwoordelijkheid, want ook op school bevinden kinderen zich in een gemedialiseerde omgeving. Internet, WiFi-netwerk, note-books en tablets. De Flamingoschool heeft een socialmedia beleid. Dit beleid maakt onderdeel uit van het gedragsprotocol en kinderprotocol. -Kinderen op de Flamingoschool krijgen toegang tot internet met medeweten van de leerkracht. Zij kunnen gebruik maken van de internet- zoekmachines voor spreekbeurten en andere lesgebonden zaken. Leerkrachten kunnen praktische tips en/of les geven om het mediawijs worden van de leerlingen te stimuleren. Wij werken met een schoolfilter gebaseerd op 500 woorden die voor een blokkade zorgen. -Social media, zoals hyves, twitter, facebook en msn mogen op de school niet gebruikt worden. Mocht de leerkracht een speciaal twitteraccount of een facebookpagina hebben aangemaakt voor de leerlingen in de groep, kunnen de leerlingen dit thuis volgen. Filmpjes van de school, de klas of van de leerkracht mogen alleen in overleg met de leerkracht op you-tube of andere media sites geplaatst worden. -Leerkrachten maken gebruik van het digibord. Naast les gerelateerd kan er ook gebruik worden gemaakt van internet op het digibord. De leerkracht draagt zorg en verantwoordelijkheid voor wat met de groep gedeeld wordt. Digitaalpesten: Digitaal pesten is de schaduwzijde van internet. Door verkeerd gebruik is het internet een gecompliceerd deel van de media. Aan de ene kant een verrijking, aan de andere kant kan het kinderen ook hard treffen. De school hanteert dezelfde gedragsregels als bij pesten ( pest en gedragsprotocol). Kinderen die thuis gepest worden door leerlingen van onze school moeten dit altijd melden aan de leerkracht. De leerkracht kan dit bespreekbaar maken in de groep. Dit gebeurt altijd in samenspraak met de ouders en de leerling. Samen spreken zij af hoe het bespreekbaar gemaakt gaat worden. Wij raden ouders en kinderen aan om alles uit te printen of op te slaan. Als school geven wij ouders het advies om over social media te praten met hun zoon of dochter en toezicht te houden. 12