Uitvoeringsprogramma 2014 Regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk 2013-2016
Inleiding Voor u ligt het uitvoeringsprogramma voor 2014 van het regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk 2013-2016. Het betreft het eerste uitvoeringsprogramma binnen de beleidsperiode van vier jaar. Het programma zal jaarlijks worden geactualiseerd en worden vastgesteld door het college. In het uitvoeringsprogramma geven de vijf gemeenten weer welke interventies en activiteiten in het volgende jaar worden uitgevoerd in het kader van de beoogde resultaten uit het regionaal gezondheidsbeleid. Dit beleid is in juni 2013 door de vijf gemeenteraden vastgesteld. In het beleid staan drie speerpunten centraal: - Alcoholpreventie - Preventie overgewicht - Preventieve ouderenzorg Bij het inzetten van interventies wordt er, wanneer het mogelijk is, gebruik gemaakt van bewezen effectieve interventies zoals die beschreven staan in de database van het centrum gezond leven van de rijksoverheid. Per speerpunt wordt weergegeven welke interventies en activiteiten zullen worden uitgevoerd, welke doelgroep en welk resultaat de activiteiten beogen, met wie er wordt samengewerkt, welke kosten aan de activiteit zijn verbonden en hoe monitoring en/of evaluatie plaats zal vinden. De gemeenten in het Land van Cuijk willen vanuit hun regiefunctie in 2014 met relevante samenwerkingspartners in overleg om het uitvoeringsprogramma te bespreken en daar waar nodig het draagvlak en de haalbaarheid van uitvoering in 2014 te toetsen. Ook kunnen we zo de voortgang van de activiteiten volgen, aansluiting vinden bij initiatieven die er vanuit de genoemde organisaties bestaan en afstemming bevorderen in verband met uitvoering, evaluatie en communicatie. De ambtenaren volksgezondheid nemen waar nodig initiatief tot contact met die organisaties en instellingen. Hierbij zal zoveel mogelijk worden aangesloten bij al bestaande overleggen met de organisaties. In zijn algemeenheid is het beschikbare financiële kader leidend voor dit uitvoeringsplan. Er is een koppeling met het lokaal accent van de GGD waarbij gebruik wordt gemaakt van bestaande middelen. 2
Verslag uitvoeringsprogramma In het vierde van kwartaal 2014 wordt een terugblik op het uitvoeringsprogramma opgesteld. De uitkomsten van het uitvoeringsplan 2014 zullen een rol spelen bij de totstandkoming van het uitvoeringsprogramma 2015. Aangezien in het vierde kwartaal nog niet alle definitieve resultaten binnen zullen zijn, gebruiken we in oktober 2014 de voorlopige resultaten over 2014 om een geactualiseerd uitvoeringsprogramma voor 2015 samen te stellen. Werkconferentie In 2015 is de looptijd van de regionale gezondheidsnota voor de helft verstreken. Een goed moment om samen met de partners terug te kijken en ook een blik in de toekomst te werpen. Moeten de bakens worden verzet of zitten we nog op de juiste koers? Bezien kan worden of er medio 2015 een werkconferentie kan plaatsvinden waar we gezamenlijk het antwoord op deze vragen hopen te krijgen. Monitoring en evaluatie Om de realisatie van de gestelde doelen te evalueren, wordt gebruik gemaakt van de cijfers uit de gezondheidsmonitors van de GGD Hart voor Brabant. Het gaat om de jeugdmonitor (0-11 jarigen), jongerenmonitor (12-18 jaar), volwassenenmonitor (18-64 jaar) en ouderenmonitor (65 jaar en ouder). Omdat de verschillende monitors van de GGD eens in de vier jaar uitkomen is het niet mogelijk om tussentijds, na één jaar, te evalueren. Wel kan aan de hand van signalen uit veld worden bepaald of interventies resultaat hebben behaald. Hoewel de gegevens uit de monitors erg waardevol zijn, kunnen zij niet aantonen of de ingezette interventies ook daadwerkelijk effectief zijn geweest. Wanneer immers uit de monitor zou blijken dat het alcoholgebruik onder jongeren is gedaald, is niet aan te tonen dat juist de interventies tot dat resultaat hebben geleid. Om te bekijken of een uitgevoerde interventie of actie daadwerkelijk effectief is, zal er per interventie een evaluatie moeten plaatsvinden. Dit is zeer tijdrovend en kostbaar werk. In overleg met de epidemioloog van de GGD wordt bekeken of er een praktische vorm gevonden kan worden om de directe, korte termijn effecten van onze interventies te meten. Dan moet gedacht worden aan vragenlijsten vooraf en na afloop van de interventie. Met ingang van 2014 zal er bij een beperkt aantal interventies een concrete effectmeting plaatsvinden. 3
Alcoholpreventie In het vastgestelde regionale gezondheidsbeleid 2013 2016 zijn de volgende doelen en resultaten benoemd: 1.Wat willen we bereiken in 2013 2016? Aansluiten bij de doelstellingen zoals ze zijn verwoord in het regionale alcoholpreventieproject Think before you drink (voorheen: Alcohol 16min geen goed begin ). Deze zijn opgenomen als bijlage in de gezondheidsnota. Het hoofddoel van het project is alcoholgebruik onder jongeren die jonger zijn dan 16 tegen te gaan en het alcoholgebruik onder jongeren onder de 18 te verminderen. In het nieuwe regeerakkoord is de minimumleeftijd voor jongeren waarop ze alcohol mogen drinken verhoogd naar 18 jaar. Hier zal in het alcoholpreventieproject op ingespeeld worden. Het schadelijk of overmatig alcoholgebruik van volwassenen en ouderen stabiliseren. 2. Hoe willen we dat bereiken? De gemeenten in het Land van Cuijk sluiten in de periode 2013-2016 aan bij het bovenregionale alcohol preventieproject Think before you drink (voorheen Alcohol 16 min, geen goed begin ). Overmatig alcoholgebruik onder volwassenen en ouderen bespreekbaar maken en bewustwording creëren voor de signalering van deze problematiek. Meer zichtbare inzet van Novadic-Kentron in het Land van Cuijk rondom het thema alcoholgebruik. 3. Met wie willen we gaan samenwerken? Op regionaal niveau zijn er veel organisaties en beroepsgroepen die een aandeel (kunnen gaan) leveren aan alcoholpreventie. Voor het uitvoeren van het geformuleerde beleid is het belangrijk om zo veel en zo goed mogelijk gebruik te maken van de bestaande, al in de gemeenten werkzame organisaties: bijvoorbeeld de scholen, het CJG, Novadic-Kentron (NK), de GGD, huisartsen met hun praktijkondersteuners, Radius jongerenwerk en ouderenwerk, SWO s/sgog, horeca en sportverenigingen. 4
4. Overzicht 2014 Voor wie? Wat? Jeugd Lokale invulling jeugd Deelname aan het regionale alcoholpreventieproject Think before you drink. Lokale uitrol van de interventies uit Think before you drink. Dit verschilt per gemeente. Doel van de actie? Alcoholgebruik onder 18 tegengaan. Alcoholgebruik onder 18 tegengaan. Basisonderwijs: Kennis over wat alcohol met je doet. Voortgezet onderwijs: Leerlingen bewustmaken van de risico s van alcoholgebruik. Waar? N.v.t. In alle gemeenten, op diverse locaties, zoals scholen, jongerenwerk, feesten, evenementen e.d. Wanneer? Resultaat in 2014? Gedurende heel 2014 Gedurende het hele jaar 2014 Uniforme gemeentelijke aanpak alcoholproblematiek. Handhaving alcohol leeftijdsgrens 18 jaar. Voorlichting op basisscholen en middelbaar onderwijs. Carnavals- en zomercampagne en/of andere interventies. Welke organisatie verantwoordelijk voor uitvoering? GGD, Novadic- Kentron (NK), gemeente, politie, HALT, huisarts/syntein. GGD, NK, jongerenwerk, gemeente, CJG. Kosten? Projectbijdrage Think before you drink, 5000,- per gemeente. (alle gemeenten) en plusuren GGD (Cuijk). 5
Jeugd, Volwassenen en ouderen Volwassenen en ouderen NK uitnodigen op RAO LvC om de inzet voor alcoholpreventie in het Land van Cuijk te bespreken en hoe de zichtbaarheid en het bereik kan worden verbeterd. Presentatie door de GGD bij de vijf SWO s/sgog met het thema alcohol, gekoppeld aan gezonde leefstijl. Betere subregionale sturing te geven aan (de interventies van) Novadic- Kentron. De kennis over gezonde leefstijl en verantwoord alcoholgebruik vergroten onder de aanwezigen. Regionaal Ambtelijk Overleg (RAO) LvC De vijf gemeen-ten in het LvC 1 e kwartaal 2014 De bijeenkomsten worden gedurende het jaar verdeeld over de vijf gemeenten, in afstemming met de planning van de SWO s/ SGOG. Zichtbare inzet NK in LvC (afspraken hoe vergroting zichtbaarheid in LvC wordt opgebouwd). Tweederde van de aanwezigen heeft na afloop van de presentatie meer kennis over de gevolgen/risico s van alcoholgebruik en leefstijl. NK. GGD, SWO s/sgog en (evt.) NK, huisarts. Subsidie aan NK binnen Wmo 7,8,9. GGD. 6
Jeugd en ouders Ouderen Interventie Uit met ouders. Persberichten over alcoholgebruik onder 55+-ers. Ouders bewustmaken van de uitgaanswereld waarin jongeren zich begeven, incl. de mogelijke risico s. Breed publiek informeren over gevolgen alcoholgebruik. De vijf gemeenten in het LvC In alle lokale bladen in het LvC Gedurende schooljaar 2014-2015 4 e kwartaal 2014 Ouders hebben handvaten om het alcohol- en drugsgebruik van hun kind te signaleren en bespreekbaar te maken. Bewustwording alcoholgebruik onder 55+-ers. Publicatie artikelen. GGD en Jongerenwerk, HALT, politie, gemeente, CJG, horeca, huisarts. NK levert artikelen, gemeente plaatst ze (in overleg of in samenwerking met SWO s/ SGOG) GGD. Geen. 7
Overgewicht In het vastgestelde regionale gezondheidsbeleid 2013 2016 zijn de volgende doelen en resultaten benoemd: 1.Wat willen we bereiken in 2013 2016? Het aantal mensen met overgewicht en obesitas per gemeente minimaal stabiliseren. De trend is dat steeds meer mensen te kampen krijgen met overgewicht en obesitas, het doel is om deze trend in het Land van Cuijk minimaal te stabiliseren. 2. Hoe willen we dat bereiken? Een effectieve bestrijding van overgewicht bestaat uit drie pijlers: (vroeg)signaleren, partijen verbinden, voeding en bewegen. Blijvend aandacht vragen voor het (vroeg)signaleren van overgewicht door relevante partners eenmaal per jaar uit te nodigen op een bijeenkomst met als thema de signalering en doorverwijzing van mensen met overgewicht. Opstellen van een sociale kaart waarin het totale aanbod van interventies rondom overgewicht opgenomen is en deze sociale kaart onder alle relevante partners actief verspreiden. Jaarlijks bekijken waar de uren, met betrekking tot voeding en beweging ter preventie van overgewicht, uit het lokaal accent van de GGD op ingezet worden 3. Met wie willen we gaan samenwerken? Op regionaal niveau zijn er veel organisaties en beroepsgroepen die een aandeel (kunnen gaan) leveren aan de preventie en het terugdringen van overgewicht. Voor het uitvoeren van het geformuleerde beleid is het belangrijk om zo veel en zo goed mogelijk gebruik te maken van de bestaande, al in de gemeente werkzame organisaties: bijvoorbeeld de diëtisten, fysiotherapeuten, huisartsen, het CJG, GGD, ouderenadviseurs, WWZ-coördinator, schoolarts, kinderopvang, BSO s, SWO s/sgog en private partijen (zoals supermarkten). 8
4. Overzicht 2014 Voor wie? Wat? Jeugd, volwassenen en ouderen Jeugd, volwassenen en ouderen Opstellen sociale kaart waarin het totale aanbod van interventies en welzijnsaanbod op overgewicht in de regio Land van Cuijk opgenomen is. Bijeenkomst met als thema signalering en doorverwijzing van mensen met overgewicht voor alle relevante partners. Sociale kaart wordt besproken en waar nodig aangevuld. Doel van de actie? Overzicht bieden in het aanbod van interventies van overgewicht. Alle partners worden met elkaar in contact gebracht en kunnen zich op de hoogte stellen van het aanbod. Waar? N.v.t. In een van de vijf gemeenten Wanneer? Resultaat in 2014? 2 e kwartaal 2014 3 e en 4 e kwartaal 2014 Sociale kaart m.b.t. preventie overgewicht Versterking van het netwerk m.b.t. overgewicht. Geactualiseerde sociale kaart. Welke organisatie verantwoordelijk voor uitvoering? GGD, gemeente en Syntein. Voor inhoudelijke aanvulling alle overige partners. Gemeente, CJG, Robuust en/of GGD, Syntein. Kosten? GGD. Eventueel drukkosten. Minimaal, evt. huur en catering locatie. GGD. 9
Ouderen Lokale invulling jeugd Presentatie door de GGD bij de vijf SWO s/ SGOG met het thema overgewicht, gekoppeld aan het thema alcohol en een gezonde leefstijl. Voorbereiding op regionale innovatieve interventie in 2015 gericht op overgewicht en leefstijl. De kennis over gezonde leefstijl en gezond gewicht vergroten onder de aanwezigen. Alle inwoners uit het Land van Cuijk (0-100 jaar). De vijf gemeenten in het LvC De vijf gemeenten in het LvC De bijeenkomsten worden gedurende het jaar verdeeld over de vijf gemeenten, in afstemming met de planning van de SWO s/ SGOG. Gedurende het hele jaar 2014 Tweederde van de aanwezigen heeft na afloop van de presentatie meer kennis over de gevolgen/risico s van overgewicht en gezonde leefstijl. Opvallende en in het oog springende interventies met hoge participatie en bereik in 2015. GGD, SWO s/sgog en (evt.) NK, huisarts. GGD, CJG, gemeente,bedrijf sleven en maatschappelijke partners. (alle gemeenten) en plusuren (Cuijk), GGD. Basispakket + GGD voor ondersteuning. Onderzoeken budgetmogelijkh eden via fondsenwerving/ sponsoring. 10
Preventieve ouderenzorg In het vastgestelde regionale gezondheidsbeleid 2013 2016 zijn de volgende doelen en resultaten benoemd: 1.Wat willen we bereiken in 2013 2016? Het percentage kwetsbare ouderen niet verder laten stijgen per gemeente. Gezien de toenemende vergrijzing en de verwachtte effecten die de maatregelen van de transitie AWBZ met zich mee brengen, versobering van de regelingen rondom persoonlijke verzorging, begeleiding en hulp in het huishouden, zal dit een lastige opgave zijn. 2. Hoe willen we dat bereiken? Gemeenten gaan deelnemen aan het Geriatrisch Netwerk waarin de belangrijkste partners rondom preventieve ouderenzorg zijn vertegenwoordigd, met als doel het versterken van de samenwerking tussen alle partijen die zich bezighouden met preventieve ouderenzorg. Opstellen van een sociale kaart waarin het totale aanbod van preventieve ouderenzorg en welzijnsactiviteiten voor ouderen opgenomen is en deze sociale kaart verspreiden. Inzetten op vroegsignalering van kwetsbaarheid bij ouderen, door partijen uit de eerste lijn en het welzijnswerk beter met elkaar te verbinden. Jaarlijks bekijken waar de uren, met betrekking tot preventieve ouderenzorg, uit het lokaal accent van de GGD op ingezet worden. 3. Met wie willen we gaan samenwerken? Op regionaal niveau zijn er veel organisaties en beroepsgroepen die een aandeel (kunnen gaan) leveren aan preventieve ouderenzorg. Voor het uitvoeren van het geformuleerde beleid is het belangrijk om zo veel en zo goed mogelijk gebruik te maken van de bestaande, al in de gemeente werkzame organisaties: bijvoorbeeld GGD, ouderenwerker Radius, (ouderenadviseur) RIGOM, SWO s/sgog, huisartsen, Syntein, RMC, KBO s en WWZ-coördinator 1. 1 Met uitzondering van gemeente Grave. 11
4. Overzicht 2014 Voor wie? Ouderen Ouderen Wat? Deelnemen aan het geriatrisch netwerk. Presentatie door de GGD bij de vijf SWO s/ SGOG met het thema gezonde leefstijl (met aandacht voor thema s alcohol en overgewicht). Doel van de actie? Versterken van het netwerk tussen de partners die betrokken zijn bij preventieve ouderenzorg. De kennis over gezonde leefstijl, gezond gewicht en verantwoord alcoholgebruik vergroten onder de aanwezigen. Waar? Wanneer? N.v.t. De vijf gemeen ten in het LvC Tijdens alle bijeenkomsten van het geriatrisch netwerk in 2014. De bijeenkomsten worden gedurende het jaar verdeeld over de vijf gemeenten, in afstemming met de planning van de SWO s/sgog. Resultaat in 2014 Gemeenten leren de partners in de preventieve ouderenzorg beter kennen en andersom weten de partners wat de gemeente te bieden heeft. 50% van de aanwezigen heeft na afloop van de presentatie meer kennis over de gevolgen/risico s van leefstijl, overgewicht en alcoholgebruik. Welke organisatie Kosten? verantwoordelijk voor uitvoering? Geriatrisch netwerk. Geen. GGD, SWO s/sgog en (evt.) NK, huisarts. GGD. 12
Ouderen Aanhaken bij de ontwikkelingen op het gebied van Easycare en ZWIP van Syntein. Actief volgen van de ontwikkelingen op dat gebied. Syntein verzoeken een voortgangspresentatie te geven op het portefeuillehouders -overleg Welzijn (poho Welzijn LvC). Volgen van de koppeling tussen welzijn en zorg en de voortgang hierbij. Poho Welzijn LvC 2 e kwartaal 2014 Gemeente is op de hoogte van de ontwikkelingen rondom Easycare en ZWIP en kan dit uitdragen bij diverse externe partijen. Syntein, huisartsen. Geen. 13