Resultaten Barometer van de Nederlandse Klimaatcoalitie

Resultaten Barometer van de Nederlandse Klimaatcoalitie November 2016 Samenvatting De Nederlandse Klimaatcoalitie bestaat uit 635 verschillende organisaties die elk de ambitie hebben om voor 2050 klimaatneutraal te opereren. Om de resultaten van de Nederlandse Klimaatcoalitie inzichtelijk te maken, wordt de organisaties gevraagd hun eigen CO 2-footprint en reductiedoelstelling op te geven in een meetinstrument, de zogenaamde Barometer. Tot nu toe hebben 203 organisaties deze Barometer ingevuld. 68 organisaties hebben de Barometer van de Nederlandse Klimaatcoalitie (NKC) reeds voor twee jaar (2014 en 2015) ingevuld. Samen hebben zij een besparing van 519 kton CO 2 gerealiseerd. Zij hebben hiermee hun uitstoot met 18% gereduceerd, onder andere door over te stappen naar groene stroom en aanpassingen aan hun bedrijfspanden. Hiermee zijn deze deelnemers goed op weg richting hun doelen voor 2020. De 203 deelnemende organisaties hebben op dit moment een totale CO 2-uitstoot van 3301 kton en beloofd deze in 2020 met 59% te reduceren tot 1955 kton. Deze reductie is fors: net zo groot als de CO 2-uitstoot van ruim 240.000 huishoudens. Door versneld maatregelen te nemen, realiseren ze maar liefst 7% van de totale CO 2-besparing die in 2020 in Nederland nodig is om klimaatverandering tegen te gaan. Als andere organisaties dit tempo ook zouden volgen, komen de klimaatdoelstellingen voor Nederland binnen bereik. Om de internationale klimaatafspraken na te komen, moet Nederland haar CO 2-uitstoot in 2020 met ten minste 25% hebben teruggebracht ten opzichte van het niveau in 1990. In 2015 was de uitstoot 12% lager dan in 1990. Dat betekent dat de resterende 13% in de komende vijf jaren moeten worden gerealiseerd. Dit komt overeen met 29.450 kton CO 21. 1 http://www.clo.nl/indicatoren/nl0165-broeikasgasemissies-in-nederland?i=5-20&source=rss 1

1. Introductie Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, MVO Nederland, Klimaatverbond Nederland en Natuur & Milieu zijn in 2014 de Nederlandse Klimaatcoalitie (NKC) gestart. De NKC is een samenwerking van overheden, bedrijven, NGO s en netwerk- en kennisorganisaties, met als doel om voor 2050 klimaatneutraal ondernemen de norm te maken. Leden van de Nederlandse Klimaatcoalitie ondertekenen een Code of Conduct waarin zij aangeven voor 2050 klimaatneutraal te zullen opereren. Daarnaast berekenen zij vanaf het moment van toetreding jaarlijks hun CO 2-footprint en formuleren ze ook een concrete doelstelling voor 2020, op weg naar klimaatneutraliteit in 2050. De deelnemers aan de Nederlandse Klimaatcoalitie committeren zich eraan hun eigen bedrijfsvoering zo snel mogelijk klimaatneutraal maken. Zij betrekken daarbij actief hun partners en doelgroepen (leveranciers, klanten, burgers), waardoor zij anderen inspireren en meenemen in het realiseren van hun klimaatdoelen. Er doen inmiddels 635 partijen mee. Op de lijst staan nu 457 bedrijven uit verschillende sectoren, 49 NGO s en 129 overheids- en onderwijsinstanties. Dagelijks kunnen nieuwe partijen zich aanmelden. De NKC zorgt voor kennisuitwisseling en onderlinge contact- en samenwerkingsmogelijkheden. Om de resultaten van de Nederlandse Klimaatcoalitie zichtbaar te maken is de Barometer ontwikkeld. Dit is een online tool waar deelnemers jaarlijks hun CO 2-footprint en -doelstellingen in kunnen bijhouden. Met de Barometer wordt zichtbaar hoeveel de deelnemers van de Nederlandse Klimaatcoalitie bijdragen aan het voorkomen van klimaatverandering. Het geeft antwoord op de vraag: Wat dragen Nederlandse organisaties bij aan het verminderen van CO 2-emissies in Nederland?. Dit verslag geeft inzicht in de belangrijkste resultaten op basis van de ingevulde Barometers tot op heden. Het verslag is opgebouwd uit de volgende hoofdstukken: 1. Introductie 2. Methodologie a. Scope 1-, 2- en 3-emissies b. Basisjaar 3. Resultaten Nederlandse Klimaatcoalitie a. Voortgang deelnemende organisaties 2015 en 2016 b. Barometer (Scope 1 en 2) totaal deelnemende organisaties c. Barometer (Scope 1 en 2) nieuw aangesloten organisaties in 2016 d. Scope 3-emissies 4. Vergelijking met Internationale Klimaatafspraken 5. Conclusies 6. Bijlagen Vanwege afspraken over vertrouwelijkheid kunnen geen individuele resultaten getoond worden. 2

2. Methodologie In dit hoofdstuk zoomen we in op de drie verschillende type emissies (dat wil zeggen Scope 1-, 2- en 3-emissies) die door de deelnemende organisaties worden opgegeven in de Barometer. Daarnaast kijken we naar de verschillende basisjaren waarover de Barometer ingevuld is. Scope 1-, 2- en 3- emissies Om de specifieke bijdrage aan de Nederlandse doelstellingen richting de klimaattop in Parijs inzichtelijk te maken en dubbeltelling tussen organisaties te voorkomen, richtte de eerste versie van de Barometer (in 2015) zich alleen op de emissies van de eigen bedrijfsvoering in Nederland. In andere woorden, de Scope 1- en 2-emissies binnen Nederland volgens het Greenhouse Gas Protocol 2. Hieronder vallen de emissies door het gebruik van gas voor de verwarming van gebouwen, het gebruik van brandstoffen voor de bedrijfsauto s en de emissies van de opwekking van de ingekochte elektriciteit, warmte en koeling. In de nieuwste Barometer (2016 met rapportage over de resultaten over 2015) zit de optie om ook Scope 3-emissies te rapporteren. Scope 3-emissies zijn de emissies in de keten door bijvoorbeeld de inkoop van goederen, het uitbesteden van werkzaamheden, het gebruik van verkochte producten door consumenten en het woon-werkverkeer door werknemers met een eigen auto. Gedurende 2015 kregen we van verschillende organisaties het verzoek om ketenemissies aan de Barometer toe te voegen. Voor veel organisaties vindt namelijk een groot deel van de CO 2-footprint in de keten plaats en zij hebben ook doelstellingen voor deze emissies geformuleerd. Omdat het meenemen van deze emissies mogelijk tot dubbeltellingen kan leiden worden de emissies niet meegeteld bij de reductiedoelstellingen en resultaten van de NKC als geheel. De gerapporteerde Scope 3-emissies worden in een aparte paragraaf samengevat. Basisjaar De deelnemende organisaties aan de Nederlandse Klimaatcoalitie zijn in 2015 gevraagd om de Barometer in te vullen voor het basisjaar 2014. Op basis van deze gegevens zijn de eerste resultaten gerapporteerd in aanloop naar de klimaatconferentie in Parijs. In 2016 zijn de deelnemende organisaties opnieuw gevraagd om de Barometer in te vullen, ditmaal voor het jaar 2015. Bij het totaal aantal deelnemende organisaties zitten daarom zowel organisaties die de Barometer hadden ingevuld voor 2014, als nieuwe organisaties die rapporteren vanaf 2015. 2 Het Greenhouse Gas Protocol is een internationale standaard op het gebied van broeikasgas rapportage, zie http://www.ghgprotocol.org/ 3

Emissies (kton CO2) 3. Resultaten Nederlandse Klimaatcoalitie In het totaal zijn nu 635 organisaties aangesloten bij de Nederlandse Klimaatcoalitie. Ruim 30% van deze deelnemende organisaties heeft hun CO 2-footprint en -doelstellingen ingevuld voor 2014 en/of 2015 (zie Tabel 1). Meer informatie over het type deelnemende organisatie en de geografische spreiding van de deelnemende organisaties is te vinden in de bijlage. Voortgang deelnemende organisaties 2015 en 2016 De Nederlandse Klimaatcoalitie bestaat sinds 2014. Er zijn 68 organisaties die zowel hun footprint voor 2014 als voor 2015 hebben gerapporteerd. Deze 68 organisaties hebben gezamenlijk hun Scope 1- emissies met 5% en hun Scope 2-emissies met 13% kunnen reduceren. In het totaal betekent dit een reductie van 18%. Als deze organisaties hun reductiedoelstellingen voor 2020 willen behalen zullen met name de Scope 2-emissies verder moeten worden verlaagd (zie Figuur 1). Op de vraag hoe men denkt de Scope 2- emissies te kunnen verminderen, geven veel organisaties aan in te zetten op de inkoop of eigen productie van groene stroom. Een kleiner aantal organisaties noemt ook maatregelen als het uitschrijven van een tender voor een nieuw energiecontract, de installatie van LED verlichting, beter energiebeheer, voorlichting over bewust omgaan met energie en verhuizing naar nieuw energiezuiniger kantoorpand. 3,500 3,000 2,500 2,000 1,500 1,000 Footprint 2014 Footprint 2015 Footprint 2020 500 - Scope 1 (ton CO2) Scope 2 (ton CO2) Totaal Figuur 1. Footprint van de deelnemende organisaties die hebben gerapporteerd voor zowel 2014 als 2015 4

Barometer (Scope 1 en 2) totaal aantal deelnemende organisaties De deelnemende organisaties in 2016 hebben een gezamenlijke footprint van 3301 kton CO 2 en een reductie van 1955 kton CO 2 (zie Tabel 1) gerapporteerd middels de Barometer. Vertaald naar huishoudens betekent dit een footprint die gelijk is aan de jaarlijkse uitstoot van ruim 400 duizend huishoudens. De gemeenschappelijk doelstelling van alle organisaties op dit moment is om deze totale footprint te reduceren met 59%, dat gelijk staat aan de jaarlijkse uitstoot van ruim 240 duizend huishoudens 3. Tabel 1. Footprint en reductiedoelstellingen van alle deelnemende organisaties Resultaten totaal aantal deelnemende organisaties Kton CO 2 Footprint van organisaties gezamenlijk in jaar van aanmelding - Waarvan Scope 1 footprint - Waarvan Scope 2 footprint Totale reductie van organisaties in 2020 t.o.v. jaar van aanmelding - Waarvan Scope 1-reductie - Waarvan Scope 2-reductie Bijdrage door compensatie Bijdrage door maatregelen (besparing en duurzame energie) 3301 1378 1923 Footprint van organisaties gezamenlijk in 2020 1346 Footprint 2050 0 1955 (59% reductie) 348 (11% reductie) 1607 (49% reductie) 226 (12% van reductie) 1729 (88% van reductie) Een opsplitsing van de resultaten naar organisatietype laat zien dat de deelnemende bedrijven een grote bijdrage leveren aan de totale footprint. Het zijn ook dezelfde bedrijven die zorgen voor de meest CO 2-reductie. In tegenstelling tot de bedrijven zijn de NGO s en overheidsinstanties het minst ambitieus met een gemiddelde reductiedoelstelling van 20% en 11% (zie Tabel 2). Als we de deelnemende bedrijven verder onderverdelen naar sector zien we dat de sector energie(netwerk)bedrijven de grootste footprint heeft. Tegelijkertijd ambiëren zij ook de grootste reductie in kton CO 24. 3 Ervan uitgaande dat elk huishouden 8 ton CO2 uitstoot per jaar (Milieu Centraal). 4 Dit geldt alleen voor de absolute CO2 reductie, relatief gezien heeft de transport sector de hoogste reductiedoelstelling (99% CO2 reductie in 2020). 5

Tabel 2. Totale footprint, reductiedoelstelling in 2020 en berekende reductie in 2020 per organisatie type Organisatie type Totale footprint (kton CO 2) Reductie doelstelling 2020 Reductie in 2020 (kton CO 2) NGO s 2 20% 0.5 19 Overheid en onderwijs 242 11% 27 21 Bedrijven 3057 63% 1928 163 Aantal Emissies (kton CO2) NGOs 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 Overheid Overheid en en onderwijs Bedrijven Bouw Chemie Energie(netwerk)bedrijven Facilitaire diensten Food en agribusiness Grondstoffen en basis materialen Horeca Non foodproducten, kantoor, textiel en speelgoed Persoonlijke diensten Toerisme Transport en logistiek Zakelijke diensten Zorg en welzijn Totale footprint Footprint 2020 Figuur 2. Totale footprint en footprint 2020 per organisatie type Als we kijken naar de organisatiegrootte zien we dat 57% van de deelnemende organisaties minder dan 100 medewerkers heeft, 23% van de deelnemende organisaties heeft meer dan 500 medewerkers en de rest zit daar tussenin. De totale footprint wordt vooral bepaald door de grote organisaties. Opvallend is dat zowel de allergrootste organisaties als de allerkleinste organisaties de hoogste reductiedoelstellingen hebben voor 2020 (zie Tabel 3). 6

Tabel 3. Totale footprint, reductiedoelstelling in 2020 en berekende reductie in 2020 per organisatiegrootte Organisatie grootte Totale footprint (kton CO 2) Reductiedoelstelling 2020 Reductie in 2020 (kton CO 2) 1-10 medewerkers 1 62% 1 76 10-100 medewerkers 100-250 medewerkers 250-500 medewerkers 500+ medewerkers 58 7% 4 42 13 8% 1 20 434 57% 249 17 2796 61% 1701 48 Aantal Barometer (Scope 1 en 2) nieuw aangesloten organisaties in 2016 De vijftig nieuw aangemelde organisaties in 2016 hebben een gezamenlijke footprint van 113 kton CO 2; dit is te vergelijken met de jaarlijkse uitstoot van ruim 14 duizend huishoudens. Het is goed om te beseffen dat de footprint van de totale groep deelnemende organisaties in belangrijke mate wordt bepaald door de vijftien grootste organisaties (net als dit overigens geldt voor de totale emissies in Nederland). In 2016 hebben zich geen nieuwe grote organisaties aangesloten met een grote CO 2- footprint. Hierdoor valt de footprint relatief laag uit. Gezamenlijk kunnen de nieuw aangesloten organisaties zorgen voor een reductie van 20 kton. Dit is een reductie van 18% ten opzichte van de footprint in 2015. In verhouding tot de groep deelnemers in 2015 is deze ambitie een stuk lager, maar vertaalt naar huishoudens gaat het hier toch om de jaarlijkse uitstoot van 2.5 duizend huishoudens. Ter referentie is in de bijlage een overzicht van de Barometer voor alle deelnemers in 2015 opgenomen. 7

Tabel 4. Footprint en reductiedoelstellingen van de nieuwe organisaties in 2016 Resultaten nieuwe deelnemende organisaties 2016 Kton CO 2 Footprint van organisaties gezamenlijk in 2015 - Waarvan Scope 1 footprint - Waarvan Scope 2 footprint Totale reductie van organisaties in 2020 t.o.v. 2015 - Waarvan Scope 1-reductie - Waarvan Scope 2-reductie Bijdrage door compensatie Bijdrage door maatregelen (besparing en duurzame energie) Footprint van organisaties gezamenlijk in 2020 92 Footprint 2050 0 113 90 22 20 (18% reductie) 15 (13% reductie) 6 (5% reductie) 10 (48% van reductie) 11 (52% van reductie) Als we inzoomen op het type organisatie dat zich heeft aangemeld zijn het met name bedrijven (84%). De resultaten uitgesplitst naar organisatiegrootte laten zien dat de helft van de organisaties die zich heeft aangemeld bestaat uit minder dan 100 medewerkers (zie Tabel 9 en Tabel 10 in de bijlage). Scope 3-emissies Sinds 2016 hebben de deelnemende organisaties de optie om hun ketenemissies (Scope 3) te rapporteren. De Scope 3-emissies worden apart gerapporteerd om zo dubbeltelling met de Scope 1- en 2-emissies te voorkomen. Onder de Scope 3-emissies vallen de emissies van bijvoorbeeld de inkoop van goederen, het uitbesteden van werkzaamheden, het gebruik van verkochte producten door consumenten en het woon-werkverkeer door werknemers met een eigen auto. Bovendien is belangrijk te melden dat een groot deel van deze Scope 3-emissies vermoedelijk in het buitenland plaatsvindt. In 2016 hebben 42 organisaties hun Scope 3-emissies gerapporteerd. Activiteiten die door veel van de organisaties als belangrijk worden genoemd zijn woon-werkverkeer, vliegverkeer en afvalverwerking. Verder is het sterk organisatie specifiek welke andere activiteiten bijdragen aan Scope 3-emissies. Producenten van consumentenproducten geven aan dat de emissies tijdens het gebruik van het product (energie) door de consument samen met de emissies van ingekochte materialen en transport voor in de keten van belang zijn. Gezamenlijk komen deze 42 organisaties uit op een Scope 3-emissie van 133.724 kton CO 2. Deze hoeveelheid CO 2 is gelijk aan de jaarlijkse uitstoot van 16,7 miljoen huishoudens. Dit komt grofweg overeen met 2x de uitstoot van alle huishoudens in Nederland! Onder deze 133.724 kton CO 2 vallen ook emissies in het buitenland, zoals de emissies van ingekochte goederen en de afvalverwerking van verkochte producten. De gezamenlijke reductiedoelstelling in 2020 ligt op 23% en betekent een absolute reductie van 30.615 kton CO 2. 8

4. Vergelijking met internationale klimaatafspraken De resultaten in het voorgaande hoofdstuk geven aan wat de totale CO 2-uitstoot is van de gezamenlijke deelnemende organisaties en welke reductiedoelstelling zij hebben opgegeven voor 2020. Een interessante vraag is daarnaast: zijn deze reductiedoelstellingen per organisatie in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs? En: zijn doelstellingen ambitieus genoeg? Om deze vragen te beantwoorden moeten we eerst weten wat elke deelnemer zou moeten halen, om het Klimaatakkoord te kunnen halen. Dit wordt inmiddels wereldwijd door steeds meer organisaties gevraagd. Namens vier grote internationale NGO s 5 is er tevens een initiatief opgericht dat bedrijven oproept om zichzelf doelstellingen op te leggen die in lijn zijn met de benodigde besparingen volgens deze klimaatdoelstellingen: het Science Based Targets initiatief 6. Inmiddels hebben zich bijna 200 grote internationale ondernemingen bij het initiatief aangesloten en zich daarmee gecommitteerd om binnen twee jaar een Science Based target publiek te maken. In onderstaande tabellen hebben wij de doelen van de NKC deelnemers afgezet tegen de benodigde reductie volgens de klimaatafspraken; besparingen door compensatie zijn hierin niet meegenomen. In de bijlage lichten we toe hoe we deze vergelijking hebben gemaakt. De resultaten gelden alleen voor de 203 bedrijven uit de Barometer en onderstaande conclusies zijn daarom niet algemeen geldend voor de gehele sectoren in Nederland. 5 CDP, UN Global Compact, WRI and WWF 6 Zie: http://sciencebasedtargets.org/ 9

Tabel 5. Resultaten koppeling deelnemende organisaties in 2016 aan 2 C scenario Sector Scope 1 Scope 2 Opgegeven reductie tot 2020 (%) Benodigde reductie 2 C tot 2020 (%) Binnen 2 C scenario? Opgegeven reductie tot 2020 (%) Benodigde reductie 2 C tot 2020 (%) NGO s -7% -8% NEE -50% -11% JA Overheid en onderwijs -10% -8% JA -11% -11% JA Bedrijven -13% -9% JA -86% -3% JA - Energie(netwerk)bedrijven -6% n.v.t n.v.t -92% -11% JA - Transport -96% -6% JA -100% 18% JA - Kantoororganisaties -18% -8% JA -24% -11% JA - Industrie en overige bedrijven -5% -9% NEE -13% -14% NEE Binnen 2 C scenario? In Tabel 5 worden de opgegeven reductiedoelstellingen van de deelnemers aan de Nederlandse Klimaatcoalitie vergeleken met de CO 2-reductie die nodig is volgens internationale klimaatafspraken. Op basis van deze vergelijking is de conclusie te trekken of de opgegeven reductiedoelstelling wel of niet in lijn is met een 2 C scenario. Deze conclusie trekken we voor elke sector. Hierbij zijn de bedrijfssectoren teruggebracht naar vier hoofdsectoren, aangezien de benodigde reductiedoelstellingen alleen voor deze hoofdsectoren verschillend zijn. De eerder genoemde sectoren facilitaire diensten, horeca, persoonlijke diensten, toerisme, zakelijke diensten en zorg en welzijn vallen onder kantoororganisaties, de sectoren bouw, chemie, food en agribusiness, grondstoffen en basismaterialen, non foodproducten, kantoor, textiel en speelgoed vallen onder industrie en overige bedrijven. 10

Tabel 6. Resultaten koppeling alle deelnemende organisaties gezamenlijk in 2016 aan 2 C scenario Opgegeven reductie tot 2020 (%) Benodigde reductie tot 2020 (%) Scope 1 - alle deelnemende organisaties -13% -9% JA Scope 2 alle deelnemende organisaties -80% -4% JA Totaal -52% -6% JA Binnen 2 C scenario? Tabel 6 geeft aan hoe de deelnemende organisaties binnen de Nederlandse Klimaatcoalitie gezamenlijk presteren. Hierbij hebben we alle sectoren samen genomen en de vergelijking gemaakt met de internationale klimaatafspraken. Op basis van de resultaten (zie Tabel 5 en Tabel 6) valt het volgende op per sector binnen de Nederlandse Klimaatcoalitie: - NGO s: het valt op dat de NGO s ruim voldoende ambitieus zijn wat betreft de reductie van hun Scope 2-emissies. Echter schieten de Scope 1-reductiedoelstellingen net te kort. - Overheid en onderwijs: de gemeenschappelijke reductiedoelstelling van de overheids- en onderwijsinstanties is zowel wat betreft de Scope 1- als de Scope 2-emissies voldoende. - Bedrijven: het valt op dat de bedrijven voldoende ambitieus zijn wat betreft de reductie van hun Scope 1- en Scope 2-emissies. Met name het reductiepercentage voor de Scope 2- emissies is zeer hoog. o De energie(netwerk)bedrijven hebben geen Scope 1-doelstelling opgegeven op het gebied van energieproductie voor 2020. Deze doelstelling is alleen geformuleerd voor 2050 waarin men de emissies naar nul wil hebben gebracht en deze doelstelling is in lijn is met Klimaatakkoord van Parijs. De emissiereductiedoelstellingen voor Scope 2 in 2020 zijn ruim voldoende. Deze worden voor een groot deel bepaald door energienetwerkbedrijven die inzetten op het vergroenen van de elektrische netverliezen met windenergie. o De deelnemende bedrijven binnen de transportsector zijn ambitieus met een gemeenschappelijke reductiedoelstelling van 96% wat betreft Scope 1 en 100% wat betreft Scope 2. Deze doelstellingen zijn ruim voldoende. Wel moeten we hierbij opmerken dat het met name om één grote organisatie gaat die deze ambitieuze doelstellingen heeft gesteld. o De gemeenschappelijke reductiedoelstelling van de kantoororganisaties binnen de NKC is zowel wat betreft de Scope 1- als de Scope 2-emissies voldoende. 11

o De overige industrie sector wil hun Scope 1 footprint met 5% reduceren naar 2020. Uit het 2 C-scenario volgt dat de reductiedoelstelling 9% of hoger zou moeten zijn. Daarmee is de reductiedoelstelling van de overige industrie sector niet voldoende. Wat betreft de Scope 2-emissies is de reductiedoelstelling ook niet voldoende, maar hierbij is het verschil maar klein. De overige industrie sector als geheel is dus niet voldoende ambitieus. Concluderend zien we dat alle deelnemende organisaties gezamenlijk een voldoende ambitieuze reductiedoelstelling hebben gesteld voor zowel Scope 1 als voor Scope 2. De gezamenlijke ambitie van de deelnemers aan de Nederlandse Klimaatcoalitie is dus in lijn met de internationale klimaatafspraken. De gezamenlijk ambitie voor 2020 van de deelnemers aan de Nederlandse Klimaatcoalitie is 52% reductie; dat is 8x hoger dan de besparing van 6% die door deze organisaties nodig is om in lijn met de klimaatdoelstellingen te opereren. 12

5. Conclusies We zien dat de meeste deelnemers aan de Nederlandse Klimaatcoalitie goed op weg zijn naar klimaatneutraliteit in 2050. Om te kunnen opereren binnen een maximale opwarming van de aarde met twee graden zijn ambitieuze reductiedoelstellingen nodig: er zal moeten worden ingezet op een ambitieuze combinatie van het opschalen van energie efficiëntie gecombineerd met grootschalige groei van duurzame energie. Als we kijken naar de absolute reducties zijn deze momenteel met name gericht op de Scope 2-emissies. Dit kan met redelijk eenvoudige maatregelen, die wel zeer effectief zijn, maar organisaties zullen in de toekomst ook meer moeten inzetten op het verbeteren van de energie efficiëntie om zo de klimaatdoelstelling van 2 C te kunnen halen. Zonder ons energieverbruik drastisch terug te brengen is het namelijk niet mogelijk voldoende duurzame energie te produceren om in de totale energievraag te voorzien. Analyse uitgevoerd door: Ecofys In opdracht van De Nederlandse Klimaatcoalitie Om organisaties, bedrijven en overheden te ondersteunen met klimaatneutraal ondernemen hebben het ministerie van IenM, Klimaatverbond, MVO Nederland en Natuur en Milieu de handen ineengeslagen. Samen met de deelnemers bouwen we aan een sterke coalitie om voor 2050 klimaatneutraal ondernemen de norm te maken. Leden van de Nederlandse Klimaatcoalitie ondertekenen een Code of Conduct waarin zij aangeven voor 2050 klimaatneutraal te opereren en formuleren ook een klimaat-ambitie voor 2020. www.klimaatcoalitie.nl Neem contact met ons op: Ecofys, Caspar Noach, c.noach@ecofys.com, +31 (0)30 662-3219 Ecofys Experts in Energy Ecofys werd in 1984 opgericht met de missie: duurzame energie voor iedereen. Ecofys is nu de toonaangevende expert in duurzame energie, energiebesparing & CO 2-efficiëntie, energiesystemen & - markten en energie- & klimaatbeleid. De unieke combinatie van al deze vakgebieden is de sleutel tot zijn succes. Ecofys creëert slimme, effectieve, praktische en duurzame oplossingen voor en met klanten over de hele wereld, uit zowel de publieke sector als het bedrijfsleven. In België, Nederland, Duitsland, en het Verenigd Koninkrijk heeft Ecofys meer dan 200 experts in dienst die met toewijding werken aan oplossingen voor energie en klimaat. www.ecofys.com ECOFYS Netherlands B.V. Kanaalweg 15G 3526 KL Utrecht T: +31 (0) 30 662-3300 F: +31 (0) 30 662-3301 E: info@ecofys.com I: www.ecofys.com 13

Aantal organisaties 6. Bijlagen Toelichting deelnemers Barometer Tabel 7. Aandeel deelnemende organisaties aan Nederlandse Klimaatcoalitie in 2015 en 2016 Nederlandse Klimaatcoalitie Aantal Aantal deelnemende organisaties in 2015 en 2016 635 Aantal deelnemende organisaties waarvan Barometer ingevuld - Waarvan Barometer ingevuld voor 2014 - Waarvan Barometer ingevuld voor 2015 - Waarvan Barometer ingevuld voor 2014 en 2015 203 153 118 68 Als we kijken naar het aantal deelnemende organisaties per organisatietype zien we dat de meeste deelnemers bedrijven zijn (zie Figuur 3). Het aandeel organisaties met een ingevulde Barometer verschilt per sector: onder de bedrijven heeft 35% de Barometer ingevuld, onder de NGO s heeft 41% de Barometer ingevuld. Onder de overheidsinstanties ligt het grootste verbeteringspotentieel: hiervan heeft slechts 15% de Barometer ingevuld. 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Bedrijven NGOs Overheid en onderwijs Deelnemende organisaties Deelnemende organisaties waarvan Barometer ingevuld Figuur 3. Aantal deelnemende organisaties uitgesplitst naar type organisatie (bedrijf, NGO en overheid en onderwijs) 14

Aantal organisaties Als we kijken naar het aantal deelnemende organisaties per provincie zien we dat de meeste deelnemers uit de provincie Zuid-Holland komen. Daarop volgen de provincies Noord Brabant, Utrecht en Gelderland (zie Figuur 4). Tussen de provincies onderling verschilt het aandeel organisaties met een ingevulde Barometer van 10% in Groningen tot 50% in Zeeland. 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Deelnemende organisaties Deelnemende organisaties waarvan Barometer ingevuld Figuur 4. Aantal deelnemende organisaties uitgesplitst naar provincie 15

Barometer (Scope 1 en 2) deelnemende organisaties in 2015 In het totaal deden er in het eerste jaar (2015) 153 organisaties met een ingevulde Barometer mee. Gezamenlijk hadden ze een footprint van 3188 kton, wat te vergelijken is met de jaarlijkse uitstoot van bijna 400 duizend huishoudens. De gezamenlijk ambitie van deze organisaties was een verlaging van deze uitstoot met 1935 kton. Dit is een reductie van 61% ten opzichte van de totale footprint in 2014. Als deze reducties worden behaald, komt de gezamenlijke footprint in 2020 uit op 1253 kton CO 2, wat te vergelijken is met de jaarlijkse uitstoot van nog maar 150 duizend huishoudens. Tabel 8. Footprint en reductiedoelstellingen van de deelnemende organisaties in 2015 Resultaten deelnemende organisaties 2015 Kton CO 2 Footprint van organisaties gezamenlijk in 2014 - Waarvan Scope 1 footprint - Waarvan Scope 2 footprint Totale reductie van organisaties in 2020 t.o.v. 2014 - Waarvan Scope 1-reductie - Waarvan Scope 2-reductie Bijdrage door compensatie Bijdrage door maatregelen (besparing en duurzame energie) 3188 1287 1901 Footprint van organisaties gezamenlijk in 2020 1253 Footprint 2050 0 1935 (61% reductie) 334 (11% reductie) 1601 (50% reductie) 217 (11% van reductie) 1718 (89% van reductie) 16

Verdieping nieuw aangesloten organisaties in 2016 Als we inzoomen op het type organisatie dat zich heeft aangemeld in 2016 zijn het met name bedrijven (84%). Het zijn ook die zelfde bedrijven die de grootste gezamenlijke footprint hebben en de meest ambitieuze reductiedoelstelling hebben opgesteld (zie Tabel 9). Tabel 9. Totale footprint in 2015, reductiedoelstellingen in 2020 en berekende reductie in 2020 per organisatietype Organisatie type Footprint 2015 (kton CO 2) Reductiedoelstelling 2020 Reductie in 2020 (kton CO 2) NGO 0 0% 0 0 Overheid en onderwijs 32 9% 3 8 Bedrijven 81 22% 18 42 Aantal Emissies (kton CO2) NGOs NGOs Overheid en onderwijs Overheid en onderwijs Bedrijven Bedrijven Bouw Chemie Energie(netwerk)bedrijven Facilitaire diensten Food en agribusiness Grondstoffen en basis materialen Horeca Non foodproducten, kantoor, textiel en speelgoed Persoonlijke diensten Toerisme Transport en logistiek Zakelijke diensten Zorg en welzijn 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 90.0 Footprint 2015 Footprint 2020 Figuur 5. Totale footprint in 2015 en berekende footprint in 2020 per organisatietype De resultaten uitgesplitst naar organisatie grootte laten zien dat de helft van de organisaties die zich heeft aangemeld bestaat uit minder dan 100 medewerkers. In Tabel 10 is goed te zien dat het nog steeds de grote organisaties zijn die de gezamenlijke footprint domineren; bijna 70% van het totaal. Dit terwijl het aantal grote organisaties slechts 20% is van het totaal aantal deelnemende organisaties. 17

Tabel 10. Totale footprint in 2015, reductiedoelstellingen in 2020 en berekende reductie in 2020 per organisatiegrootte Organisatie grootte 1-10 medewerkers 10-100 medewerkers 100-250 medewerkers 250-500 medewerkers 500+ medewerkers Footprint 2015 (kton CO 2) Reductiedoelstelling 2020 Reductie in 2020 (kton CO 2) 0.3 56% 0.2 13 26 9% 2 13 3 2% 0.1 7 7 2% 0.2 7 76 23% 18 10 Aantal 18

Toelichting 2 C-scenario s Voor de deelnemers van de Klimaatcoalitie maken wij gebruik van de wetenschappelijke CO 2- scenario s die de uitstoot dusdanig laten afnemen dat de kans groot is dat het Klimaatakkoord wordt gehaald en daarmee dus de wereldwijde temperatuurstijging onder de twee graden blijft. Deze 2 Cscenario s geven aan wat de CO 2-reductiedoelstellingen zouden moeten zijn per sector, continent, land of regio. Door de reductiedoelstellingen van de individuele organisatie te vergelijken met het ambitieniveau van deze 2 C-scenario s voor de specifiek voor hun relevante sectoren, kunnen we bepalen of de reductiedoelstellingen van de deelnemende organisaties voldoende zijn. Om deze vergelijking te kunnen maken hebben we een aantal methodologische stappen doorlopen: (1) keuze van 2 C-scenario, (2) bepaling benodigde CO 2-reductie en (3) koppeling van benodigde CO 2-reductie aan de deelnemende organisaties. 1. Het 2 C-scenario. Aangezien de deelnemende organisaties opereren in Nederland, gaat de voorkeur uit naar een Nederlands 2 C-scenario. Helaas bestaat deze niet. We hebben er daarom voor gekozen om het 2 C-scenario voor OECD landen te hanteren zoals gedefinieerd door de International Energy Agency (IEA), gezien dit scenario een gedetailleerde opdeling naar sectoren bevat. 2. De benodigde CO 2-reductie. De benodigde CO 2-reductie van de deelnemende bedrijven is berekend aan de hand van dit 2 C-scenario van de IEA. In dit 2 C-scenario is het door de IPCC berekende carbonbudget tussen 2012 en 2050 gealloceerd aan verschillende sectoren. Hierbij kan het carbon budget omschreven worden als de totale hoeveelheid CO 2 die we, alle OECD landen gezamenlijk, nog maximaal tot 2050 mogen uitstoten om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal twee graden. 3. Koppeling aan deelnemers Nederlandse Klimaatcoalitie. Om te beoordelen of de opgegeven reductiedoelstellingen van de deelnemende organisaties in lijn zijn met een 2 C-scenario zijn de volgende berekeningsstappen gemaakt: (1) elke deelnemende organisatie is toegewezen aan een sector of subsector 7 ; (2) alle opgegeven reductiedoelstellingen per organisatie zijn vertaald in een absolute reductie; hierbij kijken we uitsluitend naar de daadwerkelijke verlaging van de footprint door het nemen van maatregelen. Reductiedoelstellingen door middel van compensatie (via CO 2 reductieprojecten buiten de eigen organisaties) zijn niet meegenomen; (3) alle absolute reducties zijn opgesteld per sector en uitgedrukt in een percentuele reductie ten opzichte van de gezamenlijke footprint in 2014 of 2015 en (4) deze percentuele reductie per sector tussen 2014/2015 en 2020 is vergeleken met de benodigde reductie zoals gedefinieerd door de IEA (zie Tabel 5). 7 Dit is gedaan aan de hand van de sector indeling die al bestond binnen de Nederlandse Klimaatcoalitie. Elke sector van de Nederlandse Klimaatcoalitie is toegewezen aan een IEA sector: bouw, chemie, food en agribusiness, grondstoffen en basismaterialen en non foodproducten, kantoor, textiel en speelgoed vallen onder de IEA sector other industry ; energie(netwerk)bedrijven vallen onder de IEA sector power generation, facilitaire diensten, horeca, ngo, overheid en onderwijs, persoonlijke diensten, toerisme, zakelijke diensten en zorg en welzijn vallen onder de IEA sector service buildings ; transport en logistiek valt onder de IEA sector transport. 19

Tabel 11. Individuele resultaten koppeling deelnemende organisaties in 2016 aan 2 C scenario Sector Scope 1 Totaal aantal organisaties Aantal organisaties binnen 2 C NGO s 19 9 10 Overheid en onderwijs 21 8 13 Bedrijven 163 87 76 Scope 2 NGO s 19 5 14 Overheid en onderwijs 21 6 15 Bedrijven 163 40 123 Aantal organisaties buiten 2 C 8 Tabel 11 geeft het aantal organisaties aan dat binnen elke sector (NGO s, overheid en onderwijs en bedrijven) wel en niet in lijn is met het Klimaatakkoord van Parijs. 8 Hieronder vallen ook de organisaties die wel een reductiedoelstelling hebben opgesteld voor Scope 1 maar niet voor Scope 2. 20