Het nieuwe jeugdhulplandschap : de kaarten herlegd Annemie Van Looveren Juriste Steunpunt Jeugdhulp 18/06/2015 1
Hulpvrager Minderjarige-ouders-contexT Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Toegangspoort IRPC MDT BREDE INSTAP Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp MDT MDT Indicatiestelling Gemand. voorz. OCJ VK P A R K E T Politie Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg 2
De spelregels 6 krachtlijnen van Integrale Jeugdhulp
Rechten in de Jeugdhulp Enkele rechten in het vizier: Recht op duidelijke informatie in begrijpelijke taal Instemming met de jeugdhulpverlening ( uitz. hulpverlening opgelegd door de jeugdrechter) Recht op bijstand van een vertrouwenspersoon Recht op een dossier en inzage in het dossier Recht op participatie Bronnen: Decreet Rechtspositie Minderjarige Decreet Integrale Jeugdhulp 2014 Website: www.rechtspositie.be
De spelers Nadruk op cliënt en context. Wie verdwijnt? Sectorale toegangspoorten Comité BJB en Bemiddelingscommissie Nieuwe spelers? Integrale Toegangspoort : team IS, team JHR, IRPC Gemandateerde voorzieningen: OCJ en VK Positie van gekende spelers wijzigt: verschuiving naar meer rechtstreeks toegankelijke hulp
De tekening: 3 grote lijnen Van RTH naar NRTH via de ITP Verontrusting Maatschappelijke Noodzaak ( MaNo)- gedwongen hulpverlening Ondersteuning van hulpverleners en cliënt : bemiddeling cliëntoverleg en Crisisjeugdhulp
Hulpvrager Minderjarige-ouders-contexT Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Toegangspoort IRPC MDT BREDE INSTAP Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp MDT MDT Indicatiestelling Gemand. voorz. OCJ VK P A R K E T Politie Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg 7
Van RTH naar NRTH via de ITP
Hulpvrager Minderjarige-ouders-contexT Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Toegangspoort IRPC MDT BREDE INSTAP Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp MDT MDT Indicatiestelling Gemand. voorz. OCJ VK P A R K E T Politie Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg 9
Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp (RTH) Hulpverlening waarbij de cliënt op eigen initiatief terecht kan, ook zonder verwijzing en zonder voorafgaande toelating door de ITP de hulpverlening voor de poort De brede instap De probleemgebonden hulp De Multidisciplinaire team (MDT) 10
Brede instap Cliënt kan er terecht met alle hulpvragen, los van enige probleemkenmerken Bestaat uit aantal diensten (modules) van drie sectoren: CLB, AWW en K&G Drie kernopdrachten : Vraagverheldering Informatieverstrekking Kortdurende hulp Voorbeelden : JAC, CLB, Preventieve zorg K&G, Inloopteam van K&G 11
Brede instap Waarom organiseert RTJ zich via een Brede instap? Om de toegankelijkheid tot de hulp te verbeteren Om te vermijden dat cliënten de complexe sociale kaart moeten kennen om tot bij de juiste hulp te komen. Om de cliënten de garantie te geven dat ze in zo weinig mogelijk stappen bij de juiste hulp terecht komen. 12
Probleemgebonden hulp Voor probleemgebonden hulpvragen (specifiek aanbod dat zich richt op een bepaalde problematiek) Rechtstreeks toegankelijk : Cliënt kan zelf vrij binnenstappen/aankloppen Cliënt kan hier terecht op doorverwijzing van de brede instap of andere betrokken hulpverleners ( NRTJ, ITP, GV, ) Voorbeelden : therapeutische begeleiding bij een CGG, Kortdurende opvang in een CKG, Mobiele contextbegeleiding, Autonoom wonen, Ondersteunende pleegzorg,. 13
Multidisciplinaire teams (MDT) Gespecialiseerde multidisciplinaire teams voor diagnostiek Onderworpen aan bepaalde kwaliteitseisen voor erkenning diverse teams qua expertise en specialisatie multidisciplinair in hun werking Doelgroep: ruime doelgroep van de jeugdhulpverlening en /of doelgroep met bijzondere hulpvragen Erkende MDT s treden steeds op als Contactpersoon/aanmelder. 14
Jeugdhulpaanbieders buiten IJH Huisartsen, arts-specialist ( neuroloog, kinderpsychiater, ), kinderpsychiatrische dienst, drughulpverlening, zelfstandig paramedicus ( logopedist, kinesist, psycholoog, ), privaat paramedisch team ( bv. logopedist + kinesist+ psycholoog + ) 15
Hulpvrager Minderjarige-ouders-contexT Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Toegangspoort IRPC MDT BREDE INSTAP Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp MDT MDT Indicatiestelling Gemand. voorz. OCJ VK P A R K E T Politie Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg 16
Niet Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp Voor hulpvragen met een ingrijpende ondersteuningsnood Enkel inzetbaar na tussenkomst van de toegangspoort Ook zij begeleiden cliënten terug naar de ITP of naar andere hulpverleners ( herindicatiestelling/hernieuwing jeugdhulpregie) Voorbeelden : perspectiefbiedende pleegzorg, opvang en begeleiding in residentiele setting, langdurig verblijf in CKG, combinaties van verschillende modules,. 17
Nieuwe elementen Geen sectorale toegangspoorten meer. 1 intersectorale toegangspoort ( ITP) Elke hulpverlener kan zijn cliënt begeleiden naar een NRTH-aanbod via de ITP Alles via digitale communicatie ( wel mogelijkheid tot persoonlijk contact) Nadruk op eigen krachten cliënt en participatie van de cliënt ITP is een toegangspoort maar blijft niet betrokken na opstarten hulpverlening De cliënt blijft ondersteund door de contactpersoon-aanmelder
Contactpersoon- aanmelder coördinatie van de opmaak van het A-document contact houden met de cliënt tijdens periode van behandeling aanvraag de cliënt bijstaan in rechtstreekse contacten met het team indicatiestelling en het team jeugdhulpregie positie van best geïnformeerde zowel t.a.v. cliënt als t.a.v. de toegangspoort inhoud en intensiteit van de acties zijn afhankelijk van cliënt tot cliënt: niet noodzakelijk zelf hulp verlenen, wel coördineren van de hulp tijdens de procedure
Verontrusting Maatschappelijke noodzaak
Hulpvrager Minderjarige-ouders-contexT Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Toegangspoort IRPC MDT BREDE INSTAP Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp MDT MDT Indicatiestelling Gemand. voorz. OCJ VK P A R K E T Politie Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg 21
Verontrustende situaties Van problematische opvoedingssituaties naar problematische leefsituaties Integriteit (psychisch, fysiek, seksueel) wordt aangetast Ontwikkelingskansen (affectief, moreel, intellectueel, sociaal) komen in het gedrang Gevoel - subjectief en interactionistisch gegeven
Een gedeelde verantwoordelijkheid Werken in en met verontrustende situaties is een gedeelde verantwoordelijkheid van alle jeugdhulpverleners Inschatten of hulp maatschappelijk noodzakelijk is en desgevallend opvolgen is de verantwoordelijkheid van de gemandateerde voorziening 23
Gemandateerde voorziening 2 experten voor het omgaan met Mano: OCJ ( Ondersteuningscentrum Jeugdzorg) VK ( vertrouwenscentrum Kindermishandeling) Taken : Consultmogelijkheid bij verontrusting Expliciet mandaat in situaties van maatschappelijke noodzaak waar hulpverlener tegen grenzen aanloopt ( interveniërend / observerend casemanagement) Aanmelden bij parket indien de kansen van de jongere niet meer gegarandeerd kunnen worden in de vrijwillige hulpverlening Aanmelder blijft betrokken
De jeugdrechter = gedwongen of gerechtelijke hulpverlening Betrokken op minderjarigen in verontrustende situaties op verschillende manieren : Vordering van het parket na doorverwijzing vanuit gemandateerde voorziening Procedure hoogdringendheid Minderjarigen die als misdrijf omschreven feit pleegden. Nadruk op subsidiariteit!! 25
Bemiddeling Cliëntoverleg- Crisishulp
Hulpvrager Minderjarige-ouders-contexT Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Toegangspoort IRPC MDT BREDE INSTAP Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp MDT MDT Indicatiestelling Gemand. voorz. OCJ VK P A R K E T Politie Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg 27
Bemiddeling en cliëntoverleg Organisatie: Gratis Loketfunctie Rechtstreeks toegankelijk Altijd inzetbaar Doel: bemiddeling heeft tot doel oplossen van een conflict door tussenkomst van een neutraal bemiddelaar waardoor hulpverlening terug op gang kan komen cliëntoverleg heeft afstemming tussen hulpverleners tot doel onder leiding van een onafhankelijk voorzitter 28
Crisisjeugdhulp Iedereen die professioneel in contact komt met minderjarigen. Ook de cliënt rechtstreeks wanneer de cliënt in crisis niet in de mogelijkheid is om zich te wenden tot hulp- of dienstverlener (bv. Weekends) kan in crisissituaties beroep doen op een crisishulpprogramma. Hulp wordt gevraagd via het meldpunt van de netwerkregio waar de crisis plaatsvindt. Ook tijdens de crisishulp van het hulpprogramma blijf aanmelder betrokken.
De essentie wijzigt niet! Goede hulpverlening blijft : creatief en betrokken op de cliënt in vrijwilligheid samen met en in de context van de minderjarige op basis van een plan, een plan van de jongere gegoten in een duidelijk traject met indien nodig een plan B: crisisjeugdhulp, gemandateerde voorziening, parket NRTJ als laatste optie
Ondersteuning van hulpverleners Vlaams Loket Jeugdhulp : alle documenten, ondersteunende handleidingen, contactadressen, FAQ en Helpdesk voor alle vragen over het vernieuwde jeugdhulplandschap Website Jongerenwelzijn: alle brochures over de werking van de ITP, GV, Website Integrale Jeugdhulp Intersectorale Nieuwsbrief: voor de meest up to date-ontwikkelingen van het nieuwe jeugdhulplandschap Jeugdhulpwijzer: overzicht RTH/NRTH, modules, voorzieningen, contactgegevens www.rechtspositie.be: over rechten in de jeugdhulp www.vormingjeugdhulp.be : vormingsinitiatieven over het vernieuwde jeugdhulplandschap Vormingen op maat over het nieuwe jeugdhulplandschap: annelies@jo-in.be of annemie@steunpuntjeugdhulp.be
Folders en brochures: Te verkrijgen via Integrale Jeugdhulp : Met vereende kracht naar een nieuwe jeugdhulp. ( per regio) Jij en de intersectorale toegangspoort Bemiddeling in de jeugdhulp Jeugdhulp in verontrustende situaties. De stap naar een gemandateerde voorziening. Crisisjeugdhulp Cliëntoverleg Integrale Jeugdhulp Het nieuwe decreet Integrale Jeugdhulp.
Jongerenbrochures Te verkrijgen bij Jongerenwelzijn: o.a. Jij en de Intersectorale Toegangspoort. Jij en de jeugdrechtbank Jij en het ondersteuningscentrum Jeugdzorg. Te verkrijgen bij de Kinderrechtswinkel: o.a. Mijn rechten in de jeugdhulp ( brochure) Ik en de jeugdhulp ( brochure) Flyer Vertrouwenspersoon
Steunpunt Jeugdhulp Ondersteuning van jeugdhulpverleners door : Kennisdeling Juridische ondersteuning Binc Projecten (mediawijsheid, herstelgericht werken, cultuurgevoelige jeugdhulp, cliëntenfeedback ) www.steunpuntjeugdhulp.be www.jeugdrecht.be www.kennisplein.be
Nog vragen : contacteer ons. Steunpunt Jeugdhulp helpdesk@steunpuntjeugdhulp.be annemie@steunpuntjeugdhulp.be 02/513.15.10
Afkortingen A-document: aanmelddocument bij de intersectorale toegangspoort AWW: algemeen welzijnswerk CAP: centraal informatie- en aanmeldpunt CGG: centrum geestelijke gezondheidszorg CLB: centrum voor leerlingenbegeleiding CO: cliëntoverleg COS: centrum voor ontwikkelingsstoornissen EMK: experimenteel modulair kader FID: frequentie intensiteit duur GV: gemandateerde voorziening IJH: integrale jeugdhulp IPH: intersectorale prioritaire hulpvragen IRPC: intersectorale regionale prioriteitencommissie IS: indicatiestelling ISV: indicatiestellingsverslag ITP: intersectorale toegangspoort JHB: jeugdhulpbeslissing JHR: jeugdhulpregie IMB: individuele materiële bijstand JRB: jeugdrechtbank MN: maatschappelijke noodzaak MDD: multidisciplinaire dossier MDT: multidisciplinair team MFC: multifunctioneel centrum NRTJ: niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp OBC: observatie en behandelingscentrum OCJ: ondersteuningscentrum jeugdzorg OOOC: onthaal, oriëntatie en observatiecentrum PAB: persoonlijk assistentie budget PVF: persoonsvolgende financiering RTJ: rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp SDJ: sociale dienst gerechtelijke jeugdbijstand TM: typemodule VAPH: Vlaams agentschap voor personen met een handicap VIST: versnelde indicatiestelling en toewijzing VK: vertrouwenscentrum kindermishandeling 36