Met vereende kracht naar een nieuwe jeugdhulp in Vlaanderen

Transcriptie

1 Met vereende kracht naar een nieuwe jeugdhulp in Vlaanderen

2 Omgaan met verontrusting in het nieuwe landschap versie dd. 26/11/2013

3 Gepast omgaan met verontrusting Hulp continuïteit waarborgen Op een gepaste wijze omgaan met verontrusting Tijdige toegang tot de jeugdhulp Voorzien in een aanbod crisisjeugd hulp Wat: Verontrusting als gedeelde verantwoordelijkheid Gericht handelen Dubbel perspectief Maatschappelijke noodzaak als verantwoordelijkheid van de GV Hefbomen: Verontrusting bespreken met cliënt en team Ondersteuning met vorming en procedures Samenwerking en verwijzing in de regio Het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg Vermaatschappelij king van de jeugdhulp Het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Doelstellingen Integrale Jeugdhulp Maximale participatie van de minderjarige en zijn gezin

4 HULPVRAGER MINDERJARIGE-OUDERS-CONTEXT BREDE INSTAP Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp MDT MDT Gemand. voorz. VK Toegangspoort Indicatiestelling OCJ P A R K E T Politie IRPC Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP MDT Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg

5 Omgaan met verontrusting: een gedeelde verantwoordelijkheid

6 Verontrustende situaties Van problematische opvoedingssituatie naar problematische leefsituatie Integriteit: psychisch, fysiek, seksueel Ontwikkelingskansen: affectief, moreel, intellectueel, sociaal Gevoel - subjectief en interactionistisch gegeven

7 Wat is verontrusting? Gevoel de ontwikkelingskansen/integriteit zijn bedreigd Subjectief gegeven Zoeken naar objectivering!

8 Een gedeelde verantwoordelijkheid Op 3 niveaus: Hulpverleners Organisaties / voorzieningen Gemandateerde voorzieningen Continuüm Vrijwillig aanklampend gedwongen

9 Verantwoordelijkheid van hulpverleners Signalen zien en ermee aan de slag gaan Ifv preventie en ifv actief stappen zetten De situatie inschatten Signalen inventariseren Objectiveren objectiveringinstrumenten teambespreking Aandacht voor risicofactoren en protectieve factoren Verontrusting bespreken met je cliënt

10 Gedeelde verantwoordelijkheid van hulpverleners Bespreken van verontrusting op team Ifv objectiveren en ondersteuning, ifv afspraken maken Bespreken van verontrusting met andere hulpverleners Ifv objectivering Ifv zoeken naar gepaste ondersteuning en eventuele doorverwijzing Ifv afspraken over wie wat doet (cliëntoverleg en bemiddeling als ondersteuning)

11 Gedeelde verantwoordelijkheid van hulpverleners Eventueel aanmelden bij de Intersectorale Toegangspoort voor meer ingrijpende hulp Consult bij Gemandateerde Voorziening Bij blijvende ongerustheid en geen vrijwilligheid, aanmelden bij Gemandateerde Voorziening Bij ernstig/gewichtig en reëel gevaar: gebruik maken van spreekrecht (Art 458bis van het Strafwetboek) aanmelden bij parket

12 Verantwoordelijkheid van voorzieningen Een context creëren waarin hulpverleners professioneel kunnen handelen: Duidelijke procedures en richtlijnen, intern en extern geëxpliciteerd Ondersteunend en empowerend klimaat in de organisatie Met oog voor welbevinden, opvangen van behoeftes, preventie van problemen, opvang bij moeilijkheden en sociale en professionele ondersteuning (Visie)vorming van en met personeel in krachtgericht werken, krachtgerichte organisatie Teamwerking, intervisie, supervisie Informatie over juridisch kader, omgaan met morele dilemma s

13 Verantwoordelijkheid van voorzieningen Goede partnerschappen: Expertise, ervaringen en procedures uitwisselen met partners en binnen netwerken Informatie uitwisselen: wie doet wat Engagementen en afspraken maken i.v.m. continuïteit en hulpcoördinatie

14 Fundering werd gelegd Vorming voor hulpverleners en directies /middenkader in het omgaan met verontrusting Uitvoering van het protocol kindermishandeling

15 En we bouwen verder Afstemmen met gemandateerde voorzieningen Waar nodig: nieuwe acties

16 Verantwoordelijkheid van de gemandateerde voorzieningen Hulpverleners en voorzieningen ondersteunen in het omgaan met verontrusting (consult) Onderzoeken of hulp maatschappelijk noodzakelijk is na aanmelding jeugdhulpaanbieder of na kennisgeving parket Desgevallend opvolgen Indien nodig verwijzen naar parket

17 Maatschappelijke noodzaak De kwalificatie die na onderzoek door een gemandateerde voorziening aan een verontrustende situatie wordt gegeven en die de noodzaak vastlegt om jeugdhulpverlening in te schakelen.

18 Een gedeelde verantwoordelijkheid: besluit Werken in en met verontrustende situaties is een gedeelde verantwoordelijkheid van alle jeugdhulpverleners Inschatten of hulp maatschappelijk noodzakelijk is en desgevallend opvolgen is de verantwoordelijkheid van de gemandateerde voorziening

19 Procesvoering bij de gemandateerde voorziening

20 WIE? Ondersteuningscentrum Jeugdzorg: Minderjarigen waarvan de ontplooiingskansen/integriteit bedreigd zijn Problematische leefsituaties die de jongeren schaden Vertrouwenscentrum kindermishandeling: Situaties van kindermishandeling Verschillende expertise zelfde mandaat & regelgevend kader

21 Belang van de minderjarige staat centraal Maximaal contextgericht en subsidiair Maximale informatie over wat we doen, waarom we dat doen (voorspelbaarheid) Gedeelde besluitvorming Maximale participatie aan het proces Onafhankelijk van het hulpaanbod van de sectoren

22 Parket Geen vrijwilligheid mogelijk kennisgeving parket, cliënt of dienstverlener onderzoek case management aanmelding Motivatiedocument: Wat zijn de krachten/lasten Wat heb je zelf al gedaan Waarom meld je aan Teambeslissing Cliënt geïnformeerd consult Advies Handvatten aanreiken Uitnodigen cliënt en aanmelder Inschatten maatschappelijke noodzaak Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak triade Interveniërend Observerend

23 consult Advies Handvatten aanreiken Enkel voor professionele hulpverleners De consultvrager is verantwoordelijk voor het respecteren van de privacy van de betrokkenen Kan gevraagd worden door iedere individuele hulpverlener, hoeft niet vanuit een team (i.t.t. een aanmelding) Vooral telefonisch

24 consult Advies Handvatten aanreiken De individuele medewerker van de gemandateerde voorziening kan ook zijn team consulteren en van daaruit een gegeven advies/consult bijsturen De registratie bij de gemandateerde voorziening gebeurt op naam van de consultvrager De zorgverantwoordelijkheid voor het cliëntsysteem blijft bij de consultvrager en de gemandateerde voorziening onderneemt geen actie t.a.v. het cliëntsysteem Een consult kan evolueren naar een (aan)melding

25 consult Advies Handvatten aanreiken Het doel van de functie advies en consult geven is de advies- of consultvrager in staat te stellen om op adequate wijze om te gaan met de (vermoedelijke) verontrustende situatie die aanleiding vormde voor het contact (Baeten) = de vrager moet zich dus gesterkt weten om verder aan de slag te gaan met de concrete situatie waarin hij/zij betrokken is

26 consult Advies Handvatten aanreiken Analyse van de verontrustende situatie: ->hoe beter de vraag gedocumenteerd is, hoe gerichter het consult (voorbereiden met het team?) Formuleren van werkhypothese Mogelijkheden en beperkingen tot verdergaande diagnostiek/hulpverlening Mogelijkheden en beperkingen om anderen in te schakelen Kennis, mogelijkheden en grenzen van het deontologisch/juridisch kader Anticiperen op eventuele hindernissen/ belemmeringen in de uitvoerbaarheid van het advies en voorzien van alternatieven indien nodig

27 1. Reeds lopende hulp wordt voortgezet of uitgebreid (binnen de eigen voorziening en/of via inschakeling van derden) consult Advies Handvatten aanreiken 2. De consultvrager wordt geadviseerd om: het cliëntsysteem door te verwijzen naar andere hulpverlening een melding te doen voor actieve tussenkomst binnen de reguliere werking van het VK een aanmelding te doen bij een gemandateerde voorziening een aangifte te doen bij de procureur (hoogdringendheid)

28 consult Advies Handvatten aanreiken Het gevolg dat gegeven wordt aan het consult is de verantwoordelijkheid van de consultvrager. De gemandateerde voorziening is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het gegeven advies, maar niet voor de uitvoering ervan. De vrager kan steeds opnieuw voor dezelfde casus een volgend consult vragen. TIP: noteer de naam en voornaam van de consultgever i.f.v. verdere contacten met dezelfde persoon.

29 ANDY EN KURT BREDE INSTAP Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp MDT MDT K&J psy aanmelding consult Gemand. voorz. VK Toegangspoort Indicatiestelling OCJ P A R K E T Politie IRPC Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP MDT Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg

30 aanmelding Motivatiedocument: Wat zijn de krachten/lasten Wat heb je zelf al gedaan Waarom meld je aan Teambeslissing Cliënt geïnformeerd

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41 Pauze U kunt schriftelijk vragen indienen

42 onderzoek Uitnodigen cliënt en aanmelder Inschatten maatschappelijke noodzaak Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak Bij begin van onderzoek: Alle perspectieven in beeld brengen (kind/jongere, ouders, context, aanmelder en andere betrokken hulp, ) Screening hulpverleningsgeschiedenis Focus op wat werkt, verkennen draagkrachten vs. lasten en verontrusting Schetsen van verloop van verder proces en maken van afspraken

43 onderzoek Uitnodigen cliënt en aanmelder Inschatten maatschappelijke noodzaak Inschatten maatschappelijke noodzaak: Analyseren van de informatie, relatie tussen Balans risicofactoren en krachten binnen het gezin, noodzaak tot hulp Probleemerkenning, probleeminzicht Medewerking Formuleren verwachtingen Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak

44 onderzoek Uitnodigen cliënt en aanmelder Inschatten maatschappelijke noodzaak Onderzoek resulteert in teambeslissing en eindigt met formele uitspraak over al dan niet maatschappelijke noodzaak tot hulpverlening de geïndiceerde hulpverlening (aangrijpingspunten en verwachtingen) de mate van betrokkenheid van de GV in het verder verloop van het traject Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak

45 onderzoek Uitnodigen cliënt en aanmelder Inschatten maatschappelijke noodzaak triade 2 types van opvolging in geval van maatschappelijke noodzaak : observerend / interveniërend Altijd driehoek: cliënt hulpaanbod GV Maar andere rol en intensiteit Beslissing wordt meegedeeld aan cliëntsysteem en aanmelder in een triadegesprek + maken van afspraken over vervolg Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak

46 Verwachtingen t.o.v. de aanmelder Aanspreekpunt voor gemandateerde voorziening, bv. voor bijkomende informatie Contact houden met cliënt tijdens onderzoek (kan ondersteund worden door GV) Aanwezigheid op triadegesprek In opvolging van het triadegesprek zelf bieden van hulp of toeleiden naar hulp (miv ITP) Zo mogelijk blijft de GV beroep doen op de betrokken hulpverleners De termijn voor een caseonderzoek is bepaald op 65 werkdagen

47 case management Interveniërend Observerend Factoren die de mate van aanklampendheid bepalen: Mate van veiligheid Risicofactoren en krachten binnen het gezin Probleeminzicht, motivatie (veranderbereidheid) en verandermogelijkheden van cliënt(systeem) Relatie met hulpverlener Ervaringen/ reacties in het verleden met/op hulpverlening Risico s en kansen voor het kind en de haalbaarheid inschatten bij beide keuzes

48 case management Interveniërend Voorwaarden om naar observerend casemanagement te gaan: Voldoende medewerking bij cliëntsysteem Voldoende waarborgen voor ontplooiingskansen en veiligheid van het kind Voldoende waarborgen voor vrijwillig aanvaarde hulp Observerend Verantwoordelijkheid blijft bij hulpaanbieder en cliënt

49 case management Interveniërend Observerend Observerend casemanagement: GV volgt op afstand op, observeert Observatie-overeenkomst: Overeenkomst tussen GV, cliënt, aanmelder / hulpaanbieder De maatschappelijke noodzaak (zorgen en krachten), de verwachtingen en de afspraken worden concreet gemaakt Informatieplicht bij jeugdhulpaanbieder en cliënt

50 KYANO BREDE INSTAP K&G Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Probleem gebonden hulp CKG Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH MDT MDT Observatie overeenkomst Gemand. voorz. VK Toegangspoort Indicatiestelling OCJ P A R K E T Politie IRPC Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP MDT Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg

51 Observatieovereenkomst bestaat uit 3 luiken: Beschrijving van de verontrusting en maatschappelijke noodzaak Aangrijpingspunten en verwachtingen Afspraken

52 Het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg volgt de hulpverlening op voor XXX omwille van: Moeder schreeuwt veel uit onmacht tegen Kyano en de honden. moeder kan moeilijk grenzen trekken, heeft geen consequente opvoedingsstijl, ziet de noden van de kinderen niet achter het gedrag, Gedrag Kyano: luistert niet naar moeder, maakt speelgoed en andere zaken stuk, is hardhandig met zusje. Aïsa zit heel vaak in het speelpark. Moe vindt dit geen probleem Huisvesting is niet geschikt voor gezin met 2 kinderen en 2 honden Als er een netwerk beschikbaar is (vb. maternale grootouders) wil moeder hierop wel beroep doen wanneer er een expliciet aanbod is. Ze wil echter niemand last bezorgen Moeder ziet haar kinderen graag Moeder zorgt er voor dat Kyano altijd netjes gekleed en op tijd naar school vertrekt en dat hij altijd alles meeheeft Als deze zorgen blijven voortbestaan in combinatie met de geringe krachten komen de ontwikkelingskansen van het de kinderen in het gedrang. De nood aan het betrekken van vader is de reden waarom het OCJ aanwezig wil blijven.

53 Het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg heeft volgende verwachtingen t.a.v. de ouders: Moeder kan het gedrag van Kyano ombuigen, ze weet hoe ze grenzen kan trekken, straffen en belonen. Moeder zorgt goed voor zichzelf. Dat is ook in het belang van de kinderen. Vergroten van het netwerk, overwegen om terug te gaan werken, regelmatig naar buiten gaan, zijn zaken die onderzocht en gestimuleerd moeten worden. De ontwikkeling en veiligheid van Aïsa is bespreekbaar en ouders maken samen concreet hoe ze dit kunnen waarborgen. Dit gaat vooral over de ontwikkelingsstimulatie (wat heeft een kind van deze leeftijd nodig aan zorg ifv hechting en aan bewegingsruimte), de aanwezigheid van de honden (hygiëne en veiligheid) en het beschermen van Aïsa tegen ruwe handelingen van Kyano.

54 Vader is op de hoogte van de verwachtingen/doelstellingen/verloop van de hulpverlening en wordt hierin gestimuleerd om een actieve rol te spelen en zelf bij te dragen. Het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg wil dat het cliëntsysteem en de hulpverlener samen werken aan het concretiseren en inlossen van deze verwachtingen. Afspraken Het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg zal op <<datum evaluatie>> nagaan in welke mate de verwachtingen van het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg t.a.v. gezin, ouders en jongere ingelost zijn. Dit gebeurt aan de hand van een gesprek met het cliëntsysteem en de hulpverlener

55 Het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg benadrukt dat zowel de ouders als de hulpverlener het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg moet informeren over belangrijke gebeurtenissen/evoluties in het hulpverleningstraject en/of de levenssituatie van het cliëntsysteem. Het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg zal zelf niet instaan voor een actieve opvolging. Dit is de verantwoordelijkheid van de hulpverlener-cliënt. Andere afspraken: De aanmelder gaat met moeder op kennismaking in het CKG

56 case management Interveniërend Voorwaarden om naar interveniërend casemanagement te gaan onvoldoende waarborgen voor ontplooiingskansen en veiligheid van het kind onvoldoende medewerking bij cliëntsysteem onvoldoende waarborgen voor vrijwillig aanvaarde hulp Observerend Verantwoordelijkheid ligt bij GV GV neemt over en organiseert zelf de hulpverlening GV maakt hulpverleningsprogramma op

57 case management Interveniërend Opvolging van hulpuitvoering Waken over maatschappelijke noodzaak Aanspreekbaarheid van GV voor hulpverlener en cliënt Evaluatie, minstens om de 6 maanden, van de maatschappelijke noodzaak tot opvolgen de lopende hulpverlening (bij ICM) Observerend

58 case management Interveniërend Observerend Resultaten evaluatie: De GV blijft opvolgen in dezelfde intensiteit De GV blijft opvolgen, maar in een andere intensiteit ICM naar OCM want er zijn voldoende waarborgen voor veiligheid en medewerking OCM naar ICM want de hulpverlening heeft meer nood aan de aanklampende rol van GV De GV kan haar interventie afsluiten Geen hulp meer nodig De cliënt wenst de hulp en er is geen aanklampend optreden nodig Casemanagement wordt in overleg afgesloten

59 CINDY Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp JAC BREDE INSTAP Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp CGG MDT MDT spoor 1 consult aanmelding Gemand. voorz. VK Toegangspoort Indicatiestelling spoor 2 OCJ P A R K E T Politie IRPC Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP MDT TCK Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg

60 Geen vrijwilligheid mogelijk onderzoek Uitnodigen cliënt en aanmelder Inschatten maatschappelijke noodzaak Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak Parket triade case management Interveniërend Observerend = MANDAAT van GV Op ieder moment in het traject mogelijk Na teambeslissing Na afweging van maatschappelijke noodzaak tot interventie Bij weigering tot medewerking van cliënt

61 Geen vrijwilligheid mogelijk onderzoek Uitnodigen cliënt en aanmelder Parket case management Interveniërend Intentie tot doorverwijzing wordt meegedeeld aan cliënt Recht op kennisgevingsgesprek met leidinggevende GV Ultieme kans om nog binnen vrijwilligheid te blijven Inschatten maatschappelijke noodzaak Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak triade Observerend

62 Gemand. voorz. OCJ VK P A R K E T Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter Als na een gesprek met de minderjarige en zijn ouders/opvoedings-verantwoordelijken en volgens beslissing van de gemandateerde voorziening jeugdhulpverlening maatschappelijk noodzakelijk is, maar: 1. gepaste jeugdhulpverlening niet wordt aanvaard en als de minimale veiligheid niet is gegarandeerd of de ontplooiingskansen in het gedrang zijn; 2. er weigering is tot meewerken aan het onderzoek naar maatschappelijke noodzaak

63 Gemand. voorz. OCJ VK P A R K E T Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter De jeugdrechter neemt kennis van verontrustende situaties na vordering van het parket om gerechtelijke maatregelen op te leggen in voorkomend geval: Als het parket aantoont dat cumulatief volgende voorwaarden zijn vervuld: Het verlenen van vrijwillige jeugdhulpverlening is niet mogelijk; Alles is in het werk gesteld om vrijwillige jeugdhulpverlening te realiseren in de zin dat een gemandateerde voorziening is ingeschakeld en heeft doorverwezen naar het parket = vordering van de jeugdrechter door het parket na doorverwijzing van de gemandateerde voorziening

64 Gemand. voorz. OCJ VK P A R K E T Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter Als het parket aantoont dat cumulatief de volgende voorwaarden zijn vervuld Een gerechtelijke maatregel is dringend noodzakelijk; Er zijn voldoende aanwijzingen dat de minderjarige onmiddellijk beschermd moet worden tegen een vorm van lichamelijk of geestelijk geweld, letsel of misbruik, lichamelijke of geestelijke verwaarlozing of nalatige behandeling, mishandeling of exploitatie, met inbegrip van seksueel misbruik; Het verlenen van vrijwillige jeugdhulpverlening is niet meteen mogelijk omdat de vereiste instemming niet werkelijk is verkregen. =procedure hoogdringendheid

65 Gemand. voorz. OCJ VK P A R K E T Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter Maatregelenpakket uitgebreid naar ambulante en mobiele werkvormen. Vroeger enkel plaatsingsmaatregelen. Sociale dienst gerechtelijke jeugdbijstand onderzoekt de mogelijkheid tot vrijwilligheid. Is deze gevonden (vb. CKG) en gaat cliënt akkoord, dan wordt dit aan de jeugdrechter gemeld en wordt de gerechtelijke procedure stop gezet In Brussel wordt dit onderzoek uitgevoerd door OCJ In geval CKG tijdens verloop verontrust is, kan zij aanmelden bij een gemandateerde voorziening

66 Jeugdrechtbank: dient ISV in bij team jeugdhulpregie Team JHR behandelt deze aanvragen zoals een ISV van het team indicatiestelling Bij vraag naar module handicap : team JHR behandelt deze aanvragen zelfstandig, zonder tussenkomst IRPC Aanvraag indien jeugdrechter gevat is door procedure hoogdringendheid de aanvraag kan telefonisch gebeuren door jeugdrechtbank bij het team JHR de hulpvraag komt meteen terecht in de fase prioritair toe te wijzen hulpvragen de jeugdhulpregisseur heeft dus een toewijzingsmandaat

67 IEBEN <BUURMAN BREDE INSTAP Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp MDT MDT Gemand. voorz. VK Toegangspoort Indicatiestelling OCJ P A R K E T Politie IRPC Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP MDT Begeleidings tehuis Begeleiding bij autonoom wonen Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg

68 De cirkel is rond

69 Broodjeslunch U kunt schriftelijk vragen indienen

70 Cliëntoverleg, bemiddeling en crisishulp

71 HULPVRAGER MINDERJARIGE-OUDERS-CONTEXT BREDE INSTAP Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp MDT MDT Gemand. voorz. VK Toegangspoort Indicatiestelling OCJ P A R K E T Politie IRPC Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP MDT Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg

72 Een communicatieproces tussen minderjarigen, opvoedingsverantwoordelijken en betrokken hulpverleners in functie van het oplossen van conflicten, ter waarborging van de continuïteit van de hulpverlening. Het is een tussenpartijdige interventie door een neutrale derde, die partijen toelaat om een eigen oplossing te vinden voor een conflict dat tussen hen bestaat. Bemiddeling wordt een bruikbaar instrument in elke fase van het hulpverleningsproces en op elke plaats in het hulpverlenings-landschap

73 De werkingsprincipes van bemiddeling zijn: vrijwilligheid vertrouwelijkheid meerzijdig partijdig transparantie Bemiddeling als functie en bemiddeling als methodiek Bemiddeling in de jeugdhulp kan aangevraagd worden door: De cliënt, zijn gezin en/of hun vertrouwenspersoon De hulpverlener betrokken in het conflict Wie is de bemiddelaar in de jeugdhulp? Opgeleid en kennis van jeugdhulplandschap! Resultaat van bemiddeling?

74 Bemiddeling in de jeugdhulp in het decreet op de integrale jeugdhulp: In functie van de continuïteit van de hulpverlening Bemiddeling tussen cliënten onderling of tussen hulpverleners en cliënten Wanneer de jeugdhulp wordt stopgezet zonder wederzijdse toestemming In functie van de rechtstreekse toegang tot de toegangspoort Een hulpvraag werd gesteld, maar werd niet beantwoord om een andere reden dan capaciteitstekort Een initiatief tot bemiddeling is een noodzakelijke voorwaarde

75 Bemiddeling in het veld van de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp: NRTJ-hulp lijkt aangewezen, maar de cliënt ziet dit niet meteen zitten en wil de hulpverlening stop zetten. De RTJ-voorziening kan bemiddeling aanvragen. Indien een cliënt wel NRTJ-hulp wenst, maar niemand de aanmelding bij de ITP op zich wil nemen. De cliënt kan bemiddeling aanvragen. Indien zonder wederzijdse toestemming of niet op verzoek van de minderjarige (cliëntsysteem) wordt stopgezet (ook kan cliëntoverleg worden aangeboden). Bemiddeling tijdens het proces van aanmelding bij de toegangspoort: Tijdens het proces van aanmelding is er niet langer overeenstemming tussen cliënt en aanmelder-contactpersoon, er ontstaat een conflict. Dit hoeft niet te wijzen op een situatie van verontrusting. Beiden kunnen bemiddeling aanvragen. Tijdens het proces van aanmelding is er een conflict binnen het cliëntsysteem in de context van een moeilijke echtscheiding. Bemiddeling kan een uitkomst bieden om tot een ontvankelijke aanmelding bij de ITP te komen, ondertekend door beide ouders

76 Bemiddeling in het veld van de niet-rechtstreekse hulpverlening Bij een conflict tussen een cliënt en een voorziening. Bij conflicten tussen cliënt en een voorziening die zich terugtrekt uit de lopende hulpverlening. Zie bepaling: Indien de hulpverlening zonder wederzijdse toestemming of niet op verzoek van de minderjarige (cliëntsysteem) wordt stopgezet (ook kan cliëntoverleg worden aangeboden). Bemiddeling wanneer een gemandateerde voorziening betrokken is Wanneer een gemandateerde voorziening tot de vaststelling komt dat de lopende hulpverlening niet wordt aanvaard omwille van het feit dat de cliënt of het gezin niet tevreden zijn over een specifieke hulpverlener.

77 Cliëntoverleg is niet nieuw! Specifieke vorm van overleg Met participatie van cliënten en hun sociaal netwerk Onder voorzitterschap van een externe, onafhankelijke en neutrale voorzitter Doel: afstemmen, coördineren en continuïteit van hulpverlening bewaken. Hulpvraag of behoefte van cliënten staat centraal Uitkomst = werkplan op maat van vragen en behoeften cliënt Steeds met opvolging door een hulpcoördinator een hulpverlener die de rol van hulpcoördinator opneemt opvolgoverleg is steeds mogelijk

78 op voorwaarde van expliciet akkoord cliënten: vertrouwenspersoon van het cliëntsysteem personen uit het sociaal netwerk betrokken hulpverleners eventueel: niet-betrokken deskundigen (sectoren IJH, K&J psych, drug HV, ) geen politie, parket, jeugdrechter delen van info: indien enkel met hulpverleners: gedeeld beroepsgeheim indien ook met niet-hulpverleners: gezamelijke geheimhoudingsplicht alleen info nodig voor de coördinatie en continuïteit van de hulpverlening

79 Aanleiding voor cliëntoverleg ligt steeds bij de hulpverlening aan de cliënt Met akkoord of op vraag van de cliënt Leeftijd cliënt: 0 tot 18 jaar Cliënten Kunnen zelf rechtstreeks aanvraag doen Via vertrouwenspersoon voor de minderjarige Via hulpverlener Hulpverleners Betrokken bij het cliëntsysteem (ook buiten toepassingsgebied IJH) Ook: SDJ, VK, OCJ, MDT Jeugdhulpregisseur In alle fases van de regie

80 Werkplan op maat van vragen en behoeften van cliënt en gezin Hulpcoördinator Mogelijkheid om opvolgoverleg aan te vragen

81 BREDE INSTAP CLB NICO Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH Probleem gebonden hulp MDT MDT Begeleid wonen - ondersteuning ouders Thuiszorg - huishouden CAW-budgetbegeleiding Sociale dienst beschutte werkplaats moeder Gemand. voorz. VK Toegangspoort Indicatiestelling OCJ P A R K E T Politie IRPC Jeugd hulpregie Gerecht. jeugdhulp SDJ Jeugd rechter CAP MDT Semi-internaat Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Gemeenschapsinstelling Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg

82 Bemiddeling en cliëntoverleg: verschillende finaliteit, veel gemeenschappelijk De basisprincipes (neutraliteit, onafhankelijkheid, vrijwilligheid en vertrouwelijkheid) in de positie van de externe voorzitter en bemiddelaar in de organisatievorm waarin deze zijn ingebed toegankelijkheid voor cliënten en hulpverleners voor externe voorzitter en bemiddelaar: profiel en opleiding. coaching en intervisie.

83 Cliëntoverleg is nu reeds beschikbaar in samenwerking met provincie - in bepaalde regio s met RWO (Regionaal Welzijnsoverleg) alle info via knop cliëntoverleg Bemiddeling zal beschikbaar zijn samen met de opstart van de toegangspoort en de gemandateerde voorzieningen in een experimenteel beleidskader: provinciaal georganiseerd, met een loketfunctie, bemiddelaars, vorming en intervisie Overleg met provincie in functie van eventuele inbedding tegen 2014 Terugkoppeling naar Intersectoraal regionaal overleg jeugdhulp (IROJ)

84 Gewijzigde definitie van crisis Element van voorafgaandelijke inschatting valt weg Jeugdmagistraten als aanmelders Nieuw maar toch reeds mogelijk in heel wat regio s Kader rond vrijwilligheid Art. 6 nieuwe decreet is belangrijk uitgangspunt 72u toewerken naar vrijwillig aanvaarde hulp Mogelijkheid van rechtstreekse aanmelding In uitzonderlijke omstandigheden Nl. als cliëntsysteem zich niet tot een aanmelder kan wenden

85 Verhouding crisisnetwerk toegangspoort Onderscheid met of zonder A-doc Afspraken over aanmelding en versnelde aanmelding vanuit crisisnetwerk (VIST-crisis): zonder A-doc Met A-doc: gewone prioriteringsprocessen: contact opnemen met JHR Verhouding crisisnetwerk gemandateerde voorzieningen Afspraken over aanmelding vanuit crisisnetwerk en omgekeerd Regierol voor meldpunt Consultfunctie: wederzijds mogelijk

86 Cliëntrechten in de jeugdhulp

87 = Centrale doelstelling door tegelijk te werken op verschillende niveaus in de relatie cliënt hulpverlener /voorziening / toegangspoort/ gemandateerde voorziening via expliciteren van een aantal rechtswaarborgen voor ouders en opvoedingsverantwoordelijken complementair en in synergie met het decreet rechtspositie worden rechtswaarborgen voor minderjarigen geëxpliciteerd in de relatie cliënt beleid/overheid wegen op de beleidsvoering (agendasetting en besluitvorming IROJ, Adviesraad en Managementcomité)

88 Basisbeginselen die uitdrukking geven aan deze centrale krachtlijn explicitering belang en bekwaamheid van de minderjarige (basisbeginselen decreet rechtspositie) in een aantal artikels principe van scheiding tussen vrijwillige en gerechtelijke jeugdhulpverlening subsidiariteitsprincipe: voorrang aan vrijwillige hulp, minst ingrijpende tussenkomst en indien uithuisplaatsing is aangewezen, pleegzorg als eerste hulpvorm overwegen op gepaste wijze rekening houden met de culturele kenmerken, socio-economische situatie en handicap

89 Basisbeginselen die uitdrukking geven aan deze centrale krachtlijn contextgerichte /gezinsgerichte werking : bij voorkeur in eigen milieu op basis van de hulpvraag van de cliënt + krachtgericht werken (ook in een gerechtelijke context!) + broers en zusjes zoveel mogelijk bij elkaar houden indien geopteerd wordt voor een pleegplaatsing (cfr. motivatieplicht jeugdrechter bij afwijking hiervan) bereikbaarheid, begrijpbaarheid, betaalbaarheid, bruikbaarheid en beschikbaarheid van de jeugdhulp(verlening) (5 B s) : zijn aangescherpt als doelstellingen / opdrachten

90 Recht op jeugdhulp (binnen beschikbare aanbod en kredieten) in hoofde van minderjarigen, ouders en opvoedingsverantwoordelijken belangrijke stap wordt gezet in de verdere realisatie via aandacht voor kwetsbare minderjarigen (uitbreiding tot problematische leefsituatie) en gezinnen opmaak attest van weigering + informeren van mogelijkheid tot rechtstreekse toegang tot de toegangspoort motivatieplicht jeugdhulpaanbieders bij weigering van hulp (context jeugdhulpregie TP) recht op (toegang tot) bemiddeling

91 recht op een tweede indicatiestelling (second opinion) recht om cliëntoverleg aan te vragen minderjarige, vertrouwenspersoon, ouders en opvoedingsverantwoordelijken kúnnen aanmelden bij het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg uitzonderlijk rechtstreeks beroep op permanent subsidiair aanbod crisisjeugdhulpverlening

92 in hoofde van minderjarigen, ouders en opvoedingsverantwoordelijken recht op eerbiediging van de godsdienstige, ideologische en wijsgerige overtuiging geformuleerd als principe in alle jeugdhulpsituaties recht op informatie en duidelijke communicatie geëxpliciteerd in de context van aanmelding en procesvoering toegangspoort en gemandateerde voorzieningen tegenover recht van OCJ en VK om persoonsgegevens te verwerken zonder onmiddellijke en voorafgaande instemming van de betrokkenen

93

94 in hoofde van minderjarigen, ouders en opvoedingsverantwoordelijken recht op vrije keuze en instemming met de hulp- en dienstverlening ingeschreven als algemeen principe geëxpliciteerd in de context van aanmelding bij de toegangspoort keuzemogelijkheden bij matching vraag en aanbod (jeugdhulpregie) uitzonderlijk hulpverlening opstarten zonder instemming in het belang van de minderjarige (notuleren + motiveren!) recht op inspraak en participatie algemeen geformuleerd als een recht en geëxpliciteerd in de context van de toegangspoort (indicatiestelling en jeugdhulpregie) en de gemandateerde voorzieningen

95 in hoofde van minderjarigen, ouders en opvoedingsverantwoordelijken recht op periodieke evaluatie wordt als een recht geformuleerd in alle vormen van hulpverlening en wordt geëxpliciteerd in de context van het optreden van de gemandateerde voorzieningen en sociale dienst jeugdrechtbank recht op toegang tot het dossier algemeen geformuleerd als recht en geëxpliciteerd in de context van de toegangspoort, gemandateerde voorzieningen en de sociale dienst voor gerechtelijke jeugdhulpverlening

96 in hoofde van minderjarigen, ouders en opvoedingsverantwoordelijken recht op een tegensprekelijk debat voorafgaand aan de doorverwijzing naar parket, in de context van een optreden vanuit het perspectief van het interventierecht

97 recht op bijstand in hoofde van minderjarigen Blijft explicitering recht op bijstand door een vertrouwenspersoon die bijstand verleent, zoals voorzien in decreet rechtspositie minderjarigen MAAR- wijziging DRM: de voorwaarden voor vertrouwenspersoon worden gewijzigd Beroepsgeheim valt weg - vervangen door meerderjarig zijn Toevoeging: beschikken over een uittreksel uit het strafregister dat een model 2 omvat (goed zedelijk gedrag) Niet rechtstreeks betrokken zijn bij de jeugdhulpverlening Op ondubbelzinnige wijze door de minderjarige aangewezen

98 Positie vertrouwenspersoon wordt versterkt: Fungeert als vast aanspreekpersoon door het hele traject van de jeugdhulpverlening Mandaat om op elk ogenblik: Jeugdhulpaanbieders aan te spreken Belangen van de minderjarige te verdedigen Bemiddeling en overleg te initiëren De situatie te volgen Wordt telkens vermeld en betrokken bij en op de hoogte gebracht van beslissingen over de jeugdhulpverlening aan de minderjarige In hoofde van ouders en opvoedingsverantwoordelijken: in context van toegangsrecht tot het dossier van een door het beroepsgeheim gebonden persoon

99 Recht op bescherming van de fysieke, psychische en seksuele integriteit van de minderjarige : cfr. vorderingsgronden, optreden gemandateerde voorzieningen, gerechtelijke jeugdhulpverlening Naast het toezicht (inspectie) op de naleving van het decreet organiseert Vlaamse regering: een extern toezicht op de toegangspoort, het OCJ, sociale dienst gerechtelijke jeugdhulp en gemeenschapsinstellingen Een klachtenrecht voor minderjarigen, ouders, opvoedingsverantwoordelijken en vertrouwenspersonen van minderjarigen

100 Pauze U kunt schriftelijk vragen indienen

101 Voorstartfase: betekenis voor andere regio s

102 Samenwerken in casuïstiek Oost-Vlaanderen andere regio s van tot

103 Overdracht van lopende dossiers op 16 september Afstemming: Oost-Vlaanderen andere regio s Eén dia over het eerste, daarna in detail over het tweede.

104 Bestaande regelgeving, procedures, documenten gebruiken tot en met 15 september Pas vanaf 16 september: nieuwe aanmeldingen in de nieuwe regelgeving Dus A-document voor toegangspoort, motivatieformulier voor gemandateerde voorzieningen

105 Bepalen van de wenselijke hulp (indicatiestelling) gebeurt in regio domicilie minderjarige. Domicilie Oost-Vlaanderen: via A-document en toegangspoort Domicilie andere provincie: bestaande sectorale processen (PEC, Bureau CBJ, JRB) Matching vraag en aanbod (hulpregie) gebeurt in regio waar hulp gevraagd wordt. Hulp gevraagd in Oost-Vlaanderen: via toegangspoort Hulp gevraagd in andere provincie: bestaande sectorale processen (zorgregie VAPH, centraal wachtbeheer BJB), in overleg met jeugdhulpregie Oost-Vlaanderen waar nodig

106 Beslissingen over wenselijke hulp die al genomen zijn, nemen we maximaal over: Administratie VAPH zet PEC-ticket om in indicatiestelling (voor alle dossiers Oost-Vlaanderen met actieve zorgvraag; daarna voor andere op vraag). Administratie AJW zet bureaubeslissing/beslissing jeugdrechter om in indicatiestelling (voor alle dossiers Oost-Vlaanderen; daarna voor andere op vraag).

107 Groepen dossiers: Jongeren met domicilie in OVL; er is een PEC-erkenning maar er is enkel een vraag naar hulp buiten OVL Jongeren met domicilie in OVL; er is geen PEC-erkenning maar er is enkel een vraag naar hulp buiten OVL Jongeren met domicilie buiten OVL; er is een PEC-erkenning en een vraag naar hulp in Oost-Vlaanderen Jongeren met domicilie buiten OVL; er is geen PEC-erkenning en een vraag naar hulp in Oost-Vlaanderen

108 De hulpvraag wordt behandeld in de context van de bestaande zorgregie VAPH (dus: contactpersoon en CRZ-processen), binnen de regio waar de vraag zich voordoet.

109 Bevoegdheid voor indicatiestelling ligt bij de toegangspoort, dus daar een aanvraag indienen. Contactpersoon-aanmelder meldt aan in andere regio, volgens de daar geldende processen zorgregie, indien nodig ondersteund door jeugdhulpregie.

110 Administratie VAPH zet PEC-ticket om in indicatiestelling, op vraag van ITP. Indien nodig vraagt ITP extra informatie op bij contactpersoon/mdt/persoon met een handicap.

111 PEC van de betreffende regio is bevoegd, dus daar een aanvraag indienen. Na PEC-erkenning: contactpersoon of MDT nemen contact op met ITP. Administratie VAPH zet PEC-ticket om in indicatiestelling, op vraag van ITP.

112 Omzendbrief die deze overgangsmodaliteiten beschrijft. Met specifieke info voor de MDT s en de contactpersonen zorgregie

113 Bevoegdheid toegangspoort = domicilie minderjarige Groepen dossiers: Combinaties van: Al of niet domicilie in OVL Al of niet Bureaubeslissing Al of niet hulp zoeken in OVL

114 Indicatiestelling is bevoegdheid van de ITP; behoudens in geval van gerechtelijke jeugdhulp De ITP (jeugdhulpregie) neemt contact op met de bevoegde dienst in de niet-pilootregio (centraal wachtbeheer BJB); de consulent SDJ meldt aan bij het CWB andere regio. 114

115 Administratie AJW zet beslissing bureau/beslissing jeugdrechter in niet-pilootregio om in indicatiestelling (in overleg met consulent). Bevoegde dienst (CBJ/SDJ) in niet-pilootregio neemt contact op met ITP (jeugdhulpregie). 115

116 Tijdens de uitvoering hulp in andere regio verandert het domicilie van de minderjarige van pilootregio naar niet pilootregio. Zolang er een geldige indicatiestelling ITP is: naar bevoegde dienst in de niet-pilootregio voor uitvoering van de hulp (Centraal Wachtbeheer BJB). Nieuwe IS nodig: naar bevoegde dienst voor bepalen wenselijke hulp (CBJ of JR). 116

117 Bij voorkeur: via e-health Toegangspoort: A-document online (Insisto) Gemandateerde voorziening: motivatieformulier online Indien nog niet mogelijk: Neem contact op met toegangspoort of gemandateerde voorziening en vraag uitleg. Er zijn drie mogelijkheden: Naar ITP Oost-Vlaanderen komen Collega-voorziening inschakelen (je kan zelf wel documenten blijven ontvangen) A-document in word-versie opsturen 117

118 Rechtstreeks toegankelijk: Net zoals anders. In Jongerenwelzijn of in VAPH, niet rechtstreeks toegankelijk: Indicatiestelling gebeurt door toegangspoort. Regie (matching, opstart, opvolging ) verloopt zoals je dat gewoon bent: zorgregie, wachtbeheer, consulent Waar nodig wordt contactpersoon-aanmelder ondersteund door jeugdhulpregisseur uit Oost-Vlaanderen. 118

119 Helpdesk, in samenwerking: Regioteam IJH: Intersectorale toegangspoort: OCJ VK Info op de website: 119

120 Verdere communicatie

121 Vorming Communicatie Voorbereiding implementatie Gebruik maken van bestaande structuur IJH

122 Tweedaagse vorming voor sleutelfiguren Vorming belendende sectoren Vorming voor leden IROJ Verdieping en workshops voor hulpverleners- praktijkwerkers van alle voorzieningen gevat door het decreet Integrale Jeugdhulp Door Steunpunt Jeugdhulp Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Steunpunt Expertise Netwerken Inhoud Inleidend dagdeel Workshops Verdieping en workshops voor CLB-medewerkers Door Permanente OndersteuningsCel van de CLB s

123 Vorming voor hulpverleners: wanneer? Regio Antwerpen Dinsdag 19 november Donderdag 16 januari Regio s Vlaams-Brabant en Brussel Dinsdag 26 november Donderdag 23 januari Regio West-Vlaanderen Dinsdag 3 december Donderdag 6 februari Regio Limburg Dinsdag 17 december Donderdag 30 januari Regio Oost-Vlaanderen (enkel workshops) Vrijdag 15 november Dinsdag 10 december Meer info:

124 Naar cliënten Flyers, folders, toegankelijke informatie Naar belendende sectoren en partners Plattegrond van de vier instanties : waarvoor kan je er terecht en waar vind je ze? Brede instap Toegangspoort Gemandateerde voorzieningen Crisismeldpunten Cliëntoverleg Bemiddeling Naar het werkveld van sectoren IJH Brochure, filmpje, instructievideo

125 Leren van Oost-Vlaanderen: draaiboek Elke regio zijn projectteam Vragen en antwoorden op de website van Oost- Vlaanderen

126 Vragen en antwoorden over: aanmelden bij en werking van toegangspoort consult, aanmelden bij en werking van gemandateerde voorzieningen MDT s gerechtelijke jeugdhulp modules, onderscheid RTJ/NRTJ, e-health sectoraal beleid en IJH bemiddeling, cliëntoverleg en crisisnetwerk

127 Overlegstructuur IJH Toegangspoort Gemandateerde voorzieningen Team IJH Nieuwsbrief: inschrijven via

128

129 Afkortingen A-document: aanmelddocument bij de intersectorale toegangspoort AWW: algemeen welzijnswerk CAP: centraal informatie- en aanmeldpunt CGG: centrum geestelijke gezondheidszorg CLB: centrum voor leerlingenbegeleiding CO: cliëntoverleg COS: centrum voor ontwikkelingsstoornissen EMK: experimenteel modulair kader FID: frequentie intensiteit duur GV: gemandateerde voorziening IJH: integrale jeugdhulp IPH: intersectorale prioritaire hulpvragen IRPC: intersectorale regionale prioriteitencommissie IS: indicatiestelling ISV: indicatiestellingsverslag ITP: intersectorale toegangspoort JHB: jeugdhulpbeslissing JHR: jeugdhulpregie IMB: individuele materiële bijstand JRB: jeugdrechtbank MN: maatschappelijke noodzaak MDD: multidisciplinaire dossier MDT: multidisciplinair team MFC: multifunctioneel centrum NRTJ: niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp OBC: observatie en behandelingscentrum OCJ: ondersteuningscentrum jeugdzorg OOOC: onthaal, oriëntatie en observatiecentrum PAB: persoonlijk assistentie budget PVF: persoonsvolgende financiering RTJ: rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp SDJ: sociale dienst gerechtelijke jeugdbijstand TM: typemodule VAPH: Vlaams agentschap voor personen met een handicap VIST: versnelde indicatiestelling en toewijzing VK: vertrouwenscentrum kindermishandeling