Stand van zaken notitie Integrale Jeugdgezondheidszorg. Op 1 januari 2003 is de gewijzigde Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV) in werking getreden. Dit houdt voor de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) in dat de gemeente verantwoordelijk is voor de preventieve zorg voor alle kinderen van 0-19 jaar. De volledige preventieve zorg komt hiermee onder de regie van de gemeente. Voorheen had de gemeente alleen de regie over de zorg voor 4-19 jarigen. Het doel van deze wijziging is de zorg voor jeugdigen te verbeteren. Het Landelijk Basistakenpakket van de JGZ is wettelijk verankerd. Het bestaat uit een uniform en een maatwerk deel. Het uniforme deel is geen onderwerp van inhoudelijk gemeentelijk beleid, de gemeente is echter wel verantwoordelijk voor een goede uitvoering van het uniforme deel. In het uniforme deel staan producten en activiteiten beschreven die gevraagd en ongevraagd aangeboden worden aan de doelgroep. Het maatwerkdeel bestaat uit producten en activiteiten waarbij de gemeente wel beleidsvrijheid heeft. Ze kan het zorgaanbod afstemmen op specifieke zorgbehoeften van individuen en groepen kinderen en op de specifieke lokale gezondheidssituatie in het algemeen. Ook voor dit deel heeft de gemeente de taak achteraf te controleren of de taken goed zijn uitgevoerd. De uitvoering van het Landelijk Basistakenpakket is in Midden-Delfland in handen van de Thuiszorg organisaties Maatzorg/De Werven (Schipluiden/Den Hoorn) en Nieuwe Waterweg Noord (Maasland) en de GGD Zuid-Holland West. De regie ligt bij de gemeente. Naast deze partijen kan met andere partijen overleg worden gepleegd, zoals met schoolmaatschappelijk werk, Bureau Jeugdzorg, peuterspeelzalen, scholen, etc. Het aanbod van de zorginstellingen die de JGZ uitvoeren moet op elkaar worden afgestemd. De JGZ moet een duidelijke plaats krijgen binnen het lokaal jeugdbeleid en het lokaal gezondheidsbeleid. Het Landelijk Basistakenpakket. Er is een basistakenpakket integrale JGZ geformuleerd. De taken uit dit pakket zijn beschreven in zes productgroepen. Per productgroep is een aantal producten beschreven. Tot het niveau van de productgroepen is het pakket wettelijk verankerd in de WCPV. (Uitzonderingen zijn het rijksvaccinatieprogramma en de PKU/CHT/AGS screeningen (hielprik), deze blijven in de AWBZ geregeld). De afzonderlijke producten zijn vastgelegd in een AMvB zodat ze zonder wetswijziging aangepast kunnen worden aan gewijzigde inzichten. Er zijn 29 producten, waarvan 18 ondergebracht zijn in het uniforme deel en 11 in het maatwerkdeel. Taken zijn beschreven in zes productgroepen: 1 monitoring en signalering 2 inschatten zorgbehoefte 3 screeningen en vaccinaties 4 voorlichting, advies, instructie en begeleiding 5 beïnvloeden van gezondheidsbedreigingen 6 zorgsysteem, netwerken, overleg en samenwerking Uniform deel: Monitoring en signalering (productgroep 1) Inschatten zorgbehoefte (2) Screening en vaccinaties (3) Voorlichting, advies, instructie en begeleiding (4) Zorgsystemen, netwerken, overleg en samenwerking (6)
Producten van het uniforme deel Productgroep 1, monitoring en signalering: algemene anamnese lichamelijke verschijning groei ontwikkeling functies medisch-biologisch gedrag sociaal milieu fysiek milieu zorgsysteem Productgroep 2, inschatten zorgbehoefte inschatten verhouding draaglast / draagkracht inschatten voorlichtingsbehoefte bepalen ontvangen zorg bepalen risicogroepen Productgroep 3, screeningen screeningen vaccinaties Productgroep 4, voorlichting, advies instructie en begeleiding Wettelijk verplichte voorlichting Productgroep 6, zorgsysteem, netwerken, overleg en samenwerking Dossiervorming Maatwerkdeel: Inschatten zorgbehoefte (2) Voorlichting, advies, instructie en begeleiding (4) Beïnvloeden van gezondheidsbedreigingen (5) Zorgsystemen, netwerken, overleg en samenwerking (6) Zoals te zien is komen sommige productgroepen in beide delen voor en andere, bijvoorbeeld productgroep 5 maar in één. Producten van het maatwerk deel: Productgroep 2, inschatten van zorgbehoefte zorgverlening op maat risicogroep gerichte zorg Productgroep 4, voorlichting, advies, instructie en begeleiding voorlichting (individuen) voorlichting (groepen) Productgroep 5, beïnvloeden van gezondheidsbedreigingen gezondheidsbedreigingen 1 ste milieu (=gezin) (gericht op individuen) gezondheidsbedreigingen 2 de milieu (=buurt/school) (gericht op individuen) gezondheidsbedreigingen 1 ste milieu (gericht op groepen)
gezondheidsbedreigingen 2 de milieu (gericht op groepen) Productgroep 6, zorgsysteem, netwerken, overleg en samenwerking zorgplan opstellen zorgcoördinatie netwerken, overleg en samenwerking Binnen de DWO regio worden er actielijnen gezamenlijk ingezet. Voorbeelden hiervan zijn: voorlichting, risicobeleid en vroegsignalering. De actielijnen worden uitgevoerd door werkgroepen waar zowel medewerkers van Thuiszorg Maatzorg/De Werven en de GGD Zuid-Holland West in participeren. Op die manier wordt er gewerkt naar een integrale JGZ. Een deel van de maatwerkmiddelen (Schipluiden/Den Hoorn) wordt aan deze gezamenlijke actielijnen besteed. Het hele proces dat tot een Integrale JGZ moet leiden, staat onder leiding van de Stuurgroep DWO. Binnen de GGD-regio is nog een andere stuurgroep actief. Deze betreft de West-Holland regio (Zoetermeer en omstreken). Het werkgebied van Thuiszorg- en GGD Nieuwe Waterweg Noord heeft een projectplan Integrale JGZ. In dit projectplan wordt ook middels werkgroepen naar een Integrale JGZ gewerkt. Dit projectplan is geheel gericht op de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis. Wel heeft Maasland in 2003 en 2004 financieel geparticipeerd in dit project. Jaarlijks worden er met de organisaties ook afspraken gemaakt over de activiteiten die specifiek in de gemeente Midden-Delfland zullen plaatsvinden. Financiering uniform en maatwerk deel. Voor de financiering van het uniforme deel 0-4 jaar ontvangt de gemeente jaarlijks tot 2008 een doeluitkering in het kader van de Regeling specifieke uitkering jeugdgezondheidszorg (Rsu). De gemeente moet dit geld overmaken aan de betrokken thuiszorgorganisatie(s). Middels jaarverslagen en productbegrotingen oefent de gemeente controle uit over de uitvoering van de JGZ 0-4 jaar.vanaf 2008 zal (na evaluatie) de uitkering worden toegevoegd aan de algemene uitkering. Het uniforme deel 4-19 jaar werd altijd al door de gemeente betaald. Voor de financiering van het maatwerkdeel is de algemene uitkering in 2003 eenmalig verhoogd met de middelen uit de op 1 januari 2003 beëindigde Tijdelijke regeling vroegsignalering. Het bedrag voor maatwerkproducten wordt in de gemeentebegroting jaarlijks geïndexeerd Organisatie In Midden-Delfland zijn drie organisaties actief op het gebied van de jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar. Dit is Thuiszorg Nieuwe Waterweg Noord, Stichting Maatzorg/De Werven en de GGD Zuid-Holland West. Thuiszorg Nieuwe Waterweg Noord verzorgt de 0-4 jarigen JGZ in Maasland, Stichting Maatzorg/De Werven verzorgt ditzelfde in Schipluiden en Den Hoorn en de GGD Zuid-Holland West is verantwoordelijk voor de JGZ 4-19 jaar in de gehele gemeente. Thuiszorg Nieuwe Waterweg Noord en Stichting Maatzorg/De Werven hebben aangegeven per 1 januari a.s. een bestuurlijke fusie met elkaar en een deel van Thuiszorg de Zuid-Hollandse Eilanden aan te gaan. Voor de gemeente Midden-Delfland betekent dit dat de twee organisaties voorlopig in hun eigen huidige werkgebied blijven werken. Thuiszorg Nieuwe Waterweg Noord blijft de 0-4 jarigen zorg in Maasland verzorgen en Stichting Maatzorg/De Werven blijft in Schipluiden en Den Hoorn werken. Wel wordt er reeds aan gewerkt om de beide organisaties op het gebied van de ouder-kindzorg zo snel als mogelijk is in elkaar te vlechten. Vanuit de gemeente is de inzet dat de twee organisaties er onderling voor zorgen dat, op het gebied van JGZ 0-4 jaar, in de gehele gemeente gelijke producten worden aangeboden en dat er naar de gemeente toe 1 contactpersoon is. Vanaf 2006 zal er een gezamenlijke begroting worden aangeboden. De gemeente Midden-Delfland zal waarschijnlijk niet meer voor de kern Maasland participeren in het integrale JGZ project van de NWN-regio. De gezamenlijke actielijnen zoals daarover in het kader van de integrale JGZ in de DWO-regio afspraken over zijn gemaakt, worden dan niet alleen in Schipluiden/Den
Hoorn uitgevoerd maar ook in Maasland. De twee organisaties hebben aangegeven dat zij de integrale JGZ projecten in hun afstemmingsbesprekingen zullen meenemen en hun visie hierover zullen terugkoppelen aan de gemeente. Definitieve besluitvorming zal mede aan de hand hiervan plaatsvinden. Huisvesting De JGZ 0-4 jaar vindt plaats in de consultatiebureau s. In de gemeente Midden-Delfland zijn drie consultatiebureau s: in Maasland in het Groene Kruisgebouw, in Schipluiden in de Korpershoek en in Den Hoorn in de Kickerthoek. Niet alleen de producten en activiteiten die aan de gehele groep worden aangeboden worden hier uitgevoerd. Ook de producten en activiteiten die gericht zijn op individuele kinderen en hun ouders of een deel van de doelgroep, bijvoorbeeld cursussen voor ouder van kinderen met overgewicht en themabijeenkomsten waar thema s als zindelijkheid, wilsontwikkeling, slaapproblemen en taalontwikkeling worden behandeld, worden hier aangeboden. De JGZ 4-19 jaar vindt plaats op de scholen (de screeningen in groep 2 en 7 van het basisonderwijs en klas 2 van het voortgezet onderwijs) en in het GGD kantoor in Delft. In de praktijk betekent dit dat alleen de activiteiten die aan de gehele doelgroep worden aangeboden plaatsvinden op de scholen. Activiteiten gericht op individuele kinderen of kleine groepjes kinderen moeten centraal bij de GGD of elders plaatsvinden. Het ligt in de bedoeling dat de GGD in 2006 een nieuw hoofdkantoor (in Delft) zal betrekken. Hierbij komt de vraag aan de orde: willen de gemeenten de JGZ centraal (zoals hierboven beschreven) of decentraal laten plaatsvinden. Als er voor decentraal wordt gekozen kunnen de gemeenten zelf bepalen hoe dit decentrale eruit gaat zien. Zo zou er een integraal JGZ centrum in een of twee consultatiebureau s gecreëerd kunnen worden. Het voordeel van decentraal is dat er betere samenwerking tussen thuiszorgpersoneel en GGD personeel mogelijk is met als doel dat er op termijn sprake is van JGZ personeel dat de kinderen van 0-19 jaar volgt. Ook de producten en activiteiten gericht op individuele kinderen en kleine groepen kinderen kunnen dan in zo n JGZ centrum plaatsvinden. Ditzelfde geldt voor de screeningen van de kinderen die buiten de GGD regio op school gaan. Voor deze laatste groep zal overigens op korte termijn reeds i.s.m. de leerlingenadministratie extra aandacht zijn om zeker te stellen dat zij gescreend worden. Als de middelen die nu voor de JGZ huisvesting (centraal) uit de GGD begroting worden gehaald ten behoeve van decentrale JGZ huisvesting, betekent dit dat de gemeente Midden-Delfland circa 5.000,- tot 6.000,- te besteden heeft aan JGZ huisvesting. De Toekomst. Samenwerking In de toekomst zullen GGD en Thuiszorgorganisaties meer moeten gaan samenwerken. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan: gezamenlijke monitoring en een informatiseringsysteem, een gezamenlijk plan van aanpak op het gebied van epidemiologie, beleidsadvisering en ondersteuning, een gezamenlijk productenboek voor het uniforme deel, een op elkaar afgestemd aanbod maatwerkproducten. Een en ander betekent uiteraard ook een inspanning van de gemeenten. Zo zal het voor de thuiszorgorganisaties en de GGD belangrijk zijn om bij de ontwikkeling van de maatwerkproducten te weten of deze wel zullen worden afgenomen. Het ligt in de bedoeling dat de twee stuurgroepen in de GGD-regio zullen samengaan in een stuurgroep. Door een verdere productontwikkeling en het afstemmen van deze producten op elkaar moeten de gemeenten hun regiefunctie en hun controlefunctie beter kunnen uitoefenen.
Zorgnetwerk jeugd Bij Stadsgewest Haaglanden is een subsidieaanvraag gedaan voor de ontwikkeling van een zorgnetwerk jeugd in de gemeente Midden-Delfland. Het betreft hier niet alleen jeugdgezondheidszorg, maar een integrale aanpak vanuit jeugdbeleid, jeugdgezondheidszorg en onderwijs. Het zorgnetwerk is een casuïstieknetwerk. Problemen van individuele kinderen, jongeren en hun ouders, waarvoor door een afzonderlijke instelling geen oplossing gevonden kan worden, staan hier centraal. Het gaat dus niet om overlastbestrijding, openbare orde kwesties of om andere problemen die door groepen jongeren worden veroorzaakt. Wel is er in elke bijeenkomst kort de tijd om signalen op dit vlak uit te wisselen. Het zorgnetwerk zal gaan werken met een binnen- en een buitenschil. In de binnenschil zitten de meest relevante instellingen die met de gehele leeftijdscategorie te maken hebben. In de buitenschil zitten de instellingen die met een deel van de doelgroep te maken hebben en niet noodzakelijkerwijs bij alle casusbesprekingen aanwezig hoeven te zijn. Op hen kan te allen tijde een beroep worden gedaan voor consult en informatie. Zij kunnen ook ad hoc deelnemen aan het netwerk. Deelnemers zullen onder meer de GGD, de ouder- en kindzorg (jgz 0-4 jaar), het schoolmaatschappelijk werk en Bureau Jeugdzorg zijn. Echter ook peuterspeelzalen, kinderopvang en scholen kunnen in dit netwerk participeren. Nu de subsidie door het Stadsgewest Haaglanden is toegewezen, zal het netwerk door het bureau PJ Partners worden opgezet. Dit door PJ Partners begeleidde traject zal 6 maanden in beslag nemen. Daarna is de gemeente i..s.m. de participanten zelf verantwoordelijk voor het zorgnetwerk. Afhankelijk van de mate van het succes van het zorgnetwerk kan in de toekomst tot het inzicht worden gekomen, dat het wenselijk is voor een goede integrale JGZ als bijvoorbeeld ook het schoolmaatschappelijk werk en/of het opvoedbureau een plek in het JGZ-centrum krijgen. Middelen Het opzetten van het zorgnetwerk jeugd zal worden betaald met de van het Stadsgewest Haaglanden verkregen subsidie. Kosten die worden gemaakt voor de verdere ontwikkeling van het zorgnetwerk en het in stand houden van het zorgnetwerk, zijn voor rekening van de gemeente. Ook kan een uitgebreide opzet van een JGZ-centrum tot extra kosten leiden.